Hof van Cassatie van België

Transcriptie

1 3 DECEMBER 2015 C N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. C N VLAAMSE GEWEST, vertegenwoordigd door de Vlaamse Regering in de persoon van de minister-president, met kabinet te 1000 Brussel, Martelaarsplein 19, voor wie optreedt de Vlaamse minister van Omgeving, Natuur en Landbouw, met kantoor te 1000 Brussel, Koning Albert II-laan 20, bus 1, eiser, vertegenwoordigd door mr. Huguette Geinger, advocaat bij het Hof van Cassatie, met kantoor te 1000 Brussel, Quatre Brasstraat 6, waar de eiser woonplaats kiest, tegen 1. IMMO FELIAN bvcva, met zetel te 1740 Ternat, Gemeentehuisstraat 34/1, 2. M. D. M., 3. A. D H., verweerders, vertegenwoordigd door mr. Martin Lebbe, advocaat bij het Hof van Cassatie, met kantoor te 1050 Brussel, Louizalaan 106, waar de verweerders woonplaats kiezen.

2 3 DECEMBER 2015 C N/2 I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest van het hof van beroep te Brussel van 3 april Advocaat-generaal Christian Vandewal heeft op 25 juni 2015 een schriftelijke conclusie neergelegd. Afdelingsvoorzitter Beatrijs Deconinck heeft verslag uitgebracht. Advocaat-generaal Christian Vandewal heeft geconcludeerd. II. CASSATIEMIDDELEN De eiser voert in zijn verzoekschrift dat aan dit arrest gehecht is, twee middelen aan. III. BESLISSING VAN HET HOF Beoordeling Eerste middel Eerste onderdeel 1. Volgens artikel , eerste lid, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, kunnen de in artikel vermelde ambtenaren, agenten of officieren van gerechtelijke politie mondeling ter plaatse de onmiddellijke staking van het werk, van de handelingen of van het gebruik bevelen indien zij vaststellen dat het werk, de handelingen of de wijzigingen een inbreuk vormen, vermeld in artikel 6.1.1, of wanneer niet voldaan is aan de verplichting van artikel , 4. Volgens dit artikel, vijfde lid, moet op straffe van verval, het bevel tot staking binnen acht dagen na de kennisgeving van het proces-verbaal aan de bevoegde stedenbouwkundig inspecteur, door hem worden bekrachtigd. Artikel , 1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, bepaalt dat een administratieve geldboete wordt opgelegd aan de persoon die handelingen, werken of

3 3 DECEMBER 2015 C N/3 wijzigingen voortzet in strijd met een door de stedenbouwkundig inspecteur bekrachtigd bevel tot staking, vermeld in artikel , vijfde lid. Krachtens artikel Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, wordt bij gebrek aan voldoening van de administratieve geldboete en toebehoren, door de met de invordering belaste ambtenaar een dwangbevel uitgevaardigd ( 1). Op het dwangbevel zijn de bepalingen van toepassing van deel V van het Gerechtelijk Wetboek houdende bewarend beslag en middelen tot tenuitvoerlegging ( 3). Binnen een termijn van 30 dagen na de betekening van het dwangbevel kan de betrokkene bij gerechtsdeurwaardersexploot een met redenen omkleed verzet doen, houdende dagvaarding van het Vlaamse Gewest, bij de rechtbank van het arrondissement van de plaats waar de goederen gelegen zijn ( 4). Het verzet tegen het dwangbevel kan bijgevolg gebeuren hetzij voor de beslagrechter, hetzij voor de krachtens artikel , 4, bevoegde rechtbank van eerste aanleg. 2. De beslagrechter die, krachtens de artikelen 1395, eerste lid, en 1498 Gerechtelijk Wetboek, kennisneemt van een vordering betreffende de middelen tot tenuitvoerlegging, beoordeelt de wettigheid en de regelmatigheid van de tenuitvoerlegging. Hij kan geen uitspraak doen over andere geschillen betreffende de tenuitvoerlegging en kan behoudens de uitdrukkelijk in de wet bepaalde gevallen, geen uitspraak doen over de zaak zelf. Het staat niet aan de beslagrechter, die kennisneemt van het verzet gedaan tegen het in artikel , 1, bedoelde dwangbevel uitspraak te doen over de geldigheid van de bestuurshandeling die aan het dwangbevel ten grondslag ligt, noch over de geldigheid van de administratieve geldboete. 3. Door te oordelen dat [ ] de beslagrechter kan oordelen in welke mate de opgelegde geldboete al dan niet wettig is en dat het dwangbevel onwettig is om reden dat de administratieve geldboete niet opgelegd [kan] worden zowel aan de vennootschap, aan de zaakvoerder en aan de uitvoerder van de werken [maar] [ ] enkel [ ] aan de persoon die de handelingen, werken of wijzigingen voortzet in strijd met een door de stedenbouwkundige inspecteur bekrachtigd bevel tot staking. [ ] [de eiser] niet aan[toont] dat [h]ij zich gehouden heeft aan de regels van de toen geldende wetgeving te weten de artikelen 156 en 154 DORO luidens

4 3 DECEMBER 2015 C N/4 dewelke de administratieve geldboete enkel kan worden opgelegd aan de personen aan wie een bekrachtigingsbeslissing werd verzonden. [ ] niet blijkt dat de verweerders enig werk waarvoor een vergunning vereist was zouden hebben uitgevoerd in weerwil van het stakingsbevel, schendt de appelrechter, die uitspraak doet als beslagrechter in hoger beroep, de artikelen 1395, eerste lid, en 1498 Gerechtelijk Wetboek. Het onderdeel is gegrond. Overige grieven 4. De overige grieven kunnen niet leiden tot ruimere cassatie. Dictum Het Hof, Vernietigt het bestreden arrest, behalve in zoverre dit het hoger beroep ontvankelijk verklaart. Beveelt dat van dit arrest melding zal worden gemaakt op de kant van het gedeeltelijk vernietigde arrest. Houdt de kosten aan en laat de beslissing daaromtrent aan de feitenrechter over. Verwijst de aldus beperkte zaak naar het hof van beroep te Antwerpen. Dit arrest is gewezen te Brussel door het Hof van Cassatie, eerste kamer, samengesteld uit afdelingsvoorzitter Eric Dirix, als voorzitter, de afdelingsvoorzitters Albert Fettweis en Beatrijs Deconinck, en de raadsheren Geert Jocqué en Bart Wylleman, en in openbare rechtszitting van 3 december 2015 uitgesproken door afdelingsvoorzitter Eric Dirix, in aanwezigheid van advocaat-generaal Christian Vandewal, met bijstand van griffier Kristel Vanden Bossche.

5 3 DECEMBER 2015 C N/5 K. Vanden Bossche B. Wylleman G. Jocqué B. Deconinck A. Fettweis E. Dirix

6 VERZOEKSCHRIFT/1 VOORZIENING IN CASSATIE VOOR: Het VLAAMSE GEWEST, vertegenwoordigd door de Vlaamse Regering in de persoon van de Minister- President, wiens kabinet gevestigd is te 1000 Brussel, Martelaarsplein 19, voor wie optreedt de Vlaamse minister van Omgeving, Natuur en Landbouw, waarvan de burelen gevestigd zijn te 1000 Brussel, Koning Albert II-laan 20, bus 1, Eiser tot cassatie, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr Huguette Geinger, ondergetekende advocaat bij het Hof van Cassatie, kantoor houdende te 1000 Brussel, Quatre Brasstraat 6, bij wie keuze van woonplaats wordt gedaan, 20 TEGEN: 1. De burgerlijke vennootschap onder de vorm van een commanditaire vennootschap op aandelen IMMO FELI- AN, waarvan de zetel gevestigd is te 1740 Ternat, Gemeentehuisstraat 34/1, met ondernemingsnummer , 2. De heer M. D. M., Mevrouw A. D'H., Verweerders in cassatie, 30 * * * Aan de Heren Eerste Voorzitter en Voorzitter, de Dames en Heren Raadsheren, leden van het Hof van Cassatie,

7 VERZOEKSCHRIFT/2 Hooggeachte Dames en Heren, 35 Eiser tot cassatie heeft de eer het tegensprekelijk arrest, gewezen op 3 april 2012 door de zeventiende kamer van het Hof van Beroep te Brussel (A.R. nr. 2011/AR/504), aan het toezicht van Uw Hof te onderwerpen. 40 FEITEN EN PROCEDUREVOORGAANDEN 45 Eerste verweerster is sinds augustus 2007 eigenaar van een gebouw, gelegen te Ternat. 50 Op 24 januari 2008 werd bij proces-verbaal vastgesteld dat aan het gebouw uitbreidingswerken werden gestart zonder de vereiste voorafgaande stedenbouwkundige vergunning. De mondelinge staking van de werken werd bevolen. Dit stakingsbevel werd op 6 februari 2008 bekrachtigd door de stedenbouwkundige inspecteur. 55 Op 26 mei 2009 werd vastgesteld dat de werken in weerwil van het stakingsbevel werden verdergezet, m.n. door in de voorgevel op de 1ste en de 2de verdieping nieuwe ramen klaar te zetten om geplaatst te worden en in het gebouw zelf werken uit te voeren. 60 Op 23 juli 2009 legde de rekenplichtige van het Herstelfonds administratieve geldboetes op van EUR aan elk van de verweerders wegens doorbreking van het stakingsbevel op 26 mei Bij drie gelijkluidende beslissing van 14 augustus 2009 verminderde de stedenbouwkundige inspecteur, op verzoek van

8 VERZOEKSCHRIFT/3 verweerders, de verschillende administratieve geldboetes tot EUR elk. 70 Op 19 november 2009 werden lastens verweerders dwangbevelen opgesteld tot betaling van de geldboeten. Op 5 januari 2010 dagvaardden verweerders eiser voor de Beslagrechter te Brussel in verzet tegen de dwangbevelen. 75 Bij vonnis van 8 oktober 2010 verklaarde de Beslagrechter het verzet ontvankelijk, doch ongegrond Ingevolge het hoger beroep van verweerders hervormde het Hof van Beroep te Brussel, bij arrest van 3 april 2012, het beroepen vonnis, verklaarde de oorspronkelijke vordering van verweerders gegrond, willigde het verzet tegen het uitgevaardigde dwangbevel in, besliste voor recht dat de administratieve boeten van 1000 EUR opgelegd aan elke verweerder, onverschuldigd zijn, en veroordeelde eiser tot de gerechtskosten van beide aanleggen (waaronder EUR rechtsplegingvergoeding in eerste aanleg, en EUR rechtsplegingvergoeding in beroep). Tegen dit arrest meent eiser volgende middelen tot cassatie te kunnen aanvoeren. 90 EERSTE MIDDEL TOT CASSATIE Geschonden wetsbepalingen 95 - Artikel 159 van de gecoördineerde Grondwet; - Artikelen 602, 1, 1395, eerste lid, en 1498 van het Gerechtelijk Wetboek;

9 VERZOEKSCHRIFT/ Artikelen 146, 154, eerste, derde en vijfde lid, 156, 1, en 157, 1, 3, en 4, van het decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening, hierna afgekort Stedenbouwdecreet 1999 ; - Artikelen 6.1.1, , eerste, derde en vijfde lid, , 1, en , 1, 3 en 4, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening. 105 Bestreden beslissing 110 Het bestreden arrest verklaart het hoger beroep van verweerders gegrond, hervormt het beroepen vonnis, verklaart de oorspronkelijke vordering van verweerders gegrond, willigt het verzet van verweerders tegen de uitgevaardigde dwangbevelen in, en beslist voor recht dat de administratieve boetes van 1000 EUR opgelegd aan elke verweerder onverschuldigd zijn, en veroordeelt eiser tot de gerechtskosten van beide aanleggen, en dit op volgende gronden: Art van de (Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening) luidt als volgt: Bij gebrek aan voldoening van de administratieve geldboete en toebehoren, wordt door de met de invordering belaste ambtenaar een dwangbevel uitgevaardigd. Dit dwangbevel wordt geviseerd en uitvoerbaar verklaard door de daartoe door de Vlaamse Regering aangewezen ambtenaar. De betekening van het dwangbevel gebeurt bij gerechtsdeurwaardersexploot of bij aangetekend schrijven. Op het dwangbevel zijn de bepalingen van toepassing van deel V van het Gerechtelijk Wetboek houdende bewarend beslag en middelen tot tenuitvoerlegging.

10 VERZOEKSCHRIFT/5 135 Binnen een termijn van dertig dagen na de betekening van het dwangbevel kan de betrokkene bij gerechtsdeurwaardersexploot een met redenen omkleed verzet doen, houdende dagvaarding van het Vlaamse Gewest, bij de rechtbank van het arrondissement van de plaats waar de goederen gelegen zijn. Dit verzet schorst de tenuitvoerlegging van het dwangbevel (Eiser) laat gelden dat de bevoegdheid van de beslagrechter beperkt is tot het nazicht van de rechtmatigheid van de titel en dat de beslagrechter zich dienvolgens op risico van machtsoverschrijding, machtsafwending of machtsmisbruik niet mag inlaten met het beoordelen van de opportuniteit van de beslissing. (Eiser) houdt voor dat het stakingsbevel zelf kan betwist worden voor de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg krachtens artikel in fine van de VCRO. Het (hof van beroep) merkt op dat een onderscheid moet gemaakt worden tussen de opheffing van het stakingsbevel (artikel VCRO) en de betwisting van het dwangbevel ter invordering van een administratieve boete zoals voorzien in artikel VCRO. 155 Te dezen is enkel de betwisting van het dwangbevel ter invordering van de administratieve geldboete het voorwerp van het geschil zodanig dat de verwijzing naar artikel VCRO alhier niet dienstig is Indien het correct is dat de beslagrechter zich in de regel niet mag in de plaats stellen van de bodemrechter en zich al evenmin mag in de plaats stellen van het bestuur om de opportuniteit van een administratieve sanctie te beoordelen, dan neemt zulks niet weg dat te dezen de wetgever uitdrukkelijk de bevoegdheid van de (beslag)rechter heeft voorzien om een verzet tegen een dwangbevel te beoordelen. Indien de bevoegdheid van de beslagrechter hier beperkt zou zijn tot zijn algemene bevoegdheid voor het geval een dwangbevel wordt

11 VERZOEKSCHRIFT/6 betekend, dan was expliciete opname in de wet niet vereist en dan konden de regels van het gemeen recht volstaan. 170 Indien de wetgever hier uitdrukkelijk de bevoegdheid van de beslagrechter heeft voorzien dan impliceert dit dat de beslagrechter kan oordelen in welke mate de opgelegde geldboete al dan niet wettig is De stelling van (eiser) luidens dewelke vanaf het ogenblik dat er een bevel tot staking is betekend de eigenaars zelfs geen onderhoudswerken of instandhoudingswerken zou mogen uitvoeren of laten uitvoeren kan niet gevolgd worden. Werken waarvoor geen vergunning vereist is kunnen niet door een bevel van een ambtenaar aan vergunning onderhevig gemaakt worden. Het standpunt als zou de bekrachtigingsbeslissing van 2 juni 2009 waarin gesteld wordt dat bevel wordt gegeven tot staking van alle werken regelmatig zijn, maakt een schending uit van de algemene principes van vrije beschikking van de eigenaar over zijn goed waarbij het beperken van dit beschikkingsrecht afwijkt van het vrije beschikkingsrecht van de eigenaar zodanig dat de beperkingen op een restrictieve wijze moeten uitgelegd worden. Er anders over oordelen leidt tot de situatie dat het eigendomsrecht niet enkel door de wet kan ingeperkt worden maar dat het eigendomsrecht ook zou kunnen ingeperkt worden door een beslissing van een ambtenaar. Ook bij ontstentenis van een uitdrukkelijke bepaling, kan de in het geding zijnde sanctie niet worden opgelegd zonder dat aan de betrokkene vooraf de mogelijkheid wordt geboden zijn standpunt op een nuttige wijze te doen kennen. De beginselen van behoorlijk bestuur die de hoorplicht omvatten, vereisen immers dat de betrokkene wordt ingelicht over de feitelijke en juridische grondslag van de administratieve sanctie die ten aanzien van hem wordt overwogen, dat hij over een voldoende termijn beschikt om zijn verweer voor te bereiden en dat hij kennis kan nemen van het volledige dossier dat werd samengesteld met het oog op het nemen van de beslissing. Die beginselen vereisen eveneens dat de maatregel wordt gemotiveerd. Wat de bewijslast betreft, staat het aan de ambtenaar die beslist om de administratieve sanctie op te leggen, de werkelijkheid

12 VERZOEKSCHRIFT/7 van de feiten die aan de in het geding gestelde persoon worden verweten, te bewijzen, alsook diens schuld ( ) Te dezen komt de administratieve geldboete in de plaats van een strafrechtelijke sanctie (de regeling hoort thuis in het handhavingsbeleid van de VCRO). Dit heeft als gevolg dat de rechter aan wiens beoordeling de toepassing van een administratieve sanctie wordt voorgelegd, vermag deze sanctie (die een repressief karakter heeft in de zin van art. 6 E.V.R.M.) te toetsen door de wettelijkheid van die sanctie onderzoeken en in het bijzonder na te gaan of die sanctie verzoenbaar is met de dwingende eisen van internationale verdragen en van het interne recht, met inbegrip van de algemene rechtsbeginselen: dit toetsingsrecht moet in het bijzonder aan de rechter toelaten na te gaan of de straf niet onevenredig is met de inbreuk, zodat het aan de rechter staat te onderzoeken of het bestuur naar redelijkheid kon overgaan tot het opleggen van administratieve geldboete van zodanige omvang: hij mag hierbij inzonderheid acht slaan op de zwaarte van de inbreuk, de hoogte van reeds opgelegde sancties en de wijze waarop in gelijkaardige gevallen werd geoordeeld ( ) Zoals (verweerders) terecht (laten) gelden kan de administratieve geldboete niet opgelegd worden zowel aan de vennootschap, aan de zaakvoerder en aan de uitvoerder van de werken. De administratieve geldboete kan enkel worden opgelegd aan de persoon die de handelingen, werken of wijzigingen voortzet in strijd met een door de stedenbouwkundige instructeur bekrachtigd bevel tot staking. Overigens toont (eiser) niet aan dat zij zich gehouden heeft aan de regels van de toen geldende wetgeving te weten de artikelen 156 en 154 DORO luidens dewelke de administratieve geldboete enkel kan worden opgelegd aan de personen aan wie een bekrachtigingsbeslissing werd verzonden. Alleen reeds om deze redenen is het uitgevaardigde dwangbevel onwettig.

13 VERZOEKSCHRIFT/ Zoals hiervoor gesteld blijkt overigens niet dat (verweerders) enig werk - waarvoor een vergunning vereist was - zouden hebben uitgevoerd in weerwil van het stakingsbevel. Integendeel, uit het verslag blijkt dat de beweerde inbreuk er in zou bestaan door in de voorgevel op de 1ste en de 2de verdieping nieuwe ramen klaar te zetten om geplaatst te worden en in het gebouw zelf werken uit te voeren. Het klaarzetten van ramen is geen bouwwerk, het uitvoeren van werken binnen in het gebouw is niet vergunningplichtig. Ook om die reden is het dwangbevel ten onrechte uitgevaardigd, de beweerde inbreuk houdt geen stand ten overstaan van de door het (hof van beroep) uitgevoerde wettigheidscontrole (arrest pp. 4-8). 250 Grieven Eerste onderdeel Krachtens artikel 154, eerste lid, van het Stedenbouwdecreet 1999, en het met ingang van 1 september 2009 geldend artikel , eerste lid, van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, kunnen de bevoegde ambtenaren, agenten of officieren van gerechtelijke politie mondeling ter plaatse de onmiddellijke staking van het werk, van de handelingen of van het gebruik bevelen indien zij vaststellen dat het werk, de handelingen of de wijzigingen een inbreuk vormen zoals bedoeld in artikel 146, en sinds 1 september 2009, artikel 6.1.1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening Dit bevel tot staking dient, naar luid van artikel 154, vijfde lid, van het Stedenbouwdecreet 1999, en het sinds 1 september 2009 geldend gelijkluidend voorschrift van artikel , vijfde lid, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, op straffe van verval binnen 8 dagen na de kennisgeving van het proces-verbaal aan de bevoegde stedenbouwkundig inspecteur, door hem worden bekrachtigd.

14 VERZOEKSCHRIFT/9 275 Naar luid van artikel 156, 1, van het Stedenbouwdecreet 1999, en het sinds 1 september 2009 geldend gelijkluidend voorschrift van artikel , 1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, wordt een administratieve geldboete opgelegd aan de persoon die handelingen, werken of wijzigingen voortzet in strijd met een door de stedenbouwkundig inspecteur bekrachtigd bevel tot staking, zoals bedoeld in artikel 154, vijfde lid, Stedenbouwdecreet 1999 (artikel , vijfde lid, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening) Bij gebrek aan voldoening van de administratieve geldboete en toebehoren wordt, luidens artikel 157, 1, van het Stedenbouwdecreet 1999, en het sinds 1 september 2009 geldend gelijkluidend voorschrift van artikel , 1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, door de met de invordering belaste ambtenaar een dwangbevel uitgevaardigd. 290 Naar luid van artikel 157, 3, van het Stedenbouwdecreet 1999, en het sinds 1 september 2009 geldend gelijkluidend voorschrift van artikel , 3, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, zijn op het dwangbevel de bepalingen van toepassing van deel V van het Gerechtelijk Wetboek houdende bewarend beslag en middelen tot tenuitvoerlegging Krachtens artikel 157, 4, van het Stedenbouwdecreet, en het sinds 1 september 2009 geldend gelijkluidend voorschrift van artikel , 4, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, kan de betrokkene, binnen een termijn van 30 dagen na de betekening van het dwangbevel, bij gerechtsdeurwaardersexploot een met redenen omkleed verzet doen, houdende dagvaarding van het Vlaams Gewest, bij de rechtbank van het arrondissement van de plaats waar de goederen gelegen zijn. 305 Het verzet tegen het dwangbevel kan bijgevolg gebeuren hetzij voor de beslagrechter, hetzij voor de krachtens artikel 157, 4,

15 VERZOEKSCHRIFT/10 van het Stedenbouwdecreet 1999 en artikel , 4, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, bevoegde rechtbank van eerste aanleg De beslagrechter die, krachtens de artikelen 1395, eerste lid, en 1498 van het Gerechtelijk Wetboek, kennis neemt van een vordering betreffende de middelen tot tenuitvoerlegging, beoordeelt de wettigheid en de regelmatigheid van de tenuitvoerlegging. Hij is niet bevoegd om uitspraak te doen over andere geschillen betreffende de tenuitvoerlegging en kan behoudens de uitdrukkelijk in de wet bepaalde gevallen, geen uitspraak doen over de zaak zelf Het staat niet aan de beslagrechter, die kennisneemt van het verzet gedaan tegen het in artikel 157, 1, van het Stedenbouwdecreet 1999 en artikel , 1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening bedoelde dwangbevel, noch aan het hof van beroep dat krachtens artikel 602, 1, van het Gerechtelijk Wetboek kennis neemt van het hoger beroep tegen de beslissing van de beslagrechter, met toepassing van artikel 159 van de gecoördineerde Grondwet uitspraak te doen over de geldigheid van de bestuurshandeling die aan het dwangbevel ten grondslag ligt, noch over de geldigheid van de administratieve geldboete Te dezen werd op 23 juli 2009 door de rekenplichtige van het Herstelfonds aan elk van de verweerders een administratieve geldboete van EUR opgelegd wegens doorbreking, op 26 mei 2009, van het stakingsbevel van 24 januari 2008, bekrachtigd op 6 februari 2008, en werden de geldboetes, bij drie gelijkluidende beslissingen van 14 augustus 2009, op verzoek van verweerders, door de stedenbouwkundige inspecteur verminderd tot EUR. Bij afwezigheid van vrijwillige betaling werden op 19 november 2009 lastens verweerders dwangbevelen opgesteld tot betaling van de geldboeten. 340 Verweerders tekenden middels dagvaarding van 5 januari 2010 voor de Beslagrechter Brussel verzet aan tegen de drie dwangbevelen.

16 VERZOEKSCHRIFT/ Het bestreden arrest oordeelt dat de wetgever in artikel van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening uitdrukkelijk de bevoegdheid van de beslagrechter heeft voorzien, dat dit impliceert dat de beslagrechter kan oordelen in welke mate de opgelegde geldboete al dan niet wettig is, en dat de rechter aan wiens beoordeling de toepassing van een administratieve sanctie wordt voorgelegd, deze sanctie (die een repressief karakter heeft in de zin van art. 6 EVRM) (vermag) te toetsen door de wettelijkheid van die sanctie (te) onderzoeken en in het bijzonder na te gaan of die sanctie verzoenbaar is met de dwingende eisen van internationale verdragen en van het interne recht, met inbegrip van de algemene rechtsbeginselen Het bestreden arrest besluit vervolgens dat de administratieve geldboetes die op 23 juli 2009 door de rekenplichtige van het Herstelfonds aan elk van de verweerders werden opgelegd, en die bij de beslissing van 14 augustus 2009 door de stedenbouwkundige inspecteur verminderd werden, onwettig zijn, waarbij het in aanmerking neemt - dat de administratieve geldboete niet kan opgelegd worden zowel aan de vennootschap, aan de zaakvoerder en aan de uitvoerder van de werken; - dat de administratieve geldboete enkel kan worden opgelegd aan de personen aan wie een bekrachtigingsbeslissing werd verzonden; - dat niet blijkt dat verweerders enig werk waarvoor een vergunning vereist was, zouden hebben uitgevoerd in weerwil van het stakingsbevel. 375 Aldus weerhoudt het bestreden arrest ten onrechte de bevoegdheid van de beslagrechter en het hof van beroep, n.a.v. van een verzet tegen de dwangbevelen gebracht voor de beslagrechter, tot het beoordelen van de geldigheid van de bestuurshandeling die aan het dwangbevel ten grondslag ligt, en van de geldigheid van de administratieve geldboete.

17 VERZOEKSCHRIFT/ Besluit Door aan te nemen dat artikel van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening aan de beslagrechter de bevoegdheid verleent de wettigheid van de administratieve geldboetes te toetsen, en vervolgens te besluiten tot inwilliging van het verzet van verweerders tegen de dwangbevelen omwille van de onwettigheid van de geldboetes, miskent het bestreden arrest dan ook artikel 159 van de gecoördineerde Grondwet, de artikelen 602, 1, 1395, eerste lid, en 1498 van het Gerechtelijk Wetboek, de artikelen 154, eerste en vijfde lid, 156, 1, en 157, 1, 3, en 4, Stedenbouwdecreet 1999, en de artikelen , eerste en vijfde lid, , 1, en , 1, 3 en 4, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, evenals, voor zoveel als nodig, artikel 146 Stedenbouwdecreet 1999 en artikel Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening. 395 Tweede onderdeel Krachtens artikel 154, eerste lid, van het Stedenbouwdecreet 1999, en het met ingang van 1 september 2009 geldend artikel , eerste lid, van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, kunnen de bevoegde ambtenaren, agenten of officieren van gerechtelijke politie mondeling ter plaatse de onmiddellijke staking van het werk, van de handelingen of van het gebruik bevelen indien zij vaststellen dat het werk, de handelingen of de wijzigingen een inbreuk vormen zoals bedoeld in artikel 146, en sinds 1 september 2009, artikel 6.1.1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening. Naar luid van artikel 154, derde lid, van het Stedenbouwdecreet 1999, en het met ingang van 1 september 2009 geldend artikel , derde lid, van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, wordt het proces-verbaal van de vaststelling binnen 8 dagen bij aangetekende brief met bericht van ontvangst of bij gerechtsdeurwaardersexploot ter kennis gebracht

18 VERZOEKSCHRIFT/13 van de opdrachtgever, de architect en de persoon of aannemer die de werken of handelingen uitvoert Het bevel tot staking dient, naar luid van artikel 154, vijfde lid, van het Stedenbouwdecreet 1999, en het sinds 1 september 2009 geldend gelijkluidend voorschrift van artikel , vijfde lid, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, op straffe van verval binnen 8 dagen na de kennisgeving van het proces-verbaal aan de bevoegde stedenbouwkundig inspecteur, door hem te worden bekrachtigd, en die bekrachtiging dient binnen twee werkdagen per aangetekende brief verzonden te worden naar de opdrachtgever, de architect en de persoon of aannemer die de werken of handelingen uitvoert Naar luid van artikel 156, 1, van het Stedenbouwdecreet 1999, en het sinds 1 september 2009 geldend gelijkluidend voorschrift van artikel , 1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, wordt een administratieve geldboete opgelegd aan de persoon die handelingen, werken of wijzigingen voortzet in strijd met een door de stedenbouwkundig inspecteur bekrachtigd bevel tot staking, zoals bedoeld in artikel 154, vijfde lid, Stedenbouwdecreet 1999 (artikel , vijfde lid, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening) De administratieve geldboete kan worden opgelegd aan eenieder die wetens en willens handelingen, werken of wijzigingen voortzet in strijd met een door de stedenbouwkundig inspecteur bekrachtigd bevel tot staking, weze het natuurlijke personen dan wel rechtspersonen Eenzelfde inbreuk op een stakingsbevel kan worden gesanctioneerd middels administratieve geldboetes lastens onderscheiden natuurlijke personen of rechtspersonen, in zoverre in hoofde van elkeen is aangetoond dat ze wetens en willens gehandeld hebben in strijd met het stakingsbevel. Het voortzetten van handelingen, werken of wijzigingen betekent geenszins dat alleen de uitvoerder van de handelingen, werken of wijzigingen door een geldboete kan gesanctioneerd worden. Niet alleen de uitvoerder, maar ook

19 VERZOEKSCHRIFT/ de opdrachtgever, of andere betrokkenen kunnen middels de administratieve geldboete gesanctioneerd worden, in zoverre vaststaat dat zij wetens en willens gehandeld hebben in strijd met het stakingsbevel. De opsomming van de personen aan wie het stakingsbevel en de bekrachtigingsbeslissing ter kennis moet worden gebracht, bevestigt overigens dat niet alleen de uitvoerder (de aannemer) wordt geviseerd, maar ook de opdrachtgever en de architect. 460 Artikel 156, 1, van het Stedenbouwdecreet 1999, en het sinds 1 september 2009 geldend gelijkluidend voorschrift van artikel , 1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, noch enige andere wetsbepaling, onderwerpen de administratieve geldboete aan enige voorwaarde van betekening aan de persoon aan wie de geldboete wordt opgelegd, van het doorbroken bevel tot staking of van de bekrachtigingsbeslissing van de stedenbouwkundige inspecteur Te dezen werd op 23 juli 2009 door de rekenplichtige van het Herstelfonds aan elk van de verweerders een administratieve geldboete van EUR opgelegd wegens doorbreking, op 26 mei 2009, van het stakingsbevel van 24 januari 2008, bekrachtigd op 6 februari 2008, en werden de geldboetes, bij drie gelijkluidende beslissingen van 14 augustus 2009, op verzoek van verweerders, door de stedenbouwkundige inspecteur verminderd tot EUR Naar het bestreden arrest (kan) de administratieve geldboete niet opgelegd worden zowel aan de vennootschap, aan de zaakvoerder en aan de uitvoerder van de werken; (kan) de administratieve geldboete enkel worden opgelegd aan de persoon die de handelingen, werken of wijzigingen voortzet in strijd met een door de stedenbouwkundige instructeur bekrachtigd bevel tot staking, (en) toont (eiser) niet aan dat (hij) zich gehouden heeft aan de regels van de toen geldende wetgeving te weten de artikelen 156 en 154 DO- RO luidens dewelke de administratieve geldboete enkel kan worden opgelegd aan de personen aan wie een bekrachtigingsbeslissing werd verzonden. De appelrechters besluiten (dat) alleen reeds om deze redenen het uitgevaardigde dwangbevel onwettig (is).

20 VERZOEKSCHRIFT/ Het bestreden arrest sluit aldus op onwettige wijze uit dat de geldboete kan worden opgelegd aan zowel de vennootschap, de zaakvoerder als de uitvoerder van de werken, nu immers eenzelfde vastgestelde inbreuk op een stakingsbevel aanleiding kan geven tot geldboetes in hoofde van onderscheiden personen, en de geldboete bovendien niet alleen kan worden opgelegd aan de uitvoerder van de handelingen, werken of wijzigingen, maar ook aan de opdrachtgever, de architect, of andere betrokkenen, in zoverre zij wetens en willens in strijd met het stakingsbevel hebben gehandeld Het bestreden arrest sluit aldus ook op onwettige wijze uit dat de geldboete kan worden opgelegd aan zowel de vennootschap, de zaakvoerder als de uitvoerder van de werken, nu het ook nalaat in feite na te gaan of verweerders, weze het als vennootschap, zaakvoerder of uitvoerder, wetens en willens gehandeld hebben in strijd met het bekrachtigd stakingsbevel van 24 januari Door bovendien te oordelen dat de administratieve geldboete enkel kan worden opgelegd aan de personen aan wie een bekrachtigingsbeslissing werd verzonden, onderwerpt het bestreden arrest de geldboete aan een voorwaarde die het Stedenbouwdecreet 1999, thans de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, niet bevat. 510 Besluit 515 Door op voornoemde gronden te besluiten dat de lastens verweerders opgelegde geldboeten onverschuldigd zijn en dat de lastens verweerders uitgevaardigde dwangbevelen onwettig zijn, miskent het bestreden arrest dan ook de artikelen 154, eerste en vijfde lid, en 156, 1, van het Stedenbouwdecreet 1999, en de artikelen , eerste en vijfde lid, , 1, van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, evenals, voor zoveel als nodig, de artikelen 146 en 154, derde

21 VERZOEKSCHRIFT/ lid, Stedenbouwdecreet 1999, en de artikelen en , derde lid Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening. Derde onderdeel Krachtens artikel 154, eerste lid, van het Stedenbouwdecreet 1999, en het met ingang van 1 september 2009 geldend artikel , eerste lid, van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, kunnen de bevoegde ambtenaren, agenten of officieren van gerechtelijke politie mondeling ter plaatse de onmiddellijke staking van het werk, van de handelingen of van het gebruik bevelen indien zij vaststellen dat het werk, de handelingen of de wijzigingen een inbreuk vormen zoals bedoeld in artikel 146 Stedenbouwdecreet 1999, en sinds 1 september 2009, artikel 6.1.1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening Het stakingsbevel dient, naar luid van artikel 154, vijfde lid, van het Stedenbouwdecreet 1999, en het sinds 1 september 2009 geldend gelijkluidend voorschrift van artikel , vijfde lid, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, op straffe van verval binnen 8 dagen na de kennisgeving van het proces-verbaal aan de bevoegde stedenbouwkundig inspecteur, door hem te worden bekrachtigd Naar luid van artikel 156, 1, van het Stedenbouwdecreet 1999, en het sinds 1 september 2009 geldend gelijkluidend voorschrift van artikel , 1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, wordt een administratieve geldboete opgelegd aan de persoon die handelingen, werken of wijzigingen voortzet in strijd met een door de stedenbouwkundig inspecteur bekrachtigd bevel tot staking, zoals bedoeld in artikel 154, vijfde lid, Stedenbouwdecreet 1999 (artikel , vijfde lid, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening). 10. De omstandigheid dat bij vaststellen van inbreuken bedoeld in artikel 146 Stedenbouwdecreet 1999, thans artikel 6.1.1,

22 VERZOEKSCHRIFT/ Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, de staking wordt bevolen van het werk, van de handelingen of van het gebruik, betekent niet dat toch nog werken zouden kunnen uitgevoerd worden die op zich geen inbreuk vormen op artikel 146 Stedenbouwdecreet 1999, thans artikel 6.1.1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening Het stakingsbevel is immers een preventieve maatregel met een dubbele finaliteit. Enerzijds beoogt het inbreuken op de wettelijke regels inzake ruimtelijke ordening, zoals bedoeld in artikel 146 Stedenbouwdecreet 1999 (thans artikel 6.1.1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening), te voorkomen. Anderzijds strekt het ertoe het tot stand komen van moeilijk herstelbare situaties en latere zware herstelmaatregelen te vermijden, waardoor het de macht van de rechter om het herstel te bevelen veilig stelt. 570 Deze tweede finaliteit brengt met zich dat de bevolen staking van alle werken bij de vaststelling van inbreuken, bedoeld in artikel 146 Stedenbouwdecreet 1999, thans artikel 6.1.1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, eveneens de werken viseert die op zich niet vergunningsplichtig zijn. Ook deze werken kunnen immers een later te bevelen herstelmaatregel meer bezwarend maken Uit de vaststellingen van het bestreden arrest blijkt dat op 24 januari 2008 door de bevoegde verbalisant mondeling de staking werd bevolen van niet vergunde werken die verweerders uitvoerden aan het gebouw gelegen te Ternat, en dat het stakingsbevel op 2 februari 2008 werd bekrachtigd door de stedenbouwkundige inspecteur; - dat n.a.v. van de bevolen staking werd vastgesteld: Er werden werken uitgevoerd zonder te beschikken over een stedenbouwkundige vergunning. Aan de achterzijde van het gebouw op de 1 ste verdieping wordt een uitbreiding gemaakt. Er is reeds een overtreding vastgesteld, nl. het terras werd groter uitgevoerd. Blijkbaar is men ook van plan twee woongelegenheden te maken ;

23 VERZOEKSCHRIFT/ dat op 26 mei 2009 werd vastgesteld dat werken werden uitgevoerd na het stakingsbevel van 24 januari 2008: In de voorgevel op de 1 ste en 2 de verdieping staan nieuwe ramen klaar om geplaatst te worden. Ook in het gebouw zelf worden werken uitgevoerd Naar het bestreden arrest betekent de bevolen staking van de werken niet dat geen onderhoudswerken of instandhoudingswerken meer zouden mogen uitgevoerd worden, waarbij het in aanmerking neemt - dat werken waarvoor geen vergunning vereist is niet door een bevel van een ambtenaar aan vergunning onderhevig kunnen worden gemaakt; - dat de afwijkingen van het algemene principe van vrije beschikking van de eigenaar over zijn goed, op restrictieve wijze moeten worden uitgelegd, en er anders over oordelen zou leiden tot de situatie dat het eigendomsrecht niet enkel door de wet kan ingeperkt worden, maar dat het eigendomsrecht ook zou kunnen ingeperkt worden door een beslissing van een ambtenaar De appelrechters besluiten (dat) de beweerde inbreuk geen stand (houdt) ten overstaan van de door het (hof van beroep) uitgevoerde wettigheidscontrole, op grond van de overwegingen - (dat niet) blijkt dat (verweerders) enig werk - waarvoor een vergunning vereist was - zouden hebben uitgevoerd in weerwil van het stakingsbevel ; - (dat) integendeel, uit het verslag blijkt dat de beweerde inbreuk er in zou bestaan door in de voorgevel op de 1ste en de 2de verdieping nieuwe ramen klaar te zetten om geplaatst te worden en in het gebouw zelf werken uit te voeren ; - (dat) het klaarzetten van ramen geen bouwwerk (is), het uitvoeren van werken binnen in het gebouw niet vergunningplichtig (is).

24 VERZOEKSCHRIFT/ Op grond van deze vaststellingen en overwegingen kon het bestreden arrest niet wettig oordelen dat het stakingsbevel van 24 januari 2008, zoals bekrachtigd op 6 februari 2008, ingevolge de vaststellingen op 26 mei 2009 niet doorbroken was: - de staking van alle werken beoogt eveneens onderhoudswerken of instandhoudingswerken; - dat het klaarzetten van nieuwe ramen geen bouwwerken zou zijn, sluit niet uit dat het werken betreft aan de niet-vergunde constructie, en derhalve een miskenning van het stakingsbevel oplevert; - de omstandigheid dat het uitvoeren van werken binnen in het gebouw niet vergunningplichtig (is), sluit evenmin uit dat deze werken het stakingsbevel miskennen. 635 Besluit Door, op de gronden die het bevat, te oordelen dat de vaststellingen op 26 mei 2009 niet toelaten te besluiten tot het doorbreken van het stakingsbevel van 24 januari 2008, bekrachtigd op 6 februari 2008, miskent het bestreden arrest dan ook de artikelen 146, 154, eerste en vijfde lid, en 156, 1, van het Stedenbouwdecreet 1999, en de artikelen , , eerste en vijfde lid, , 1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, evenals, voor zoveel als nodig, artikel 146 Stedenbouwdecreet 1999 en artikel Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening. 650 TOELICHTING Wat het eerste onderdeel betreft kan verwezen worden naar het arrest van Uw Hof van 18 maart 2010 (A.R. C N, met conclusie van Advocaat-Generaal DUBRULLE, waaruit blijkt dat een onderscheid moet gemaakt

25 VERZOEKSCHRIFT/ worden tussen het verzet tegen het dwangbevel (m.b.t. de administratieve geldboete wegens miskenning van een stakingsbevel) ingeleid voor de beslagrechter (art , 3, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening), en het verzet dat krachtens artikel , 4, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening voor de rechtbank van eerste aanleg kan worden ingeleid In zoverre het verzet tegen het dwangbevel werd ingeleid voor de beslagrechter, gelden de beperkingen aangaande de bevoegdheid van de beslagrechter onverkort: de beslagrechter neemt kennis van de vordering betreffende de middelen tot tenuitvoerlegging en beoordeelt de wettigheid en de regelmatigheid van de tenuitvoerlegging, doch hij is niet bevoegd om uitspraak te doen over andere geschillen betreffende de tenuitvoerlegging en kan, behoudens de uitdrukkelijk in de wet bepaalde gevallen, geen uitspraak doen over de zaak zelf (Cass. 18 maart 2010, A.R. C N, gecit.; zie o.m. ook Cass. 12 januari 2012, A.R. C N, met conclusie Advocaat-Generaal Dubrulle, Cass. 1 december 2005, C N, Wat betreft het tweede onderdeel De mogelijkheid om de onmiddellijke staking te bevelen gaat terug tot de wet van 22 december 1970 tot wijziging van de wet van 29 maart 1962, houdende organisatie van de ruimtelijke ordening en van de stedenbouw, waarbij artikel 68 van de Stedenbouwwet van 1962 werd gewijzigd Het Stedenbouwdecreet 1999 voorzag, naast de reeds bestaande strafsanctie bij miskenning van het stakingsbevel, voor het eerst ook een administratieve geldboete. De wetgever verantwoordde deze geldboete als volgt: Omwille van het belang om een aan de gang zijnd misdrijf zo snel mogelijk te stoppen en te vermijden dat bouwwerken of andere handelingen worden verdergezet ondanks een uitdrukkelijk bevel tot staking, dient de geldboete voldoende hoog te zijn om een afschrikkend en dus preventief karakter

26 VERZOEKSCHRIFT/21 te hebben (MvT., Gedr.St. Vl.Parl., , nr. 1332/1, p. 73; zie ook Verslag TYBERGHIEN-VANDENBUSSCHE en TIMMERMANS Gedr.St. Vl.Parl., , nr. 1332/8, p, p. 13) Artikel 156, 1, van het Stedenbouwdecreet 1999 (thans artikel , 1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening) voorziet dat een administratieve geldboete wordt opgelegd aan de persoon die handelingen, werken of wijzigingen voortzet in strijd met een door de stedenbouwkundig inspecteur bekrachtigd bevel tot staking. Deze bepaling, noch enige andere, bevat enige beperking aangaande personen aan wie de geldboete kan worden opgelegd: - de geldboete kan worden opgelegd aan eenieder die wetens en willens handelt in strijd met het stakingsbevel; - niet alleen de daadwerkelijke uitvoerder van de werken (de aannemer) wordt geviseerd, maar ook de opdrachtgever, de architect, of andere in de werken betrokken personen (overigens voorziet de decreetgever zelf de kennisgeving van het stakingsbevel en de bekrachtigingsbeslissing aan de opdrachtgever, de architect en de persoon of aannemer die de werken of handelingen uitvoert : art , derde en vijfde lid, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening) De omstandigheden dat artikel 154, derde lid, van het Stedenbouwdecreet 1999 (thans artikel , derde lid, van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening) voorziet dat het procesverbaal van vaststelling met stakingsbevel ter kennis moet worden gebracht van de opdrachtgever, de architect en de persoon of aannemer die de werken of handelingen uitvoert, en dat artikel 154, vijfde lid, van het Stedenbouwdecreet 1999 (thans artikel , vijfde lid, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening) voorziet dat de bekrachtigingsbeslissing van het stakingsbevel door de stedenbouwkundig inspecteur, dient verzonden te worden naar de opdrachtgever, de architect en de persoon of aannemer die de werken of handelingen uitvoert, betekent geenszins dat de geldboete slechts zou kunnen worden opgelegd aan de personen aan wie het proces-verbaal en de bekrachtigingsbeslissing ter kennis werd gebracht.

27 VERZOEKSCHRIFT/ De tekst van de wet bevat geenszins dergelijke beperking aangaande de personen aan wie de geldboete kan worden opgelegd, en die beperking kan evenmin worden afgeleid uit de doelstellingen van het stakingsbevel, dat in-rem werkt (zie FRANSSEN, F., Wie kan een bekrachtigd stakingsbevel doorbreken, noot bij RvSt. 29 april 2014, TMR, 2014, 460 e.v.) Zoals herhaaldelijk bevestigd door Uw Hof, is het bevel tot staking een preventieve maatregel die niet alleen ertoe strekt de macht van de rechter om het herstel te bevelen veilig te stellen, maar ook bedoeld is om inbreuken op de wettelijke regels inzake ruimtelijke ordening zoals bedoeld in artikel 6.1.1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (art. 146 Stedenbouwdecreet 1999) te voorkomen (zie o.m. Cass. 8 februari 2013, A.R. C N, met conclusie van Advocaat-Generaal Vandewal, Cass 1 maart 2010, A.R. C N, met conclusie Advocaat-Generaal MOR- TIER, Cass. 16 januari 2009, AR. C N, Weliswaar is een opzet vereist in hoofde van de betrokkene: het opzet omvat een kennis-element, m.n. het wetens handelen, wat impliceert dat de betrokkene wist of diende te weten dat hij handelde in strijd met een stakingsbevel, en een wilselement, m.n. het willens handelen, wat impliceert dat hij de gedraging gewild heeft (cf. VAN DEN WYNGAERT, P., Strafrecht strafprocesrecht & internationaal strafrecht in hoofdlijnen, Antwerpen, Maklu, 2006, 277). 755 Een formele voorafgaande kennisgeving van het stakingsbevel en de bekrachtigingsbeslissing aan de persoon aan wie de geldboete werd opgelegd, vormen geen bijkomende voorwaarden van de administratieve geldboete. 760 De doorbreker diende dus kennis te hebben of geacht worden te hebben van het stakingsbevel op het ogenblik dat hij de doorbreking pleegt. Deze kennis hoeft niet noodzakelijk het gevolg te zijn van een kennisgeving conform artikel VCRO, al staat ze

28 VERZOEKSCHRIFT/ dan ontegensprekelijk vast, maar kan ook voortvloeien uit andere feitelijkheden (FRANSSEN, F., Wie kan een bekrachtigd stakingsbevel doorbreken, noot bij RvSt. 29 april 2014, TMR, 2014, (460), 461; zie ook VAN DEN BERGHE, J., Dwangmaatregelen, in Zakboekje Ruimtelijke Ordening, 2014, Mechelen, Kluwer, (677), 680 en noot 94) Overigens oordeelde Uw Hof ook reeds dat de voorziene kennisgeving van het proces-verbaal van vaststelling en de bekrachtigingsbeslissing van het door de bevoegde ambtenaren gegeven stakingsbevel, niet op straffe van nietigheid zijn voorgeschreven (zie Cass. 14 februari 1997, A.R. C N, Arr. Cass. 1997, nr. 87; Cass. 10 september 1996, Arr. Cass. 1996, nr. 298) De Raad van State oordeelde reeds, in het kader van een annulatieberoep tegen een beslissing van de stedenbouwkundige inspecteur aangaande het verzoek tot kwijtschelding - vermindering van de administratieve geldboete, dat de kennisgeving van het stakingsbevel en de bekrachtigingsbeslissing geen voorwaarde zijn van de administratieve geldboete, op grond van volgende overwegingen: 9. De persoon die handelingen voortzet in strijd met een bekrachtigd stakingsbevel wordt enerzijds in artikel 6.1.1, 5, VCRO strafbaar gesteld met een gevangenisstraf en/of een geldboete en wordt anderzijds onverminderd deze strafbaarstelling bij toepassing van artikel , 1, eerste lid, VCRO een administratieve geldboete van euro opgelegd. De blootstelling van een persoon aan een administratieve geldboete wordt in artikel VCRO niet onderworpen aan enige voorwaarde van voorafgaande betekening aan deze persoon van het doorbroken bevel tot staking of van de bekrachtigingsbeslissing bedoeld in artikel VCRO. De regeling in artikel VCRO wat betreft de kennisgeving van het proces-verbaal van de vaststelling aan de opdrachtgever, de architect en de persoon of aannemer die de werken of handelingen uitvoert en de persoon die het goed gebruikt, doet aan het bepaalde in artikel VCRO niets af.

29 VERZOEKSCHRIFT/ De stelling van verzoekster dat enkel aan de persoon aan wie overeenkomstig artikel VCRO kennis werd gegeven van het bekrachtigd stakingsbevel, bij toepassing van artikel VCRO een administratieve geldboete kan worden opgelegd, kan niet worden aangenomen. Artikel VCRO maakt voor het opleggen van een administratieve geldboete geen onderscheid tussen personen aan wie het voorafgaande bekrachtigde stakingsbevel wel of niet werd kennis gegeven. 10. Voor het opleggen van een administratieve geldboete met toepassing van artikel VCRO volstaat het desbewust of het wetens en willens voortzetten van handelingen in strijd met een bekrachtigd bevel tot staking. (RvSt. 29 april 2014, nr , TMR, 2014, 457, met noot FRANSSEN, F., Wie kan een bekrachtigd stakingsbevel doorbreken ) Wat betreft het derde onderdeel Het bevel tot staking is een preventieve maatregel met een dubbele finaliteit: enerzijds het voorkomen van inbreuken op de wettelijke regels inzake ruimtelijke ordening, zoals bedoeld in artikel 6.1.1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (art. 146 Stedenbouwdecreet 1999), en anderzijds het veilig stellen van de macht van de rechter om het herstel te bevelen (zie o.m. Cass. 8 februari 2013, A.R. C N, met conclusie van Advocaat-Generaal Vandewal, Cass 1 maart 2010, A.R. C N, met conclusie Advocaat-Generaal MORTIER, Cass. 16 januari 2009, AR. C N, Ook al kan de loutere uitvoering van nietvergunningsplichtige inrichtingswerkzaamheden aan een zonder vergunning afgewerkt gebouw, zelfs al werd het gebouwd zonder stedenbouwkundige vergunning, niet het voorwerp uitmaken van een stakingsbevel (zie Cass. 8 februari 2013, A.R. C N, met conclusie Advocaat-Generaal Vandewal, treft de bevolen staking van vergunningsplichtige doch niet vergunde werken in uit-

30 VERZOEKSCHRIFT/ voering, ook de werken aan deze constructie die op zich niet vergunningsplichtig zijn Dit volgt uit de tweede doelstelling van het stakingsbevel, m.n. het veilig stellen van de macht van de rechter om het herstel te bevelen. Dit betekent dat moet vermeden worden dat werken, ongeacht of ze op zich al dan niet vergunningsplichtig zijn, aan de niet vergunde onafgewerkte constructie worden verdergezet, en dat de rechter die over de herstelmaatregel moet oordelen, voor voldongen feiten zou worden gesteld (zie conclusie Advocaat-Generaal Vandewal voor Cass. 8 februari 2013, A.R. C N, gecit.) Zodra derhalve vaststaat dat het stakingsbevel ingrijpt in een aan de gang zijnde inbreuk op de wettelijke regels inzake ruimtelijke ordening, zoals bedoeld in artikel 6.1.1, Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, kan de staking bevolen worden van alle werken aan de wederrechtelijke constructie in oprichting. De omstandigheid dat bepaalde werken die na het stakingsbevel worden uitgevoerd op zich niet vergunningsplichtig zijn, sluit niet uit dat de staking ervan ertoe kan strekken de macht van de rechter om het herstel te bevelen veilig te stellen. Immers kunnen alle werken, die worden uitgevoerd aan de wederrechtelijke constructie, ongeacht of ze vergunningsplichtig zijn, een later te bevelen afbraak meer bezwarend maken voor de betrokkene. 860 TWEEDE MIDDEL TOT CASSATIE Geschonden bepalingen Artikelen 10 en 11 van de gecoördineerde Grondwet; - Artikelen 1017, 1018, 6, 1395, eerste lid, en 1498 van het Gerechtelijk Wetboek ;