Rapport. De waarde van vrijwilligerswerk en mantelzorg in Den Haag

Transcriptie

1 Rapport De waarde van vrijwilligerswerk en mantelzorg in Den Haag Juli 2013

2 De waarde van vrijwilligerswerk en mantelzorg in Den Haag Uitgave Gemeente Den Haag Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn Stafgroep Onderzoek Strategie en Projecten Juli 2013 Redactie Henk van Andel Inlichtingen Henk van Andel (telefoon , adres Dit rapport is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid opgesteld. Toch kan het voorkomen dat bepaalde informatie niet (geheel) juist wordt weergegeven. U kunt geen rechten ontlenen aan de teksten en cijfers uit dit rapport.

3 Inhoudsopgave 1 INLEIDING VRIJWILLIGERSWERK CBS als bron Berekening totale inzet vrijwilligers Raming van de economische waarde Robuustheid van de schatting Verdeling naar sector Vergoedingen Kritische kanttekeningen bij de berekening Vergelijking met andere onderzoeken Tot slot MANTELZORG BIJLAGE REACTIES VAN EXTERNE DESKUNDIGEN OP HET RAPPORT

4

5 1 Inleiding Den Haag telt vele vrijwilligers en mantelzorgers. De bijdrage aan de samenleving is groot, maar de economische waarde van al deze belangloze inzet is lastig te bepalen. In dit rapport doen we een poging om die waarde te ramen op basis van de literatuur. Eerst doen we dat voor het vrijwilligerswerk (hoofdstuk 2) en daarna voor mantelzorg (hoofdstuk 3). In de literatuur wordt een onderscheid gemaakt tussen de economische waarde en de maatschappelijke waarde van vrijwilligerswerk. Bij de economische waarde gaat het om boekhoudkundige berekeningen om de inzet van vrijwilligers in geld uit te drukken. Dit is relatief eenvoudig. Het bepalen van de maatschappelijke waarde is veel moeilijker, mede omdat het deels subjectief van aard is. Het zou bijvoorbeeld gemeten kunnen worden door burgers hun waardering te laten uitspreken voor de diverse taken die vrijwilligers vervullen en door vrijwilligers te vragen wat het werk hun persoonlijk oplevert. Velen doen dit namelijk met plezier. De berekeningsmethodiek die wij toepassen is door andere onderzoekers eerder toegepast. 1 Zie bijvoorbeeld het artikel over vrijwilligerswerk in DNB Magazine Bron: Het concept-rapport is aan een aantal externe deskundigen op het terrein van vrijwilligerswerk en mantelzorg voorgelegd. Hun opmerkingen zijn zoveel mogelijk verwerkt. In de bijlage zijn hun reacties en opmerkingen kort weergegeven. 1 Lucas Meijs van de Erasmusuniversiteit is bij veel van deze onderzoeken betrokken

6 - 4 -

7 2 Vrijwilligerswerk 2.1 CBS ALS BRON Voor de schatting het totaal aantal uren dat Haagse vrijwilligers zich per jaar inzetten, maken we gebruik van gegevens van het CBS (Vrijwillige inzet 2010). Deze gegevens zijn gebaseerd op een grootschalig onderzoek in Nederland. Daarbij is niet alleen gevraagd of men vrijwilligerswerk verricht, maar ook in welke sector men actief is, de aard van het werk, het aantal uren per week dat men actief is en of men een vergoeding krijgt. Deze laatste twee vragen worden niet in de Stadsenquête gesteld, maar zijn wel van essentieel belang voor de berekeningen. Uit het onderzoek van het CBS blijkt dat in zeer sterk verstedelijkte gemeenten 39% van de bevolking in het afgelopen jaar vrijwilligerswerk heeft gedaan. Dat is aanmerkelijk meer dan uit de Stadsenquête naar voren komt. Daaruit blijkt namelijk dat een kwart van de Hagenaars vrijwilligerswerk doet. Is het CBS dan wel een goede bron? Het verschil tussen beide enquêtes komt voor een belangrijk deel door de vraagstelling. Bij de Stadsenquête wordt de vraag gesteld: Heeft u de afgelopen maanden wel eens vrijwilligerswerk gedaan bij een sportvereniging, zorginstelling of een andere politieke of maatschappelijke instelling? Bij het CBS is de vraagstelling veel uitgebreider. Daar wordt expliciet gevraagd of men vrijwilligerswerk voor een of meer van 12 onderscheiden sectoren heeft gedaan. Bovendien worden deze vragen pas gesteld nadat eerst andere vragen over sociale contacten, politieke participatie, vertrouwen en welzijn zijn gesteld. Hierdoor wordt het geheugen van de respondent gestimuleerd, waardoor de kans veel groter is dat men zich herinnert het afgelopen jaar vrijwilligerswerk te hebben gedaan. Uiteraard geldt dit met name voor het incidenteel vrijwilligerswerk op projectbasis en minder voor het structurele vrijwilligerswerk. Wel blijkt uit het CBS-onderzoek dat het aandeel vrijwilligerswerk samenhangt met de mate van verstedelijking. In kleine gemeenten is het aandeel vrijwilligers hoger. Dat kan betekenen dat in grote steden als Den Haag het aandeel vrijwilligers iets lager is dan de gevonden 39% voor zeer verstedelijkte gemeenten waar ook middelgrote steden onder vallen. Bron: BEREKENING TOTALE INZET VRIJWILLIGERS Volgens het CBS heeft zo n 39% van de bevolking het afgelopen jaar vrijwilligerswerk gedaan. Naar schatting zijn dat zo n Hagenaars tussen 15 en 90 jaar. Circa een kwart doet bestuurswerk en driekwart uitvoerend werk. Een klein aandeel doet beide. Daarnaast heeft eenderde wel eens in de 4 weken voorafgaande aan het onderzoek informele hulp gegeven aan anderen buiten het eigen huishouden, bijvoorbeeld aan zieken, buren of familie. Mantelzorg valt hier niet onder. Daar is apart naar gevraagd. Gemiddeld besteedt men 3,7 uur per week aan het vrijwilligerswerk. Bestuurders besteden hier nog iets meer tijd aan dan uitvoerenden (resp. 4,3 en 3,5 uur per week). De tijd die men heeft besteed aan informele hulp is niet bekend. Wij schatten dat in op een half uur per persoon per week. Wanneer men deze aantallen doorrekent naar een jaar en daarbij uitgaat van 40 productieve weken (zonder vakanties), dan komt men voor Den Haag uit op ruim 25 miljoen uren aan inzet van vrijwilligers, of te wel zo n fte s

8 Tabel 1. Schatting totaal aantal uren vrijwilligerswerk in Den Haag Uitgangspunt Bron * Extrapolatie Aantal 15 t/m 90 jarigen in Den Haag op Aantallen: - vrijwilligerswerk 38,5% wv. bestuurswerk 10,1% wv. uitvoerend werk 29,9% informele hulp 33,5% vrijwilligerswerk en/of informele hulp 54,4% Aantal uren vrijwilligerswerk per week - bestuurswerk 4, uitvoerend vrijwilligerswerkwerk 3, informele hulp 0, totaal Aantal uren vrijwilligerswerk per jaar (40 weken) - bestuurswerk uitvoerend vrijwilligerswerkwerk informele hulp totaal Aantal fte vrijwilligerswerk (uitgaande van 1600 uur per jaar) - bestuurswerk uitvoerend vrijwilligerswerkwerk informele hulp totaal * Bron: 1. GBA/Den Haag in cijfers; 2. CBS; 3. Aanname 2.3 RAMING VAN DE ECONOMISCHE WAARDE De volgende stap voor het berekenen van de economische waarde is het toekennen van de uurtarieven. Hierbij moet in ieder geval rekening gehouden worden met het soort werkzaamheden en de sector waarin vrijwilligerswerk plaatsvindt. Bestuurswerk vergt meer gekwalificeerd personeel en is daardoor duurder. Daarnaast zou rekening gehouden kunnen worden met leeftijd. Jongeren zijn immers goedkoper dan ouderen. Daarom zijn drie varianten doorgerekend. In de eerste variant wordt alleen gewerkt met het minimumloon voor 18-jarigen. Dit kan beschouwd worden als een echt minimum, omdat het nagenoeg overeenkomt met de hoogte van de vergoeding van informele hulp. 2 Naar schatting vertegenwoordigt het vrijwilligerswerk in Den Haag dan een economische waarde van ca. 90 miljoen euro. In de tweede variant wordt uitgegaan van het minimumloon van 23 jarigen voor vrijwilligerswerk omdat de meeste vrijwilligers immers veel ouder zijn. De vergoeding voor informele hulp blijft staan op het minimumloon van 18-jarigen. De economische waarde bedraagt dan 205 miljoen euro. In de derde variant wordt voor bestuurwerk uitgegaan van het gemiddeld loon van een onderwijzer, ervan uitgaande dat het gemiddelde niveau van werkzaamheden hiermee vergelijkbaar is. De economische waarde bedraagt dan 273 miljoen euro. 2 Het minimumloon van een 18-jarige is 3,75 per uur en de informele vergoeding bedraagt 3,50 per uur

9 Tabel 2. De economische waarde van het Haagse vrijwilligerswerk (in miljoenen euro s) Variant 1 Uurtarief (in euro s) Uren (x1.000) Waarde (in mln. euro s) - bestuurswerk (uitgaande van minimumloon 18 jr.) 3, ,7 - uitvoerend werk (uitgaande van minimumloon 18 jr.) 3, ,7 - informele hulp (uitgaande van minimumloon 18 jr.) 3, ,3 Totaal 90,4 Variant 2 - bestuurswerk (uitgaande van minimumloon 23 jr.) 8, ,5 - uitvoerend werk (uitgaande van minimumloon 23 jr.) 8, ,4 - informele hulp (uitgaande van minimumloon 18 jr.) 3, ,3 Totaal 204,9 Variant 3 - bestuurswerk (uurloon professional) 18, ,1 - uitvoerend werk (uitgaande van minimumloon 23 jr.) 8, ,4 - informele hulp (uitgaande van minimumloon 18 jr.) 3, ,3 Totaal 272,5 2.4 ROBUUSTHEID VAN DE SCHATTING De schatting van de economische waarde is enerzijds gebaseerd op de uitkomsten van een steekproefonderzoek en anderzijds op een aantal aannames. De aannames zijn hierboven toegelicht. Bij de uitkomsten van een steekproefonderzoek moet men rekening houden met betrouwheidsmarges. We zijn nagegaan met welke marges rekening moet worden gehouden. Ten eerste gaat het om de schatting van het aantal vrijwilligers, ten tweede om het gemiddeld aantal uren dat zij per week werken. Wanneer we uitgaan van een foutmarge van 10%, dan betekent dit dat de schatting in totaal ca. 20% hoger of lager uitpakt omdat beide gegevens met elkaar vermenigvuldigd worden. 3 De waarde bij variant 1 ligt dan tussen 70 en 110 miljoen euro en bij variant 2 tussen 220 en 330 miljoen euro; dus een zeer brede range. 2.5 VERDELING NAAR SECTOR Op basis van het CBS-onderzoek is bekend in welke sectoren vrijwilligers actief zijn, maar het is niet bekend hoeveel uren per week vrijwilligers per sector actief zijn. Alleen het totale gemiddelde is bekend. Omdat de verdeling over sectoren enigszins afwijkt van de uitkomsten van Stadsenquête, hebben we de uitkomsten van de Stadsenquête gebruikt om de economische waarde van het vrijwilligerswerk te verdelen over sectoren. Dit doet meer recht aan de Haagse situatie. In onderstaande tabel zijn de schattingen weergegeven. Een respondent kan in meerdere sectoren actief zijn. Daardoor is het totaal meer dan 100%. In de sector Sport zijn in Den Haag de meeste vrijwilligers actief (30%). In deze sector is de economische waarde dan ook het grootst: ca. 65 miljoen euro. De sector kerk/religie/levensbeschouwelijke instelling komt op een goede tweede plaats met zo n 40 miljoen euro. 3 Aan de CBS-enquête hebben 7550 mensen meegedaan. Voor een dergelijke steekproefomvang gelden kleine betrouwbaarheidsmarges. Maar omdat gewerkt wordt met veel kleinere deelpopulaties, is toch een ruime marge aangehouden

10 Tabel 3. Verdeling van de economische waarde van Haagse vrijwilligerswerk naar sectoren Sector % vrijwilligers * Waarde (in mln euro s) - sport 30% 63,4 - kerk/religie/levensbeschouwlijke instelling 18% 38,0 - maatschappelijke dienstverlening 15% 31,7 - sociaal-cultureel werk 13% 27,5 - onderwijs/kinderopvang 11% 23,2 - gezondheidszorg 11% 23,2 - bewonersorganisaties 10% 21,1 - natuur/dieren/milieu 6% 12,7 - kunst en cultuur 6% 12,7 - politiek 5% 10,6 - hobby/club 4% 8,5 totaal 129% ** 272,5 * bron: Stadsenquête 2012 ** een respondent kan in meerdere sectoren actief zijn 2.6 VERGOEDINGEN Uit het onderzoek van het CBS blijkt dat een klein deel van de vrijwilligers (ca. 4%) een vergoeding krijgt. In de meeste gevallen gaat het om een symbolische vergoeding die veel lager is dan een commercieel tarief. Vrijwilligers die bestuurswerk doen, krijgen relatief vaker een vergoeding dan vrijwilligers die uitvoerend werk doen. Bovendien is de vergoeding voor bestuurders meestal hoger (zie tabel 4). Op basis van de combinatie van gegevens wordt geraamd dat vrijwilligers in Den Haag in totaal 4 miljoen euro per jaar als vergoeding ontvangen. In vergelijking tot de economische waarde, is dit een fractie (ca. 1%). Tabel 4. Schatting van de omvang van vergoedingen aan Haagse vrijwilligers Hoogte van de vergoeding t.o.v. commercieel tarief Percentage dat vergoeding krijgt veel lager helft gelijk of meer totaal - bestuurders 4,1% 0,4% 1,0% 5,5% - uitvoerders 3,5% 0,5% 0,8% 4,8% Hoogte vergoeding per uur - bestuurders * 2,00 9,00 18,00 - uitvoerders * 1,00 4,25 8,50 Schatting vergoeding (in mln euro s) - bestuurders * 0,6 0,2 1,3 2,1 - uitvoerders * 0,6 0,4 1,1 2,1 Totaal 4,2 * aannames ** vermenigvuldigd met aantallen van bovenstaande tabel - 8 -

11 2.7 KRITISCHE KANTTEKENINGEN BIJ DE BEREKENING De schatting van de maatschappelijke waarde van het vrijwilligerswerk is afhankelijk van het model dat wordt gehanteerd en een aantal aannamen. Het gepresenteerde model is relatief eenvoudig. Economisch gezien zou je met nog meer factoren rekening moeten houden. Die zijn echter heel moeilijk in geld uit te drukken. Het gaat dan om onderstaande zaken. Investeringswaarde: in de tijd dat mensen vrijwilligerswerk uitvoeren, kunnen ze niet werken. Dit economische verlies komt minimaal overeen met de schatting van de economische waarde van vrijwilligerswerk bij variant 3 omdat de gemiddelde uurlonen in Nederland hoger zijn dan het minimumloon van 23-jarigen. 4 Marktwaarde: Als je voor al het vrijwilligerswerk betaalde krachten zou moeten inhuren, wordt veel vrijwilligerswerk simpelweg niet meer gedaan. Kerken, scholen sportverenigingen en de zorg hebben het geld niet om mensen in dienst te nemen voor werk dat nu door vrijwilligers en mantelzorgers wordt gedaan. Dit betekent dat het berekende bedrag niet meer dan een virtuele waarde vertegenwoordigd. Persoonlijke waarde: vrijwilligerswerk kan bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling. Mensen, vooral jongeren, kunnen het op hun CV opnemen, waardoor het een bijdrage levert aan hun carriére. De economische waarde hiervan blijft in de berekening buiten beschouwing. Sociaal kapitaal: uit onderzoek blijkt dat vrijwilligerswerk het sociaal kapitaal van een samenleving verhoogt. Sociaal kapitaal draagt bij aan onderlinge solidariteit en vertrouwen van burgers in elkaar, maar er is ook een directe link met de economie. Economen zien sociaal kapitaal binnen bedrijven bijvoorbeeld als wezenlijke voorwaarde voor het ontstaan van innovatie. In de zorg fungeren vrijwilligers en mantelzorgers als smeerolie en hebben ze een positief effect op de gezondheid van de doelgroep. In buurten bevorderen vrijwilligers de sociale cohesie, waardoor de criminaliteit daalt en buurten aantrekkelijker worden voor bedrijven. Ook laten vrijwilligers scholen soepeler draaien. De economische waarde hiervan is ook buiten beschouwing gebleven omdat deze nog veel lastiger is te berekenen VERGELIJKING MET ANDERE ONDERZOEKEN In de inleiding hebben we al aangegeven dat de berekeningmethode gebaseerd is op onderzoeken die door anderen zijn uitgevoerd. Om de gepresenteerde schattingen beter op hun waarde te kunnen plaatsen, presenteren we hieronder de uitkomsten van twee onderzoeken. Schatting DNB De Nederlandse Bank heeft in DNB Magazine in december 2010 een artikel gepubliceerd over de maatschappelijke waarde van het vrijwilligerswerk. Daarin becijfert de DNB dat Nederland ruim 5,5 miljoen vrijwilligers telt, die samen goed zijn voor voltijdbanen. De economische waarde daarvan is, afhankelijk van het uurloon dat wordt gehanteerd, tussen de 5 en de 20 miljard euro. Ervan uitgaande dat grofweg 4% van de Nederlandse bevolking in Den Haag woont en dus ook 4% van het vrijwilligerswerk voor haar rekening neemt, bedraagt de economische waarde van het vrijwilligerswerk in Den Haag tussen 200 en 800 miljoen euro. Deze schatting valt dus nog hoger uit dan onze raming. Hierbij kan worden opgemerkt dat het aandeel vrijwilligers in Den Haag lager is dan in heel Nederland en dat 3% reëler zou zijn. In dat geval ligt de waarde tussen 150 en 600 miljoen euro. Bron: 4 Formeel minus vergoedingen; maar dit bedrag is te verwaarlozen. 5 Een Brits onderzoek stelt dat elke geïnvesteerde pond in vrijwilligers de maatschappij en economie 1,3 pond oplevert

12 Rotterdam Het Erasmus Centre for Strategic Philantropy (ECSP) heeft in 2011 ook een artikel gepubliceerd over de economische waarde van het vrijwilligerswerk bij Humanitas. Omdat er een groeiend besef is dat de waarde die vrijwilligerswerk vertegenwoordigt, meegeteld zou moeten worden in nationale rekeningen, heeft het ECSP drie methoden bekeken hoe je de waarde van vrijwilligerswerk zou kunnen berekenen: - De vervangingswaarde van vrijwilligerswerk: wat zou het kosten om het werk van vrijwilligers uit te laten voeren door betaalde krachten? - De investeringswaarde van de vrijwilligers: wat zouden de vrijwilligers hebben kunnen verdienen als ze geen vrijwilligerswerk hadden gedaan maar betaald werk hadden uitgevoerd? - De marktwaarde: wat zouden de vrijwilligers als betaalde medewerkers van een commerciële instelling hebben binnengebracht voor de instelling? De onderzoekers zijn zich als geen ander bewust dat met dit economische perspectief een aantal belangrijke aspecten van vrijwilligerswerk niet wordt meegewogen: vrijwilligerswerk heeft waarde omdat het juist niet op het verwerven van geld is gericht en het heeft economische effecten op vrijwilligers en klanten die nu niet worden meegenomen. Verder realiseren zij zich ook dat de gevonden uitkomsten benaderingen zijn van de werkelijkheid. In de modellen doen de onderzoekers verschillende aannamen. Zo hangt de vervangingswaarde sterk af van het gebruikte uurloon. In de berekening laten de onderzoekers dat variëren van een informeel uurloon van 5 euro tot een gemiddeld loon van ruim 17 euro. Bij de investeringswaarde variëren ze van een minimum bij een informeel uurloon van 5 euro per uur dat op alle vrijwilligers is toegepast, tot een beloning waarbij rekening wordt gehouden met opleidingsverschillen. Voor deze berekening zijn veel aanvullende gegevens nodig over het bestand van vrijwilligers die meestal niet voor handen zijn. De uitkomsten zijn geëxtrapoleerd naar de stad Rotterdam. Daar werken zo n vrijwilligers elke week weer zo n uur. Dit levert de stad per week een kleine 6 miljoen op; per jaar ruim 300 miljoen. Dit is dan inclusief investeringswaarde. Bron: /Research/Publications/De_economische_waarde_van_het_vrijwilligerswerk_door_Hum.pdf 2.9 TOT SLOT Het profiel van de vrijwilliger verandert voortdurend. Omdat veel mensen een druk leven hebben neemt het aantal uren vrijwilligerswerk per individu af. In 1995 was dat nog 5 uur gemiddeld per week, in 2010 is dat nog 3,7 uur. Het volume en daarmee de economische waarde is dus de afgelopen jaren gedaald. Daarnaast verschuift de aard van het werk. De vrijwilliger van nu wil zich bij voorkeur inzetten voor projecten en het liefst op zijn of haar eigen vakgebied. Communicatiemensen nemen bijvoorbeeld de communicatie op zich en financiële mensen verzorgen de boekhouding. Dit betekent dat de toegevoegde economische waarde per uur vrijwilligerswerk groter wordt, omdat het vaak specialistisch werk betreft. De gemeente Den Haag stopt jaarlijks ca. 5,2 miljoen euro in de stimulering en erkenning van het vrijwilligerswerk. Dit kan gezien worden als investeringskosten. Ten opzichte van de waarde van het vrijwilligerswerk, gaat het om een relatief klein bedrag

13 3 Mantelzorg Uit de Stadsenquête van 2012 blijkt dat - naast vrijwilligerswerk - bijna één op de vijf Hagenaars (18%) mantelzorger is en dat eenderde hiertoe bereid is als dit nodig is. In totaal gaat het om ca (actieve) mantelzorgers. De zorg richt in de meeste gevallen op iemand uit het eigen gezin, een (schoon)ouder of ander familielid (66%). De hulpverlening is vooral gericht op begeleiding (72%), huishoudelijke hulp (56%) en persoonlijke verzorging (30%). Het merendeel verricht de mantelzorg al langer dan 9 maanden. Bij de helft van de mantelzorgers kost de zorg 1 tot 4 uur per week, bij 21% 5 tot 8 uur en bij nog eens 16% 9 tot 20 uur. Wanneer we op basis van deze gegevens het totaal aantal uur dat in Den Haag mantelzorg wordt verleend schatten, komen we uit op ruim uur. Dit komt overeen met fte zorg. Afhankelijk van de hoogte van de vergoeding per uur waar men mee rekent, vertegenwoordigt deze inzet een economische waarde van tussen de 85 en 195 miljoen euro (zie tabel). Tabel 5. Schatting van het aantal mantelzorgers en de waarde daarvan in Den Haag Populatie 15 t/m 90 jarigen in Den Haag op : Uitgangspunt Bron Extrapolatie Aantal mantelzorgers 18,0% Aantal uren mantelzorg per week - 50 uur (meer dan 40 uur) 5,0% uur (21-40 uur) 7,0% uur (9-20 uur) 16,0% uur (5-8 uur) 21,0% uur (1-4 uur) 51,0% Totaal per week Aantal uren mantelzorg per jaar - 40 weken (langer dan 9 maanden) 68,0% weken (korter dan 9 maanden) 32,0% Totaal per jaar Aantal fte mantelzorg Waarde van mantelzorg (in miljoenen euro) - variant 1 (uitgaande van minimumloon 18 jarige) 3,75 86,4 - variant 2 (uitgaande van minimumloon 23 jarige) 8,50 195,7 Bron: 1 = Stadsenquête 2012 Driekwart van de mantelzorgers kan de zorg goed combineren met werk of andere bezigheden, maar bijna een kwart (23%) niet. In totaal is dat 4% van alle Hagenaars van 16 jaar en ouder. Dit betekent dat zo n Hagenaars niet aan het economisch proces deelnemen als gevolg van de mantelzorg die zij verlenen. Dit is een aanzienlijk economisch verlies. Uitgaande van een gemiddeld jaarloon van modaal inkomen van , gaat het om 560 miljoen euro. Van de mantelzorgers vindt 43% de zorg die men geeft niet tot nauwelijks belastend; voor 7% is de last zeer zwaar of is zelfs sprake van overbelasting. De kosten die dit met zich meebrengt laten zich moeilijk inschatten. Te denken valt aan medische kosten, uitval van werk en verminderd plezier in het leven wat weer doorwerkt op de relaties met families, vrienden en buurtgenoten. De gemeente Den Haag stopt jaarlijks ca. 3,0 miljoen euro in de ondersteuning van de mantelzorg. Dit kan gezien worden als investeringskosten

14 - 12 -

15 Bijlage Reacties van externe deskundigen op het rapport Diverse organisaties hebben op de notitie gereageerd. Dit heeft tot een aantal aanvullingen op de tekst geleid. Hieronder worden de opmerkingen vermeld waar wij niets mee hebben gedaan. Soms gaat het om een (retorische) vraag, een andere keer zijn we het niet eens met de suggestie of was het niet mogelijk om die te verwerken. Reactie Lucas Meijs (bijzonder hoogleraar Strategic Philantropy aan de Erasmus University) Lucas Meijs kan zich vinden in de opzet van de berekeningen (want zijn methodiek). Hij wijst erop dat het artikel in DNB-magazine over de waarde van vrijwilligerswerk is gebaseerd op zijn onderzoek. Hij vraagt dan ook of het juiste artikel geciteerd kan worden (het zijne) en of we de berekening ook tegen vergoedingskosten kunnen uitvoeren. Ook stuurde hij mij een artikel over het berekenen van vrijwilligersopbrengst. Omdat er onvoldoende gegevens bekend zijn over de precieze aard van het vrijwilligerswerk, kunnen de vergoedingskosten niet berekend worden. Dat zou te speculatief worden. Als grove indicatie kan variant 3 worden gebruikt. Reactie Els Berman van Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV)) Het NOV kan zich in grote lijnen vinden in de opzet en uitkomsten van het rapport. Ze plaatsen drie kritische kanttekeningen: 1. Hoeveel vrijwilligerswerk zou vervangen worden als er geen vrijwilligers meer zijn? In de rapport wordt ook genoemd dat als je voor al het vrijwilligerswerk betaalde krachten zou moeten inhuren, veel vrijwilligerswerk simpelweg niet meer wordt gedaan. Welk deel dan weg valt, is moeilijk is te schatten. Dat zou wel eens meer dan driekwart kunnen zijn. 2. Wat houd je aan als "uurprijs" Volgens het NOV is 5,- per uur te laag om als onderkant (minimumjeugdloon) te hanteren. Onze onderkant sluit goed aan bij de hoogte van informele vergoeding van 3,50 per uur. Volgens het NOV is het reëler om een kwart van het (bestuurs)werk op 20,- per uur te stellen, een kwart op minimumloon ad 7,50 per uur en de helft daar tussenin op 14,- per uur. Een dergelijke berekening doet naar de mening van het NOV meer recht aan de waarde van de inzet van de "gemiddelde" vrijwilliger en aan het niveau van de werkzaamheden/activiteiten/functies. Gemiddeld komt dit voorstel neer op 13,88 per uur per vrijwilliger. Dat lijkt ons een tamelijk hoge vergoeding, zeker in het licht van de eerste opmerking. Het bedrag komt wel in de buurt van de vergoeding die wij hanteren voor bestuurswerk (tussen middenvariant en bovenkant). 3. In de berekening zou de waarde van vrijwilligerstrainingen nog kunnen worden meegenomen, waarvan 21% terugvloeit als BTW naar de overheid. Het gaat hier om kosten en niet om baten. Bovendien worden de kosten van vrijwilligerstrainingen voor een belangrijk deel gesubsidieerd door de gemeente Den Haag. Deze zijn al verdisconteerd in de gemeentelijke uitgaven voor vrijwilligerswerk

16 Reactie Fenna Noordergraaf (PEP) PEP heeft positief op de notitie gereageerd en was onder de indruk van de (geschatte) waarde van het Haagse vrijwilligerswerk. PEP geeft aan dat de validiteit van de schatting belangrijk is. Met het mee laten lezen en beoordelen van de validiteit is zo n wetenschappelijk oordeel op dit werkgebied een belangrijke aanvulling. Reactie Linda Midgley van PwC Sustainability and Responsible Governance Overall is het een prima stuk en de methodologie die gebruikt wordt is ook goed te volgen. Er wordt voorzichtig gerekend, met gebruik van verschillende scenario's en ook een relatie gelegd met de resultaten uit bestaand onderzoek, dat is best practice en komt de geloofwaardigheid van het stuk ten goede. Wel worden er veel aannames gedaan- dit is gebruikelijk en zelfs onvermijdelijk- maar deze worden niet altijd even goed onderbouwd. Iets meer toelichting zou het verhaal sterker maken. Op grond van deze kritiek is de tekst verduidelijkt of voorzien van voetnoten. 1. Hoe ziet de leeftijdsopbouw van de vrijwilligers eruit? Dat is belangrijke informatie bij de bepaling van de kostprijs per uur. In onderstaande tabel is op basis van het GBA en de uitkomsten van het CBS-onderzoek een raming gemaakt van het aantal Haagse vrijwilligers naar leeftijdsgroep bevolking op % vrijwilligerswerk schatting aantal vrijwilligers jaar , jaar , jaar , jaar , jaar , jaar , jaar , jaar ,