FAQ s geitenhouderij en gezondheid September 2017

Transcriptie

1 FAQ s geitenhouderij en gezondheid September Waarom deze wijziging van de omgevingsverordening? Uit voorzorg, omdat uit recent onderzoek in opdracht van het Rijk blijkt dat omwonenden in straal van 2 kilometer rondom geitenhouderijen een verhoogde kans op longontsteking hebben. 2. Waarom de keuze voor bevriezen en niet voor bijvoorbeeld het voorschrijven van maatregelen om risico volksgezondheid te verminderen? Maatregelen kunnen nog niet worden voorgeschreven omdat uit onderzoek nog niet duidelijk is wat er nu precies zorgt voor de verhoogde kans op longontsteking: welke zijn de ziekteverwekkende stoffen, komen deze uit stal, dier, mest, transport, voedsel etc. Dat moet worden uitgezocht. Het Rijk heeft toegezegd dit onderzoek te zullen gaan uitvoeren. 3. Waarom nu? Na het Brabantse besluit d.d. 7 juli 2017 hebben we overlegd met de gemeenten over geitenhouderijen; daaruit blijkt een snelle groei in het aantal aanvragen, met name in Gelderland met relatief veel omwonenden. Het Rijk verwijst naar aanleiding van de zorgelijke onderzoeksresultaten naar decentrale overheden om maatregelen te treffen via ruimtelijke ordening. In de zomer is dit voorbereid en het eerste moment dat PS bij elkaar kwam is benut voor een voorbereidingsbesluit (30 augustus jl.). 4. Wat betekent dit voor bestaande Gelderse geitenhouderijen? Ons besluit tot wijziging van de omgevingsverordening is ook van toepassing op bestaande geitenhouderijen. De wijziging van de omgevingsverordening heeft tot gevolg dat er geen geiten bij mogen komen door uitbreiding van bestaande geitenhouderijen of door een volledige of gedeeltelijke wijziging van een veehouderij met andere landbouwhuisdieren naar een geitenhouderij. 5. Mag je bij geitenhouderijen de stallen inpandig verbouwen? Bij een inpandige verbouwing, waarvoor geen bouwvergunning is vereist, zal het oppervlakte die in gebruik is voor geiten niet of nauwelijks toenemen. De wijziging van de omgevingsverordening verbiedt echter uitbreiding van het aantal geiten, ook als er meer stalruimte beschikbaar komt. 6. Vormen bestaande geitenhouderijen geen risico voor volksgezondheid? Bij geitenhouderijen is uit onderzoek onder omwonenden in een zone van 2 km er omheen een toegenomen risico op longontsteking geconstateerd. Met het besluit tot wijziging van de omgevingsverordening willen we voorkomen dat dit risico nog groter wordt. 7. Geldt dit besluit ook voor kinderboerderijen? Ons besluit geldt voor een veehouderijbedrijf of veehouderijtak die uitsluitend of in hoofdzaak is bestemd voor het bedrijfsmatig houden van geiten. Het geldt dus niet voor particulier hobbymatig gehouden geiten of kleinschalig gehouden geiten op een kinderboerderij.

2 8. Wat betekent dit besluit voor lopende aanvragen voor groei of uitbreiding van of omschakeling naar geiten? Het voorbereidingsbesluit van 30 augustus jl. resp. het in voorbereiding zijnde besluit tot wijziging van de omgevingsverordening hebben geen gevolgen voor ingediende, ontvankelijke vergunningaanvragen of meldingen van vóór 30 augustus Deze kunnen in behandeling worden genomen en hoeven niet te worden getoetst aan het voorbereidingsbesluit, behalve als het een aanvraag om een afwijkvergunning betreft. Waren er al voorbereidende gesprekken voor een aanvraag gaande maar nog geen aanvragen bij gemeenten of omgevingsdiensten ingediend voor 30 augustus jl., dan betekent dit afhankelijk van het type aanvraag dat deze bij indiening moeten worden aangehouden (bouw- of aanlegvergunningen) of in behandeling mogen worden genomen (milieu- en natuurvergunningen). Milieu- en natuurvergunningen worden niet getoetst aan het voorbereidingsbesluit, maar wenselijk is dat de aanvrager wel wordt geattendeerd op het voor hem als geitenhouder geldende verbod. 9. Hoe zit het met kosten, die ondernemers hebben gemaakt voor uitbreidingsplannen, nu zij door dit besluit daar niet verder mee kunnen gaan? Als de voorbereidingen nog niet zover gevorderd waren, dat voor 30 augustus 2017 een melding of aanvraag is ingediend, dan vallen deze kosten onder het gewone ondernemersrisico. De exacte datum van het voorbereidingsbesluit was niet bekend bij de aanvrager of gemeente, maar onder meer uit brieven van de minister was al wel bekend dat de onderzoeksresultaten zorgelijk waren en werden lagere overheden opgeroepen tot het nemen van maatregelen. Ook had de provincie Brabant net voor de zomer al een moratorium afgekondigd. Dus voorzienbaar was een mogelijk voorbereidingsbesluit wel. 10. Waarom ook geen besluit voor andere dieren? Uit het eerste VGO-onderzoek bleken risico s op longontsteking door fijnstof vanuit pluimveebedrijven. Het Rijk zet nu in op het treffen van maatregelen aan de stalsystemen waardoor de uitstoot van stoffen vermindert. Wij zijn daarnaast in overleg met de gemeenten in Food Valley om dit soort stalsystemen versneld te kunnen invoeren en steunen een initiatief daartoe. Overigens zijn de gezondheidsprobleem niet alleen toe te schrijven aan landbouw; ook verkeer en industrie dragen via de lucht bij aan gezondheidsproblemen. 11. Bij Plussenbeleid wilde Gelderland geen gezondheidseisen opnemen omdat dit niet ruimtelijk relevant is, terwijl nu wel voor gezondheidsaspect een besluit is genomen. Hoe zit dat? Bij het Plussenbeleid gaat het om het nemen van maatregelen. Dit besluit gaat niet over het nemen van (risicoverlagende) maatregelen, maar om een door het voorzorgsbeginsel ingegeven stand-stillbesluit in afwachting van nader onderzoek. 12. Zetten andere provincie s geitenhouderijen ook op slot? Het moratorium van Brabant, de oproep van het Rijk en het feit dat we in de provincie Gelderland relatief veel omwonenden rond de geitenhouderijen hebben, is aanleiding geweest voor ons besluit. Mogelijk nemen andere provincies ook zulke stappen, maar dat is aan die provincies zelf om te besluiten. 2

3 13. Wat als een geitenhouderij net over de provinciegrens ligt, maar de 2 kilometerzone ligt deels op Gelders grondgebied? Deze wijziging van de omgevingsverordening heeft geen werking voor geitenhouderijen gelegen buiten de provinciegrens, maar alleen voor geitenhouderijen gevestigd binnen Gelders grondgebied. 14. Hoeveel tijd gaan gemeenten krijgen om hun bestemmingsplannen op deze wijziging van de omgevingsverordening aan te passen? In de Omgevingsverordening staat dat gemeenten na vaststelling van een wijziging van de omgevingsverordening twee jaar de tijd krijgen om hun bestemmingsplannen aan te passen. Die termijn geldt dus ook voor deze wijziging van de omgevingsverordening. 15. Kan beroep tegen dit besluit worden aangetekend? Tegen de vaststelling van de wijziging van de omgevingsverordening kan een belanghebbende geen bezwaar of beroep instellen. 16. Wat is de planning van de wijziging van de omgevingsverordening? Na de vaststelling door het college ligt de voorgenomen wijziging zes weken ter inzage. Reacties (zienswijzen) worden verwerkt in een commentaarnota. De commentaarnota wordt in het college van GS vastgesteld en het al dan niet naar aanleiding van deze reacties gewijzigde voorstel wordt vervolgens naar Provinciale Staten (PS) gezonden. PS kunnen vervolgens een hoorzitting organiseren, bespreken de wijziging van de omgevingsverordening in een openbare commissievergadering en besluiten daarna over de vaststelling van de wijziging van de omgevingsverordening. Dat zou in december a.s. kunnen gebeuren. 17. Hoe ziet de wijziging van de omgevingsverordening eruit? De wijziging van de omgevingsverordening heeft dezelfde strekking als het voorbereidingsbesluit: geen uitbreiding van bestaande geitenhouderijen, dus geen groei van het aantal geiten. We hopen dat er uit nader onderzoek naar de oorzaken van de longontstekingen zsm aangrijpingspunten komen voor maatregelen, zodat een gezonde duurzame ontwikkeling weer mogelijk wordt. In dat geval kunnen we later de omgevingsverordening weer aan passen. We overleggen hierover elk jaar met gemeenten, sector en GGD. 18. Hoeveel bedrijven hebben sinds het Brabantse moratorium vergunning aangevraagd? Uit een rondvraag langs gemeenten blijkt dat er vóór 30 augustus jl. 22 aanvragen waren ingediend en in behandeling waren. Daarvan zijn er 5 ingediend in de periode tussen 7 juli jl. (= datum besluit moratorium Brabant) en 30 augustus jl. (= datum voorbereidingsbesluit). 19. Waarom wil de provincie niet instemmen met een beperkte ontwikkeling? In Gelderland zijn geen veehouderijlocaties zijn waar niemand in de 2 km omtrek woont. Dat betekent dat er altijd sprake is van gezondheidsrisico s. Vooralsnog geldt, dat we de oorzaken van de longontstekingen niet weten. Met elke ontwikkeling gaan we daarom uit voorzorg uiterst terughoudend om. Er is geen enkele basis om bijvoorbeeld te kunnen bepalen of een groei van 5%, 10% of 20% kan worden toegestaan: er ontbreekt wetenschappelijke onderbouwing. 20. Wanneer zijn de vervolgonderzoeken bekend? Kan het college dit bespoedigen? 3

4 Het is nog niet bekend wanneer het Rijk de vervolgonderzoeken gereed heeft. Naar verwachting wordt eerst uit vervolgonderzoek bekend of het verband tussen geitenhouderijen en longontsteking bij omwonenden in 2 km daaromheen zich doorzet in de periode Voorts komt er een vervolgonderzoek naar de oorzaken van de longontstekingen. Een advies van de Gezondheidsraad wordt eind dit jaar, begin volgend jaar verwacht. Dat zou ertoe kunnen leiden dat ook via het milieuspoor (door het Rijk) maatregelen genomen kunnen worden. Wij zullen aandringen op spoed, als provincie en ook in IPO-verband. Daarbij zullen we pleiten voor een onderzoek speciaal in Gelderland (bijv. in de regio FoodValley). 21. Hoe beoordeel je een vergunning die is aangevraagd vóór 30 augustus? Deze vergunning kan, mits ontvankelijk, in behandeling worden genomen, het voorbereidingsbesluit gold toen niet. We verwijzen naar artikel en de daarbij behorende toelichting. 22. Kan de vestiging van een gastouderbedrijf of kinderopvang op een geitenhouderij worden toegestaan? Vanuit de wijziging van de omgevingsverordening is er geen grondslag om hier een uitspraak over te doen. Gemeenten dienen zelf een afweging te maken op basis van de huidige onderzoeksgegevens. 23. Is het VGO-onderzoek genoeg basis voor deze stap? Ja, het risico is aangetoond en het Rijk spreekt over zorgelijke signalen. Mede gelet op het aantal omwonenden rond geitenhouderijen in Gelderland, zijn wij van mening dat toename van de gezondheidsrisico s voorkomen moet worden. Uit voorzorg is daarom het voorbereidingsbesluit genomen en stellen we deze wijziging van de omgevingsverordening voor. 24. Wat te doen wanneer er aanvragen voor een milieuvergunning of Nb-wetvergunning zijn gedaan, al dan niet met of zonder bouwvergunning? Het is van de situatie afhankelijk welke vergunningen nodig zijn. Bijvoorbeeld: wordt bestaande ruimte benut of is er nieuwbouw nodig, is de locatie gelegen nabij natuur, moet er ook gesloopt of gekapt worden. De kans is aanwezig dat er vergunningverlening vanuit verschillende stelsels nodig is, terwijl de actualisatie van de Verordening alleen ziet op het ruimtelijke spoor. Wanneer er bijvoorbeeld één aanvraag is ingediend voor meerdere activiteiten, bijvoorbeeld bouwen, slopen en kappen, dan moet de hele aanvraag worden aangehouden. Als er aparte aanvragen zijn gedaan, moet elke aanvraag op eigen merites beoordeeld worden. Sommige aanvragen kunnen (of moeten, bijvoorbeeld de Omgevingsvergunning Beperkte Milieutoets) dan worden verleend of meldingen geaccepteerd, ondanks het Voorbereidingsbesluit Geitenhouderijen of de aanstaande Omgevingsverordening. Zo kan ook het verlenen van een Nbwetvergunning los staan van het voorbereidingsbesluit en de te wijzigen omgevingsverordening, aangezien de Nb-wetvergunning ziet op de gevolgen voor de natuur. Die verleende toestemmingen laten onverlet dat er een rechtstreeks verbod geldt om het gebruik te wijzigen krachtens de Wet ruimtelijke ordening. Dat verbod kan en moet gehandhaafd worden en het is wenselijk dat met het verlenen van toestemmingen de aanvrager/agrariër geattendeerd wordt op dit voor hem rechtstreeks geldende verbod. 25. Kan een vergunningaanvraag voor de OBM (Omgevingsvergunning Beperkte Milieutoets) worden geweigerd? Zie ook vraag 24: wanneer een aanvrager bijvoorbeeld geen nieuwe stal hoeft te bouwen en alleen en aanvraag OBM-vergunning heeft gedaan, kan deze niet geweigerd worden op basis van het 4

5 voorbereidingsbesluit of de wijziging van de omgevingsverordening. Maar wel geldt nog het verbod om het bestaande gebruik te wijzigen. Daarom is het wenselijk dat de aanvrager te kennen worden gegeven dat er een verbod geldt om het bestaand gebruik te wijzigen. Dit verbod kan en moet gehandhaafd worden. 26. Wat geldt er, wanneer een reeds vergunde stal nog gebouwd moet worden? Wanneer de bouw- of aanlegvergunning voor 30 augustus jl. is aangevraagd en voor de inwerkingtreding van de wijziging van de omgevingsverordening is verleend, tasten het voorbereidingsbesluit resp. de wijziging van de omgevingsverordening deze expliciet vergunde rechten niet aan. 27. Waarom verleent de provincie wel Nb-wetvergunningen voor geitenstallen, terwijl zij zelf een voorbereidingsbesluit hebben genomen en de regels gaan aanpassen? Voor het verlenen van een Nb-wetvergunning beoordeelt de provincie de gevolgen van een activiteit voor de natuur. Als die gevolgen binnen de regels blijven, moét de provincie deze vergunning verlenen. Dat staat los van het voorbereidingsbesluit en de wijziging van de omgevingsverordening, aangezien de Nb-wetvergunning toeziet op de gevolgen voor de natuur. 5