Verborgen Gebreken Verzekering (VGV) en Technical Inspection Services (TIS) Bouwkwaliteit verzekerd

Transcriptie

1 Verborgen Gebreken Verzekering (VGV) en Technical Inspection Services (TIS) Bouwkwaliteit verzekerd

2 Inhoudsopgave Woord vooraf 3 Waarom VGV en TIS? 5 Wat dekt de Verborgen Gebreken Verzekering? 7 Dekking 7 Uitsluitingen 7 Samenloop met andere verzekeringen 7 De toepassingsgebieden 7 Welke rollen zijn er in de VGV? 9 De opdrachtgever (en zijn gemachtigden) 9 De opdrachtnemer 9 De verzekeraar 10 De Technical Inspection Service (TIS) 10 De stappen 10 Wat kosten de VGV en TIS? 11 Wat is de winst van de VGV en TIS? 11 Meer informatie 11

3 Bouwkwaliteit verzekerd ProRail 3 Woord vooraf Opdrachtgevers willen erop kunnen vertrouwen dat bouwbedrijven de afgesproken kwaliteit leveren. Instrumenten hiervoor zijn: de Verborgen Gebreken Verzekering (VGV) die tien jaar dekking biedt voor constructieve gebreken na oplevering; en de onafhankelijke kwaliteitscontrole door een Technical Inspection Service (TIS). VGV en TIS dringen de (faal)kosten terug en stimuleren het leveren van goede bouwkwaliteit. Goede bouwkwaliteit betekent ook het voordeel van een betrouwbaardere infrastructuur en minder verstoringen van het trein en wegverkeer, over een lengte van jaren. Want beton en staal gaan lang mee. Hoe de VGV en TIS de bouwkwaliteit stimuleren kunt u lezen in deze brochure. Deze brochure is een uitgave van opdrachtgever ProRail in samenwerking met de vereniging van bouw en infrabedrijven Bouwend Nederland. ProRail heeft de VGV en TIS inmiddels bij veel projecten ingezet. VGV en TIS passen bij opdrachtgevers die zich concentreren op het managen en die het technisch toezicht inhuren bij specialisten. Vooral bij moderne contractvormen zoals Design & Construct heeft de opdrachtgever een dergelijke rol op afstand. Bouwend Nederland beschouwt de VGV en vooral de TIS als één van de hulpmiddelen die structureel bijdragen aan kwaliteit in de bouw. Sinds ProRail de VGV in 2001 voor het eerst heeft ingezet, is er breed draagvlak gekomen voor het concept en heeft de VGV zich gaandeweg verder ontwikkeld. Waren er aanvankelijk alleen constructieve gebreken verzekerbaar, nu zien we een uitbreiding van de dekking. Zo kan inmiddels bijvoorbeeld ook de waterdichtheid van tunnels worden verzekerd. De VGV is in Nederland vooral bekend in de infrasector. Het gaat daarbij om megaprojecten, maar ook om kleinere werken zoals (eco )viaducten, fietstunnels, rotondes en geluidsschermen. Inmiddels ontstaat ook interesse in de woning en utiliteitsbouw. Door de positieve ervaringen met VGV en TIS gaat de opdrachtgever de verplichting om deze in te zetten verleggen: de opdrachtnemers moeten dan zelf de VGV/TIS inzetten. Steeds meer verzekeraars accepteren VGV dekkingen. Deze marktwerking heeft nu al positieve effecten op de reikwijdte van de dekking en op de hoogte van de premie. Alles wijst erop dat de VGV en TIS zich ook de komende tijd verder zullen ontwikkelen.

4 4

5 Bouwkwaliteit verzekerd ProRail 5 Waarom VGV en TIS? In de dagelijkse praktijk redeneren opdrachtgever en opdrachtnemer bij het ontwerpen en realiseren van bouwwerken vaak vanuit eigen belang, mede gedreven door contractuele verhoudingen. Terwijl er toch vooral een gezamenlijk doel moet zijn: het realiseren van een bouwwerk binnen de gestelde eisen en tijdsbestekken. Ook het terugdringen van faalkosten is in ieders belang. Opdrachtgevers concentreren zich meer en meer op hun kerncompetenties. Er is een contractuele verschuiving te zien waarbij de opdrachtnemer steeds meer verantwoordelijkheden neemt. Design & Construct (Light) is bij de railinfra van ProRail al bijna de standaard. Maar ook bij een dergelijke moderne contractvorm blijft de opdrachtgever risico s houden. Dus blijft er behoefte aan onafhankelijke beoordelaars zoals de TIS. Ook daarmee is de zekerheid nog niet volledig omdat de opdrachtgever te maken heeft met de aansprakelijkheidsbeperkingen van adviseurs (zoals vastgelegd in SR, RVOI, en DNR). Zo blijven er discussies over aansprakelijkheid en die leiden af van het gezamenlijke doel. Hét vraagstuk voor de opdrachtgever enerzijds en de opdrachtnemers/adviseurs anderzijds was dan ook: Als antwoord op deze vraag is het VGV instrument ontwikkeld, met als doelen: Kwaliteit: uitgangspunt is aantoonbare kwaliteit. Financiële zekerheid: dekking ongeacht risicotoedeling en contract, ook bij insolventie van de opdrachtnemer. Juridische zekerheid: het gebrek is uitgangspunt voor de dekking, aantonen van schuld is niet nodig. Efficiënte samenwerking: meer verantwoordelijkheden bij opdrachtnemers, met behoud van regie op afstand door opdrachtgevers. Kostenbesparing: de faalkosten die worden voorkomen/verzekerd wegen op tegen de investering in premie en controle. Hoe krijgen we een gezamenlijke focus op de kwaliteit van het gebouwde zonder te verzanden in discussies over contracten en aansprakelijkheid?

6 6

7 Bouwkwaliteit verzekerd ProRail 7 Wat dekt de Verborgen Gebreken Verzekering? Dekking Een Verborgen Gebreken Verzekering biedt de opdrachtgever na oplevering 10 jaar lang dekking bij: materiële schade of vernietiging van het bouwwerk door constructieve oorzaken onmiddellijk instortingsgevaar van het werk. Als deze situaties zich voordoen en ten tijde van de oplevering niet bekend waren, betalen verzekeraars de advies, opruimings, reparatie en verbeterkosten. Het maakt voor de VGV niet uit of dit komt door een materiaal, ontwerp of uitvoeringsfout. Bij de meeste VGV s is de dekking nu nog beperkt tot constructieve gebreken. Maar het is de bedoeling om steeds meer gebreken verzekerbaar te maken. Uitsluitingen Bij een VGV zijn (naast gebruikelijke uitsluitingen zoals rampen) de belangrijkste uitsluitingen: gebreken die voor oplevering aan het licht treden gebreken aan niet-constructieve delen van het bouwwerk financiële gevolgschade zoals stagnatie, omleidingskosten, bedrijfsschade en dergelijke. Samenloop met andere verzekeringen Omdat niet alle risico s zijn gedekt én vanwege eventuele verhaalsacties van VGV verzekeraars is het voor opdrachtnemers van D&C contracten aan te bevelen een ontwerpverzekering te sluiten, in aanvulling op een CAR en bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering. De toepassingsgebieden De VGV is ontwikkeld voor de toepassing bij geïntegreerde contractvormen (zoals Design & Construct) waarbij het uitvoeringsontwerp en de bouw in één hand liggen. Maar de VGV kan ook worden ingezet bij traditionele bouworganisaties (bestek). De VGV is geschikt voor grote én kleine projecten (van station tot geluidsscherm), in de railinfra en in andere bouwsectoren.

8 8

9 Bouwkwaliteit verzekerd ProRail 9 Welke rollen zijn er in de VGV? De VGV gaat uit van de verschillende rollen en belangen van de partijen. Het werk TIS De door de opdrachtnemer te verrichten werkzaamheden De door de opdrachtgever te verrichten werkzaamheden De door de VGV gedekte (resultaten van) risico s na oplevering Overige door de opdrachtnemer te verrichten werkzaamheden Bouwmanagement/technisch toezicht De opdrachtgever (en zijn gemachtigde) Ook met de VGV en TIS houdt de opdrachtgever een (beperkte) taak in het bouwmanagement en technisch toezicht. Daarbij kan een overlap ontstaan met de werkzaamheden van de TIS. Om dit te voorkomen is van belang dat de TIS vooraf helder formuleert op welke onderdelen/risico s hij zich richt. Dat zal altijd verband houden met de verzekerde gebreken. Het toezicht van de opdrachtgever (of ingenieursbureaus namens de opdrachtgever) kan zich dan beperken tot de overige risico s en andere zaken uit het bouwcontract. De TIS beweegt zich los van het bouwcontract binnen de kwaliteitsorganisatie van de opdrachtnemer. Dus is de TIS nadrukkelijk geen partij in de contractuele relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. De TIS heeft geen andere bevoegdheid dan onderzoek verrichten en het onderzoeksresultaat rapporteren aan en bespreken met de opdrachtnemer. De opdrachtgever blijft hier buiten. De opdrachtgever vraagt de opdrachtnemer rechtstreeks om de voortgang en de kwaliteit van zijn werk aan te tonen met voortgangsrapportages van de TIS en de VGV polis. Langs deze weg kan de opdrachtgever regie op afstand voeren. De opdrachtnemer Betalingen en incentives voor de opdrachtnemer kunnen in het bouwcontract tussen opdrachtgever en opdrachtnemer zijn gekoppeld aan TIS rapportages. De TIS houdt rekening met de werkplanning van de opdrachtnemer. Afhankelijk van de wijze waarop de opdrachtnemer zijn productieproces in organisatorische, technische en logistieke zin beheerst, zal het onderzoek van de TIS meer of minder frequent, en meer of minder diepgaand zijn. Het presteren van de opdrachtnemer is zo rechtstreeks van invloed op de kosten van de TIS. Voor de opdrachtnemer kan de TIS toegevoegde waarde hebben, binnen of naast zijn bestaande

10 10 ProRail Bouwkwaliteit verzekerd kwaliteitssystemen. Anders gezegd, de TIS is voor opdrachtnemers een extra middel om ontwerp en uitvoeringsfouten te voorkomen en faalkosten te verminderen. Bovendien zullen opdrachtnemers die een TIS inzetten hun bouwverzekeringen (zoals de CAR) en bedrijfsaansprakelijkheids en ontwerpverzekering minder aanspreken. Daardoor kunnen de verzekeringspremies dalen. De verzekeraar De verzekeraar heeft er vanzelfsprekend alle belang bij dat het niet komt tot een uitkering onder de VGV. Hij wil zeker weten dat het ontwerp en bouwproces zodanig wordt uitgevoerd dat het risico op uitkering wordt geminimaliseerd. De verzekeraar heeft er net als de opdrachtgever belang bij dat een bouwwerk vrij van gebreken wordt gerealiseerd. Om dat te bewerkstelligen bepaalt de VGV dat de verzekeringnemer een TIS inschakelt. De TIS De opdrachtgever of opdrachtnemer schakelt de TIS in. De TIS heeft een centrale rol in de kwaliteitsborging. Een TIS is een technisch deskundig instituut dat onafhankelijk is van alle partijen die bij de bouw betrokken zijn. Om de kwaliteit van de TIS te bewaken is een erkenningsregeling ontwikkeld. Deze CROW Erkenningsregeling TIS stelt eenduidige eisen aan de deskundigheid en onafhankelijkheid van de TISorganisatie en medewerkers. De stappen De stappen om tot de VGV verzekering te komen zijn: Stap 1: De opdrachtgever neemt het initiatief door in het contract met de opdrachtnemer een TIS en/of VGV te eisen. Vervolgens zal een TIS een risicoanalyse uitvoeren Stap 2: Op basis van de risicoanalyse van de TIS gaat de verzekeringsmakelaar onderhandelen met verzekeraars en offertes uitwerken. Stap 3: Polisafgifte door verzekeringsmakelaar: toezegging dekking door verzekeraar(s), doorgaans vooruitbetaling van 10% premie. Stap 4: Goedkeuringsverklaring van de TIS (zie kader). Stap 5: Onvoorwaardelijke dekkingsbevestiging door de makelaar: 10 jarige onopzegbare dekking na oplevering voor verborgen gebreken na betaling van de resterende premie (doorgaans 90%). Goedkeuringsverklaring De goedkeuringsverklaring van de TIS maakt integraal onderdeel uit van de VGV. In deze verklaring kan een voorbehoud zijn gemaakt voor kwesties die de TIS op grond van eerder onderzoek aan de verzekeraar heeft gemeld. Dergelijke kwesties zijn tenzij ze zijn gerectificeerd of goedgekeurd door de verzekeraar uitgesloten van dekking. Datzelfde geldt voor zaken die in de verklaring van feitelijke oplevering als niet-conform of onvoldoende uitgevoerd zijn vermeld.

11 Bouwkwaliteit verzekerd ProRail 11 Wat kosten de VGV en TIS? De kosten voor de VGV en TIS zijn afhankelijk van: de complexiteit van het werk de aard van de verzekerde gebreken de kwaliteit van het ontwerp en bouwproces van de opdrachtnemer en zijn bestaande systemen voor kwaliteitsborging. CAR verzekeraars zijn in toenemende mate bereid korting te verlenen bij inschakeling van een TIS. CAR en VGV hoeven overigens niet te zijn gekoppeld. Wat is de winst van de VGV en TIS? VGV en TIS bieden opdrachtgevers en opdrachtnemers verschillende voordelen: Door de inzet van de TIS die uitsluitend voor de verzekeraar opereert leidt de VGV tot een beter en efficiënter bouwresultaat, zonder de contractuele verantwoordelijkheden tussen opdrachtnemer en opdrachtgever aan te tasten. De goedkeurende verklaringen van de TIS bevestigen dat de opdrachtnemer bouwt met voldoende kwaliteit. De moeizame discussie over de aansprakelijkheid voor verborgen gebreken is voor de opdrachtgever niet langer relevant. Als zich tijdens de eerste tien jaar na oplevering alsnog een gedekt verborgen gebrek voordoet, wikkelt de verzekeraar de zaak af. Een opdrachtnemer die kwaliteit levert, wordt beloond met lagere faalkosten, lagere TIS kosten en lagere verzekeringspremies. Daardoor kan hij scherper inschrijven en verbetert zijn concurrentiepositie. Meer informatie Als u vragen of suggesties heeft naar aanleiding van deze brochure bent u welkom bij: ProRail: aki@prorail.nl (

12 Colofon Uitgave: ProRail heeft de brochure Bouwkwaliteit Verzekerd ontwikkeld in samenwerking met Bouwend Nederland Utrecht, maart 2011 ProRail Afdeling Aanbestedingszaken, Kostenmanagement en Inkoop Postbus GA Utrecht Bezoekadres Moreelsepark EP Utrecht Postadres Postbus GA Utrecht PR_Br_A4_Bouwkwaliteit-verzekerd.indd :08