Teen Facts. Lesmateriaal, groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO

Transcriptie

1 Teen Facts Lesmateriaal, groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Science Center NEMO Oosterdok VX Amsterdam boekingsbureau@e-nemo.nl Teen Facts Groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding

2 Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief aanbod, waarmee u uw bezoek aan NEMO kunt verdiepen. Al het aanbod sluit aan op de kerndoelen uit het curriculum van het primair onderwijs. Werkbladen in NEMO Teen Facts Voor u ligt het lesmateriaal bij de tentoonstelling Teen Facts in Science Center NEMO. Dit lesmateriaal is geschikt voor groep 7 en 8. De tentoonstelling brengt op een speelse en spannende manier de wetenschap achter de puberteit tot leven. De leerlingen vinden wetenschappelijke verklaringen, excuses, weetjes en feiten over typische puberverschijnselen. Leerkrachtenhandleiding In deze leerkrachtenhandleiding zijn instructies opgenomen, die u helpen bij de voorbereiding op het bezoek aan de tentoonstelling Teen Facts. Ook wordt de opbouw van het lesmateriaal kort uitgelegd. Op de laatste pagina s vindt u aanvullende informatie met onder andere praktische informatie bij het bezoek aan NEMO. Wij wensen u en uw leerlingen veel plezier in NEMO. Inhoud Werken met het NEMO lesmateriaal - Het materiaal in één oogopslag 3 In NEMO Tentoonstelling Teen Facts bezoeken 4 Een bezoek aan de interactieve tentoonstelling Teen Facts. De leerlingen maken gebruik van de werkbladen in NEMO met het thema Teen Facts die u van de website kunt downloaden. Meer informatie - Praktische informatie voor uw bezoek aan NEMO 10 Meer informatie - Plattegrond NEMO 13 Teen Facts Groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding

3 Werken met het NEMO lesmateriaal Het materiaal in één oogopslag In de leerkrachtenhandleiding vindt u waar nodig verwijzingen naar de leerlingwerkbladen. In de klas Inleidende les Onderzoek aan magneten Leerkrachtenhandleiding Voorbeeld Het leerlingmateriaal bestaat uit twee documenten: één met werkbladen voor in de klas en één met werkbladen voor in NEMO. Het cijfer geeft aan over welke exhibit (onderdeel van de tentoonstelling) de vragen op het werkblad gaan. Dit cijfer vindt u terug op de plattegrond van NEMO. Lesbeschrijving Opdracht 1 Opdracht 2 Uw leerlingen maken in deze les kennis met onderzoek doen en volgen net als wetenschappers verschillende stappen om hun ideeën te testen. In onderstaande opdracht worden deze stappen doorlopen aan de hand van een onderzoek met magneten. Op het werkblad worden de stappen met pictogrammen aangegeven. Verkennen Op verkenning In opdracht 1 doen de leerlingen de eerste stap uit de onderzoekscyclus: verkennen. De leerlingen komen er in deze stap achter dat een magneet alleen metalen voorwerpen aantrekt en geen voorwerpen die gemaakt zijn van een ander materiaal. In de rest van het onderzoek gaan ze kijken naar magneten en metalen. In deze stap wordt de voorkennis van de leerlingen geactiveerd en komt u erachter wat de leerlingen al weten. Hier kunt u op inspelen. Introduceer het onderwerp magneten door een brainstorm. De centrale vragen: Welke magneten ken je? De leerlingen kennen vaak wel de koelkastmagneet, magneten voor op het bord en magneten in bordspelletjes voor onderweg. Waar worden ze voor gebruikt? Wat doet een magneet? De leerlingen weten meestal wel dat een magneet voorwerpen aan kan trekken. Trekt een magneet alle materialen aan? Dit kunt u op twee manieren aanpakken. Bij beide manieren vullen de leerlingen opdracht 1 op het werkblad Magneten in. De volgende materialen zijn nodig: kurk, kunststof dopje van een pen, potlood, stukje stof, haar elastiekje, spijker, paperclip. 1 Laat het de leerlingen zelf uitproberen. De leerlingen werken in groepjes. Geef elk groepje een magneet en de voorwerpen. 2 Doe dit klassikaal. Conclusie: Een magneet trekt metalen voorwerpen aan, en geen voorwerpen van een ander materiaal. In de klas > werkblad magneten > opdracht 1 Voorbeeld Onderzoeksvraag Wat ga je onderzoeken? In deze stap bepaalt u samen met de leerlingen de onderzoeksvraag. Meestal begint een onderzoek met een vraag om de wereld om ons heen beter te begrijpen. Soms alleen om meer kennis te hebben of te begrijpen hoe iets werkt, soms om een probleem op te lossen. Onderzoeksvragen mogen niet te breed zijn en hebben bij voorkeur een gesloten vorm. De onderzoeksvraag: Trekt een magneet alle metalen voorwerpen aan? De leerlingen schrijven de vraag op het werkblad bij opdracht 2. In de klas > werkblad magneten > opdracht 2 Hypothese Wat denk jij? In deze stap bepaalt u samen met de leerlingen wat jullie denken dat het antwoord op de onderzoeksvraag is. Het is niet goed of fout, het is wat je denkt. Leerlingmateriaal werkbladen in NEMO Werkblad Werkblad Magneten 1 Fluisteren op afstand Vraag Kun je een zacht geluid over een lange afstand nog horen? Wat denk jij? Je kunt elkaar wel verstaan als jij in de schotel praat en een klasgenoot aan de andere schotel luistert. Je kunt elkaar niet verstaan als jij in de schotel praat en een klasgenoot aan de andere schotel luistert. Voorbeeld Aan de slag! Doe deze opdracht met een z n tweeën. Ga ieder bij een schotel staan. De een fluistert kun je mij verstaan? in de ring van een schotel. Kan de persoon bij de Opdracht 1 Verkennen andere schotel jou verstaan? Nee, het geluid is te zacht. Welke voorwerpen trekt een magneet aan? Ja, ik ben nu duidelijk te verstaan zelfs als ik zachtjes praat. Ja, maar ik moet nog steeds hard praten. Aangetrokken door de magneet Voorwerp Wel Niet Wat doen de schotels? kurk plastic dopje van een pen potlood Onderzoeken Groep 5-6 Leerkrachtenhandleiding versie stukje stof haar elastiekje spijker paperclip Wat gebeurt er als er iemand tussendoor loopt? Trekt een magneet alle voorwerpen aan? Deze pictogrammen geven aan bij welke stap van onderderzoekscyclus de leerling is. Opdracht 2 Wat ga je onderzoeken? Ga verder op de volgende pagina Onderzoeken Groep 5-6 Leerlingen In NEMO versie Wat denk jij? Ga verder op de volgende pagina Onderzoeken Groep 5-6 Leerlingen In de klas versie Leerlingmateriaal werkbladen in de klas Teen Facts Groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding

4 In NEMO Tentoonstelling Teen Facts bezoeken U gaat met de klas naar NEMO om daar de tentoonstelling Teen Facts te bezoeken. De tentoonstelling is opgebouwd uit vijf thema s: Ben ik mijn hormonen?, Let s talk about sex, Express yourself!, To the max! en Test jezelf. Binnen deze thema s komen onderwerpen aan de orde als hormonen, puistjes, zelfbeeld, verandering van het lichaam, risicogedrag, drugs, seks en voortplanting. Tijdsduur Lesdoelen Kerndoelen Voorbereiding Materialen 45 minuten De leerlingen leren op speelse, spannende en persoonlijke wijze de wetenschap achter de puberteit kennen. Kerndoel 38, leergebied Mens en samenleving en kerndoel 41, leergebied Natuur en techniek. Kopieer voor alle leerlingen Werkbladen in NEMO - Teen Facts. Deel de leerlingen in tweetallen in. Regel voldoende begeleiders (1 per 10 leerlingen). Kopieer voor elke begeleider de informatie voor begeleiders uit deze handleiding. Voor elke leerling: Werkbladen in NEMO Teen Facts. Deze zijn gratis te downloaden van potlood (liever geen pennen in NEMO). Voor elke begeleider: de informatie voor de begeleiders; de plattegrond van de tentoonstelling Teen Facts. Deze vindt u achterin deze handleiding bij Meer informatie. Organisatie De leerlingen voeren alleen of in groepjes bij verschillende exhibits (tentoonstellingsonderdelen) een opdracht uit. De werkbladen bestaan uit twee stappen: Doen: de leerling probeert de exhibit uit en beantwoordt hierover een vraag. Uitleg: een korte uitleg over de exhibit. Wij adviseren u de leerlingen eerst de tijd te geven om de tentoonstelling zonder werkboek te ontdekken en na 20 minuten het lesmateriaal te geven. Als ze meteen met het lesmateriaal aan de slag gaan kan de persoonlijke ontdekkingstocht teveel gestuurd worden. Laat ieder groepje bij een andere exhibit beginnen. Teen Facts Groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding

5 In NEMO Tentoonstelling Teen Facts bezoeken Informatie voor de begeleider NEMO gaat om onderzoeken en experimenteren. Het gaat niet om goed of fout. De antwoorden op de volgende pagina s dienen daarom vooral ter ondersteuning. In NEMO spelen leerlingen met exhibits (tentoonstellingsonderdelen) en daarbij doen ze kennis op. Niet iedereen leert daarbij hetzelfde. Als begeleider kunt u dit spel extra verdiepen. Dit kan bijvoorbeeld door de leerlingen vragen te stellen terwijl ze bezig zijn met een exhibit. Door te verwoorden wat je doet, verwerk je informatie makkelijker. De opbouw van de werkbladen in NEMO. Doen: de leerling doet de exhibit en beantwoordt een vraag. Meer weten: uitleg over de exhibit. De tentoonstelling Teen Facts bevat een speciaal onderdeel voor tieners; de Peepshow. De peepshow galerij is vrij te bezoeken vanaf 12 jaar. Voor de afgesloten peepshow cabines geldt de leeftijdsgrens van 12 tot 18 jaar. Voor deze cabines hebben de leerlingen muntjes nodig die de leerkracht in NEMO krijgt. Er wordt een toegangsbeleid gevoerd ten aanzien van de Peepshow. Er worden geen muntjes uitgereikt indien leerkrachten, ouders of begeleiders niet willen dat leerlingen dit onderdeel van de tentoonstelling bezoeken. Tijdens de ontwikkeling van de tentoonstelling zijn bepaalde keuzes gemaakt. Daardoor is het mogelijk dat de visie van bepaalde bevolkingsgroepen op specifieke vraagstukken van maatschappelijke, culturele en/of religieuze aard niet of slechts in mindere mate aan bod komen. Voor de Peepshow is een zorgvuldige beeldselectie gemaakt, waarmee wij naar ons idee geen ontoelaatbare grens overschrijden. Wij denken dat de tentoonstelling en de onderwerpen aansluiten bij de belevingswereld van de hedendaagse jeugd. Kijk bij Meer informatie voor praktische tips over uw bezoek aan NEMO met de klas. Teen Facts Groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding

6 In NEMO Tentoonstelling Teen Facts bezoeken Antwoorden op de werkbladen in NEMO Werkblad Hoofd, hart en hormonen De antwoorden zijn afhankelijk van de mening en keuze van de leerling. Werkblad 1 Groeipijn Doen Het meisje begint eerst te groeien, jongens zijn vaak pas twee jaar later aan de beurt. Welke stof zorgt voor deze groeispurt? Groeihormoon U kunt in de klas het verschil in lengte tussen jongens en meisjes onderzoeken. Werkblad 2 Gek in je hoofd Doen Heeft zelf muziek maken invloed op de ontwikkeling van je hersenen? Ja, door zelf muziek te maken kun je beter abstract denken. Train je hersenen! Teen Facts Groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding

7 In NEMO Tentoonstelling Teen Facts bezoeken Werkblad 3 Geslachtsrijp Hormoon Testosteron Oestrogeen Follikel stimulerend hormoon (FSH) Luteïneserend hormoon (LH) Doen Man zorgt voor de ontwikkeling van de secundaire geslachtskenmerken; zorgt voor de groei van de teelballen en penis; zorgt voor baardgroei en een gespierder lichaam; nodig voor seksuele fantasieën. maakt de botstructuur sterker; beschermt tegen aderverkalking en zorgt voor gezonde bloedvaten; toename van oestrogeen in de puberteit kan borstgroei bij jongens veroorzaken. zorgt voor seksuele rijping in de puberteit. stimuleert de productie van testosteron en oestrogeen in de teelballen. Vrouw zorgt voor gevoeligheid voor seksuele prikkels; heeft positief effect op het ruimtelijk inzicht. zorgt voor de ontwikkeling van de secundaire geslachtskenmerken; zorgt voor de groei van de borsten; zorgt voor de groei van de baarmoeder, de vagina, het schaamhaar en voor de verdeling van het vetweefsel; maakt de botstructuur sterke; beschermt tegen aderverkalking en zorgt voor gezonde bloedvaten. zorgt voor seksuele rijping in de puberteit. helpt met de eisprong in de menstruatiecyclus. Werkblad 4 Puistenspel Doen Voor welke oplossingen heb jij gekozen? De antwoorden zijn afhankelijk van de keuze van de leerling. Welk effecten de verschillende oplossingen hebben kunt u hieronder nalezen. wassen: Het is goed om de huid voorzichtig te reinigen met een milde zeep en lauw water. Dit helpt tegen bacteriën en een vettige huid. zonnen: Door de zon drogen de puistjes uit. Te veel zon droogt je huid teveel uit en maakt je huid vatbaarder voor puistjes. make-up: Met goede kwaliteit make-up kan je puistjes camoufleren, make-up op waterbasis is hiervoor het meest geschikt. Cream en vloeibare foundations zijn af te raden omdat deze vaak te vet zijn. uitknijpen: Als je een puistje uitknijpt, loop je het risico dat deze geïnfecteerd raakt. Verder verspreid je de bacteriën, waardoor je meer puistjes kan krijgen, daarbij loop je ook meer risico op littekenvorming. uitlepelen: Zie uitknijpen. tijd versnellen: Na de puberteit maak je weer minder talg aan. Dus als je geduld hebt, gaan de puistjes meestal vanzelf weer over. Teen Facts Groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding

8 In NEMO Tentoonstelling Teen Facts bezoeken Werkblad 5 Jakkes! Doen Het melkachtige zweet dat uit de zweetklieren komt is reukloos. Waardoor ga je dan soms toch stinken? Door bacteriën. Werkblad 6 Zelfbeeldspiegel Doen Hoe zie jij jezelf? Het antwoord is afhankelijk van de mening van de leerling. Werkblad 7 Stoned als een spin Doen Kijk naar web 1 en web 5. Bij het maken van web 5 was de spin onder invloed van cafeïne. Web 1 is gemaakt zonder gebruik van drug. Werkblad 8 Electroroulette Antwoorden Antwoorden zijn afhankelijk van de leerling. Waarschijnlijk durf je eerder nee te zeggen tegen vreemden als je het niet wilt, je hoeft je tegenover vreemden niet te bewijzen. Bij vrienden speelt peer pressure een rol. Teen Facts Groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding

9 Meer informatie N Praktische informatie voor uw bezoek aan NEMO 10 Plattegrond van NEMO 13 Teen Facts Groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding

10 Praktische informatie voor uw bezoek aan NEMO Speciaal schooltarief Voor het onderwijs heeft NEMO speciale, gereduceerde tarieven. Zie voor de actuele tarieven. Begeleiders zijn gratis. Voorwaarden onderwijstarief Scholen worden verzocht vooraf te boeken Groepen hebben voldoende begeleiding (1 begeleider op 10 leerlingen) Scholen bezoeken NEMO buiten de officiële korte schoolvakanties Een schoolbezoek duurt ongeveer 2-3 uur Gratis begeleiders mee NEMO vindt het heel belangrijk dat er voldoende begeleiders meegaan met de leerlingen. Begeleiders mogen daarom gratis naar binnen. We hanteren de stelregel: minimaal één begeleider op tien leerlingen, maar liever één begeleider op zes leerlingen. Boek uw bezoek Wilt u een bezoek boeken of meer weten? Kijk dan op en vul het boekingsformulier in of neem contact op met het boekingsbureau van NEMO via of boekingsbureau@e-nemo.nl Jassen en tassen Rugzakken, tassen en jassen worden opgehangen in de garderobe. Er zijn ook kluisjes aanwezig voor waardevolle bezittingen. Hier zijn geen kosten aan verbonden, de munt komt retour bij het openen van het kluisje. Voor scholen zijn enkele garderobekisten beschikbaar. Deze zijn geschikt voor 30 tot 60 jassen en/of tassen. Gebruik is gratis, er geldt wel een borg van 10,-. Meer informatie bij de kassa. Werkbladen en workshops Bij veel tentoonstellingen zijn werkbladen beschikbaar. U kunt het materiaal voorafgaand aan uw bezoek gratis downloaden. Het is ook mogelijk om een gratis workshop of demonstratie bij te wonen, onder begeleiding van een NEMO medewerker. Workshops en demonstraties vinden iedere dag op dezelfde tijd plaats, zijn gratis en kunt u vooraf (minimaal drie weken van tevoren) reserveren. Elke dag vindt twee keer een voorstelling Kettingreactie plaats (duur 15 minuten), onder voorbehoud om 12:15 en 15:15 uur. De kettingreactie is voor iedereen zonder reserveren toegankelijk. Tip: vraag naar de tijden bij binnenkomst. Teen Facts Groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding

11 Praktische informatie voor uw bezoek aan NEMO Openingstijden NEMO is van dinsdag t/m zondag geopend van uur. Voor afwijkende openingstijden zie onze website; Eten en drinken Eten en drinken kan op verdieping 2 en verdieping 5. Eigen meegebrachte consumpties kunnen genuttigd worden in de daarvoor geschikte ruimtes of op ons dak. Het is ook mogelijk om vooraf kant-en-klare lunchpakketjes te bestellen bij het boekingsbureau. Teen Facts Groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding

12 Praktische informatie voor uw bezoek aan NEMO Bereikbaarheid CS Het IJ IJ-tunnel Zeedijk Prins Hendrikkade De Waag Waterlooplein Muziek theater Valkenburgerstraat Artis Openbaar vervoer NEMO is het eenvoudigst te bereiken per openbaar vervoer en ligt op nog geen kwartier lopen van Amsterdam CS. Of neem vanaf het station bus 22 of 48 en stap uit bij Halte Kadijksplein. Vanaf hier is het nog een paar minuten lopen. Parkeren NEMO heeft geen eigen parkeerplaatsen. Er zijn verschillende parkeergarages in de buurt. Zie ook: Boekingsbureau Science Center NEMO Oosterdok VX Amsterdam boekingsbureau@ e-nemo.nl Touringcars Touringcars kunnen parkeren op de speciale parkeerplaats voor bussen: P6 bij Passengers Terminal Amsterdam. Leerlingen afzetten kan tot 11:00 uur op de westkade van NEMO, dit mag echter niet bij reguliere bushaltes of ergens anders langs de Prins Hendrikkade. Na 11:00 uur raden we u aan de op- en afstaphalte H11 te gebruiken ter hoogte van het Scheepvaartmuseum. Zie ook: Amsterdamse scholen Amsterdamse basisscholen kunnen gebruik maken van de Cultuurbus. Voor meer informatie: Teen Facts Groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding

13 Plattegrond van NEMO Op deze plattegrond kun je zien waar je moet zijn om een werkblad te kunnen invullen. De nummers op de plattegrond staan ook op de werkbladen. Ga naar verdieping 3 om de opdrachten te doen. Restaurant DAK Teen Facts Foyer (beperkt open) Dakplein Smart Technology Reis door de Geest Groeipijn Gek in je hoofd Geslachtsrijp Puistenspel Jakkes! Zelfbeeldspiegel Stoned als een spin Electroroulette naar CS Omloop Vide West Vide 0ost Boardroom Science Live Grote theater Werkplaats Onderzoeksruimte 1 Ontvangsthal Onderzoeksruimte 2 W2 Grote zaal Kleine theater Kleine theater Energierijk Kettingreactie Waterklok Teen Facts Waterrijk Wonderlijke Wetenschap Wetenschap in alle tijden Kluisjes Laboratorium Zoeken naar leven Ballenfabriek Krachtpatsers Kaartcontrole Waterkracht Wereld van vormen Shop Kassa W = Workshopruimte W1 BG 1 2 Trap naar het dak 50 meter 3 4 In september 2015 werkt NEMO aan nieuwe tentoonstellingen op verdieping 1 en een nieuw restaurant op het dak. Deze verdiepingen zijn daarom beperkt toegankelijk. dek 3 Teen Facts Groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding

14 Colofon Science Center NEMO Het is toegestaan om zonder winstoogmerk het materiaal of delen van het materiaal te kopiëren en te distribueren, zolang vermelding van de herkomst van het materiaal goed is aangegeven. Auteurs en redactie Science Learning Center, Science Center NEMO Design management Starkx, Groningen Ontwerp en Grafische vormgeving Bloemvis, Groningen Vormgeving en realisatie Sander Visser, Ligaturen grafisch ontwerp Fotografie Daan van Eijndhoven Science Center NEMO Oosterdok VX Amsterdam boekingsbureau@e-nemo.nl Teen Facts Groep 7-8 Leerkrachtenhandleiding