Voortgang activiteiten Economisch Vestigingsklimaat ter kennisname

Transcriptie

1 Voortgang activiteiten Economisch Vestigingsklimaat ter kennisname Graag brengen we u via deze beknopte voortgangsnotitie op de hoogte van lopende activiteiten vanuit het team Economisch Vestigingsklimaat. Daarbij ligt de focus op de activiteiten en resultaten sinds de vorige rapportage, in april Hierbij worden eerst de overkoepelende trajecten en vervolgens de verschillende werkvelden toegelicht. Regionaal Investeringsprogramma Op 6 juli is in aanwezigheid van de bestuurlijk vertegenwoordigers van de 23 MRDH-gemeenten, de provincie Zuid-Holland (PZH), EPZ, Holland Rijnland en Drechtsteden het Regionaal Investeringsprogramma aangeboden aan minister-president Rutte. Hiermee is de regio erin geslaagd om een samenhangend en robuust pakket te presenteren dat antwoord geeft op de vraag naar significante economisch versterking van de regio. Studies van OESO en NEO Observatory laten zien dat er in de regio een potentieel is van 0,5 1 procent extra groei van het bruto regionaal product over een reeks van jaren. Het gaat om een totale groei van de werkgelegenheid in de MRDH met structureel tot arbeidsjaren. Het Regionaal Investeringsprogramma beantwoordt die opgave. Het Regionaal Investeringsprogramma is vastgesteld door het AB MRDH (1 juli) en GS PZH (28 juni) en voorzien van een positief advies van de EPZ (13 juni). Nu loopt de formele zienswijze langs de gemeenteraden. Het is nu aan de regio om te zorgen dat de projecten tot uitvoering komen, want een gedeelde en door alle partijen gedragen uitvoering is van groot belang. Juist door als overheden gezamenlijk op de realisatie van het programma te sturen wordt onderlinge synergie optimaal benut. In de Bestuurscommissie Economisch Vestigingsklimaat van 22 september zal door de betrokken wethouders worden gesproken over de uitvoering van het investeringsprogramma. Roadmap Next Economy De MRDH is namens de 23 regiogemeenten opdrachtgever van de Roadmap Next Economy om, in lijn met advies van de OESO, te komen tot een versterking van het economisch vestigingsklimaat van de regio. Hiertoe is opdracht verleend aan de Third Industrial Revolution Consulting Group (TIR CG) van Jeremy Rifkin. In de bestuurscommissie EV van 16 juni zijn de resultaten van fase 2 besproken en is besloten tot het starten van fase 3. In de bestuurscommissie van 22 september worden de resultaten van fase 3 opgeleverd (concept roadmap) en wordt besloten over het starten van fase 4 en bijbehorende resultaten (definitieve roadmap). Samengevat geeft de Roadmap Next Economy een toekomstbeeld voor de regio voor het jaar 2030 langs vijf transitiepaden. In de vijf transitiepaden worden mondiale trends op het gebied van de next economy voorzien van een regionale vertaling met bijbehorende projecten. Deze projecten zijn onderdeel van het Regionaal Investeringsprogramma en worden voorzien van een eigenaar in de markt of een kennisinstelling. Daarnaast wordt een aantal aanvullende financiële trajecten benoemd en een aantal systeemdoorbraken gepresenteerd die in de gehele regio betekenis hebben. Werklocaties Transformatie van kantoren: In het kader van het Investeringsprogramma zijn door een schrijfgroep 16 aandachtsgebieden benoemd en er is een begin gemaakt met het opstellen van gebiedsperspectieven, inclusief te investeren bedragen. De komende periode wordt gestart met de uitvoering. 1

2 Overzicht aandachtsgebieden MRDH 1. Den Haag: World Forum/Internationale zone 2. Den Haag: centrum/beatrixkwartier 3. Den Haag/Leidschendam-Voorburg: Caballerofabriek Maanplein/station Voorburg 4. Zoetermeer: stationsomgeving 5. Zoetermeer/Lansingerland: Bleizo 6. Delft: stationsomgeving 7. Rijswijk: stationsomgeving/plaspoelpolder 8. Rotterdam: central district 9. Rotterdam: binnenstad: Coolsingel/Blaak 10. Rotterdam: binnenstad: Kop van Zuid/Wilhelminapier 11. Rotterdam: Alexander 12. Rotterdam: Zuidplein 13. Rotterdam: Rotterdam The Hague Airport 14. Rotterdam/Capelle aan den IJssel: Brainpark/Kralingse zoom/rivium 15. Schiedam: Schieveste 16. Vlaardingen: Vijfsluizen Agenda Detailhandel: In 2016 is weer verder gewerkt aan het opstellen van de MRDH Agenda Detailhandel. De schrijfgroep bestaat uit de gemeenten Rotterdam, Den Haag, Capelle aan den IJssel, een afgevaardigde namens de drie BAR-gemeenten, Vlaardingen en Delft. Na alle aandacht voor het onderdeel kantoren in 2015, kon er in de eerste helft van 2016 een versnelling bij dit onderdeel plaatsvinden. Inzake detailhandelsinitiatieven heeft de MRDH een adviserende functie richting de provincie. De MRDH Agenda Detailhandel wordt vooral een samenvoeging van het beleid van de oude stadsregio s, dat van recente datum is. De 23 gemeenten achten het niet nodig om totaal nieuw beleid te formuleren. De kern van het beleid is dat regionale afstemming plaatsvindt over plannen groter dan m² in bestaande gebieden en groter dan m² in de periferie. De MRDH organiseert deze afstemming en communiceert het resultaat richting provincie en de in 2014 in het leven geroepen adviescommissie detailhandel Zuid- Holland, die eveneens een adviserende rol richting provincie vervult. Naar verwachting kan de MRDH Agenda Detailhandel in de laatste BCEV van 2016 (17 november) worden behandeld en ter vaststelling worden aangeboden aan het algemeen bestuur (9 december). Koopstromenonderzoek: Het Koopstromenonderzoek (KSO 2016) brengt, net als in 2011, in beeld waar inwoners van de Randstad (Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht) boodschappen doen, winkelen en doelgerichte aankopen doen en hoe tevreden ze zijn over de verschillende aankooplocaties. Deze informatie brengt het functioneren en de aantrekkelijkheid van winkelgebieden in beeld en helpt daarmee gemeenten en provincies bij het versterken en verbeteren van winkelvoorzieningen. De MRDH levert hieraan een financiële bijdrage en neemt deel aan de klankbordgroep van het onderzoek (samen met de drie provincies, de stadsregio Amsterdam, enkele onderzoeksbureaus en de belangrijkste brancheorganisaties in de retail). Eind 2016 zijn de resultaten van het KSO 2016 bekend. Op basis van deze informatie wordt gezamenlijk gekeken of uitkomsten aanleiding geven tot aanpassingen in de MRDH Agenda Detailhandel. 2

3 Agenda Bedrijventerreinen: In maart 2016 heeft een startbijeenkomst plaatsgevonden voor gemeenten om een Agenda Bedrijventerreinen op te stellen. Naast de behoefte aan kwantitatieve kaders blijkt er ook behoefte aan kwalitatieve kaders en kwalitatieve behoefteramingen. Waar hebben we in de toekomst behoefte aan? In de schrijfgroep van de Agenda Bedrijventerreinen zijn veel gemeenten vertegenwoordigd: Rotterdam, Den Haag, een afgevaardigde namens de drie BAR-gemeenten, Westland, Lansingerland, een afgevaardigde namens de vier gemeenten op Voorne-Putten, Capelle aan den IJssel en Zoetermeer. De schrijfgroep kijkt naar vraag en aanbod, transformatie, herstructurering, functiemenging en parkmanagement. MvtHoff Stedenbouw maakt een typologie van de bedrijventerreinen in de MRDH, die na de zomer wordt besproken met alle gemeenten. Deze studie zal een totaalbeeld opleveren van alle terreinen. De provincie is gestart met nieuwe behoefteramingen. De MRDH zit in de begeleidingscommissie. De nieuwe behoefteramingen worden zo veel mogelijk kwalitatief van aard, zodat er niet alleen hectares uitkomen, maar ook wat voor soort bedrijventerreinen de regio nodig heeft. Deze behoefteramingen zijn eind 2016 beschikbaar, en input voor de MRDH Agenda Bedrijventerreinen. Branding Eind 2015 hebben de BCEV en de Economische Programmaraad Zuidvleugel de regionale brandingstrategie vastgesteld. De kern van de regiobranding is dat de regio een real life testing ground is, een proeftuin voor wereldwijde metropoolgebieden. Daarbij zijn de diversiteit aan voorzieningen, leefmilieus en zeer hoge quality of life in onze regio unique selling points, en springen vier sectoren er qua vernieuwendheid en potentie uit:, te weten Greenport: Agro & Food, Mainport: Maritime & Logistics, Medical Delta: Health & Life Sciences en Security Delta: Security & Justice. Duidelijk is ook dat een gemeenschappelijke en herkenbare gebiedsaanduiding noodzakelijk is om in het buitenland consistent over onze regio te kunnen communiceren. Hiertoe is gekozen voor de gebiedsaanduiding Rotterdam The Hague region. In juni 2016 is door InnovationQuarter, MRDH en PZH een manager regiobranding aangesteld. Zijn opdracht is om de storyline met breed draagvlak in de regio tot een concrete toolkit uit te werken, en te zorgen dat deze in de dagelijkse praktijk wordt ingezet, zodat de regiobranding zoals bedoeld door alle stakeholders consistent toegepast kan worden in samenhang met het eigen brand. In december wordt deze toolkit opgeleverd en zal daadwerkelijk gestart worden met de toepassing van de regiobranding door een brede coalitie van stakeholders in de regio. Bereikbaarheid Innovatieagenda Mobiliteit: In het kader van de samenwerkingsagenda tussen provincie Zuid-Holland en de MRDH is eind 2015 een aantal concrete thema s benoemd die te maken hebben met mobiliteitsinnovatie. Daarbij is steeds het doel dat dergelijke ontwikkelingen ook een bijdrage leveren aan de versterking van de regionale kennisecono-mie. Samenwerking vindt nu bijvoorbeeld plaats op het gebied van zero-emissie en energieopwekking in het OV, Mobility as a Service, het kennisnetwerk openbare laadinfrastructuur en de proeftuin automatisch vervoer op de last mile. In juni hebben de bestuurlijke ambassadeurs mobiliteitsinnovatie van de BCEV, de ambassadeurs mobiliteitsinnovatie en duurzame mobiliteit van de BCVA en de gedeputeerde Floor Vermeulen de voortgang besproken. Op 10 november komt een aantal thema s aan bod op het Festival van de Toekomst van de provincie Zuid-Holland. Automatisch vervoer op de last mile: Nederland heeft de ambitie uitgesproken om koploper te zijn in de ontwikkeling van volledige geautomatiseerde mobiliteitsoplossingen. In de Metropoolregio Rotterdam Den Haag is die experimenteerruimte volop voorhanden. Capelle aan den IJssel heeft al sinds 1999 een geautomatiseerd systeem dat reizigers vanaf metro Kralingse Zoom naar de kantoren op Rivium brengt. 3

4 Daarnaast is er een aantal andere locaties waar automatisch vervoer een oplossing kan bieden voor het last mile vraagstuk: de overbrugging van de laatste 10 minuten van een (metro)station naar een belangrijke werklocaties. Het gaat daarbij om de uitbreiding van de baan in Capelle aan den IJssel, de verbinding tussen RTHA en station Meijersplein, Schiedam Vijfsluizen, Leiden Biosciencepark, Den Haag Binckhorst en Rijswijk Plaspoelpolder. Voor de zomer is het Investeringspakket Automatisch Vervoer op de Last Mile (AVLM) opgesteld. Nu worden de afzonderlijke projecten én de samenwerking in een Fieldlab AVLM nader uitgewerkt. Aanpassing Green Deal overeenkomst: Voor de zomer heeft de MRDH namens 19 gemeenten een bestuursovereenkomst met EZ getekend in het kader van de Green Deal Rijksbijdrage. Daarnaast is een fors aantal regiogemeenten middels een kwartiermaker ondersteund in het organiseren van de samenwerking in de concessie van de gemeente Rotterdam. Als gevolg van de omvang en de condities van die aanbesteding en de aantrekkelijkheid van het stedelijk gebied voor een laadexploitant, is hier in augustus een zeer gunstige prijs uit gekomen. De concessiegemeenten gaan nu afzonderlijk een contract aan met de aanbieder. Die uitkomst leidt ook tot een aanpassing op de bestuursovereenkomst die is aangegaan met het Rijk. Doordat de gemeentelijke bijdrage onder de 500 is gekomen, voldoen de concessiegemeenten namelijk niet meer aan de voorwaarden, en wordt ook geen Rijksbijdrage meer uitgekeerd aan gemeenten voor nieuwe laadpalen. De Rijksbijdrage van 900 wordt nog wél uitgekeerd aan de gemeenten Den Haag, Rijswijk en Zoetermeer die een eigen contractering hebben georganiseerd. Het aanpassen van de bestuursovereenkomst wordt voorgelegd aan de bestuurlijke commissie van de VA in oktober. Clusters & campussen In lijn met het werkprogramma EV worden diverse activiteiten ontplooid ter versterking van het economisch vestigingsklimaat binnen de MRDH. De clusteraanpak van de MRDH is gericht op het ondersteunen van processen en verbinden van partijen (vanuit de werkvelden), het beschikbaar stellen van een projectbijdrage voor initiatieven met een aantoonbare regionale impact en het definiëren van meerjarige transformatische opgaven die een plek kunnen krijgen in de Regionale Investeringsagenda. De voortgang rondom de clustersessies vat zich als volgt samen: ICT/Hightech/Safety/Security: Tijdens de vergaderingen van 3 maart en 16 april heeft de bestuurscommissie EV ingestemd met de toekenning van een projectbijdrage aan de volgende 5 projecten: - Big Data Innovatiehub (via gemeente Zoetermeer) - Robovalley (via gemeente Delft) - Nationaal cybersecurity testbed (via gemeente Den Haag) - Smart Integrator 4 Aerospace (via gemeente Delft) - Smart, Safe & Resilient Mainports (via gemeente Nissewaard) Op 12 september zijn de vertegenwoordigers van de betrokken gemeenten bijeen gekomen om de voortgang te bespreken (zowel procesmatig als inhoudelijk) en van gedachten te wisselen over waar de aanhaakmogelijkheden zitten voor het regionaal bedrijfsleven of overige partijen. Tevens wordt besproken hoe de beoogde samenhang ook daadwerkelijk wordt gerealiseerd en welke werkvorm daar bij past. Fieldlabs Zuid Holland: In het kader van het Regionaal Investeringsprogramma en de Roadmap Next Economy heeft het kernteam vanuit MRDH, PZH, IQ en TNO 15 fieldlabs bijeen gebracht in een fieldlabinfrastructuur ( Dit netwerk fungeert als basis voor cross-sectorale innovaties, economische spill-over en levert een bijdrage aan het oplossen van maatschappelijke 4

5 vraagstukken in de regio. De fieldlabs vormen zo een lerend netwerk dat tevens ervaringen uitwisselt over inhoud, organisatie en funding. Op 15 september komen de projectleiders, betrokken IQ business developers en collega s vanuit betrokken gemeenten bijeen om de focus voor het komend jaar te bespreken en hoe we daar vanuit de verschillende partijen een bijdrage aan kunnen leveren. Metropolitan Startup Lab: Het pilot jaar van het Metropolitan Startup Lab (MSL) is voor de zomer 2016 afgerond (evaluatie is als bijlage op te vragen bij de stukken voor de BCEV van 22 september). Het MSL is opgezet door YES!Delft om de kennis en expertise van de incubator breed in te zetten ten behoeve van het startupklimaat in onze regio. De doelstellingen zijn ruimschoots bereikt. Met name in de laatste fase waarin gericht werd gezocht naar startups in relatie tot Next Economy Innovaties kwamen er veel innovatieve startups naar voren die allen begeleiding vanuit het project hebben gekregen. De verwachting is dan ook dat er nog veel meer startups in de regio te vinden zijn die door het aanbrengen van focus in de activiteiten van het MSL begeleid kunnen worden in het nemen van de volgende stap naar een volwaardig bedrijf. Tegelijkertijd is één van de actiepunten in relatie tot de Fieldlabinfrastructuur om het komend jaar te kijken hoe het startup- en scaleupklimaat rondom deze broeiplaatsen van innovaties verbeterd kan worden. In het voorstel dat op 22 september ter besluitvorming aan de BCEV wordt voorgelegd komen deze twee zaken samen. De projectbijdrage maakt het mogelijk dat het Metropolitan Startup Lab een aantal gerichte activiteiten uitvoert in relatie tot de fieldlabinfrastructuur. Doel is om startende ondernemers binnen de fieldlabs te ondersteunen met de expertise van YES!Delft. Tegelijkertijd worden startende ondernemers die nog niet zijn aangesloten op de fieldlabinfrastructuur gewezen op de mogelijkheden die deze testfaciliteiten bieden. Meer informatie over het programma en de activiteiten is te vinden via Op de hoogte gehouden worden? Meldt u dan aan voor de nieuwsbrief: Innovatie noodhulpketen: Het aantal mensen dat is getroffen door een crisis is de afgelopen tien jaar verdubbeld tot 125 miljoen mensen. De kosten zijn in deze periode zelfs verdrievoudigd. De huidige vorm van hulp blijkt ontoereikend en is niet houdbaar. Innovatie is nodig om adequate antwoorden op deze veranderingen te vinden en mensen in nood beter te kunnen helpen. Op initiatief van minister Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) is op 24 maart de Dutch Coalition for Humanitarian Innovation (DCHI) gelanceerd. Doel van deze coalitie is het ontwikkelen van nieuwe vormen van samenwerking in de hulp aan mensen die zijn getroffen door oorlogsgeweld en rampen en noodhulp op deze wijze moderner en effectiever te maken. In het kader van de samenwerking WUR-MRDH hebben afgelopen jaar verkennende sessies plaatsgevonden over hoe de sterke clusters in onze regio daaraan kunnen bijdragen. De opgave timely delivery of humanitarian supplies staat daarin centraal. Wat uit de sessies naar voren kwam is dat het op dit moment niet duidelijk is waar de efficiëntieslag en de kostenbesparing te behalen is. Vanuit de samenwerking WUR-MRDH wordt op dit moment verkend of we twee quickscans kunnen uitvoeren van de supply chain bij een noodhulpsituatie. Gedacht wordt aan een specifiek incident (aardbeving Nepal). Twee organisaties zijn bereid mee te werken (Save the Children en Care NL). Wanneer we de knelpunten in zicht hebben kunnen gericht partijen betrokken worden die meewerken aan de oplossing. Denk daarbij aan Gemeente Den Haag (vrede en recht, impact economy) Greenport-Westland Oostland, HSD (in het kader van spot-analysis /aardobservatie), collega s uit Rotterdam vanuit het project RHEA: Rotterdam The Hague Emergency Airport. 5

6 Maritiem: Inmiddels is een tweetal initiatieven beschikt voor een bijdrage conform de bijdrageregeling, het Fieldlab Additive Manufacturing en het kwartiermakerschap Fieldlab Smart Maintenance of SHips (SMASH). Deze laatste is in gezamenlijkheid voorbereid met Drechtsteden, waarbij beide organisaties gezamenlijk bijdragen. Daarnaast is besproken dat de Metropoolregio Rotterdam Den Haag participeert in de toekomstverkenning Maritiem Cluster Zuid-Holland samen met Drechtsteden en Rotterdam. De Maritime Delta is hier nauw op aangehaakt. Greenport Food: In de Bestuurscommissie van Economisch Vestigingsklimaat van september 2015 is een bijdrage toegekend aan vijf projecten in het Greenport Food cluster. Het komend kwartaal worden er voortgangsgesprekken ingepland om te kijken hoe de door de MRDH beschikte gelden zijn ingezet. In de Bestuurscommissie Economisch Vestigingsklimaat van november 2016 wordt deze voortgang besproken. De werksessie met de Wageningen UR heeft geleid tot een nauwere samenwerking in de activiteiten van de provincie, de gemeenten en bedrijfsleven rond agrologistiek. Medical: In navolging op de clusters Maritiem, ICT/Hightech/Safety/Security en Greenport Food start in het najaar van 2016 de clusteraanpak Medical op. Hiertoe worden gesprekken ingepland met bij dit cluster betrokken gemeenten. De Medical Delta Living Labs zijn onderdeel van de fieldlabinfrastructuur. Onder leiding van de Medical Delta is er een EFRO aanvraag in voorbereiding. Clean tech: In 2016 is ook gestart met de clusteraanpak CleanTechDelta. Met de gemeente Rotterdam is gesproken over de CleanTechDelta en de mogelijkheden om deze regionaal verder te versterken. Op dit moment heeft dit geleid tot een voorstel voor bijdrage van het project Dutch Windwheel (ter besluitvorming in de BC EV van 22 september) en een verkennend gesprek over het project Waste to chemicals. In de komende periode werkt de gemeente Rotterdam haar inzet/aanpak met betrekking tot deze laatste verder uit. Op basis daarvan zal een eventuele regionale inzet bekeken worden. Daarnaast wordt voor andere Cleantech-projecten ook bekeken waar regionale inzet kan bijdragen aan de voortgang. Onderwijs & arbeidsmarkt Reshoring: Op dit moment wordt gewerkt aan een vervolg op de resultaten die bereikt zijn door een concreet handelingsperspectief te ontwerpen, gericht op overheden en ondernemers. Hier trekt de MRDH samen op met Drechtsteden en IQ. Er is contact geweest met de Universiteit van Tilburg en de gemeente Tilburg, die een reshoringstool hebben ontwikkeld. Onderzocht wordt of het inzetten van die tool kan bijdragen aan het keuzeproces van bedrijven om activiteiten terug te halen dan wel een uitplaatsingskeuze te ontkrachten door de harde en zachte kosten van verplaatsing beter in beeld te krijgen. Verkenning Nieuw-Nederlands ondernemerschap: Eind 2015 is de MRDH gestart met het in beeld brengen van de kansen van cross-cultureel ondernemerschap. In mei 2016 is met een aantal experts verkend welke acties kunnen bijdragen aan het verbeteren van het klimaat voor crosscultureel ondernemerschap. In het Studium Generale van 12 oktober a.s. wordt hier uitgebreid op ingegaan. Mismatch vraag en aanbod talent: Het onderzoek Talent Matching is afgerond in augustus. Met de begeleidingsgroep wordt op dit moment gewerkt aan een concreet handelingsperspectief op basis van de resultaten. 6

7 Conferentie arbeidsmarktinitiatieven: Er is samen met Drechtsteden gewerkt aan een arbeidsmarktconferentie in EPZ-verband, samen met de 6 arbeidsmarktregio s binnen de Zuidvleugel. Deze conferentie is verder doorgeschoven, vanwege de inzet door betrokken partijen op de InfraDeal Zuidvleugel die op 12 september jl. is ondertekend. In deze deal is de samenwerking georganiseerd tussen overheden en de sector Grond, Weg en Waterbouw (GWW) met als inzet de komende 3 jaar 300 duurzame werkopleidingsplekken van minimaal twee jaar te creëren uit de aanbesteding van infrastructurele werken van overheden in Zuid-Holland. Daarnaast wordt door Bouwend Nederland onderzocht mede op basis van deze deal welke mogelijkheden er zijn voor een Level Playing Field van SROI regels in Zuid-Holland. Campusstrategie: Samen met de Provincie Zuid-Holland heeft de MRDH in opdracht van de stuurgroep Campussen van de EPZ een aanpak verkend voor facility sharing in de Zuidvleugel. Deze verkenning en aanpak wordt binnenkort in de Stuurgroep gepresenteerd. Smart Infrastructure Het werkveld Smart Infrastructure heeft een duidelijke relatie tot de toekomst- en projectontwikkelingen die centraal staan in de roadmap next economy. Tegelijkertijd is met een aantal projecten vanuit dit werkveld op korte termijn winst te behalen op dit werkveld, de voortgang op een aantal van deze trajecten: Warmte Koude Kaarten: in alle gemeenten van de MRDH is de afgelopen periode gewerkt aan het opstellen van een warmte koude kaart, waarmee vraag en aanbod van warmte in de gemeenten in kaart wordt gebracht. In september 2016 zijn bijna alle kaarten gebruiksklaar. In de bestuurscommissie van 22 september wordt een eindpresentatie van dit project verzorgd en op verzoek van de gemeenten een besluit gevraagd om een vervolgaanpak te ontwikkelen. Regionaal netwerk duurzaam inkopen: op 8 september heeft in Leidschendam Voorburg de 3e bijeenkomst van het regionale netwerk plaatsgevonden. Regionaal fonds verduurzamen kleine VvE s: De afgelopen periode is onderzocht of er een pilot in Rotterdam gestart kon worden voor het renoveren en energie zuiniger maken van VvE's met minder dan 10 eigenaren. Vanuit private financiers en rijksmiddelen wordt geprobeerd als pilot een lening aan te bieden voor 10 kleine VvE s voor het verduurzamen van de woning. Energy Innovation Board: De provincie Zuid-Holland heeft met de presentatie van de provinciale energieagenda het initiatief genomen tot het oprichten van een Energy Innovation Board. De invulling daarvan moet de komende periode vorm krijgen. Vanuit de MRDH gemeenten is wethouder Brandligt van de gemeente Delft, als voorzitter van het MRDH netwerk Energie, door de provincie uitgenodigd om in de Energy Innovation Board zitting te nemen. Regionaal netwerk energie: Op 17 juni is het MRDH bestuurlijk netwerk energie voor de derde maal bijeengeweest. Dit informeel bestuurlijk platform heeft tot doel informatie te delen en te inspireren ten behoeve van de gemeentelijke energietransitie opgave. Het netwerk fungeert ook als platform om met de Provincie Zuid Holland te spreken over de Energieagenda van de Provincie, en om de voortgang van de Roadmap Next Economy te delen. 7

8 Nieuwe economische dragers landelijk gebied Het Landelijk Gebied in de Metropoolregio is van groot belang voor een aantrekkelijk economisch vestigingsklimaat binnen de MRDH. Vanuit die gedachte is een perspectief op het landschap als vestigingsfactor ontwikkeld. Het resultaat is een overzicht met korte en lange termijn initiatieven die kunnen helpen het landschap te versterken doordat ze zelf een uniek landschap toevoegen dan wel de verbinding maken tussen stad en ommeland en daarmee de economie van het landelijke gebied stimuleren. Hollandse Banen: Voor de Hollandse Banen (Slow lanes), langzaam verkeer verbindingen van stad naar landschap, is in een gezamenlijke bijeenkomsten met verkeerskundigen en beleidsmedewerkers landschap, de vormgeving uitgewerkt en voor 5 tracés een routevoorstel met kosteninschatting gemaakt. De Hollandse banen is een van de projecten uit het investeringsprogramma. Waterverbinding: De waterverbinding tussen de Rotte-Rijn-Vliet heeft grote bestuurlijke aandacht. In een bestuursconferentie is verkend wat de kansen zijn van een vaarverbinding voor economische ontwikkeling en waterbeheer. In de BC EV van 22 september ligt een voorstel voor, voor de volgende stap in dit traject. Dit voorstel is het doen van een haalbaarheidsstudie, gefinancierd door belanghebbenden. Toerisme: Wethouder Förster van Delft heeft het initiatief genomen om te verkennen hoe het toeristisch potentieel in onze regio kan worden vergroot. Doelgroep is de internationale toerist. De verkenning is gestart met een ronde langs de wethouders van Den Haag en Rotterdam als verantwoordelijken voor de citymarketing. Groene Alliantie: Onder voorzitterschap van de burgemeester van Maassluis is er een bestuurlijk werkgroep gestart die samen met de marketing organisaties van de gemeenten en de landschapstafels de mogelijkheden verkend voor een betere positionering van de groene gebieden in onze regio. Ook zullen ondernemers bij elkaar worden gebracht om hen te faciliteren bij het vinden van partners om nieuwe activiteiten in het landelijk gebied mee te ontplooien. 8