Verslag van de vergadering van Provinciale Staten op 13 december 2017 (PS )

Transcriptie

1 Provinciale Staten Verslag van de vergadering van Provinciale Staten op 13 december 2017 (PS ) Aanwezig: dhr. Van Baak, mw. Blom, dhr. Bos, dhr. Bossmann, mw. Braam, dhr. Bruins, dhr. Van Dijk, mw. Faber, dhr. Gemmink, dhr. De Haan, mw. Hedin, dhr. Heldoorn, dhr. Hellegers, dhr. Hofman, dhr. Van t Hoog, mw. Huisman, mw. De Jager, mw. Jeurink, dhr. Jonk, dhr. Kanis, dhr. Kerris, dhr. Komdeur,, mw. Lewe, dhr. Maouche, dhr. Meerburg, mw. Van Milaan, mw. Moulijn, dhr. Mulder, dhr. Peters, dhr. Plug, mw. Poortinga, mw. Prins, mw. Rijssenbeek, dhr. Ruitenberg, mw. Van der Schalk, dhr. Scheers, mw. Schriks, mw. Slingerland, mw. Van Steenbrugge, dhr. Thus (tot agendapunt 3), dhr. Van der Veer, dhr. Verschuer (beëdiging) dhr. Visser, mw. Vliegenthart, dhr. Vlottes, mw. Vollebregt, dhr. De Vos, dhr. Vreugdenhil, dhr. Waltmans, dhr. Westra, dhr. Witteveen, dhr. Wijnne, mw. Van der Woude, dhr. Zoet. Afwezig met bericht: dhr. Kusters, dhr. Spoelstra. Genodigden: gedeputeerden mw. Bieze, dhr. Van Dijk, dhr. Markink, mw. Meijers, dhr. Scheffer, mw. Schouten en provinciesecretaris dhr. Hilhorst. Voorzitter: dhr. Cornielje Griffier: dhr. Roelofs 1 Opening en mededelingen van de voorzitter 2 Afscheid M. Thus (CDA) De voorzitter spreekt de heer Thus toe. De heer Thus licht zijn afscheid kort toe. 3 Toelating en beëdiging O.W.A. van Verschuer, ter vervulling van de vacature Thus (CDA) De vergadering besluit dhr. Van Verschuer toe te laten tot Provinciale Staten. Hij wordt aan het eind van de vergadering beëdigd. 4 Vaststelling van de agenda Het debatverzoek van de SP inzake Kerncentrale Eemsland is ingetrokken wegens afwezigheid van de heer Kusters. De vergadering voegt het Debatverzoek ChristenUnie inzake uitbreiding vliegbewegingen vliegveld Lelystad (PS ) aan de agenda toe. 5 Vaststelling van de besluitenlijst van de vergadering op 8 november 2017 Conform ontwerp vastgesteld. 6 Ingekomen stukken Afgedaan conform adviezen. 7 Vragenuur Dhr. Maouche (GroenLinks): waarom is de terugblik in het Jaarverslag Handhaving Wabo, bodem en vuurwerk 2016 zo summier? Gedeputeerde mw. Bieze: het jaarverslag is compacter omdat het voor het eerst toegankelijk is gemaakt voor op internet. Dhr. Maouche (GroenLinks): goed dat het transparant op internet wordt gepubliceerd, maar is er dan een mogelijkheid om door te klikken naar onderliggende informatie? Gedeputeerde Bieze: Zal vragen dit in vervolg zo te doen. Dhr. Vreugdenhil (ChristenUnie): De pluimveesector heeft het zwaar met de fipronil-crisis en een uitbraak van vogelgriep. Zijn GS bereid de situatie in kaart te brengen en met passende maatregelen te komen om het leed van de sector te verzachten. Er is niet alleen financiële maar ook imagoschade. 1

2 Gedeputeerde Van Dijk bevestigt de omvang van het leed. Om op de hoogte te blijven is er veel contact met het Poulty-expertisecentrum en met betrokken gemeenten. Individuele schade gaat primair de getroffen agrariër zelf aan, in tweede instantie is het een rijks aangelegenheid. GS willen z.s.m. boven tafel krijgen wat een effectief bestrijdingsmiddel voor fipronil is en hopen dat de keten daar helderheid in geeft. Provincie ondersteunt het Poultryexpertisecentrum om ondernemers bij te staan. Ook draagt provincie bij aan imagocampagne, zoals zichtbaar zal worden tijdens Grüne Woche in januari in Berlijn. Tenslotte is een congres over fipronil financieel ondersteund. Dhr. Vreugdenhil (ChristenUnie): goed dat college op de hoogte is en vraagt dit te delen met de commissie. Constateert dat college terughoudend is met ondersteuning gelet op staatssteun, maar daar lijkt nu landelijk beweging in te zitten. Gedeputeerde Van Dijk: acht inkomensondersteuning voor individuele boeren vooral een zaak op rijksniveau. Desgevraagd door mw. Faber (PVV) merkt hij op geitenhouderijen niet als uitzondering te zien omdat het daarbij om voorzorgsbeginsel gaat. Desgevraagd door dhr. Van der Veer (PvdDieren) stelt hij dat zaken als fijnstof, dierenwelzijn en brandveiligheid eerder zijn besproken en op een andere manier geregeld moeten worden. Het gaat nu over de veiligheid van de producten die uit de pluimveesector komen. 8 Verzoek tot aanwijzing van een gedeelte van een onroerende zaak ter onteigening, zodat het inpassingsplan 'Aansluiting De Teuge en herbestemming bij de Baankstraat' kan worden uitgevoerd (PS ) Besloten conform voorstel zonder beraadslaging en zonder stemming. 9 Rapport Rekenkamer Oost-Nederland burgerparticipatie bij Gelderse projecten in de fysieke leefomgeving (PS ) Stemverklaringen CDA: we hechten eraan dat er over de wijze waarop we in Gelderland de burgerparticipatie inrichten en de instrumenten die we daarvoor gebruiken nog een aantal goede basisafspraken komen. Dit met een goede borging in de organisatie en in ons bestuur. We gaan er vanuit dat het college snel met een voorstel voor het vervolg komt. GroenLinks: sluiten zich aan bij de stemverklaring van het CDA. VVD: we hebben het idee dat de burgerparticipatie binnen Gelderland al aardig op orde is. Stemmen in met de aanbevelingen uit het rapport maar het is wel zaak om niet eindeloos veel extra regels en bevoegdheden erbij te gaan halen. D66: ondersteunen de aanbevelingen van de Rekenkamer van harte. Besluit: conform voorstel zonder beraadslaging en zonder stemming. 10 Initiatiefvoorstel CDA, SP, PvdA, ChristenUnie en VVD over familiebedrijven (PS ) Mw. Vliegenthart (CDA) neemt plaats naast de voorzitter om het voorstel namens de indieners te verdedigen. De heer Westra (VVD) noemt het versterken van de Gelderse economie, de lokale betrokkenheid en de focus op continuïteit die familiebedrijven hebben als voornaamste argumenten om dit initiatiefvoorstel mede in te dienen. De fractie is ervóór om het familiebedrijvengilde tijdelijk financieel te ondersteunen en dit na drie jaar te evalueren. Mevrouw Braam (D66) roemt de gedrevenheid van mw. Vliegenthart om dit onderwerp op de agenda te zetten. De fractie is vóór netwerkvorming maar gelooft ook erg in de kracht van mensen en bedrijven. In de commissie heeft de gedeputeerde een notitie toegezegd over de kaders die te stellen zijn t.a.v. het ondersteunen van netwerken in het algemeen. D66 ondersteunt dit initiatief omdat het onmogelijk is gebleken een gezamenlijke inspanning te leveren in het bestaande netwerk. Zij stelt voor om elk jaar de voortgang te monitoren en wil bedrijven uitnodigen om over een jaar in de commissie te komen vertellen welke vooruitgang geboekt is die zonder dit initiatief niet mogelijk was. De heer Van Dijk (SP) zegt dat juist de familiebedrijven (in Gelderland 68% van het totaal aantal bedrijven) goed uit de crisis blijken te zijn gekomen. Dat komt volgens de SP doordat ze meer gericht zijn op de lange termijn; ze doen meer aan innovatie, duurzaamheid en onderwijs. En er is veel sociale betrokkenheid, vanuit het bedrijf naar de medewerkers en ook omgekeerd. De zorg van de SP betreft vooral de problematiek rondom opvolging. Er blijkt een behoefte te bestaan aan kennisuitwisseling hieromtrent, en volgens de SP is het dan logisch om gebruik te maken van het netwerk dat door het familiebedrijvengilde zal worden 2

3 uitgebreid en versterkt. De heer Visser (PvdA) heeft van nabij een faillissement van een familiebedrijf meegemaakt en kent de impact ervan op de familie, de medewerkers maar ook op het bedrijventerrein waar een lege plek is ontstaan. Hij noemt de specifieke problematiek van familiebedrijven zoals rondom opvolging en de grootte van een bedrijf (vaak tussen klein en middelgroot in), en denkt dat een netwerk zoals voorgesteld hier een goede rol in kan spelen. Mevrouw Slingerland (ChristenUnie) spreekt ook over opvolgingsproblematiek, specifiek voor familiebedrijven is dat men niet waardevrij een opvolger kan kiezen. De heer Wijnne (SGP) sluit zich aan bij wat de SP en D66 hebben gezegd. De heer Maouche (GroenLinks) heeft enkele kritische punten. De gebruikte definitie van familiebedrijven is wat hem betreft te ruim genomen, en het lijkt hem goed hier nog een focus in aan te brengen. Mevrouw Moulijn (PvdDieren) is kritisch: kunnen bedrijven dit niet zelf aanpakken, en is niet een meer pluriforme aanpak meer gewenst? De aandacht voor duurzaamheid in dit voorstel is doorslaggevend voor de fractie om er toch mee in te stemmen. Gedeputeerde Scheffer meldt dat het familiebedrijf in Gelderland inderdaad dominant in aantal is, slechts 2% van de Gelderse bedrijven is beursgenoteerd en/of maakt deel uit van een groot concern. Ook GS zijn vóór een evaluatie na drie jaar, en een jaarlijkse monitoring. Zeker in het licht van de uitspraak van de Europese commissaris voor mededinging dat er een nieuw kader komt voor staatssteun. GS ondersteunen het voorstel en zullen het enthousiast uitvoeren. Mevrouw Vliegenthart (CDA) is blij met alle steun en complimenten. Het is een interessant en leerzaam traject geweest dat tot dit initiatiefvoorstel heeft geleid. Soms was het zwaar en dan is de oogst van vandaag des te zoeter. Ondanks dat er zoveel familiebedrijven zijn, gaat het debat in PS er bijna nooit over. Het gaat over MKB of een bepaalde branche, maar nooit over de specifieke problematiek die hoort bij een familiebedrijf. Familie kies je niet, maar is wel van grote invloed op ieders wel en wee, zeker als je werk er ook nog eens mee verweven is. Familiebedrijven houden zich bezig met rentmeesterschap: ze maken het bedrijf klaar voor de volgende generatie, en verbinden hun reputatie aan het bedrijf. Ze willen een goede werkgever zijn, en dragen bij aan de leefbaarheid: ze zijn betrokken bij lokale maatschappelijke projecten. Dit voorstel wil een netwerk van familiebedrijven stimuleren om zo van elkaar te leren. Desgevraagd door de heer Scheers (PVV) zegt zij dat dit voorstel zich richt op familiebedrijven in het MKB, en niet in de agrarische sector. Mw. Vliegenthart (CDA) vervolgt: familiebedrijven doen het goed op het gebied van duurzaamheid, innovatie, werkgelegenheid en leefbaarheid. Laten we hen tot een voorbeeld maken voor anderen. De definitie van familiebedrijven is in de inleiding van het initiatiefvoorstel wel heel breed, maar verderop wordt duidelijk dat men zich wil concentreren op innovatie en duurzaamheid. De heer Maouche (GroenLinks): in het voorstel staat dat het gilde na drie jaar 200 bedrijven aan zich moet hebben gebonden. Volgens GS zijn er zo n bedrijven in Gelderland, waarvan dus grofweg familiebedrijven. Hoe verhouden die cijfers zich tot elkaar? Mevrouw Vliegenthart (CDA): die 200 bedrijven zijn ook gekoppeld aan andere netwerken zoals MKB Nederland, of VNO-NCW, en zo worden veel meer bedrijven bereikt. Stemverklaringen De heer Scheers (PVV) zal tegen stemmen, zij dragen familiebedrijven een warm hart toe maar vinden overheidssteun aan een dergelijk netwerk niet nodig. De heer Bruins (50PLUS) stemt vóór, er zijn veel bedrijfsgeoriënteerde organisaties maar aandacht voor familiebedrijven is nodig. De heer Maouche (GroenLinks) stemt vóór maar zal dit onderwerp kritisch blijven volgen. Besluit Besloten conform voorstel met stemmen vóór van VVD, CDA, D66, SP, PvdA, ChristenUnie, SGP, GroenLinks, PvdDieren en 50PLUS. 11 Actualisatieplan 6 Omgevingsvisie en Actualisatieplan 5 Omgevingsverordening (geitenhouderijen) (PS ) Dhr. Meerburg (VVD) vindt dat in augustus een rationeel maar verstrekkend besluit is genomen op grond van de signalen die er toen waren, maar vindt dat het nu voorliggende voorstel te ver gaat. De geitenhouders uit Brabant zijn niet gekomen en er zijn vraagtekens 3

4 bij het VGO-onderzoek. We moeten proportioneel handelen op basis van de stand van de wetenschap. Dat betekent dat maatwerk nodig is. In het voorstel van het college wordt daarvoor onvoldoende ruimte geboden. De VVD dient daarom een aantal amendementen en een motie in. De motie (17M69) vraagt zo snel mogelijk het onderzoek in Gelderland in gang te zetten en bij elke halfjaarlijkse actualisatie de stand van zaken te rapporteren. De VVD dient een amendement (17A21) in om een straal van 1,5 km rond de bebouwde kom te hanteren. Voor de specifieke gevallen in Beemte-Broekland en Gendt dient de VVD amendement 17A22 in, zodat overgangsrecht gaat gelden voor deze gevallen. Het is een generieke bepaling, dus mogelijk vallen er meer vergelijkbare situaties onder. Tot slot dient de VVD een amendement (17A23) in tot wijziging van de horizonbepaling: de vervaldatum wordt 1 januari Medio 2019 zullen de Gelderse pilots afgerond zijn en vanwege het belang van de sector is het goed als de nieuwe afweging per 1 januari 2002 wordt gemaakt. Voor dhr. Van Baak (CDA) staat de zorg over de gezondheid van omwonenden voorop. De signalen mogen we niet negeren. Er is nog veel onduidelijk dus vervolgonderzoek is nodig, vooral naar de oorzaak van de verhoogde kans op longontsteking. Het CDA wil niet op de stoel van de wetenschapper gaan zitten en neemt het onderzoek serieus. De signalen moeten dus tot maatregelen leiden. Het CDA steunt de aanpassingen in de omgevingsverordening, maar heeft wel enkele kanttekeningen. Het CDA vindt het dringend noodzakelijk dat er zo spoedig mogelijk wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan naar de risico s en de oorzaak. Waar nodig steunt de provincie financieel. De uitkomsten van het onderzoek moeten zo snel mogelijk in PS worden besproken met als hoofddoel of we de stop kunnen of moeten aanpassen. Het CDA wil ook dat het college nauw optrekt met de sector en verwacht ook dat de sector meezoekt naar oplossingen. Het CDA is zeer content met de horizonbepaling, omdat dit een beetje perspectief geeft aan geitenhouders. Er zitten nog een aantal hoofdbrekens in de maatregelen, waaronder plannen voor uitbreiding van stallen, zonder uitbreiding van het aantal geiten. Er is een amendement over aangekondigd dat sympathiek klinkt, maar het CDA vraagt het college of dit amendement juridisch houdbaar is. Het CDA steunt het amendement van de VVD om onderscheid te maken tussen bebouwde kom en buitengebied, want zowel in het buitengebied als de bebouwde kom staan woningen en zijn er dus risico s. Tot slot wil het CDA niet voor individuele gevallen algemene regels maken. Wel roept het CDA het college op per geval te bekijken wat rechtvaardig is. Dhr. Kanis (D66) is blij met het eerste vervolgvoorstel met daarin de horizonbepaling, want daardoor wordt een grote rompslomp voorkomen. Het tweede vervolgvoorstel over de extrapolatie van het VGO-onderzoek doet hem de wenkbrauwen fronsen. Hoe zit het nou, is extrapolatie een normale methode of niet, zoals in het werkbezoek naar voren werd gebracht. D66 staat nog steeds achter de tijdelijke stop. Er moet eerst nieuw onderzoek zijn. D66 vraagt over ieder nieuw onderzoek een statenbrief aan PS te sturen en de vraag te beantwoorden of het reden is de bouwstop te wijzigen. D66 dient een amendement (17A24) in dat mogelijk maakt stallen uit te breiden, als het aantal geiten niet stijgt. De geitenhouder moet dit aantonen. Dit biedt mogelijkheden om te innoveren, dierenwelzijn te verbeteren en voor omschakeling naar biologische bedrijfsvoering. Mw. Vollebregt (SP) vindt het zeer te prijzen dat PS in augustus unaniem zijn verantwoordelijkheid heeft genomen. Ze vindt het niet verstandig daar nu mee te gaan marchanderen. Onderzoek is nodig en moet zorgvuldig gebeuren. Aan geitenhouders wordt gevraagd tijdelijk pas op de plaats te maken. Dat dat voor individuele geitenhouders rampzalig kan zijn, is niet anders. De SP steunt het voorstel van GS. Mw. Jeurink (PvdA) ziet dat het stand still besluit moeilijkheden oplevert voor de geitenhouderij. Aan de andere kant staat de omwonende, die we de afgelopen tijd niet hebben gehoord. Op 30 augustus hebben we besloten deze mensen te helpen. Dat besluit was moeilijk en vergt moed. Nu, vier maanden later, is er niets veranderd. De oorzaken zijn nog niet bekend en ook niet de maatregelen om de risico s te beheersen. De politiek moet onderzoek vertalen naar beleid. Nieuw onderzoek kan tot nieuw beleid leiden. Daarom zal de PvdA nu geen amendementen steunen die een verruiming betekenen van de horizonbepaling. De PvdA realiseert zich dat de geitenhouderij een moeilijke periode in gaat en zal zodra meer bekend is over oorzaak en te nemen maatregelen met plezier meewerken aan aanpassing van het besluit. Dhr. Bossmann (PVV) vond in augustus dat volksgezondheid altijd boven economisch belang moet gaan en staat daar nog steeds achter. De vrees dat Brabantse geitenhouders zich in Gelderland vestigen deelt de PVV echter niet. In Gelderland komt veel agrarische bebouwing vrij en is het lastig daarvoor een passende bestemming te vinden. De PVV ziet 4

5 hier kansen voor startende geitenhouders of geitenhouders die hun bedrijf willen verplaatsen, ook interprovinciaal. Echter, eerst zal duidelijk moeten worden wat de risico s zijn en welke maatregelen kunnen worden genomen. Het verbaast de PVV dat het onderzoek drie maanden na het moratorium nog niet is opgestart. De sector mag niet de dupe worden van technisch gesteggel tussen overheden over de financiering. Waarom heeft Gelderland niet meteen het onderzoek voorgefinancierd? De sector heeft niet onbeperkt tijd, daarom moet het onderzoek zoveel mogelijk worden versneld. Er is nog een bijkomend negatief effect: zo lang de sector op slot zit, mogen zelfs de asbestdaken niet worden vervangen. En is repareren van bijv. stormschade wel mogelijk? De horizonbepaling is een prima regeling, maar drie jaar is te lang. Dat vanwege juridische redenen het niet mogelijk is maatwerk te leveren, maakt haast met de onderzoeken des te belangrijker. De PVV dient daarom een motie (17M70) in. De PVV heeft de indruk dat het GS er alles aan gelegen is om de sector zo lang mogelijk op slot te houden. Er is nl. geen stop op de bouw van woningen in de omgeving van geitenstallen. Daarmee worden bewoners willens en wetens blootgesteld aan risico s. Daarom dient de PVV een motie (17M71) in voor een slot op de woningbouw in de omgeving van geitenhouderijen. Dhr. Vreugdenhil (ChristenUnie) vindt volksgezondheid van het grootste belang, maar het is geen dogma. Om te begrijpen welke risico s voor de volksgezondheid er daadwerkelijk zijn, moet je weten wat er aan de hand is. Daarom steunt de ChristenUnie de inspanningen van overheden om erachter te komen wat er aan de hand is. Wat moet je doen in een situatie van onzekerheid? Dan is proportionaliteit belangrijk, want risico s zijn er altijd. Welke effecten zijn acceptabel om de risico s in te dammen? De ChristenUnie vindt dat de proportionaliteit in het voorstel scheef zit. Daarom dient de ChristenUnie het merendeel van de amendementen mede in. Waarom geen uitzonderingen, terwijl dit in Brabant wel mogelijk blijkt? Waarom een straal van 2 kilometer, als het onderzoekrapport gaat over 1.5 kilometer? Verder wil de ChristenUnie geen stop op voor 30 augustus ingediende aanvragen. Met deze aanpassingen komt er meer balans in de besluitvorming al houdt hij er een ambivalent gevoel over. Na de stemming over de amendementen maakt de fractie de balans op. Tot slot roept hij op belangen bij elkaar te brengen in plaats van ze tegen elkaar uit te spelen. Bij de veehouderij is daar nog een wereld te winnen, ook voor de provincie. Hij dient daarom een motie (17M72) in. Dhr. Wijnne (SGP) wijst erop dat onderzoekers zeggen dat eerst meer onderzoek moet worden gedaan in andere gebieden, voordat ingrijpende besluiten worden genomen. Het college van Overijssel wacht aanvullend onderzoek af. Wat de SGP betreft had ons college op dezelfde manier kunnen reageren. Op andere terreinen handelen we ook niet vanuit het voorzorgbeginsel. De SGP vindt het moratorium van drie jaar geen passende maatregel. De SGP heeft zich beraden op verzachtende maatregelen en heeft daarom amendementen 17A22, 17A32 en 17A24 mede ingediend. Na de stemming over de amendementen zal de SGP zich beraden over steun aan het uiteindelijke voorstel. Dhr. Hofman-Fransen (GroenLinks) ziet dat het besluit dat we gaan nemen een ingrijpend besluit is voor mensen, geitenhouders en omwonenden. Zij hebben te maken met een verhoogd risico op longontsteking. De groei van de geitenhouderij in de laatste drie jaar baart GroenLinks zorg. Als die groei zich voortzet lopen nog meer mensen risico. Er is behoefte aan duidelijkheid en die moeten we vandaag in Gelderland scheppen. Maken van uitzonderingen is arbitrair, als we de kennis niet hebben. Er is zorgvuldig onderzoek nodig en daar moeten we ruimte voor geven in geld en tijd. GroenLinks is blij met de horizonbepaling, want ook GroenLinks ziet de huidige situatie niet als wenselijk. We moeten naar een nieuw evenwicht. Dhr. Van der Veer (PvdDieren) valt op dat de ingediende amendementen vanuit het perspectief van de geitenhouder zijn opgesteld. Hij zou graag een motie indienen vanuit het perspectief van de geiten. De meeste geiten worden onverdoofd geslacht. 25% van de bokjes sterft in de eerste twee levensweken, omdat ze weinig waard zijn. Het is het afvalproduct van de geitenhouderij. De komende tijd moeten we nadenken over wat we willen met de geitenhouderij. Moeten we als provincie bedrijven niet stimuleren om dieren meer ruimte te geven, verdoofd te slachten, om grondgebonden te zijn etc. Daarom dient hij een motie (17M73) in waarin GS wordt verzocht een notitie te maken over mogelijkheden om misstanden in de geitenhouderij tegen te gaan. Gedeputeerde Van Dijk begrijpt dat het voorliggende besluit de sector zorgen baart en daarom pleit voor verlichting van de maatregelen. Desondanks ziet het college daarvoor 5

6 weinig ruimte, omdat er ook omwonenden zijn die niet precies weten wat de risico s voor hen zijn en daar zorg over hebben. Het gaat om de afweging van het voorzorgbeginsel aan de ene kant en de proportionaliteit aan de andere kant. M.b.t. de onderzoeken merkt hij op dat onderzoekers verantwoordelijk zijn voor het onderzoek en de bestuurders daaruit conclusies over te nemen maatregelen moet trekken. Het VGO-onderzoek vond plaats in Brabant en Limburg onder huisartsen. Daaruit kwam een verhoogd risico in een straal van 2 km rond een geitenhouderij. Dat onderzoek zal worden aangevuld. Daarnaast is een VGO-onderzoek gestart in Gelderland, dat waarschijnlijk in 2019 gereed zal zijn. Het meest noodzakelijke onderzoek is het onderzoek naar de oorzaak. Dat onderzoek wordt nu opgestart. De minister geeft aan dat dat onderzoek in 2020 gereed zal zijn. Dat onderzoek is cruciaal om te bepalen welke maatregelen moeten worden genomen. Een normale procedure voor een wijziging van de omgevingsverordening kost minimaal zes maanden. Daarom is in de horizonbepaling 1 januari 2021 opgenomen. Hij omarmt de motie 17M69 van harte, want ook het college wil zo snel mogelijk af van het moratorium, maar hij vindt het te risicovol om de datum in de horizonbepaling aan te passen (17A23). Tegen het amendement over de cirkel rond de bebouwde kom (17A 21) heeft hij een aantal bezwaren. Het VGO-rapport constateert een verhoogd risico in een cirkel van 2 kilometer rondom een geitenhouderij. Hij vindt het ook te makkelijk om te zeggen dat het risico op longontsteking buiten die cirkel maar moet worden gedragen. Hij ontraadt daar om het amendement. De situaties in Beemte-Broekland en Lingewaard zijn volstrekt niet vergelijkbaar. Daarnaast is er verschil tussen een bestaand recht en een lopende aanvraag. We kunnen alleen iets met een bestaand recht. Daarvan is in beide gevallen geen sprake, omdat het nog niet is geregeld in het bestemmingsplan. Bovendien wordt met het amendement een precedent geschapen. Daarom heeft het college bezwaar tegen amendement 17A22. Amendement 17A24 wil vergroting van het staloppervlak mogelijk maken onder voorwaarde dat het feitelijke aantal geiten gelijk blijft. De Wet op de ruimtelijke ordening staat echter alleen toe uit te gaan van het vergunde aantal dieren. Er zullen dus ondernemers zijn die het feitelijke aantal geiten legaal kunnen uitbreiden omdat er nog vergunningsruimte is. We kunnen niet controleren op het feitelijke aantal geiten. Daarom heeft het college moeite met dit amendement. Motie 17M70 vraagt het onderzoek binnen een jaar gereed te hebben. Dat gaat niet lukken. De financiën zijn daarbij niet het probleem. Ook ziet hij geen mogelijkheden meer onderzoeksinstituten in te schakelen, want er zijn er maar weinig die dit kunnen. In 17M71 wordt gevraagd de woningbouw te stoppen rond geitenhouderijen. Het gaat GS om een tijdelijke maatregel. Om daar ook woningbouwprojecten met een lange voorbereidingstijd in te betrekken vindt het college disproportioneel. Motie 17M72 vraagt meer verbinding te zoeken met boeren en burgers. Dit is hem uit het hart gegrepen. Hij laat het oordeel aan PS. Motie 17M73 over onderzoek naar misstanden is zijns inziens vreemd aan de orde. Bovendien is het college ook niet in kennis gesteld van grote misstanden. Hij ontraadt daarom deze motie. Over het algemeen probeert hij mee te bewegen met wat door de Staten naar voren wordt gebracht. Dat heeft het college geprobeerd met het eerste vervolgvoorstel. Hij ziet echter zeer weinig ruimte voor andere verruimingsvoorstellen, vanwege het gebrek aan wetenschappelijke kennis. Na een korte schorsing geeft dhr. Meerburg (VVD) in tweede termijn aan dat de VVD in augustus heeft ingestemd omdat werd aangegeven dat maatwerk mogelijk zou zijn. Dat vindt de VVD nu niet terug. De redelijkheid en billijkheid zijn ver te zoeken. De VVD handhaaft daarom de amendementen en de motie. Dhr. Van Baak (CDA) deelt mee dat het CDA amendement 17A24 zal steunen omdat dat recht doet aan dierenwelzijn en innovatie. Het CDA acht de kans niet groot dat het zal leiden tot een grote toename van het aantal geiten. De overige amendementen zal het CDA niet steunen. Bij de moties volgt het CDA de aanbevelingen van GS. Dhr. Kanis (D66) vindt m.b.t. 17M69 belangrijker dat zodra er een onderzoek is er een statenbrief komt in plaats van een halfjaarlijkse brief. M.b.t. 17M72 vraagt hij hoe GS aandacht gaan besteden in de omgevingsvisie aan verbinding leggen en hoe zich dat verhoudt tot de andere onderwerpen in de omgevingsvisie. M.b.t. 17A24 zegt hij dat hij het 6

7 liefst zou uitgaan van het feitelijke aantal, maar hij wist dat het zou gaan om het vergunde aantal. Mw. Vollebregt (SP) herhaalt dat de onderzoeken moeten worden afgewacht. De SP zal de amendementen niet steunen. De SP steunt M69, met nadruk op zo spoedig mogelijk onderzoek. De SP steunt niet M70 en M71. De SP steunt M72, alhoewel hij overbodig lijkt. De SP is het inhoudelijk eens met M73, maar dat is nu niet aan de orde. Mw. Jeurink (PvdA) vindt het vreemd dat er een meerderheid lijkt te zijn voor 17A24, omdat we niet weten om hoeveel bedrijven het gaat en het toezicht moeilijk is. De PvdA stemt in met motie 17M72, gelet op het antwoord van GS. Dhr. Vreugdenhil (ChristenUnie) vindt dat in de afgelopen maanden te weinig is gedaan om de proportionaliteit voldoende vorm en inhoud te geven en bij de gedeputeerde is niet de ruimte gevonden die hij zoekt. Hij roept de Staten op de ruimte te creëren. Dhr. Wijnne (SGP) meldt dat 17A21 wordt gewijzigd: een straal van 1,5 kilometer wordt een straat van 2 kilometer, om aan te sluiten bij het rapport. M.b.t. motie 17M71 vindt hij de argumentatie van GS niet overtuigend. Dhr. Hofman-Fransen (GroenLinks) ziet dat met de amendementen druk wordt gezet op het onderzoek. Hij vindt het echter onwenselijk daar politieke druk op uit te oefenen. GroenLinks zal 17A24 niet steunen, omdat het oncontroleerbaar is en waarschijnlijk meer mensen in risico brengt. We moeten wachten tot we meer kennis van zaken hebben. We moeten een discussie voeren over het toekomstperspectief van geitenhouders en omwonenden, maar dat moeten we niet nu doen. Daarom zal GroenLinks 17M73 niet steunen. Dhr. Van der Veer (PvdDieren) reageert n.a.v. zijn motie dat vandaag de omgevingsvisie wordt geactualiseerd, dus alle reden om aan die visie te werken. Bovendien vraagt hij om een discussie voor te bereiden, zodat die later kan worden gevoerd. De PvdDieren zal de amendementen niet steunen omdat ze extra risico geven voor omwonenden. M.b.t. 17A24: Als het echt over dierenwelzijn zou gaan, kun je ook je aantal dieren verkleinen, in plaats van de stal te vergroten. M.b.t. 17M71 vraagt hij of het mogelijk is woningbouwprogramma s op te schorten. Dhr. Bruins (50PLUS) wijst alle amendementen en moties af, m.u.v. 17M72. Gedeputeerde Van Dijk antwoordt nog in de richting van de PVV dat een reparatie of vervanging van asbest verboden wordt. Het mag alleen geen aanleiding zijn om extra vierkante meters neer te zetten. M.b.t. het periodieke overleg antwoordt hij dat hij elk moment dat er een relevant onderzoek gepresenteerd wordt met de staten daarover in discussie zal gaan. Bij elke actualisatie zal daarnaast een passage worden opgenomen over de stand van zaken. M.b.t. 17M72 trekt hij een vergelijking met wat in het plussenbeleid al wordt gedaan. Ook op andere terreinen wordt de discussie gevoerd met burgers en boeren over te voeren beleid. Het lijkt erop dat amendement 17A24 op een meerderheid kan rekenen. Hij vraagt t.a.v. de toelichting of het gaat om het feitelijke aantal of het vergunde aantal. Hij wil voorkomen dat in januari een reparatiebesluit moet worden genomen. Dhr. Kanis (D66) vraagt of het voldoende is om de toelichting te schrappen. Dhr. Van Dijk (GS) antwoordt dat het hem verstandig lijkt op te nemen dat het gaat over het vergunde aantal geiten in de tekst van het amendement en in de toelichting. Dhr. Kanis (D66) antwoordt dat er tot 2000 geen vergunningplicht was, maar met een melding kon worden volstaan. De vraag is of het amendement dan nog geldt voor die bedrijven. Hij zal zich met de mede-indieners beraden. Na een korte schorsing deelt hij mee dat de tekst van het amendement wordt gewijzigd onder punt 2: toegevoegd wordt voor aantal : vergunde dan wel gemelde. Die wijziging wordt ook in de toelichting doorgevoerd. Stemming amendementen: 17A21 (gewijzigd) verworpen na hoofdelijke stemming met 16 stemmen vóór en 36 stemmen tegen; 17A22 verworpen na hoofdelijke stemming met 21 stemmen vóór en 31 stemmen tegen; 17A23 verworpen met stemmen vóór van VVD en SGP; 17A24 (gewijzigd) aangenomen na hoofdelijke stemming met 35 stemmen vóór en 17 stemmen tegen; Stemverklaringen voorstel: Dhr. Wijnne (SGP) is blij met het aangenomen amendement, maar omdat lopende 7

8 bestemmingsplanprocedures niet worden geëerbiedigd zal de SGP tegen het voorstel stemmen. Dhr. Vreugdenhil (ChristenUnie) zal tegen het voorstel stemmen. Er blijkt onvoldoende ruimte om de proportionaliteit te vinden. Dhr. Meerburg (VVD) was ervan uit gegaan dat maatwerk mogelijk zou zijn. Dat is nu niet het geval, daarom zal de VVD tegen stemmen. Stemming over het gewijzigde voorstel: Met inachtneming van amendement 17A24 besloten conform voorstel met stemmen vóór van CDA, D66, SP, PvdA, GroenLinks, PvdDieren en 50PLUS. Stemming over de moties: 17M69 aangenomen met stemmen vóór van VVD, CDA, D66, SP, PvdA, ChristenUnie, SGP en 50PLUS; 17M70 verworpen met stemmen vóór van de PVV; 17M71 verworpen met stemmen vóór van de PVV; 17M72 aangenomen met stemmen vóór van CDA, D66, SP, PvdA, ChristenUnie, SGP, GroenLinks en 50PLUS; 17M73 verworpen met stemmen vóór van PVV en PvdDieren. 12 Gebiedsproces Knoop 38 en Railterminal Gelderland (PS ) Mw. Huisman (VVD) vindt het een gemiste kans dat treinen op de Betuweroute nu niet kunnen stoppen. De railterminal biedt kansen op vermindering van vrachtverkeer met positief gevolg voor de drukte op de weg en de duurzaamheid. De terminal bij Knoop 38 is een perfecte plek en kan ook ondersteunend zijn voor de regio, ook voor de waterterminal bij Nijmegen. Het initiatief wordt van vele kanten gesteund. Op die plek zijn er veel ontwikkelingen die cumulatief invloed hebben op de leefomgeving. Er liggen wat betreft de VVD hierover nu goede afspraken vanuit het gebiedsproces. De volgende fase kan nu beginnen en GS kunnen starten met het inpassingsplan. Dhr. Van Baak (CDA) steunt het voorstel. Er ligt met inzet van diverse partijen, waaronder omwonenden, een goed afgewogen plan. Het gebied krijgt een kans om verbeteringen door te voeren, zoals met betrekking tot verkeersveiligheid. Afspraak is afspraak en GS moeten hier mee aan de slag. Mw. Braam (D66) vindt de terminal een belangrijke economische ontwikkeling. Vervoer over spoor en water wordt van steeds groter belang en vrachtwagen moeten van de weg af. Hopelijk komt er nog een monitor voor de duurzaamheid. Er is begrip voor de gevoeligheid van omwonenden, maar er ligt een goede compensatieregeling. Ook de andere afspraken, zoals op het gebied van verkeersveiligheid, moeten worden uitgevoerd. Dhr. De Vos (SP) is kritisch over de railterminal. Er is een zwakke financiële onderbouwing, de overheid loopt de risico s en er is overlast voor de omwonenden. De SP kan hier alleen mee instemmen als ook aan andere afspraken uit de midtermreview wordt voldaan, zoals over dubbelspoor in de Achterhoek. Hier lag een duidelijke afspraak tussen de fractievoorzitters. GS zitten nu op een geheel ander spoor en willen de verdubbeling beperken tot kleinere stukjes. Daarom spreekt de SP nu een voorbehoud uit over het voorliggende voorstel. Dhr. Kerris (PvdA) steunt de railterminal om de werkgelegenheid te stimuleren. Op deze plek kan vervoer over weg, water en spoor goed gebundeld worden. Er moet natuurlijk wel oog zijn voor de zorgen van omwonenden. GS moeten desnoods de grenzen opzoeken van wat mogelijk is om het gebied te compenseren. Mw. Poortinga (PVV) verwacht een grote overschrijding van de kosten. Deze staan niet in verhouding tot het maatschappelijk rendement. Veel rapporten stellen vraagtekens bij het bestaansrecht. En dat alles voor één ondernemer. Dit besluit gaat te veel uit van aannames en veronderstellingen. Hoe kan het nu dat maar één ondernemer hier instapt als de terminal zo rendabel is. En waarom is er geen zekerheid over het gebruik van de terminal? Er liggen geen toezeggingen van bedrijven. Komen er dan extra bedrijven in de omgeving? Kunnen GS aangeven welke containervolumes er zullen zijn? Komen er gevaarlijke stoffen? Het blijft raar dat er sprake is van een huurverlaging. Is dit geen staatssteun? Overbetuwe is overstag gegaan met provinciaal geld, maar er is geen zekerheid dat dit geld ten goede komt aan de leefomgeving. GS moeten de ontsluiting gaan regelen via de zuidkant, zoals voorgesteld door Leefbaar Reeth. Ze dient motie 17M74 in. De provincie moet geen onomkeerbare stappen zetten, voordat er veel meer duidelijkheid is over de aannames. Ze dient motie 8

9 17M75 in. Dhr. Plug (ChristenUnie) is nog niet overtuigd van de noodzaak van het voorliggende besluit. Er zijn vraagtekens bij de daadwerkelijke economische spin-off, ondanks de voordelen die er ook zijn, zoals op het gebied van verduurzaming van vervoer. Voor de ChristenUnie is dit laatste punt leidend. Maar waarom nu de haast? Waarom kan niet met minder budget de voorbereiding worden gestart, zodat PS op een later moment een definitieve afweging kunnen maken. De zorg die er is over de geluidsoverlast blijft bij de fractie bestaan, juist ook omdat GS melden dat dit buiten de scope ligt. Gaat het lokale belang niet ten onder aan het regionale belang? GS moeten voor PS in de verdere uitwerking de lokale gevolgen transparant in beeld brengen. Dhr. Ruitenberg (SGP) vindt het een goed initiatief. Wel moet er een goede inpassing zijn, rekening houdend met de belangen van omwonenden Dhr. Witteveen (GroenLinks) sluit zich aan bij de ChristenUnie. Het is nog onduidelijk wat de uiteindelijke kosten zullen zijn. GroenLinks hoopt dat snel duidelijk wordt wat de bijdrage is van derden. Omwonenden hebben betrokkenheid getoond. In de afspraken uit het gebiedsproces staan goede afspraken over de inpassing en dit moet samen met de bewoners worden opgepakt. Kunnen GS aangeven hoe hier vorm aan gaat worden gegeven? Mw. Moulijn (PvdDieren) vindt vervoer over spoor weliswaar belangrijk, maar de fractie is niet overtuigd van de noodzaak van de railterminal. De voordelen wegen niet op tegen de nadelen voor de leefomgeving en voor natuur en milieu. En de provincie loopt de financiële risico s. Op welke wijze vindt er straks samenwerking plaats met andere railterminals en de waterterminal in Nijmegen? Hoe coördineren GS dat? Kunnen GS duidelijk maken hoe monitoring van de klimaatdoelen en van de verschuiving in vervoersmodaliteiten gaat plaatsvinden? Dhr. Bruins (50PLUS) vindt dat de afspraken uit het gebiedsproces moeten worden nagekomen. Hij zit dit als een mooi project voor een goede toekomst. Gedeputeerde Schouten vindt de railterminal een duurzame motor voor de economie op een logische plek. Het is inderdaad een belast gebied en voor GS geldt afspraak is afspraak. Wat met de gemeente is afgesproken, komen GS na. Er wordt geïnvesteerd in de leefbaarheid en veiligheid van het gebied. Zo is er geld voor een geluidswal. Met de gemeente is een afspraak over de besteding van de gelden. De terminal heeft effect op het klimaat doordat er meer vrachtwagens van de weg gaan. Maar monitoring is lastig. In ieder geval kunnen de containers worden geteld. GS zullen in de toekomst proberen hier helderheid over te geven. Er is goed gekeken naar de opties voor de ontsluiting. Aan de nu voorgestelde ontsluiting zitten de minste nadelen. De door de PVV voorgestelde ontsluiting geeft een groot nadeel voor Valburg en er zijn hoge meerkosten. Ze ontraadt daarom 17M74. Er is geen sprake van haast. GS vinden dat er nu sprake is van besluitrijpheid. Ze ontraadt 17M75. In het vervolgtraject worden bewoners uiteraard betrokken en het lokale belang wordt door GS goed meegenomen. Daar maken GS met de gemeente afspraken over. Mw. Bieze (GS) constateert dat het niet mogelijk is om bindend aan ondernemers te vragen hoeveel goederen zij per spoor gaan vervoeren. Maar er is wel veel onderzoek gedaan naar de potentie. GS verwachten dat er veel vrachtverkeer van de weg gaat. GS hebben ook flink geïnvesteerd in de waterterminals in Nijmegen en Tiel. Nu kan de stap worden gezet naar trimodaliteit. Stemverklaringen Dhr. Plug (ChristenUnie) stemt vóór het voorstel vanwege de duurzaamheidsafweging. Mw. Poortinga (PVV) stemt tegen omdat er onvoldoende gegevens zijn. Besluit Besloten conform voorstel met stemmen vóór van VVD, CDA, D66, PvdA, ChristenUnie, SGP, GroenLinks en 50PLUS. 17M74 verworpen met stemmen vóór van de PVV; 17M75 verworpen met stemmen vóór van PVV, SP en PvdDieren. 13 Vaststellen Actualisatieplan 5 Omgevingsvisie en Actualisatieplan 4 Omgevingsverordening (december 2017) (PS ) Dhr. Van Dijk (SP) constateert dat een aantal gemeenten moeite heeft tot een gezamenlijke oplossing te komen. GS is bevoegd om in gevallen waarin gemeenten er niet uit komen zelf een RPW vast te stellen. Door deze bevoegdheid voelen gemeenten zich overruled en 9

10 financieel benadeeld. GS kunnen bedrijventerreinen weg bestemmen, maar de gevolgen liggen zeer zwaar bij de gemeenten. De SP acht dit niet in de geest van de nieuwe Omgevingswet en pleit voor een actievere rol van PS in het geval GS van zijn bevoegdheid gebruik maakt. Hij erkent desgevraagd dat een gemeente kan kiezen voor de route via de samenwerking in plaats van samenwerking met gemeenten, maar dat zal natuurlijk meewegen bij GS en PS. De SP pleit ervoor PS in de gelegenheid te stellen iets te vinden van de afwegingen. Vervolgens is het uiteindelijk aan GS om een besluit te nemen. De SGP zal hierover een amendement indienen. Dhr. Bosman (PVV) vraagt zich t.a.v. de grondwaterbescherming af hoe het ooit mogelijk is geweest dat op Heumensoord, dat midden in een beschermingsgebied ligt, een AZC is gevestigd. Kan bv. een autodemontagebedrijf ook tijdelijk gebruik maken van het terrein van Heumensoord? Dat zouden wij als provincie nooit toe staan. Naar de letter van de huidige en ook de toekomstige verordening past een dergelijk toepassing niet in dit gebied. Als we ons zelf al niet aan de verordening houden, hou kunnen we dit dan van inwoners verwachten? De PVV dient daarom motie (17M76) in met verzoek aan GS zich te conformeren aan de geldende en toekomstige omgevingsverordening, waardoor in de toekomst nooit meer wordt toegestaan een AZC in een grondwaterbeschermingsgebied te vestigen. Dhr. Wijnne (SGP) sluit aan bij het betoog van de SP. GS zal terughoudend omgaan met de bevoegdheid zelfstandig een RPW vast te stellen, maar de impact is wel groot en het heeft ingrijpende gevolgen. De SGP steunt het beleid op zich maar wenst daarin een rol van PS. Hij dient daarom een amendement (17A25) in om PS in de gelegenheid te stellen wensen en bedenkingen naar voren te brengen, alvorens GS tot uitvoering overgaan. Dhr. Van der Veer (PvdDieren) stelt dat er wat merkwaardigs aan de hand is met de berekening van de boringsvrije zone rondom de waterwinning Wageningse Berg. Er wordt uitgegaan van de maximale hoeveelheid water die de naastgelegen papierfabriek voornemens is op te pompen. De boringsvrije zone is daardoor zo klein mogelijk, waardoor ter plaatse kans is voor geothermische boring. De indruk bestaat dat de provincie creatief heeft gerekend om ter plekke een boring uit te kunnen voeren. Veiliger zou zijn om berekeningen te maken voor verschillende debieten van de waterwinning. Zolang dat niet is gebeurd zouden er geen boringsvrije zones geschrapt moeten worden. PvdDieren dient daarom amendement 17A26 in gericht op Wageningse Berg en amendement 17A27 met een algemene werking. De PvdDieren is ook geen voorstander om zoekgebieden voor de natuur te schrappen zolang niet duidelijk is hoe verbindingszones en natuur er in de toekomst uit gaan zien. Gedeputeerde Scheffer schetst dat GS met de RPW s uitvoering geven aan kaders die PS al eerder hebben gegeven, de omgevingsvisie en aanbevelingen uit een rapport van de Rekenkamer. Een dilemma is dat gemeenten in de knel komen. Sommige zijn al wijs geweest en hebben terreinen uit de markt gehaald, anderen hebben terreinen behouden in de hoop ze nog te kunnen ontwikkelen. Maar er zijn veel terreinen die slecht in de markt liggen, aan de andere kant zijn er veel bedrijven die willen uitbreiden, maar dat niet kunnen omdat er een overschot is. Voor veel gemeenten is het moeilijk deze belangen af te wegen, en sommige lukt dit niet. De provincie helpt gemeenten die afwegingen goed te maken, en ruimte te geven aan bedrijven die kunnen en willen groeien. De meeste regio s lukt het overigens er zelf uit te komen, behalve nu in Arnhem-Nijmegen. PS hebben GS in juni al de bevoegdheid gegeven een RPW vast te stellen als het binnen een bepaalde termijn niet lukt. De SGP heeft in juni ook daarmee ingestemd. Daarom is hij verbaasd en ongelukkig dat er nu een amendement ligt om die bevoegdheid in te perken. Conform de eerder afgesproken regeling zullen GS PS informeren over het genomen besluit en natuurlijk kunnen PS dan beoordelen of GS de kaders goed toegepast hebben. Gedeputeerde Meijers stelt dat alle grondwaterbeschermingszones worden herberekend volgens de laatste technieken. Dit staat los van discussie over geothermie. Streven is een goede afweging te kunnen maken op grondwater en geothermie. De kaders daarvoor komen in het voorjaar in PS. Dan kan ook de casus Parenco opnieuw worden beoordeeld. Parenco weet dat geothermie als gevolg van deze actualisatie niet vanzelfsprekend zal kunnen. Overigens worden bij Parenco geen boringen verricht, maar seismisch onderzoek met trillingen. Om die reden ontraden GS beide amendementen. GS ontraden ook de motie van de PVV, omdat deze overbodig is. De actualisatie gaat niet over Heumensoord en, belangrijker, GS en PS houden zich aan de regels. In heel specifieke gevallen zijn gedoogsituaties mogelijk onder voorwaarden. Twee jaar geleden is dat uitgebreid met PS besproken. Ze ziet geen reden daarop nu terug te komen. Dhr. Van der Veer (PvdDieren) vraagt waarom het debiet niet is gebaseerd op debiet dat 10

11 Parenco afgelopen 10 jaar gemiddeld hebben opgepompt. Mw. Meijers (GS) antwoordt dat GS een goede afweging willen kunnen maken en daarom komen GS in het voorjaar met nieuw beleid voor geothermie. Dhr. Bossmann (PVV) stelt dat de huidige verordening geen uitzondering kent, maar in ieder geval moet het voor de toekomst worden voorkomen. Stemverklaringen VVD: steunt 17A25 niet, omdat het niet past in de lijn van de nieuwe omgevingswet en vóór het voorstel; CDA: zal voorstel GS steunen. PvdA: m.b.t. 17A25 is in juni bevoegdheid aan GS gegeven. Er is geen reden om er nu anders over te denken. SP: Steunt voorstel GS. De amendementen van de PvdDieren zal de SP niet steunen, want de amendementen zijn niet duidelijk en de uitleg van GS wel. D66: zal geen van de amendementen en moties steunen. Wat betreft 17A25 heeft D66 het vertrouwen dat GS een juist gebruik maakt van de bevoegdheid Besluit: 17A25 verworpen met stemmen vóór van SP, PVV, SGP, PvdDieren en 50PLUS; 17A26 verworpen met stemmen vóór van de PvdDieren; 17A27 verworpen met stemmen vóor van de PvdDieren; Besloten conform voorstel met stemmen vóór van VVD, CDA, D66, SP, PvdA, ChristenUnie, SGP, GroenLinks en 50PLUS. 17M76 verworpen met stemmen vóór van de PVV. 14 Actualisering kadernota risicomanagement en weerstandsvermogen 2017 (PS ) Dhr. Mulder (SGP) zegt dat voor de SPG risicomanagement een belangrijke taak in de uitvoering van het provinciaal beleid is. Hij gaat ervan uit dat men zich steeds bewust is van de risico s en daar een duidelijk beeld van heeft. Het verbaast de SGP dan ook dat er externe deskundigen ingeschakeld worden om 2x per jaar de risico s in kaart te brengen. Dhr. Van der Veer (PvdDieren) vraagt of er ook af en toe een overzicht kan worden gegeven in hoeverre de risico s waarheid zijn geworden om hier lessen uit te trekken. Gedeputeerde Markink geeft aan dat GS risicomanagement heel serieus nemen. Afdelingsmanagers en projectleiders zijn hier zelf voor verantwoordelijk. Om dit nog scherper te krijgen hebben we een externe partij ingehuurd die onder andere interviews houdt met de betreffende mensen. Ook voor het leerproces om mensen nog scherper te krijgen. Er wordt ieder jaar een overzicht in de Jaarrekening opgenomen ten aanzien van de risico s. GS geven hier tekst en uitleg bij. In iedere Statenbrief staat ook wat de risico s zijn. Stemverklaring VVD: kan zich vinden in de kadernota. De risico s die verder per project en kerntaak zijn ondergebracht zijn voldoende afgedekt. 50% verlagen van het beslag op het weerstandsvermogen van de leningen lijkt ons uitstekend. Stemverklaring CDA: wijst erop dat het CDA voor een behoedzaam uitleenbeleid is. De bedoeling is om onze Begroting gelijkmatig te houden. Besluit: conform voorstel met stemmen vóór van VVD, CDA, D66, SP, PvdA, ChristenUnie, SGP, GroenLinks, PvdDieren en 50PLUS. 15 Slotwijziging 2017 (PS ) Dhr. Waltmans (VVD) ziet een flink economisch herstel en economische groei. De Midterm Review (MTR) was afgelopen zomer een mooi resultaat voor de toekomstgerichtheid van Gelderland. We hebben nu voor langere termijn investeringen vastgelegd. De VVD zal altijd blijven letten op de snelle uitvoering van provinciaal werk. Blij dat GS een nadere onderbouwing willen geven voor het extra geld wat we in energieplannen gaan stoppen. De VVD zal het college oproepen om bij de onderhandelingen met het nieuwe kabinet ook investeringsruimte voor Gelderland te blijven behouden. Dhr. Komdeur (CDA) heeft een vraag over de subsidie die we verlenen aan de stichting O- gen voor de vrijkomende agrarische bebouwing. Hier wordt geld uit verschillende programma s voor gebruikt. Is dit een trend of een eenmalige bypass? Hoe gaan we met de verschillende programma s en de budgetten die erbij horen om? Dhr. Heldoorn (D66) ziet dat het college doorpakt met de middelen die beschikbaar zijn gesteld via de MTR. D66 zal in het voorjaar 2018 met een voorstel komen over de provinciale ambities ten aanzien van het langjarig wegzetten van de financiën in projecten en opdrachten. D66 had graag op één moment de integrale afweging gemaakt ten aanzien van 11

12 de gelden voor vrijkomende agrarische bebouwing. Mw. Lewe (SP) zegt dat we bij de MKB-kredietfaciliteit een groot risico gelopen hebben en verloren. Uit het Rekenkamer rapport van januari 2017 maken we op dat voor de eerste faciliteit gepland was een rendement van 80%. We komen nu uit op 52%. De SP vindt het onbegrijpelijk en verwijtbaar dat het risico op asbest bij de aanbesteding van het Gelders Huis niet is meegenomen. Er is op het laatste moment nog een bedrag toegekend aan het CROW-instituut. De SP begrijpt niet waarom deze financiering van het Rijk naar de provincie moet. De Slotwijziging wordt ook gebruikt om een aantal dingetjes weg te werken die in eerste instantie niet goed zijn gegaan. Mw. De Jager (PvdA) is blij dat het bereikbaar maken van sport en cultuur voor alle jeugd wordt voortgezet in het jeugdcultuur- en jeugdsportfonds en dat samenhang wordt gezocht met lokale en nationale initiatieven. We zijn benieuwd naar de verdere uitwerking hiervan in de Voorjaarsnota In de Slotwijziging zit een incidentele vrijval van 18,5 miljoen. Dit bedrag wordt ingezet voor de dekking van de Midterm Review. De PvdA wil meer inzicht in hoe het verlies is ontstaan bij de MKB-kredietfaciliteit Gelderland. Dhr. Ruitenberg (SGP) heeft geen opmerkingen bij de Slotwijziging. Dhr. Van der Veer (PvdDieren) zegt dat in het programma Steengoed Benutten een project zit in Arnhem voor het verbeteren van het leefklimaat rond het Willemsplein. Onderdeel daarvan is een ijsbaan rond de fontein. Meestal heeft zo n systeem hoge energiekosten. In hoeverre rijkt de fantasie bij het Programma Steengoed Benutten dat hieruit ijsbanen worden gesubsidieerd? Deze vraag kun je ook stellen bij de MKB-kredietfaciliteit. Komt er nog een evaluatie van de MKB-kredietfaciliteit? En komt er ook een evaluatie rond de bouw van het provinciehuis en wanneer komt de eindafrekening? Gedeputeerde Markink ziet de Slotwijziging ook als een technisch stuk. In de commissie RLW hebben GS al excuses aangeboden dat er geen integrale afweging ten aanzien van de agrarische bebouwing in Steengoed Benutten heeft kunnen plaatsvinden. Dit programma is langzamerhand getransformeerd naar een manier van procesbegeleiding en -ontwikkeling. Dit kan vergeleken worden met de wijze waarop we de stedelijke ruilverkaveling geregeld hebben. Als GS denken dat er kansen zitten dan komen we daar bij PS op terug. Vermogen provincie inzetten op een dusdanige manier dat het een goed maatschappelijk rendement oplevert. GS denken dat ze dit al doen en wachten het voorstel van D66 af. Volgende week ligt er een Statenbrief ter informatie in GS met een nadere duiding van het MKBkredietfaciliteit. GS komen bij de Voorjaarsnota met de definitieve afrekening van het Gelders Huis. De verbouwing en de nieuwbouw is binnen de perken gebleven. Het asbest wat gevonden is zat met name in vloeren, plafonds en kozijnen. Dit was een forse tegenvaller. We hebben nu een asbestveilig Huis der Provincie. CROW is een kennisplatform die in eerste instantie gefinancierd werd vanuit het Rijk. Ook gemeenten en provincies hebben hier profijt van. Het is een platform waar kennis en nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden op het gebied van verkeersveiligheid en asfalt. Via het IPO is afgesproken dat dit voortaan via het provinciefonds naar de provincies en dan naar het platform gaat. In het kader van Steengoed Benutten worden ruimtelijke mogelijkheden samen met gemeenten en andere partners ontwikkeld. Dat er vervolgens een ijsbaan op komt is niet iets waar de provincie voor aan de lat staat. Er zijn ook ijsbanen die heel erg duurzaam zijn. Stemverklaring PvdDieren: als de provincie zo met duurzaamheid omgaat kunnen we niet voor deze Slotwijziging stemmen. Stemverklaring GroenLinks: blij met het geld dat beschikbaar wordt gesteld voor het jeugdcultuurfonds en het jeugdsportfonds. Besluit: conform voorstel met stemmen vóór van VVD, CDA, D66, SP, PvdA, ChristenUnie, SGP, GroenLinks en 50PLUS. 16 Debatverzoek ChristenUnie over Uitbreiding vliegbewegingen vliegveld Lelystad (PS ) Dhr. Plug (ChristenUnie) constateert dat het openen van Lelystad Airport zonder eerst het luchtruim te herindelen een te grote overlast gaat geven voor grote delen van Gelderland. Dit is onaanvaardbaar. Dhr. Kanis (D66) constateert dat PS zich tot nu toe terughoudend hebben opgesteld, zeker ook omdat er steeds weer nieuwe ontwikkelingen waren. Maar er lijken steeds meer negatieve effecten voor Gelderland te komen. D66 wil constructief blijven, maar een duidelijk signaal is nu wel nodig. Hij dient motie 17M77 in. Oost Nederland laat nu aan Den Haag weten dat het zo niet verder kan met Lelystad Airport. 12