actueel Inputlijst: handig voor checken hulpmiddelen De 3 meest gestelde vragen over landbouw Vervolg

Transcriptie

1 actueel Nieuwsbrief Skal Biocontrole, december 2017 Over regelgeving en toezicht op de biologische landbouw Inputlijst: handig voor checken hulpmiddelen De 3 meest gestelde vragen over landbouw Skal stelt sinds eind 2016 een lijst op met mest- en bodemverbeterproducten en gewasbeschermingsmiddelen die zijn toegestaan in de biologische landbouw in Nederland. De lijst is gebaseerd op Bijlage I en II van de Europese Verordening. Deze bijlagen bevatten alle stoffen die zijn toegestaan in de biologische landbouw. Deze stoffen worden ook wel inputs genoemd. De stoffen worden echter niet als zodanig op de markt gebracht. Producenten en leveranciers voegen meestal andere stoffen toe om tot een compleet product te komen. Boeren en telers weten dan niet of het complete product wel voldoet aan de gestelde eisen. Ook het etiket biedt geen uitsluitsel, omdat hier niet altijd alle ingrediënten op vermeld staan. De inputlijst biedt uitkomst. Daarop staan de producten die als geheel voldoen aan de Europese en Nederlandse bio- wetgeving en dus zijn toegestaan in de biologische landbouw. Waarover werd Skal het meest g d e n gebeld het afgelopen half jaar? We hebben de top 3voor u op een rijtje gezet. Mét de antwoorden natuurlijk! 1. Is dit middel toegestaan? 2. Hoe bereken ik mijn meststoffengebruik? 3. Waar moet ik op letten als ik wil checken of ik een middel mag gebruiken? Lees de antwoorden op pagina 4 Vervolg Op 27 oktober verscheen er een update van de inputlijst met mesten bodemverbeterproducten en gewasbeschermingsmiddelen. Op de nieuwe lijst staan nu ook verpakte potgrond en zaadbehandelingsmiddelen vermeld. Deze laatste categorie is vooral van toepassing voor zaadverwerkende bedrijven. Skal bereidt ook lijsten met toegestane reinigings- en ontsmettingsmiddelen en diervoederadditieven voor. Kijk voor de lijst op 1

2 Hoe controleert Skal? De regels van Skal staan te ver af van de praktijk. Dat horen we Wat doet Skal vervolgens met zo n melding? en controleren. Skal Actueel praat met vertrekkend directeur Bij residuen bijvoorbeeld onderzoeken wij of het middel dat regelmatig. Tijd om inzicht te geven in ons proces van certificeren Margreet: Skal gaat vanuit haar expertise onderzoek doen. Margreet van Brakel en voorzitter van het Dagelijks Bestuur gevonden is, vaker gebruikt wordt bij de gangbare variant van de Rob Dortland: De praktijk van alledag is veel ingewikkelder dan de regelgeving. Toezichthoudende instanties in Europa interpreteren de Europese regels. Skal dus ook. Waarom moet Skal interpreteren? Rob: De Europese regelgeving schrijft voor wat je moet doen. betreffende teelt. En als dat niet zo is, of er dan sprake kan zijn van contaminatie. Het verhaal wordt extra complex omdat bedrijven niet de plicht hebben om analyses te doen. Als bedrijf zou je dus kunnen zeggen: ik doe geen analyse, want dan kan er ook geen twijfel naar aanleiding daarvan ontstaan. Maar een ander vindt dat hij juist wel een analyse moet uitvoeren, omdat anders verderop in de keten alsnog twijfel kan ontstaan. Maar de praktijk van alledag is veel ingewikkelder dan de regelgeving. Dus je moet altijd interpreteren: hoe ga ik in deze specifieke situatie met deze wettekst om? Skal heeft de zogenaamde discretionaire bevoegdheid om daar waar een praktijksituatie niet helemaal door de wetstekst wordt gedekt, die tekst zo toe te passen dat hij zoveel mogelijk recht doet aan de wet, maar ook praktisch hanteerbaar is. Dit kan binnen Europa dus leiden tot verschillende interpretaties. Dat maakt het wel lastig om te bepalen wanneer iets nu biologisch is en wanneer niet. Margreet: Klopt. Neem de meldplicht. Er staat in de wettekst dat je het moet melden als er twijfel is aan de biologische status van een product. Maar wanneer moet ik daar dan aan twijfelen? Op het gebied van residuen zijn we daar heel erg mee bezig geweest. Het ene bedrijf treft bijvoorbeeld een grote hoeveelheid residu aan in zijn product maar twijfelt absoluut niet aan de biologische status van zijn product. Terwijl een ander bedrijf maar een klein beetje residu aantreft en wel twijfelt. Daarom hebben we een meldwijzer opgesteld met een aantal vragen die je jezelf moet stellen. Als je één of meer van de gestelde vragen met ja beantwoordt, dan is er sprake van twijfel en moet je dat melden. 2 Margreet van Brakel, vertrekkend Directeur Skal Biocontrole

3 Lastige materie, zowel voor de bedrijven die geïnspecteerd worden als de inspecteurs zelf. Wordt er veel over dit soort situaties gesproken binnen Skal? Rob Dortland, voorzitter van het Dagelijks Bestuur In andere landen zijn ze soms strikter: residu gevonden, dan niet biologisch. Dat klinkt veel logischer en duidelijker. Waarom kiest Skal daar niet voor? Margreet: Omdat de verordening een procescertificering is en geen productcertificering. In de praktijk blijkt dat bij 20% van de analyses sporen van gewasbeschermingsmiddelen worden gevonden. Dit is lastig uit te leggen aan de consument. Die denkt namelijk vaak dat biologisch betekent dat er helemaal geen residuen in het product zitten. Maar als een landbouwbedrijf aan alle regels van de biologische verordening voldoet én niet heeft kunnen voorkomen dat er contaminatie plaatsvindt, dan beoordelen wij het product als biologisch. Rob: Zeker. We hebben het dan over handelen in de geest van de wet of naar de letter van de wet. Wij handelen zoveel mogelijk in de geest van de wet in die zin dat je daarmee niet strijdig moet zijn met de letter van de wet. We hadden laatst een situatie waarbij een inspecteur een afwijking constateerde bij een bedrijf, omdat deze geen bio of eko op zijn leverdocumenten had staan. Het bedrijf ging in bezwaar met als argument dat het (private) keurmerk Demeter op de documenten stond. Maar als producten worden verhandeld, moet conform de verordening op de begeleidende documenten altijd worden aangegeven dat het gaat om biologische producten. Op de factuur moet daarom altijd biologisch, ecologisch, bio of eko worden aangegeven. In dit geval moet je dus handelen naar de letter van de wet. Gaan de klachten die binnenkomen ook vaak over dit soort interpretaties? Margreet: Als je het voorbeeld van het Demeter-keurmerk pakt, de bedrijven die dit keurmerk voeren doen iets extra s bovenop het biologische. Daar zijn ze trots op en nu voelen ze zich gestraft omdat ze dat keurmerk voeren. Ook krijg ik vragen als: Gaat het hier nu om? Zijn dit nu de risico s? Nee, maar het klopt niet volgens de wet. De inspecteur kan niet zeggen: het klopt weliswaar niet, maar de risico s zijn klein, dus ik schrijf maar geen afwijking. Natuurlijk letten we op de grootte van de risico s, maar een lichte afwijking schrijven we ook. Adviesraad Om gecertificeerden een nadrukkelijker stem te geven in het meedenken en adviseren over de manier waarop Skal toezicht houdt, wordt er waarschijnlijk begin 2018 een Adviesraad ingesteld. Hiervoor worden in eerste instantie leden geworven bij de sectororganisaties. Oproep We zien dat veel nieuwe gecertificeerden zich niet aansluiten bij een sectororganisatie. Dus als u met ons mee wilt denken: meld u dan aan bij een sectororganisatie! 3

4 Klanttevredenheidsonderzoek: 7,9 voor inspecties Skal voert elk kwartaal een klanttevredenheidsonderzoek uit. Daarvoor bellen we bedrijven die net door ons geïnspecteerd zijn. Hoe beoordelen zij de inspecteurs van Skal? En de inspecties zelf? Dit zijn de resultaten van de eerste drie kwartalen van Tevredenheid inspectie 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 7,9 totaal (n=157) 7,9 lanbouw (n=79) 7,9 bereiding (n=78) Respondenten van het klanttevredenheidsonderzoek waarderen met name de deskundigheid van de inspecteurs, het goede verloop en de duidelijkheid van de inspectie. Verbeterpunten zijn de informatievoorziening, tijdsduur van een inspectie en de planning. Deskundig 81% van de bedrijven die in het derde kwartaal bevraagd zijn, hebben vorig jaar ook een inspectie gehad. Bijna een derde van hen (32%) beoordeelt de inspectie van dit jaar als (veel) beter. Efficiënt Respondenten zijn in het derde kwartaal van 2017 tevreden over de relevantie van de vragen die inspecteurs hen stellen (95%). Ook geeft 98%van de respondenten aan het (helemaal) eens te zijn met de stelling dat de inspecteur het rapport met hen heeft doorgenomen en toegelicht. In vorige onderzoeken werd Veel beter Beter dit minder goed beoordeeld. Slechter Veel slechter Weet niet Hetzelfde Inspectierapport Ook het inspectierapport wordt in het derde kwartaal goed beoordeeld. 41%van de respondenten gaf aan het helemaal eens te zijn met de stelling Het inspectierapport was goed leesbaar en 52% was het eens met deze stelling. Wat vindt u? Wilt u uw mening geven over Skal? Dat kan! Maak dan even tijd voor het beantwoorden van vragen als u gebeld wordt door ons onderzoeksbureau. Met uw hulp kunnen wij onze inspecties verder verbeteren. Onaangekondigde inspectie: wat nu? Naast onze reguliere inspecties komen Skal-inspecteurs ook eens in de zoveel tijd onaangekondigd langs. Soms omdat we een steekproef doen op een bepaald onderwerp. Of omdat u op één of meer onderdelen onvoldoende scoorde in een reguliere inspectie. Wat wordt er van u verwacht tijdens een onaangekondigde inspectie? Kosten Skal brengt geen kosten in rekening voor een onaangekondigde inspectie. Tenzij we een onaangekondigde herinspectie komen doen. Als u bij een reguliere inspectie onvoldoende scoort op bepaalde onderdelen, kan de inspecteur besluiten een onaangekondigde herinspectie te doen. Hij zal dit aangeven tijdens de inspectie. Meewerken Een onaangekondigde inspectie duurt niet zo lang als de jaarlijkse inspectie. U mag uitgaan van maximaal een uur. De inspecteur controleert namelijk alleen op het onderwerp van de steekproef of de zaken waar u onvoldoende op scoorde. Het enige wat we van u (kunnen) verwachten, is dat u meewerkt. 4

5 De 3 meest gestelde vragen over landbouw 2. Hoe bereken ik mijn meststoffengebruik? Waarover werd Skal het meest g d en gebeld het afgelopen Als biologische teler mag u A- en B-meststoffen gebruiken. Daarbij Mét de antwoorden natuurlijk! Naast A- meststoffen mag u B-meststoffen gebruiken. half jaar? We hebben de top 3 voor u op een rijtje gezet. moet minimaal 65% van de stikstof uit A-meststoffen bestaan. Onder B-meststoffen vallen de meststoffen die in de Verordening 1. Is dit middel toegestaan? zijn genoemd. U kunt de producten vinden in bijlage I van Logisch dat deze vraag op 1 staat. Want waar vindt u nu welke onder het kopje Voorwaarden teelt. Daar vindt u ook een reinigingsmiddelen, meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen enz. zijn toegestaan?in Bijlage I en II van de Biologische Verordening vindt u welke hulpstoffen er gebruikt mogen worden in de biologische landbouw. Maar over het algemeen koopt u geen stoffen, maar producten. Op vindt u welke mest- en bodemverbeterproducten en gewasbeschermingsmiddelen zijn toegestaan. Om vast te stellen of u een middel mag gebruiken voor het reinigen en ontsmetten van stallen moet u een dubbele check uitvoeren. Eerst gaat u na of de ingrediënten in het middel dat u wilt gebruiken, zijn toegestaan in de biologische landbouw. Dit doet u door te kijken of de ingrediënten vermeld staan in Bijlage II (bestrijding van insecten en andere parasieten) of VII (ontsmettingsmiddelen) van de Biologische Verordening. Vervolgens checkt u of het middel een Ctgb-registratie heeft via Als beide vragen met ja beantwoord kunnen worden, mag u het middel gebruiken voor het reinigen en ontsmetten van stallen. Verordening 889/2008, een link vindt u op onze website, rekenmodule om te berekenen of u voldoet aan de toegestane percentages A- en B-meststoffen. 3. Waar moet ik op letten als ik wil checken of ik een middel mag gebruiken? Een fabrikant hoeft niet alle ingrediënten op zijn etiket te vermelden. Daarnaast is het soms zo dat in de Europese bijlagen I en II staat dat een middel is toegestaan, terwijl dit in Nederland niet het geval is. Lastig, want de hele samenstelling van het middel moet aan de biologische regelgeving voldoen. U kunt twee dingen doen. U kunt zelf contact opnemen met de leverancier om alle ingrediënten te achterhalen en te checken of deze allemaal zijn toegestaan. Voor mest- en bodemverbeterproducten en gewasbeschermingsmiddelen kunt u hiervoor de inputlijstegebruiken, die u op onze website vindt onder Een belletje of mailtje naar Skal is ook een mogelijkheid. Neem dan contact op via of landbouw@skal.nl. 5

6 Fipronil en de biologische sector Het zal u niet ontgaan zijn dat fipronil ook in de stallen van biologische pluimveehouders aangetroffen is. Hoe heeft dit kunnen gebeuren en hoe kunnen we er samen voor zorgen dat zoiets niet nog een keer gebeurt? Etherische oliën Niemand kende de volledige samenstelling van het middel DEGA-16 dat ingezet werd tegen bloedluis. Het bedrijf Chickfriend deelde de productsamenstelling niet, maar gaf aan dat het product bestond uit etherische oliën. Enkele biologische bedrijven hebben geprobeerd de technische informatie te ontvangen, zodat ze konden bepalen of de samenstelling inderdaad voldeed. Zij kregen een overzicht waar slechts een beperkt percentage van de inhoud werd gespecificeerd. Voor hen een reden om het niet te gebruiken. Voor anderen een reden om het wél te gebruiken, omdat etherische oliën in de Biologische verordening zijn toegelaten voor het bestrijden van parasieten in de stal.dat is alleen niet per definitie juist. Etherische oliën kunnen namelijk gewasbeschermingsmiddelen zijn én biociden. De etherische oliën werden hier gebruikt voor het bestrijden van bloedluizen in de stal, oftewel als biocide. En voor biociden geldt, dat ze een ctgb-registratie moeten hebben. Biociden op basis van etherische oliën zónder ctgb-registratie mogen niet gebruikt worden voor het ontsmetten van stallen. Kijk voor meer informatie op Aantoonbaar verifiëren Biologische bedrijven zijn verplicht om van alle middelen die zij gebruiken aantoonbaar te verifiëren dat ze zijn toegestaan. Complimenten dus voor de bedrijven die geprobeerd hebben de samenstelling te achterhalen. Andere pluimveehouders vonden de resultaten te goed om te geloven. Ook zij kozen ervoor het middel niet te gebruiken. Dit roept wel de vraag op: waarom hebben de bedrijven die vermoedens hadden, dit niet met ons gedeeld? Wij kunnen (laten) toetsen of producten voldoen voor gebruik in de biologische sector. Voor toegestane gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen hebben we al de publieke lijst op de Skal-website. Inspecties Onze inspecteurs hebben tijdens hun inspecties bij pluimveehouders het gebruik van DEGA-16 niet als afwijking geconstateerd. Terwijl uiteindelijk is gebleken dat bijna 60 biologische pluimveehouders gebruik hebben gemaakt van de diensten van Chickfriend. Op zich is dit theoretisch wel te verklaren, maar echt trots zijn we er natuurlijk niet op. Skal gaat om tafel met andere controleinstanties die bij pluimveehouders op het erf komen om te kijken hoe die verschillende instanties er samen aan kunnen bijdragen dat dit niet weer gebeurt. Ernstige afwijking Eenmaal geconfronteerd met fipronil was het een complex dossier en voor ons een hele zoektocht om te komen tot het juiste sanctiebeleid. Gevoelsmatig zijn de betrokken bedrijven door de blokkade van de NVWA al voldoende gestraft. Tegelijkertijd hebben zij zich niet aan de biologische regelgeving gehouden, door het niet controleren van de samenstelling van DEGA-16. Daarom hebben bedrijven die niet konden aantonen dat zij de samenstelling hebben gecontroleerd,een ernstige afwijking gekregen en de opdracht om te zorgen voor een goede procedure voor controle op producten die zij op hun bedrijf binnenhalen. Zo draagt de sanctie eraan bij dat iets soortgelijks niet weer gebeurt. Ingangscontrole De fiponilcrisis maakt het belang van de ingangscontrole duidelijk. Alle middelen die u gebruikt moeten aantoonbaar voldoen aan de bio-wetgeving. En heeft u twijfels over de samenstelling van een veelgebruikt product in de biologische sector? Neem dan vooral contact met ons op. Wij helpen u graag. 6

7 Tip uit onze inbox Praktische oplossing In ons klantenportaal kunt u uw certificatiegegevens delen met uw Nederlandse afnemers. Uw afnemer kan dan uw certificaat online inzien en krijgt een van Skal zodra er iets aan uw bio-certificaat t is veranderd. Zo weet uw afnemer zeker dat u gecertificeerd eerd bent. Natuurlijk kunt u uw Nederlandse toeleveranciers ers ook vragen hun certificaatgegevens met u te delen via het klantengebied. Zo kunt u alle actuele certificaten van uw toeleveranciers tonen aan onze inspecteurs. En heeft u veel toeleveranciers? Dan kunt u alle certificaten downloaden in één Excelsheet. We hopen dat deze dienst eraan bijdraagt dat we minder afwijkingen hoeven te schrijven op dit onderwerp. Deel je bio-certificaat met elkaar! Ook onze inspecteurs vertellen dat er nog genoeg bedrijven zijn die niet weten dat ze bio-certificaten kunnen delen met elkaar. Terwijl het zo makkelijk is. Hoe werkt het? Na de inlog op het klantengebied gaat u naar Certificaten uit mijn netwerk. Daar vindt u een handleiding en kunt u aangeven met wie u uw certificaatgegevens wilt delen. 7

8 Skal op de Bio-beurs Op 17 en 18 januari staat Skal op de Bio-beurs in de IJsselhallen in Zwolle Heeft u vragen over de regels en het toezicht op Europees biologisch keurmerk EKO-keurmerk Europees keurmerk Nederlands Publiek Privaat Biologisch volgens bio-wetgeving Basis is de bio-wetgeving, aanvullende eis: 2 concrete verbeterdoelen per jaar op 2 verschillende duurzaamheidsthema s Gebruik keurmerk is voorbehouden aan gecertificeerden Skal Gebruik EKO-keurmerk voorbehouden aan licentiehouders stichting EKOkeurmerk. Voorwaarde is Skal certificering. biologische productie? Loopt u als gecertificeerde tegen dingen aan waar u niet uitkomt? Of denkt u erover biologisch te gaan produceren? Bezoek dan tijdens de Bio-Beurs onze stand D244. We gaan graag met u in gesprek! Colofon Skal Actueel is een uitgave van Skal Biocontrole, toezichthouder op de biologische productie, aangewezen door het ministerie van Economische zaken en Klimaat. Skal Actueel is gedrukt op FSC gecertificeerd papier. Skal Actueel wordt kosteloos toegezonden aan geregistreerde bedrijven en relaties. ISSN nr Eindredactie: Skal Biocontrole, Zwolle. Ontwerp: Viesrood, Zwolle. Druk: drukkerij Bredewold, Wezep. Dr. Klinkertweg 28 a T info@skal.nl postbus 384, 8000 AJ Zwolle F