Verslag van de Commissie Welstand en Monumenten, gehouden op dinsdag 18 november 2014 in het Stadskantoor te Utrecht

Transcriptie

1 COMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN Verslag van de Commissie Welstand en Monumenten, gehouden op dinsdag 18 november 2014 in het Stadskantoor te Utrecht Aanwezig: T. Frantzen, voorzitter, de leden E. Bet, M. Cramer, P. Diederen, J. Kamphuis, M. Reniers en T. van Rooijen, M. Bracht (afdeling Stedenbouw), B. van Santen (afdeling Erfgoed), M. van der Wiel (secretaris) en C. Boogert (uitvoerend secretaris) Afwezig : N. Eerens, lid OVERZICHT VERSLAG A Ingekomen stukken en mededelingen B Notulen Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 4 november 2014 C Algemeen D Bouwplannen D1 Leidsche Rijn Centrum Kern Vleutensebaan D2 Teun de Jagerdreef 1-5 D3 Zeedijk - Nieuwe Straat - Otterstraat - Westerdijk D4 Lange Nieuwstraat 119 D5 Kanaalstraat Hart van Lombok D6 Tractieweg 41 (gemeentelijk monument) E Nagekomen plannen E1 Dadelstraat 10 E2 Nachtegaalstraat 80 (gemeentelijk monument) E3 Stationsplein, Gildenkwartier, Radboudkwartier en Godebaldkwartier E4 Entreegebouw en Parkeergarage Nieuw Hoog Catharijne E5 Terwijde spoorzone, blok 9 (herontwikkeling) E6 Triumphperenlaan 7 F G H Overige bouwplannen Plannen met preadvies, lijst d.d. 13/ Reclames Rondvraag en sluiting Commissie Welstand en Monumenten d.d. 18 november 2014

2 A Ingekomen stukken en mededelingen De vergadering vindt voor de eerste keer plaats in de nieuwe samenstelling, na samenvoeging van de Commissies Welstand en Monumenten Oost en West. B Notulen Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 4 november 2014 Vanwege de aanwezigheid van voldoende leden uit de voormalige Commissie Oost kan het verslag nog worden besproken. Het wordt met enkele aanpassingen vastgesteld. C Algemeen Geen onderwerpen. D Bouwplannen D1 Leidsche Rijn Centrum Kern Vleutensebaan (Ont) Definitief ontwerp viaduct Brusselplein Aanvraag: Projectbureau Leidsche Rijn Ontwerp : Movares (notulen 08/ ) Supervisor Lucassen geeft aan dat de vormgeving en materialisatie van het scherm langs de direct naast de spoorbaan aan te leggen Vleutensebaan, zowel aansluit op de architectuur van het Kerngebied als op die van het tijdelijke station. De doorsteek van het Brusselplein naar het hoog gelegen busstation, tussen het geplande hotelblok en de Vleutensebaan, is onderdeel van het ontwerp. Architect Van der Lune licht toe dat in het scherm extra brede openingen worden voorgesteld voor de verbinding met het Reykjavikplein aan de noordzijde en de toegang tot het treinstation. Vormgeving en ritme van kolommen onder het spoorviaduct zijn onder het nieuwe viaduct doorgezet. Kenmerkende vormgevingselementen van het station komen terug in het viaduct- en schermontwerp en zijn ook aan de Reykjavikpleinzijde toegepast. In de horizontale balk op de rij gemetselde kolommen van het scherm is de stationskap herkenbaar. Het naturel houten plafond komt terug aan de onderzijde van het nieuwe viaduct. Ter hoogte van het busstation is de bovenbalk weggelaten. De schermkolommen zijn vanaf viaducthoogte in verticaal metselverband uitgevoerd met aan de onderzijde natuursteen. De commissie constateert dat de doorgevoerde vereenvoudiging tot meer samenhang heeft geleid maar meent tegelijkertijd dat deze samenhang nog versterkt kan worden. Het blijft een lastige opgave om de karakteristieke horizontale luifel van het station te combineren met een verticale kolommenstructuur. Door de nog aanwezige veelheid aan materialen, kolommaten en overige vormgevingsdetails ontbreekt een eenduidige beeldtaal om deze combinatie goed op te lossen. Hierbij wordt benadrukt dat er geen bezwaar bestaat tegen de stijlkeuze. De toe te passen middelen dienen echter efficiënter ingezet te worden om de klassieke beeldtaal hier inpasbaar te maken. Betwijfeld wordt of de kolommen zonder bovenbalk een bijdrage leveren aan het te vormen front. De commissie houdt moeite met de smalle verbindingstrap tussen station en busstation. D2 Teun de Jagerdreef 1-5 (O) Definitief ontwerp voor een scholencluster met buurtcentrum en (bestaande) sportzalen 'Kindercluster Teun de Jager' Aanvraag: UVO Ontwerp : Van Hoogevest Architecten (notulen 21/05 en 03/ ) In het voorliggende ontwerp in de groenzone langs de spoorbaan heeft architect Kuiper de hoofdopzet behouden. De twee scholen zijn ondergebracht in een tweelaags, rond bouwdeel. Het te handhaven, rechthoekige sportzalenblok wordt uitgebreid met een tweelaags, rond bouwdeel met twee sportzalen. De bouwdelen zijn door eenlaagse tussenleden verbonden. De entree van het buurtcentrum ligt in de gebogen lage gevel aan het voorplein aan de Teun de Jagerdreef. De gemetselde gevel van het schooldeel wordt gekenmerkt door penanten, met vensters en deuren in de terugliggende vlakken daartussen. Het nieuwe sportzaaldeel heeft een gevel met verticale metselwerkelementen. Commissie Welstand en Monumenten d.d. 18 november

3 Alle tweelaagse gevels zijn in een lichte baksteen gedacht. De gevel van het bestaande sportzaaldeel is donker gekeimd met lichte metselwerkpenanten. De lage verbindende bouwdelen hebben een stevige horizontale dakrand. Per school is gekozen voor specifieke kleuren van de draaiende delen in de kozijnen. Installaties blijven binnen de gebouwcontouren en worden onder andere onder het flauwhellende groendak van het onderwijsdeel geplaatst. De kavel is omgeven door een lage haag. De commissie meent dat het ontwerp is verbeterd. De prominente verticale structuur met penanten is een goed middel om tot een krachtig beeld te komen, waarbij wordt opgemerkt dat de kleurelementen (deuren, kozijnen) dit kunnen ondermijnen. Geadviseerd wordt om kleur als duidelijk thema in te zetten om de samenhang in het complex te behouden, maar wel terughoudend toegepast. De gekozen volumevormen vragen nog om betere aansluitdetails, waar vloeiende lijnen in elkaar over zouden moeten lopen. Bij een volgende planbehandeling wordt verzocht ook de terreininrichting inclusief de fietsenstalling en de kiss&ride-zone te presenteren. D3 Zeedijk - Nieuwe Straat - Otterstraat - Westerdijk (R/O) Voorlopig ontwerp voor 124 woningen (Zijdebalen, fase 2) en geveldetaillering Aanvraag: Zijdebalen Beheer Ontwerp : Mulleners Architecten (notulen 12/08 en 23/ ) Architect Mulleners licht toe dat de gevels van de toren in fase 1, op de hoek van de Westerdijk en de Nieuwe Straat, door een aangepaste gevelinvulling rijziger zijn gemaakt. De in fase 1 voorkomende gevels worden in gewijzigde volgorde en hoogte ook in fase 2 gebruikt, zodat het straatbeeld gevarieerd blijft. Voor de herenhuizen aan de Zeedijk zijn opties ontwikkeld voor de invulling van de plint, de hoogte en gevelbeëindiging, al dan niet met een kaptoevoeging. In de conceptdetaillering is de ambitie de gevels rijk vorm te geven waargemaakt. In een volgend overleg zullen de definitieve kleurstelling en detaillering worden voorgelegd. De commissie blijft van mening dat de rijkdom aan detaillering cruciaal blijft voor het welslagen van het project maar heeft daar vertrouwen in. Daarbij wordt tevens opgemerkt dat de veelheid in detailleringen en het te maken onderscheid tussen de herenhuizen natuurlijk moet blijven en niet te nadrukkelijk ontworpen. In fase 1 blijft de toren nog punt van aandacht: de zijgevel is nog te weinig ontworpen op de ligging aan het pleintje. Ook wordt opgemerkt dat bij transparante balkonafscheidingen mogelijk rommelig gebruik afbreuk zal doen aan het totaalbeeld. Voor fase 2 uit de commissie haar zorg over de te symmetrische, enigszins stijve hoekoplossingen. D4 Lange Nieuwstraat 119 (R) Schetsontwerp transformatie gebouw Wouda Aanvraag: VORM Ontwerp : A3 Architecten Het gezondheidszorggebouw van architect Wouda uit de jaren vijftig van de vorige eeuw wordt herontwikkeld tot woongebouw met tweekamerappartementen, met behoud van het casco. De gevels, enkele aanbouwen en de daklaag worden in het voorstel van architect Van As verwijderd, de bestaande parkeergarage met in-/uitrit gehandhaafd. De nieuwe gevelwand aan de straatzijde is ingevuld met individuele gevels van wisselende breedte, gebaseerd op de bestaande constructiestructuur. De variatie in bovenbeëindiging en baksteenkleur is ontleend aan de Lange Nieuwstraatbebouwing. Buitenruimten komen aan deze zijde uitsluitend in de vorm van loggia s voor. Een donkere baksteenplint tussen het trottoir en de verhoogde begane grondvloer koppelt de individuele panden. De hoofdentree ligt aan de doorgang naar het binnengebied en is met een hellingbaan vanaf de Lange Nieuwstraat te bereiken. Aan de achterzijde liggen de appartementen aan galerijen, die een kleine buitenruimte op de brug naar de voordeuren mogelijk maken. De galerijgevel is ingevuld met verticale beplating van wisselend formaat, individuele vensters en voordeuren. Commissie Welstand en Monumenten d.d. 18 november

4 De commissie heeft waardering voor de ambitie om het gebouw te hergebruiken en te laten aansluiten op de historische context, maar meent dat de wijze waarop invulling is gegeven aan historische aanpak hier geenszins overtuigt. Het bestaande pand wordt verpakt in gevels die in kleur en hoofdvorm leiden tot parcellering, maar door bijvoorbeeld de kozijnmaten (en deze te herhalen) en het ontbreken van voordeuren niet de kwaliteit hebben om zich in deze historische context goed te voegen. Het effect van schijngevels is onvermijdbaar. Dit wordt ook versterkt door het ontbreken van een relatie tussen voor- en achtergevels. Door de gevelbreedte van 4,8 meter breedte per geparcelleerd deel aan te houden die kleiner is dan de structuur van het Woudagebouw wordt tevens een oneigenlijke pandbreedte in de Lange Nieuwstraat geïntroduceerd, hetgeen de aansluiting op de omgeving bemoeilijkt. Een structureel ander plan wordt afgewacht. D5 (B) Kanaalstraat Hart van Lombok Ontwerp nieuwbouw huurappartementen Aanvraag: Mitros Ontwerp : Berry Dillen Architect / Groenpartners (notulen 21/ ) In het aangepaste voorstel, heeft architect Dillen de dakschilden door gemetselde gevels vervangen en is het kapje op het hoekaccent vervallen. Verder is voor alle metselwerk dezelfde grijsbruine baksteen gebruikt. De afscherming van de bergingen aan de Pieter Bothstraat is als tuinmuur vormgegeven, terwijl een metalen strippenhekwerk de aansluitende buitenruimte van de straat scheidt. De parkeerplaatsen behorend bij het monument en voor de appartementen liggen in het aangepaste ontwerp van tuinontwerpster Wierper op hetzelfde, verlaagde niveau. Bestaande waardevolle bomen zijn gehandhaafd en op strategische plaatsen worden enkele bomen toegevoegd. De commissie vindt dat de architectonische aanpassingen tot een verbeterd ontwerp hebben geleid. Zij suggereert om de balkons en dakopbouwen mee te nemen in de plastiek van de gevel, bijvoorbeeld door geen afwijkende materialisering voor de dakopbouwen toe te passen. De referentie aan het parochiehuis zal in de detaillering waargemaakt moeten worden. Aandacht wordt gevraagd voor de transparante balkons waar mogelijke rommel negatief zal zijn voor het gevelbeeld. Helaas constateert de commissie wederom dat de inrichting van de parkeerplaats met name functioneel lijkt te zijn ingegeven zonder dat er een duidelijk ruimtelijk idee aan ten grondslag ligt. D6 Tractieweg 41 (gemeentelijk monument) (B) Aanvraag omgevingsvergunning voor het gedeeltelijk veranderen en vergroten van het gebouw ten behoeve van kantoorruimte Aanvraag: Erfgoed Werkspoor Utrecht Ontwerp : Gent&Monk Architecten (notulen 01/ ) Architect Schuuring licht toe dat structuur en draagconstructie van de monumentale hal in de aangevraagde uit- en inbreiding volledig worden gerespecteerd. De glazen langsgevel is uit standaard staalprofielen opgebouwd, ingevuld met beglazing waarvan de zonwerendheid niet zichtbaar is. Ook de luifel functioneert als aanvullende zonwering. De dichte eindgevels zijn bekleed met horizontale geplaatste bakken met aardbeiplanten. De eerder voorgestelde dakbegroeiing is in de aanvraag achterwege gelaten. De commissie vraagt om duidelijk beleid ten aanzien van naamsaanduidingen op de luifel: deze ligt aan een zichtzijde en nodigt uit tot reclamevoering. In het huidige voorstel is het aanvankelijk gewenste groene dak niet meer opgenomen; de commissie meent dat een bouwfysisch wenselijk sedumdak voorstelbaar is mits deze niet zichtbaar is in het aanzicht. De architect maakt melding van het streven de Glazen Zaal uit de Beurs van Berlage geplaatst te krijgen in de hal. De commissie juicht dit initiatief van harte toe en biedt aan een brief ter ondersteuning uit te laten gaan. Bureau CWM zal hier zorg voor dragen. Commissie Welstand en Monumenten d.d. 18 november

5 E Nagekomen plannen E1 Nachtegaalstraat 80 (gemeentelijk monument) (B) Aanvraag omgevingsvergunning voor het plaatsen van een trap in het achterhuis, het dichtmaken van een bestaand trapgat en het wijzigen van de indeling ten behoeve van het vergroten van de bovenwoning Aanvraag: n.v.t. (notulen 26/02 en 03/ ) In de aanvraag wordt voorgesteld een winkelruimte te creëren over de hele begane grond en een trap te plaatsen van de eerste naar de tweede verdieping. De afdeling Erfgoed heeft bezwaar tegen de voorgestelde ingrepen. Voor de trap moeten delen van vloer en muur wijken om in de nog oorspronkelijke keuken op de tweede verdieping deze te laten eindigen. Tevens moet voor deze ingreep een monumentale schouw verwijderd worden. Bij de eerdere planbehandelingen voor wijzigingen aan dit monument is de monumentwaardigheid van het interieur uitgebreid aan de orde geweest en verdiende het naar de mening van de commissie zeker om beschermd te worden als belangrijk monumentwaardig onderdeel o.a. in samenhang met de gevel. Realisatie van onderhavige aanvraag leidt naar de mening van de commissie tot ernstige aantasting van de monumentwaarde, vertegenwoordigd in het monumentale interieur bestaande uit een bijzondere structuur met monumentwaardige onderdelen. De structuur van het pand inclusief haar oorspronkelijke inrichting waaronder de keukeninrichting op de tweede verdieping wordt door de doorbraak geweld aangedaan. De eerder geformuleerde conclusie kan herhaald worden: wederom is er sprake van een aantasting van het monument door de voorgestelde ingrijpende wijzigingen en spreekt de commissie zich negatief uit over de aanvraag. E2 Dadelstraat (R) Aanvraag omgevingsvergunning voor het bouwen van een dakkapel aan de achterkant van de woning Aanvraag: n.v.t. Ontwerp: n.v.t. De aanvraag betreft een woning met oorspronkelijk een mansardekap, echter de helft van het onderste dakschild is in het verleden vervangen door een dakkapel, te interpreteren als gedeeltelijke geveloptrekking. Op basis hiervan is in het verleden een dakkapel in het hoger gelegen dakschild boven deze optrekking vergund. In de huidige aanvraag wordt voorgesteld deze dakkapel te vergroten. Door de vergroting wordt de dakkapel breder dan de geveloptrekking en bevindt zich dan in het bovenste dakschild van de mansardekap. Dit is niet toegestaan conform de criteria voor dakkapellen. Daarnaast wordt het achtergevelbeeld qua compositie onevenwichtig en rommelig. Aanvraag wordt voorzien van een negatief advies. E3 Stationsplein, Gildenkwartier, Radboudkwartier en Godebaldkwartier (Ont) Aanvraag omgevingsvergunning voor het verbouwen van en aanbouwen aan een deel van het bestaande Hoog Catharijne Aanvraag: Corio Vastgoed Ontwikkeling Ontwerp : Altoon Partners / OeverZaaijer (notulen 06/11 en 18/ , 09/ ) In de aanvraag is de eerste fase van het eerder besproken plan, met daarin het voorzetgebouw, zorgvuldig uitgewerkt. De commissie voorziet op basis van de eerdere planbesprekingen de aanvraag van een positief advies. Commissie Welstand en Monumenten d.d. 18 november

6 E4 Entreegebouw en Parkeergarage Nieuw Hoog Catharijne (Ont) Aanvraag omgevingsvergunning voor het wijzigen van een vergund bouwplan voor de bouw van een winkelcentrum, woningen en parkeergarage, onderdeel woningen Aanvraag: Corio Vastgoed Ontwikkeling Ontwerp : Altoon Partners / OeverZaaijer In de aanvraag wordt o.a. voorgesteld de houten woningkozijnen te vervangen door standaard kunststofkozijnen met verdiepte negge. In de zuidwestgevel zijn de gevelopeningen direct onder het glasdak gevuld met geluidabsorberende panelen in een nader te bepalen vormgeving en materialisatie. De commissie heeft tot het definitieve positieve advies voor de bouwaanvraag van het Entreegebouw een lang traject doorlopen met uitgebreide besprekingen. Dit heeft geresulteerd in een aanvraag waarvan gemeend is dat deze voldeed aan redelijke eisen van welstand, maar niet met volle overtuiging. De nu voorgestelde wijzigingen worden niet als verbetering van het ontwerp beschouwd. Met name de toepassing van kunststof kozijnen ondanks de ambitie deze een houten uitstraling te geven betekent een verarming van het uiterlijk. Echter door de hoogte waarop deze kozijnen zich bevinden is de invloed op het gevelbeeld beperkt en kan de commissie toch instemmen met de voorgestelde wijziging. Als er in de toekomst nog wijzigingen worden ingediend voor de puien op de lager gelegen verdiepingen, zal hier niet met kunststof ingestemd kunnen worden en wordt er verwacht dat er op ontwerpersniveau mogelijk een passend alternatief wordt geboden. Ten aanzien van akoestische beplating wordt gemeend dat ook deze ingreep niet tot verbetering leidt, maar het is wel een begrijpelijke aanpassing. Ook zal deze aanpassing van weinig invloed zijn op de beleving van het complex. De commissie adviseert in principe positief. De definitieve uitvoering (zowel via een monster van het kozijntype en de afwerking als de uitwerking van de panelen) dient nog wel aan Bureau CWM te worden voorgelegd. E5 (R) Terwijde spoorzone, blok 9 (herontwikkeling) Voorlopig ontwerp 36 eengezinswoningen Aanvraag: Smit s Bouwbedrijf Ontwerp : Heren 5 architecten (notulen 08/ ) De gevelopeningen in de terugliggende vlakken binnen het verticale metselwerkraster zijn in het aangepaste ontwerp volledig met transparant glas gevuld en franse balkons zijn voorzien van een decoratieve, metalen balustrade. De commissie is van mening dat de wijzigingen hebben geleid tot een verbetering van het ontwerp en ziet een aanvraag omgevingsvergunning tegemoet. E6 Triumphperenlaan 7 (R) Plan voor twee dakkapellen op de uitbouw aan de voorzijde Aanvraag: Bouwkundig Tekenburo Extint Op de vrijwel volledig uit een zadeldak bestaande aanbouw aan de straatzijde wordt op verdiepingsniveau op beide dakvlakken een dakkapel voorgesteld. De commissie meent dat door de plaatsing van dakkapellen op de dakvlakken van de aanbouw de karakteristiek van woningen - de daken en de schuine wanden - te veel wordt aangetast. Zij geeft aan bezwaar te hebben tegen het voorstel. F Overige plannen De plannen, genoemd in de lijst d.d. 13 november 2014, zijn met een preadvies van de secretaris aan de commissie voorgelegd. De leden van de commissie hebben besloten de advisering over te nemen. De preadvisering is verricht op basis van de aan de verschillende beleidsniveaus verbonden criteria, zoals vastgelegd in de welstandsnota. Samenvattend: Open : Verandering en handhaving zijn beide mogelijk, zowel naar structuur als naar architectuur. Respect : Essentiële eigenschappen van de aanwezige bebouwings- en omgevingskarakteristiek worden gerespecteerd. Commissie Welstand en Monumenten d.d. 18 november

7 Behoud : Behoud en herstel van het aanwezige bebouwingsbeeld en versterken van de bestaande of historisch bepaalde karakteristiek van stedenbouwkundige, architectonische, landschappelijke of cultuurhistorische aard. Stimulans: Het gebied vraagt vanwege zijn bijzondere of markante karakter extra aandacht voor versterking en stimulering van het beeld. Indien van toepassing, zijn de aanvragen getoetst aan de (welstands)criteria, zoals geformuleerd in de welstandsnota. De lijsten zijn ter inzage op het secretariaat en in te zien via de website http\\ G H Reclames Geen onderwerpen. Rondvraag en sluiting De volgende commissievergadering vindt plaats op 2 december De voorzitter, De secretaris, T. Frantzen M. van der Wiel Per 1 juli 2004 wordt de welstandsadvisering verricht op basis van de aan de verschillende beleidsniveaus verbonden criteria zoals geformuleerd in de welstandsnota 'De schoonheid van Utrecht' (vastgesteld door de raad van de gemeente Utrecht d.d. 24 juni 2004). (O) = open (R) = respect (B) = behoud (St) = stimulans (Ont) = ontwikkelingsgebied Commissie Welstand en Monumenten d.d. 18 november