Leerkrachtenhandleiding. Lesmateriaal groep 7-8. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO

Transcriptie

1 Teen Facts Leerkrachtenhandleiding Lesmateriaal groep 7-8 Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO

2 Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief aanbod, waarmee u uw bezoek aan NEMO kunt verdiepen. Al het aanbod sluit aan op de kerndoelen uit het curriculum van het primair onderwijs. Werkbladen in NEMO Teen Facts Voor u ligt het lesmateriaal bij de tentoonstelling Teen Facts in NEMO Science Museum. Dit lesmateriaal is geschikt voor groep 7 en 8. De tentoonstelling brengt op een speelse en spannende manier de wetenschap achter de puberteit tot leven. De leerlingen vinden wetenschappelijke verklaringen, excuses, weetjes en feiten over typische puberverschijnselen. Leerkrachtenhandleiding In deze leerkrachtenhandleiding zijn instructies opgenomen, die u helpen bij de voorbereiding op het bezoek aan de tentoonstelling Teen Facts. Ook wordt de opbouw van het lesmateriaal kort uitgelegd. Wij wensen u en uw leerlingen veel plezier in NEMO. TIP Kijk op voor de meest actuele informatie over o.a. bereikbaarheid en openingstijden. Leerkrachtenhandleiding, versie

3 Inhoud Werken met het NEMO lesmateriaal Het materiaal in één oogopslag 04 In NEMO 05 Een bezoek aan de interactieve tentoonstelling Teen Facts. De leerlingen maken gebruik van de werkbladen in NEMO met het thema Teen Facts die u van de website kunt downloaden. NEMO Science Museum Deze uitgave van NEMO Science Museum is ontwikkeld door het NEMO Science Learning Center; het expertisecentrum van NEMO op het gebied van leren over wetenschap en techniek. Het is toegestaan om zonder winstoogmerk het materiaal of delen van het materiaal te kopiëren en te distribueren, zolang vermelding van de herkomst van het materiaal goed is aangegeven. Fotografie DigiDaan Illustraties Henk Stolker NEMO Science Museum Oosterdok VX Amsterdam Postbus AK Amsterdam t +31 (0) info@e-nemo.nl nemosciencemuseum.nl nemokennislink.nl 03

4 Werken met het NEMO lesmateriaal Het materiaal in één oogopslag Leerkrachtenhandleiding In de leerkrachtenhandleiding vindt u waar nodig verwijzingen naar de leerlingwerkbladen. Werken met het NEMO lesmateriaal Leerlijn Onderzoekend Leren In dit lesmateriaal maken we gebruik van de didactiek Onderzoekend Leren. NEMO onderscheidt zeven stappen in onderzoekend leren. In het lesmateriaal geven we elke stap weer met een pictogram. Voor de leerlingen gebruiken we andere termen dan voor de leerkracht. In onderstaande tabel staan alle stappen, met pictogram en uitleg. Pictogram Stappen van onderzoek Term voor de leerling Verkennen Op verkenning Verkennende activiteit over het onderwerp, bijvoorbeeld een brainstorm. Activeert voorkennis of introduceert nieuwe kennis bij leerling. Onderzoeksvraag Wat ga je onderzoeken? of Vraag Vraag waarin geformuleerd wordt wat de leerling gaat onderzoeken. Belangrijk is dat de onderzoeksvraag niet te breed of te smal gesteld wordt. Hypothese Wat denk jij? Een mogelijk antwoord op de onderzoeksvraag. Een hypothese is niet goed of fout. De hypothese geeft weer wat je denkt. Experiment Aan de slag! of Het experiment! Proefondervindelijk wordt een antwoord gezocht op de onderzoeksvraag. De hypothese wordt getest. Het experiment is niet altijd praktisch, het kan ook een theoretisch experiment zijn. Resultaten Wat gebeurt er? De resultaten uit het experiment worden vastgelegd. Conclusie Wat weet je nu? Er wordt antwoord gegeven op de onderzoeksvraag. De resultaten zijn leidend bij het beantwoorden van de onderzoeksvraag. Verdieping Meer weten! Hier kan verdere uitleg gegeven worden. Suggesties voor verder onderzoek. Discussie kan hier plaats vinden. Energie, onderbouw havo/vwo Docentenhandleiding, versie Het leerlingmateriaal bestaat uit twee documenten. In NEMO Elektrisch vervoer: Elektrische auto s A 1 Leerlingmateriaal werkbladen in NEMO B In de tentoonstelling Smart Technology op de vierde verdieping staan een aantal elektrische auto s. De Witkar en de City El zijn voorlopers van de huidige elektrische auto. Aan de slag! Ga naar de Witkar en de City El en vul de tabel in. Witkar City El A Het kopje geeft aan over welke exhibit (onderdeel van de tentoonstelling) de vragen op het werkblad gaan. Dit vindt u terug op de plattegrond van NEMO. Hoeveel personen kunnen erin? Wat is de maximale snelheid? Wat is de maximale afstand op volle accu? Wat is de oplaadtijd? Zijn er overige kenmerken? Stel: je mag één van deze twee auto s kopen. Welke van de twee zou jij kiezen en waarom? B Deze pictogrammen geven aan bij welke stap van de onderzoekscyclus de leerling is. Energie, onderbouw havo/vwo Leerlingen / In NEMO, versie Leerlingmateriaal werkbladen in de klas In de klas Inleidende les Onderzoek aan magneten In deze les doen de leerlingen zelf een onderzoek en doorlopen ze de verschillende stappen van onderzoeken. Het onderzoek gaat over magneten en magnetisme. Belangrijkste informatie op een rijtje Locatie Tijdsduur Lesdoelen In de klas 60 minuten De leerlingen: denken na over wat onderzoeken is; ontdekken de verschillende stappen in het doen van onderzoek; maken kennis met het natuurkundige verschijnsel magnetisme. Kerndoelen Voorbereiding Materialen Kerndoel 42, leergebied Natuur en Techniek. Neem het lesmateriaal door. Verzamel de materialen. Kopieer voor alle leerlingen: Werkbladen in de klas - Onderzoeken. Materialen voor het onderdeel Verkennen: Als u dit klassikaal doet één van elk, anders één per groepje: magneet haarelastiekje kurk spijker kunststof dopje van een pen paperclip potlood stukje stof Gebruik geen bordmagneet, deze zijn niet sterk genoeg. Materialen voor onderdeel Experiment, per groepje: magneet 2 euromunt lepel spijker punaise sleutel paperclip aluminiumfolie 1, 2 of 5 eurocent munt frisdrankblikje 10, 20 of 50 eurocent munt conservenblikje (bijvoorbeeld 1 euromunt van tomatenpuree) Organisatie van de les Deze les gaat vooraf aan het bezoek aan NEMO. U begint de les met het verkennen van magneten. Aansluitend gaan de leerlingen onder uw begeleiding aan de slag met hun onderzoek. U rondt de les af met verdieping, een uitleg over magneten. Onderzoeken, groep Leerkrachtenhandleiding, versie

5 U gaat met de klas naar NEMO om daar de tentoonstelling Teen Facts te bezoeken. De tentoonstelling is opgebouwd uit vijf thema s: Ben ik mijn hormonen?, Let s talk about sex, Express yourself!, To the max! en Test jezelf. Binnen deze thema s komen onderwerpen aan de orde als hormonen, puistjes, zelfbeeld, verandering van het lichaam, risicogedrag, drugs, seks en voortplanting. Tijdsduur Lesdoelen 45 minuten De leerlingen leren op speelse, spannende en persoonlijke wijze de wetenschap achter de puberteit kennen. Kerndoelen Kerndoel 38, leergebied Mens en samenleving en kerndoel 41, leergebied Natuur en techniek. Voorbereiding Materialen Kopieer voor alle leerlingen Werkbladen in NEMO - Teen Facts. Regel voldoende begeleiders (1 per 10 leerlingen). Kopieer voor elke begeleider de informatie voor begeleiders uit deze handleiding. Voor elke leerling: Werkbladen in NEMO Teen Facts. Deze zijn gratis te downloaden van potlood (liever geen pennen in NEMO). Voor elke begeleider: de informatie voor de begeleiders; de plattegrond van de tentoonstelling Teen Facts. Organisatie De leerlingen voeren alleen of in groepjes bij verschillende exhibits (tentoonstellingsonderdelen) een opdracht uit. De werkbladen bestaan uit twee stappen: : de leerling probeert de exhibit en beantwoordt hierover een vraag. Uitleg: een korte uitleg over de exhibit. Wij adviseren u de leerlingen eerst zelf de tentoonstelling te laten ontdekken en na 20 minuten het lesmateriaal te geven. Als ze meteen met het lesmateriaal aan de slag gaan, kan de persoonlijke ontdekkingstocht teveel gestuurd worden. TIP Laat ieder groepje bij een andere exhibit beginnen. 05

6 Informatie voor de begeleider NEMO gaat om onderzoeken en experimenteren. Het gaat niet om goed of fout. De antwoorden op de volgende pagina s dienen daarom vooral ter ondersteuning. In NEMO spelen leerlingen met exhibits (tentoonstellingsonderdeel) en daarbij doen ze kennis op. Niet iedereen leert daarbij hetzelfde. Als begeleider kunt u dit spel verdiepen. Dit kan bijvoorbeeld door de leerlingen vragen te stellen, terwijl ze bezig zijn met een exhibit. Door te verwoorden wat je doet, verwerk je informatie makkelijker. De opbouw van de werkbladen in NEMO. : de leerling doet de exhibit en beantwoordt een vraag. Meer weten: uitleg over de exhibit. De tentoonstelling Teen Facts bevat een speciaal onderdeel voor tieners; de Peepshow. De peepshowgalerij is vrij te bezoeken vanaf 12 jaar. Voor de afgesloten peepshowcabines geldt de leeftijdsgrens van 12 tot 18 jaar. Voor deze cabines hebben de leerlingen muntjes nodig die de docent in NEMO kan krijgen. Wij willen u erop wijzen dat wij een toegangsbeleid voeren ten aanzien van de Peepshow. Er worden geen muntjes uitgereikt indien docenten, ouders of begeleiders niet willen dat leerlingen dit onderdeel van de tentoonstelling bezoeken. Tijdens de ontwikkeling van de tentoonstelling zijn bepaalde keuzes gemaakt. Daardoor is het mogelijk dat de visie van bepaalde bevolkingsgroepen op specifieke vraagstukken van maatschappelijke, culturele en/of religieuze aard niet of slechts in mindere mate aan bod komen. Voor de Peepshow is een zorgvuldige beeldselectie gemaakt, waarmee wij naar ons idee geen ontoelaatbare grens overschrijden. Wij denken dat de tentoonstelling en de onderwerpen aansluiten bij de belevingswereld van de hedendaagse jeugd. Leerkrachtenhandleiding, versie

7 Antwoorden op de werkbladen in NEMO Werkblad Over hoofd, hart en hormonen De antwoorden zijn afhankelijk van de mening en keuze van de leerling. Werkblad 1 Groeipijn Het meisje begint eerst te groeien, jongens zijn vaak pas twee jaar later aan de beurt. Welke stof zorgt voor deze groeispurt? groeihormoon TIP U kunt in de klas het verschil in lengte tussen jongens en meisjes onderzoeken. Werkblad 2 Gek in je hoofd Heeft zelf muziek maken invloed op de ontwikkeling van je hersenen? Ja, door zelf muziek te maken kun je beter abstract denken. Train je hersenen!

8 Werkblad 3 Geslachtsrijp Hormoon Man Vrouw Testosteron Oestrogeen zorgt voor de ontwikkeling van de secundaire geslachtskenmerken; zorgt voor de groei van de teelballen en penis; zorgt voor baardgroei en een gespierder lichaam; nodig voor seksuele fantasieën. maakt de botstructuur sterker; beschermt tegen aderverkalking en zorgt voor gezonde bloedvaten; toename van oestrogeen in de puberteit kan borstgroei bij jongens veroorzaken. zorgt voor gevoeligheid voor seksuele prikkels; heeft positief effect op het ruimtelijk inzicht. zorgt voor de ontwikkeling van de secundaire geslachtskenmerken; zorgt voor de groei van de borsten; zorgt voor de groei van de baarmoeder, de vagina, het schaamhaar en voor de verdeling van het vetweefsel; maakt de botstructuur sterker; beschermt tegen aderverkalking en zorgt voor gezonde bloedvaten. Follikel stimulerend hormoon (FSH) Luteïneserend hormoon (LH) zorgt voor seksuele rijping in de puberteit. stimuleert de productie van testosteron en oestrogeen in de teelballen. zorgt voor seksuele rijping in de puberteit. helpt met de eisprong in de menstruatiecyclus. Leerkrachtenhandleiding, versie

9 Werkblad 4 Puistenspel Voor welke oplossingen heb jij gekozen? De antwoorden zijn afhankelijk van de keuze van de leerling. Welke effecten de verschillende oplossingen hebben kunt u hieronder nalezen. wassen: Het is goed om de huid voorzichtig te reinigen met een milde zeep en lauw water. Dit helpt tegen bacteriën en een vettige huid. zonnen: Door de zon drogen de puistjes uit. Te veel zon droogt je huid teveel uit en maakt je huid vatbaarder voor puistjes. make-up: Met goede kwaliteit make-up kan je puistjes camoufleren, make-up op waterbasis is hiervoor het meest geschikt. Cream en vloeibare foundations zijn af te raden omdat deze vaak te vettig zijn. uitknijpen: Als je een puistje uitknijpt, loop je het risico dat deze geïnfecteerd raakt. Verder verspreid je de bacteriën, waardoor je meer puistjes kan krijgen, daarbij loop je ook meer risico op littekenvorming. uitlepelen: Zie uitknijpen. tijd versnellen: Na de puberteit maak je weer minder talg aan. Dus als je geduld hebt, gaan de puistjes meestal vanzelf weer over. Werkblad 5 Jakkes Het melkachtige zweet dat uit de zweetklieren komt is reukloos. Waardoor ga je dan soms toch stinken? Door bacteriën. Werkblad 6 Stoned als een spin Kijk naar web 1 en web 5. Bij het maken van web 5 was de spin onder invloed van cafeïne. Web 1 is gemaakt zonder invloed van drugs. Werkblad 7 Electroroulette Antwoorden Antwoorden zijn afhankelijk van de leerling. Waarschijnlijk durf je eerder nee te zeggen tegen vreemden als je het niet wilt, je hoeft je tegenover vreemden niet te bewijzen. Bij vrienden speelt peer pressure een rol. Werkblad 8 Zelfbeeldspiegel Hoe zie jij jezelf? Het antwoord is afhankelijk van de mening van de leerling. 09