Titel JAARVERSLAG 2017 SCHELDE STERK MERK

Transcriptie

1 Titel JAARVERSLAG 2017 SCHELDE STERK MERK 1

2

3 Voorwoord Beste lezer, Het strategisch project ging in augustus 2015 van start. Nu half 2017 loopt het op kruissnelheid. Daarom stellen we u met tevredenheid het voortgangsrapport 2017 voor. Dit voortgangsrapport bevat een verslag van de activiteiten van augustus 2016 tot augustus 2017 en een programma voor , het derde en laatste werkingsjaar van het strategisch project. Dit najaar komen verschillende medewerkers de coördinator van het strategisch project versterken: om mee te helpen aan de openstelling van de kastelen in Laarne, Bornem en Kruibeke voor het grote publiek, om te werken aan de uitvoering van een ruimtelijke visie voor het Donkmeer, om het onthaalplan voor de Kalkense Meersen en Donkmeer concreet mee uit te voeren,... In dit verslag krijgt U een gedetailleerd overzicht van de voortgang van het project Schelde Sterk Merk. Wij zijn goed op weg om onze missie waar te maken: ruimte creëren om van de Scheldevallei tussen Antwerpen en Gent een mooiere en betere plek te maken om te leven (wonen, werken) en te beleven (recreëren). Veel leesplezier. Jan Briers Gouverneur Oost-Vlaanderen Voorzitter Schelde Sterk Merk Jozef Dauwe Gedeputeerde Oost-Vlaanderen Covoorzitter Schelde Sterk Merk 3

4 Inhoud Voorwoord... 3 Strategisch karakter van het project (uit de projectaanvraag)... 5 Werkingsgebied... 8 Missie Visie Actieplan Budget Bespreking acties Actieplan Budget Samenvatting in kaarten en schema s Huisstijl Bijlagen

5 Strategisch karakter van het project (uit de projectaanvraag) De getijgebonden Schelde is een belangrijk structuurbepalend element die een strategische positie inneemt centraal in de Vlaamse Ruit. Voor het Schelde-estuarium, als belangrijk gebied van de natuurlijke structuur in Vlaanderen, werden in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen gebiedspecifieke ontwikkelingsperspectieven uitgetekend. Dit houdt in dat omwille van het uitzonderlijk belang, de natuurlijke potentie van het Schelde-estuarium optimaal beschermd en ontwikkeld moet worden, rekening houden met de functie voor de scheepvaart en voor het integraal waterbeheer. De uitvoering van het Sigmaplan voorziet naast een forse investering in de beveiliging tegen overstromingen ook een belangrijk natuurherstel van de Scheldenatuur. Het Schelde-estuarium is met zijn brak - zoet gradiënt een vrijwel uniek estuarium in Europa. Een belangrijk Natura2000-netwerk tekent zich af binnen een verstedelijkt gebied. Het visiegebied is echter bestuurlijk en administratief-institutioneel erg complex. In het gebied liggen 12 gemeenten, 1 stad, 2 provincies. Het gebied wordt bovendien noordelijk en zuidelijk begrensd door de grootstedelijke metropolen Antwerpen en Gent. De behoefte in het gebied om te recreëren in een groene omgeving is dan ook zeer groot. De centrale ligging in de Vlaamse ruit moet ons waakzaam houden. Het kan niet de bedoeling zijn dat bezoekerscongestie (bv. locatiegebonden of bij piekmomenten) problematisch wordt voor het behalen van de Europese natuur doelen (instandhoudingsdoelstellingen). Anderzijds is een ruim maatschappelijk draagvlak voor het natuurherstel in de het Schelde-estuarium essentieel met het oog op het duurzaam karakter van dit herstel. Een verbeterde kennis en begrip van de Scheldenatuur en vooral een positieve beleving ervan is hiertoe van groot belang. De grote aaneengesloten bos- en natuurcomplexen die grotendeels ontstaan door de realisatie van het Sigmaplan hebben een grote meerwaarde vanuit toeristisch-recreatief oogpunt. Waar nodig, kan i.f.v. de ecologische draagkracht gedacht worden aan bezoekersbeheer en spreiding van recreatie in tijd en/of ruimte. De regio is bekend om zijn fietstrajecten langs het water, zijn veerponten, zijn vele bezienswaardigheden en natuurgebieden in de directe omgeving, zijn recreatieve vaart, zijn horeca. De uitdaging bestaat in het geleidelijk aan fysiek en kwalitatief aan elkaar rijgen van attractieve natuurgebieden, dorpen en bezienswaardigheden rondom een snoer van waterwegen en toeristisch recreatieve routes (waaronder wandel- en fietstrajecten) als structurerende hoofdassen. Het Sigmaplan is gebaseerd op veiligheid en natuurlijkheid maar vormt geen aaneengesloten gebied. Een gedragen globale gebiedsvisie die kansen geeft voor een landinwaartse integratie van landschappelijke, recreatieve en cultuurhistorische elementen en waarden, ontbreekt tot op heden. Een globale gebiedsvisie zou nochtans de ruimtelijke kwaliteit aanzienlijk kunnen verbeteren en de samenhang tussen verschillende initiatieven in het gebied versterken. De regio van de getijden-schelde zou door meer samenwerking en meer (bestaande) middelen te bundelen, kunnen evolueren tot één aantrekkelijk geheel voor inwoners en bezoekers. Het 'hinterland', steden en gemeenten zouden kunnen worden verbonden met de Schelde via aantrekkelijke, toegankelijke gebieden, gericht op welzijn en onthaal. Deze aanpak zal nieuwe kansen scheppen voor de socio-economische en ecologische ontwikkeling van de regio. 5

6 Om dit te verwezenlijken wordt een partnerschap opgericht waarin een sterk en vermarktbaar product vorm krijgt. Een stevige, kwalitatief hoogstaande groene infrastructuur binnen de verstedelijkte Vlaamse Ruit wordt zo gerealiseerd en verduurzaamd mét draagvlak. Het projectvoorstel zal toelaten een integrale aanpak te ontwikkelen die zich richt op afstemming en samenwerking tussen de verschillende actoren in het gebied met het oog op realiseren van volgende 3 strategische doelstellingen: I Schelde- en Durme-estuarium als Europese biodiversiteitshotspot De bestaande natuurgebieden langs de Zeeschelde en de getijgebonden Durme samen met de natuurontwikkelingsgebieden i.h.k.v. het Sigmaplan vormen de ruggengraat van een belangrijk Europees natuurgebied met hoge biodiversiteit. Een integrale benadering van het beheer van deze gebieden moet zorgen voor maximale kwaliteitsverbetering. Ter ondersteuning van deze ruggengraat wordt actief gezocht naar opportuniteiten om het netwerk te versterken. II Schelde- Durme-estuarium als toeristisch-recreatieve attractiepool We wensen de intrinsieke kwaliteiten van de streek te ontwikkelen en te benutten. Een regionale toeristisch-economische ontwikkeling is duurzaam als er verder consequent en doorgedreven geïnvesteerd wordt in toeristische voorzieningen. Die leiden tot een aantrekkelijk landschap met authentieke, goed beheerde en ontsloten groengebieden en monumenten. Er is nood aan kwaliteitopschaling en ontsluiting en aan uniforme en herkenbare toeristische infrastructuur die geïntegreerd is in het landschap en passend in de streek. Een ambitieuze en goed gedoseerde marketing van de regio is tevens onontbeerlijk. De ambities hiertoe worden, evenals de doelmarkten van waaruit bezoekers worden aangetrokken, beschreven in het Strategisch Beleidsplan Toerisme Scheldeland vzw. III Maximaal draagvlak en medeverantwoordelijkheid Door de regio beleefbaar te maken en mensen te betrekken bij de verdere ontwikkeling wordt het Schelde-Durme-estuarium concreet in de hoofden en de harten van de mensen. Hiervoor is het belangrijk om vanuit het partnerschap ook te investeren in eenduidige communicatie en een uniforme uitstraling. Op deze manier hopen we de lokale bevolking te overtuigen van het uniek karakter van het Schelde Durme estuarium, van de kansen die dit biedt voor de regio, hen tenslotte ook aan te zetten tot eigen initiatief. Voor een duurzame ecologische en toeristisch-economische ontwikkeling is voldoende draagvlak, medeverantwoordelijkheid en inzet van de lokale bevolking een kritische succesfactor. Door het versterken van het maatschappelijk draagvlak in het Schelde- en Durme-estuarium, zullen particulieren, lokale instanties, gemeenten, landbouwers en andere ondernemers meer bereid zijn om mee te werken aan het 'Schelde-sterk merk'. Het streven naar evenwicht en zelfs synergie tussen de economische, sociale en ecologische belangen moet er toe leiden dat weerstanden inspireren om oplossingen en acties uit te werken. Het Not In My Backyard-syndroom wordt omgezet in Please In My Backyard. 6

7 Het strategisch project wil deze globale doelstellingen omzetten in de volgende operationele doelstellingen: 1. Vergroten van de landschappelijke kwaliteit van het gebied (Schelde- Durme estuarium) (tegengaan van verrommeling/ versnippering, zorg voor erfgoed en natuur) 2. Een verdere kwalitatieve opschaling van de toeristisch recreatieve ontsluiting van het gebied (kwalitatief netwerk van wandel- en fietspaden) 3. Verdere uitbouw en stroomlijnen van het bezoekersonthaal en de beheersing van bezoekersstromen 4. Afstemmen van beheer en inrichting voor natuur, recreatieve infrastructuur en recreatieve activiteiten 5. Verhogen van de verhaling van het gebied i.f.v. de belevingswaarde: op een kwaliteitsvolle en interactieve manier aan de hand van moderne mogelijkheden. 6. Verhogen van de natuurbeleving van het gebied, rekening houden met de ecologische draagkracht van het gebied 7. Ambitieuze en goed gedoseerde marketing van de regio 8. Streekbeleving en streekidentiteit verhogen door middel van ondersteuning en promotie van streekgebonden producten. 9. Lokale bevolking sensibiliseren voor de bijzondere kwaliteiten van de regio zodat inwoners van de regio sterke ambassadeurs worden voor hun eigen streek. 10. Ontwikkelen van een visie op natuur- landbouw- en milieueducatie (NME) voor het Schelde- Durmeestuarium en de implementatie ervan door het uitvoeren van concrete NME-projecten. 11. Het ontwikkelen van een realisatiegerichte overlegstructuur die eenvoudig is in organisatie, die het eenheidsgevoel levendig houdt en acties opvolgt en bijstuurt. Het activeert de kwaliteiten van stakeholders en actoren en zet aan tot samenwerking dat leidt tot een gemeenschappelijke beeldvorming. 7

8 Werkingsgebied Het werkingsgebied van Schelde Sterk Merk is weergegeven op onderstaande kaart: Het project Schelde Sterk Merk strekt zich uit van Laarne tot aan de polder van Bazel en Rupelmonde met de gemeenten Berlare, Bornem, Puurs, Hamme, Kruibeke, Laarne, Sint-Amands, Temse, Waasmunster, Wetteren, Wichelen en Zele, de stad Dendermonde en de 2 provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen. De Schelde vormt hierbij de verbindende structuur waarbij de openruimtegebieden van de betreffende gemeenten een prominente rol spelen. Belangrijk hierbij zijn de landschappelijke dragers zoals beekvalleien, boscomplexen en kasteeldomeinen aanwezig in deze openruimtegebieden, waarvan we de herkenbaarheid en binding met de Schelde en haar getijgebonden bijrivieren willen versterken. Dit is een groot werkingsgebied. Op vlak van visie bekijken we dit als één geheel. In de dagdagelijkse werking onderscheiden we 5 deelgebieden waarbij het de taak van het overkoepelende strategische project is om steeds de eenheid en onderlinge verbondenheid te waarborgen: Kalkense Meersen en Berlare Durmevallei Klein-Brabant Dendermonde Polders van Kruibeke (& Temse) We zien de begrenzing van het werkingsgebied niet als een harde grens. We bekijken dit pragmatisch en per project. In de ontwikkeling voor een onthaal- en ontsluitingsvisie voor de Durmevallei nemen we bijvoorbeeld ook Lokeren mee omdat we geen visie op deze vallei kunnen ontwikkelen zonder een belangrijke schakel als Lokeren te betrekken. 8

9 Aangroei van partners Het voorbije jaar kwamen er verschillende partners bij als lid van Schelde Sterk Merk, één partner de gemeente Willebroek - viel af. We evolueerden van 30 partners aan de start van het project naar 36 partners momenteel: Vlaamse: Agentschap voor Natuur en Bos, Agentschap Onroerend Erfgoed, Departement Omgeving, Natuurpunt, Toerisme Vlaanderen, Vlaamse Landmaatschappij, Waterwegen en Zeekanaal nv Provinciale: Antwerpen, Oost-Vlaanderen, Toerisme Antwerpen, Toerisme Oost-Vlaanderen Regionale: Kolena vzw, Natuurpunt Zuid-Waasland, Regionaal Landschap Schelde-Durme, Schelde- Landschapspark, Toerisme Scheldeland, Toerisme Waasland, Vzw Durme Gemeentelijke: Berlare, Bornem, Dendermonde, Hamme, Kruibeke, Laarne, Puurs, Sint-Amands, Temse, Waasmunster, Wetteren, Wichelen, Zele Private: Algemeen Boerensyndicaat, Boerenbond, Koninklijke Vereniging der Historische Woonsteden & Tuinen, Landelijk Vlaanderen, Scaldisnet 9

10 Missie De missie van Schelde Sterk Merk is om ruimte te bieden om te leven (wonen, werken) en te beleven (recreëren) in de Scheldevallei tussen Antwerpen en Gent. De groen-blauwe ader van de Scheldevallei is hierbij cruciaal in het centraal deel van Vlaanderen waar de verstedelijking en het ruimtebeslag snel verder toenemen. Bebouwde oppervlakte in Vlaanderen in 2050 In de termen van het Witboek van BRV betekent dit een antwoord bieden op de suburbanisatie en de toename van het ruimtebeslag (p. 9) en in te spelen op de toekomstwaarde van de open ruimte (p.11) Uit het Witboek BRV p Robuuste en samenhangende open ruimte Het Vlaams ruimtelijk beleid mobiliseert en programmeert ontwikkelingen en investeringen in gebieden met een bijzondere veerkrachtsopgave: Vlaams ecologisch netwerk, strategische landbouwgebieden, ruimte voor water, Samenhangende gehelen ontwikkelen Strategische landbouwgebieden, robuuste natuur- en bosgebieden en veerkrachtige rivier- en beekvalleien realiseren Terugdringen van de versnippering Ruimte veerkrachtig inrichten Klimaatbestendige inrichting die voedselproductie, biodiversiteit, bodeminfiltratie en regenwatercaptatie garandeert Fijnmazige groenblauwe aders die de open en bebouwde ruimte verbinden Ruimtelijke druk vermijden Ontwikkelingen die druk uitoefenen gebiedsgericht wegnemen Nieuwe ontwikkelingen voor wonen, werken en recreëren binnen het bestaande ruimtebeslag De toename van de bebouwings- en verhardingsgraad van het landbouw gebied onder controle houden Slecht gelegen juridisch aanbod op cruciale plaatsen neutraliseren 10

11 De concrete ontwikkeling en verandering die het Witboek BRV beoogt voor het centraal deel van Vlaanderen is de volgende: Het centraal deel van Vlaanderen is het meest verstedelijkt en zal bovendien de sterkste bevolkingsgroei kennen. De concentraties van bevolking, economische activiteiten, metropolitane voorzieningen, de internationale toegangspoorten luchthaven Brussel Nationaal en de HST stations Antwerpen en Brussel-Zuid vormen samen de ruimtelijke ruggengraat waarmee Vlaanderen zich positioneert als competitieve metropool in de wereldeconomie. Het ruimtelijk beleid zet in op het versterken van die ruimtelijke ruggengraat met behoud van de leefkwaliteit. Het draagt zo bij aan de internationale concurrentiekracht van Vlaanderen. De speerpunten van het Vlaams ruimtelijk beleid in dit deel van Vlaanderen zijn: Ruimtelijke ruggengraat met een metropolitaan vervoerssysteem als drager ontwikkelen De omgeving rond Brussel kwalitatief ontwikkelen Lokale besturen ondersteunen bij de opvang van de demografische groei Leefkwaliteit en open ruimte versterken Het behoud van open ruimte is een bijzondere opdracht om plaatsen van rust en ruimte in de stedelijke drukte van centraal Vlaanderen te bewaren. Het is belangrijk om de voedselproductie op peil te houden zodat de stedelijke bevolking kan genieten van streek-eigen voedsel en een band behoud met de landbouwsector. De groene aders van het valleisysteem Schelde, Durme, Dender, Rupel, Nete, Zenne en Dijle vormen een ruggengraat voor natuur- en recreatiegebieden. Het stedelijk gebruik (tuinen, maneges, paardenweiden, ) van cultuurgronden en sterk mobiliteitsgenererend gebruik van agrarisch patrimonium is enkel mogelijk onder strikte randvoorwaarden. 11

12 Visie Om de missie te realiseren hanteert Schelde Sterk Merk volgende visie vertaald in drie strategische doelstellingen: Samen door een sterk overleg Schelde Sterk Merk heeft in zijn eerste werkingsjaar een projectstructuur geïnstalleerd. Deze wordt in het hoofdstuk hierna geschetst. Hier willen we de filosofie aangeven van waaruit het Strategisch Project vertrekt bij deze overlegstructuren. Schelde Sterk Merk wil zijn strategie uitvoeren door in de eerste plaats samen te werken vanuit een cultuur van samenwerking en niet vanuit een structuur van samenwerking. De cultuur van samenwerking heeft voorrang op de structuren vanuit de vaste overtuiging en ervaring dat door zo te werken we efficiënter en effectiever tot resultaten komen. Hiermee bieden we een antwoord op de vraag vanuit Ruimte Vlaanderen voor een uitvoeringsgerichte aanpak. In concreto betekent dit (hierna stellen we het voor de duidelijkheid zwart/wit, in de praktijk is de aanpak genuanceerder): Samenwerken vanuit structuren Primair gericht op een gezamenlijk, inhoudelijk en vooral concreet doel Vanuit de overkoepelende structuur Top-down idee verkopen Gobale aanpak Voortschrijdend proces Beslissingsmacht in stuurgroep (formeel) Eigen structuur uitbouwen en voorop stellen Streven naar een algemene financiering Vertrekt met overheadkost Bij voorkeur een overkoepelend budget om mee te vertrekken Samenwerken vanuit cultuur Primair gericht op een houding van samenwerking binnen een abstracter kader Vanuit de partners, aaneen breien van 1-op-1 gesprekken! Bottom-up ideeën verbinden Belang van saucissoneren Iteratieve aanpak Beslissingsmacht meer met projectpartners (informeler) Werken vanuit bestaande samenwerkingsverbanden Financiering per project Overheadkost kan een gevolg zijn Combineren van (financiële) mogelijkheden = breien van budgetten Samen voor een sterke visie Schelde Sterk Merk wil zijn missie verder onderbouwen door een uitgewerkte, gedragen visie. Vanuit de hierboven aangehaalde filosofie hebben we bij de aanvang van het strategisch project gekozen om geen grote visieteksten te formuleren maar te vertrekken vanuit de eerder geschetste missie. Schelde Sterk merk werkt visies uit maar doe dit voor concrete deelprojecten. Hierbij is het wel essentieel dat de visies in samenhang worden ontwikkeld en ook bijdragen aan de ruimere missie van Schelde Sterk Merk. 12

13 Samenhang is een sleutelwoord. We zoeken samenhang door te kiezen voor een integrale aanpak van hefboomprojecten die complex zijn en die het lokale niveau overstijgen. Bovendien kiezen we bewust voor projecten waarbij tegelijkertijd doelstellingen van natuur, veiligheid, recreatie en toerisme, gediend worden: Natuur & veiligheid (via Sigma) Landschap & erfgoed Recreatie en toerisme De criteria onder het volgende punt gaan hier verder op in. Ruimte om te leven voor mensen, fauna en flora & Ruimte om te beleven Schelde Sterk Merk werkt aan ruimte om te leven en te beleven via projecten die aan volgende criteria afgetoetst worden 1. Van bovenlokaal niveau, relatie met planningsprocessen 2. Een duidelijke voorbeeld- en signaalfunctie met betrekking tot de realisatie van de doelstellingen en ontwikkelingsperspectieven die opgenomen zijn in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen 3. Een integraal karakter waarbij alle verschillende actoren en elementen samengebracht worden en afgestemde acties ontwikkeld worden voor het projectgebied. Voorbeelden uit de projectaanvraag zijn: uitbouw van de Sigmahuisstijl, ontsluiting van gebieden via onthaalpoorten en gebiedstoegangen op een hiërarchische manier, een goede bereikbaarheid zowel via water als over land, socio-economische meerwaardecreatie (horeca, buurtparken, recreatiegebieden, ) door de onthaalpoorten bij voorkeur buiten de eigenlijke natuurgebieden te leggen. 4. Een functionele verwevenheid in het projectgebied Voorbeelden uit de projectaanvraag zijn: complementair werken aan de doelen van het Sigmaplan, verweving van landschappelijke functies (zoals landbouw, recreatie, natuur, erfgoed, bedrijven), nastreven van economische diversificatie via natuur- en landschapsbeheer en via toeristischrecreatieve initiatieven, koppeling van educatie aan de beleving van open ruimte in een randstedelijke context, maatschappelijke valorisatie van cultuurhistorische sites (bv. de Koolputten te Hamme, de kastelen, ), enz. 5. Een hefboomeffect, het maakt onderdeel uit van of stimuleert een vernieuwingsproces 13

14 Voorbeelden van stimuli of vernieuwingen uit de projectaanvraag zijn: de toeristische economie, de levenskwaliteit van het gebied, multifunctionele bedrijven binnen landbouw, realiseren van de instandhoudingsdoelstellingen voor het Schelde-estuarium, de beveiliging tegen overstromingen via het Sigmaplan 6. Een administratief-institutionele complexiteit die de mogelijkheden van een lokaal bestuur voor de realisatie ervan overstijgt 14

15 Actieplan Het actieplan van augustus 2016 tot augustus 2017 bouwde verder op het voorgaande jaar. De opgestarte projecten en acties werden verder gezet. In het geel gemarkeerd staan die acties die in het voorbije jaar extra aandacht kregen. Nr Omschrijving actie Trekker Timing Samen door een sterk overleg (SSO) SSO1 Opzetten projectstructuur Schelde Sterk Merk 2015 SSO2 Overlegstructuur (Natuurinrichtingsproject) Kalkense Meersen & Berlare VLM/Schelde Sterk Merk 2015 e.v. SSO3 Overlegstructuur (Landinrichtingsproject) Klein-Brabant VLM/Schelde Sterk Merk 2015 e.v. SSO4 Overleg Kruibeke W&Z 2015 e.v. SSO5 Overlegstructuur Durmevallei Schelde Sterk Merk 2016 e.v. SSO6 Overleg met Dendermonde Schelde Sterk Merk 2015 e.v. SSO7 Oprichting van vzw Poldersparkschap Schelde Sterk Merk/Gemeente Kruibeke SSO8 Schelde Sterk Merk in andere overlegstructuren Schelde Sterk Merk 2015 e.v. Samen voor een sterke visie (SSV) SSV1 Ontwikkeling van rode draad voor het werkgebied Schelde Sterk Merk SSV2 Ontwikkeling onderbouw voor toeristische ontwikkeling KU Leuven SSV3 Ontwikkeling visie op logies TOV/TPA 2016 SSV4 Opvolgen Man&Biosphere in Bovenschelde Schelde Sterk Merk 2015 e.v. SSV5 Onderzoek haalbaarheid van een Rivierpark Scheldevallei Schelde Sterk Merk

16 Ruimte om te leven voor mensen (RLM) RLM1 Onthaalplannen voor Berlare-Kalkense Meersen VLM RLM2 Onthaalplannen voor Durme Schelde Sterk Merk RLM3 Dorpskernhernieuwing Gemeenten RLM4 Mobiliteit (Waterbus) Havenbedrijf/SP Havenland RLM5 Verbeteren van verbindingen (in de vorm van landschapsparken): tussen Wetteren en Den Blakken Schelde Sterk Merk 2016 e.v. RLM6 Uitvoering onderzoek Hoevetoerisme & Korte keten landbouw Schelde Sterk Merk 2016 RLM7 Uitvoering onthaalplannen Berlare-Kalkense Meersen RLSD/SSM/ gemeenten Ruimte om te leven voor fauna en flora (RLF) RLF1 Indienen Life Climate Change-project in Schelde-Durme ANB & WenZ RLF2 Verbeteren van verbindingen door KLE RLSD 2015 e.v. RLF3 Realisatie van een Rivierpark Scheldevallei Schelde Sterk Merk 2018 e.v. Ruimte om te beleven (RB) RB1 Uitvoering openstelling kastelen en ontwikkeling van hun ruime omgeving Schelde Sterk Merk 2015 e.v. RB2 Beheersplan Fort Liezele (en samenwerking met Breendonk) Puurs RB3 Uitbouw wandelnetwerk Oost-Vlaanderen (in en buiten zoekzones) TOV 2015 e.v. RB4 Uitbouw logies met focus op kleinschalig logies en hoevetoerisme TOV/TPA 2016 e.v. RB5 PDPO Toerismeboeren Streekplatform Meetjesland 2017 RB6 Hotelproject Dendermonde TOV/TPA 2017 e.v e.v. RB7 RO in Berlare (natuur /toerisme) Provincie/RLSD/ Schelde Sterk Merk/Berlare 16

17 Ruimte om te beleven (RB) RB8 Verhogen natuurbeleving met de ontwikkeling van 5 natuurbelevingspaden ANB/Schelde Sterk Merk RB9 Belevingspunten in Kalkense Meersen TOV 2018 RB10 Versterken van de natuur-educatieve werking (gidsen, ambassadeurs, natuurouders) in het buitengebied Schelde Sterk Merk/RLSD 2018 e.v. RB11 RB12 Uitrol van het concept van de natuurouders Idee: Uniforme belevingselementen en informatie toevoegen aan dorpskernhernieuwing RB13 Nieuwe Scheldehappening (1 ste editie in 2019) ANB/Schelde Sterk Merk Schelde Sterk Merk/RLSD 2018 e.v e.v. 17

18 Budget Het budget voor het werkingsjaar van half augustus 2016 tot half augustus 2017 was als volgt: Omschrijving uitgaven Gebudgetteerd Reëel Loonkost en verzekeringen Kantoor en kantoorbenodigdheden Opleidingen, congressen en literatuur Onkostennota's (km, telefoon, trein, ) Diverse leveranciers Communicatie (Huisstijl, site, nieuwsbrief, ) Business plan kastelen Reserve/overdracht naar volgend jaar Totaal Omschrijving inkomsten Budget Subsidie Ruimte Vlaanderen Bijdrage gemeenten Totaal De bijdrage van de gemeenten is opgesplitst volgens de inwoneraantallen. Buiten budget zijn er nog een aantal zaken gerealiseerd. Deze werden voor 100% gefinancierd door derden maar de betaling verliep via Schelde Sterk Merk als (mede-)coördinator van deze initiatieven: Omschrijving In/Uit Kunstwerk Gys Van Vaerenbergh Studie Durmevallei Totaal

19 Bespreking acties Het actieplan opgebouwd rond drie krachtlijnen (samen sterk, ruimte om te leven & ruimte om te beleven) kreeg verder concrete vorm. Bij de concrete uitwerking van deze krachtlijnen in acties springen twee grote werven in het oog. In het eerste werkingsjaar werd een eerste grote werf opgestart: Van Steen tot Steen langs de Schelde. In het tweede werkingsjaar werd de haalbaarheid van een tweede grote werf onderzocht: Rivierpark Scheldevallei : (1) Van Steen tot Steen langs de Schelde Gekoppeld aan de natuurbeleving in de Sigmagebieden zal Schelde Sterk Merk samen met de eigenaars en tal van partners een aantal kastelen en hun ruime omgeving ontsluiten voor het grote publiek, in het bijzonder de kastelen van Wissekerke (Bazel), Bornem en Laarne. Hiermee valoriseren we erfgoed en natuurbeleving. Daarnaast worden sterke, nieuwe publiekstrekkers in dit gebied gecreëerd om extra bezoekers aan te trekken, ook vanuit de steden Gent en Antwerpen. Schelde Sterk Merk investeerde in 2016 veel tijd, energie en middelen in de opmaak van een business plan voor het subsidiedossier Van Steen tot Steen langs de Schelde. In december kregen we bericht dat Toerisme Vlaanderen deze subsidie van 4,4 miljoen toekent. Het business plan zal nu uitgevoerd worden opdat de kastelen tegen 2022 kunnen open gaan voor het grote publiek. Deze eerste werf is de grootste werf van dit strategisch project. (2) Rivierpark Scheldevallei De Sigmagebieden en de bestaande natuurgebieden vormen de basis van een prachtig natuurgebied met slikken en schorren langs de Schelde. Samen met de kwalitatieve open ruimte waar landbouw het landschap mee vormt, maken ze het Rivierpark Scheldevallei. De stenen langs de Schelde zullen, net als de steden Dendermonde, Gent en Antwerpen mee de toegangspoorten tot het park vormen. Het voorbije jaar werd de haalbaarheid van een Rivierpark Scheldevallei onderzocht. Alle partners werden bilateraal aangesproken en verschillende workshops werden gehouden. De conclusie was dat dit een haalbare kaart was en de stuurgroep van december 2016 gaf hiervoor groen licht. Dit resulteerde in een visietekst. Deze visietekst was de basis voor de subsidieaanvraag voor een nieuw strategisch project. Bij goedkeuring van deze subsidie wordt deze werf volgend jaar binnen een nieuw strategisch project opgestart. In 2017 werken we wel nog aan een charter als bekrachtiging van de ambitie om dit Rivierpark op te richten. Deze twee werven vormen mee de paraplu voor tal van andere verbindende acties. De projecten van de kastelen en van het Rivierpark Scheldevallei worden maar zinvol als ze ingebed zijn in overkoepelend overleg, een gedragen, gezamenlijke visie, een sterk logiesapparaat, een uitgebouwde duurzame mobiliteit, dekkende wandel- en fietsnetwerken met attractieve belevingspunten, een goed onthaal en uitgewerkte publieksbemiddeling: (1) Samen sterk door overleg Vanuit Schelde Sterk Merk werd, naast tal van bilaterale gesprekken, ook deelgenomen aan overlegstructuren van verschillende partners, het overleg m.b.t. Natuurinrichtingsproject Kalkense Meersen en Donkmeer, Landinrichtingsproject Klein-Brabant, opvolgingsvergaderingen over de Polders van Kruibeke, overleg m.b.t. het onthaalplan voor Kalkense Meersen en Donkmeer, aansturen van de overlegstructuur voor de Durmevallei, structureel overleg met Dendermonde, Schelde Sterk Merk ging ook toelichtingen geven bij verschillende besturen van gemeenten en andere organisaties. 19

20 In het kader van het onderzoek van de haalbaarheid van een Rivierpark Scheldevallei werden alle partners bilateraal gesproken. De ambitie blijft om dit jaarlijks minimum één keer te doen. (1) Samen voor een sterke visie Als we met Van Steen tot Steen langs de Schelde en met Rivierpark Scheldevallei het basis- of kernproduct voor toerisme versterken is het ook noodzakelijk het logiesaanbod hierop af te stemmen. Daarom ontwikkelden de provinciale toeristische overheden samen met de regionale toeristische overheden en Schelde Sterk Merk een visie op de ontwikkeling van logies in de Scheldevallei (Logiesplan). Deze visie werd voorgesteld aan de stuurgroep van Schelde Sterk Merk in december In deze visie focussen we op kleinschalige logies en de realisatie van een aantal beeldbepalende logies. Dit logiesplan en de studie over Korte keten en hoevetoerisme die tijdens het eerste werkingsjaar werd opgemaakt was mee de basis en de aanleiding om een aanvraag voor PDPO subsidie in te dienen rond Toerismeboeren. Het streekplatform Meetjesland en Toerisme Oost-Vlaanderen zijn de trekkers van dit dossier dat door Schelde Sterk Merk werd geïnitieerd. Recent kregen we bericht dat dit dossier goedgekeurd is. Onthaal- en ontsluitingsvisies zijn de basis voor een sterk onthaal en een goede, duurzame ontsluiting voor zowel Van Steen tot Steen langs de Schelde als voor Rivierpark Scheldevallei. We werken hier bewust met aparte, complementaire plannen voor de verschillende deelgebieden. Op vlak van onthaal- en ontsluitingsvisies bestond al een plan voor de Polders van Kruibeke en voor de Kalkense Meersen en Donkmeer. De financiering voor de opmaak van een onthaal- en ontsluitingsvisie voor de Durme geraakte rond in overleg met ANB, W&Z, het Regionaal Landschap Schelde-Durme, Toerisme Oost-Vlaanderen (Waasland en Scheldeland) en de gemeenten Hamme, Zele, Waasmunster, Temse en Lokeren. Juist voor het jaareinde 2016 kwam de jury samen voor de gunning van deze opdracht aan het studiebureau Stramien i.s.m. Pavlov. Dit voorjaar werd gestart met de opmaak van een onthaal- en ontsluitingsvisie voor de Durmevallei. Hiermee beschikken we binnenkort voor grote delen van de Scheldevallei over complementaire visies voor onthaal en ontsluiting. Naast logies en onthaal en ontsluitingsvisies voor het werkingsgebied is ook een visie op publieksbemiddeling van belang. Publieksbemiddeling zorgt immers voor een sterk draagvlak en inbedding bij de bewoners van de Scheldevallei. In het voorbije jaar werd in samenwerking met Agentschap Natuur en Bos, Waterwegen en Zeekanaal het Regionaal Landschap Schelde-Durme en het Waterbouwkundig Laboratorium een Europees subsidiedossier ingediend en goedgekeurd: LIFE SPARC (Space for Adapting the River Scheldt to Climate Change). Onderdeel van dit dossier is een visie op publieksbemiddeling via gidsenwerking, ondernemers-ambassadeurs en een natuur-educatieve werking die kan zorgen voor een solide draagvlak en uithangbord voor dit Europees project maar tegelijkertijd voor Van Steen tot Steen langs de Schelde en Rivierpark Scheldevallei. Bij de uitwerking zullen we samenwerken met EROV, de toeristische overheden, de natuurgidsen en andere belanghebbenden. (2) Ruimte om te leven Op vlak van onthaal en ontsluiting van de Scheldevallei werden verschillende stappen gezet. In sommige deelgebieden begonnen we zoals gezegd aan het opmaken van een visie, in andere aan de uitvoering en elders aan de permanente verankering van het onthaal en de ontsluiting: o Opstart van de opmaak van een onthaal- en ontsluitingsvisie voor de Durme (zie punt hierboven). o De onthaalplannen voor Kalkense Meersen en Donkmeer werden gefinaliseerd. In overleg met de gemeenten Berlare, Wichelen, Wetteren en Laarne werden middelen vrij gemaakt voor de aanwerving van een deeltijdse coördinator ( 1/5 VTE) voor de uitvoering van deze plannen. 20

21 De aanwerving liep in voorjaar 2016 en Emanuel Ramoudt ging per 1 augustus aan de slag als coördinator voor Kalkense Meersen en Donkmeer. Deze coördinator werkt vanuit de schoot van enerzijds de provincie Oost-Vlaanderen en anderzijds het Regionaal Landschap Schelde- Durme/Schelde Sterk Merk. o Schelde Sterk Merk trekt in de gemeente Kruibeke mee de oprichting van een Poldersparkschap/Polderij met alle streekholders van de Polders van Kruibeke om samen tot een goed beheer en sterke verdere ontwikkeling van deze polders te komen. Hiervoor werd in onderling overleg door Schelde Sterk Merk een visietekst uitgeschreven en een huishoudelijk reglement opgemaakt. Met de gemeente Kruibeke werd overeen gekomen dat zij hiervoor een voltijds kracht zal aanwerven in najaar Het Havenbedrijf werkte verder aan de lancering van de Waterbus. Samen met de gemeenten Kruibeke, Temse en later ook Bornem en onder impuls van gouverneur Briers werd regelmatig overleg gepleegd met de initiatiefnemers van de Antwerpse Waterbus. De Waterbus werd in juni 2017 gelanceerd. Uit de gesprekken met het Havenbedrijf volgde dat de stop voor de Waterbus in Kruibeke kwam te liggen. In het najaar van 2017 worden verdere gesprekken gevoerd om te bekomen dat de Waterbus in het kader van toerisme en recreatie ook verder vaart tot in Temse/Bornem. De werking van de Waterbus van groot belang binnen het geheel van maatregelen voor een duurzame mobiliteit in het kader van Van Steen tot Steen langs de Schelde en Rivierpark Scheldevallei. (3) Ruimte om te beleven Schelde Sterk Merk hielp mee de partijen rond tafel brengen voor de gesprekken ter voorbereiding van (de gunning van) een beheersplan voor het Fort van Liezele en zijn omgeving (Puurs) in het kader van het lopende Landinrichtingsproject in Klein-Brabant. Schelde Sterk Merk werkt op diverse vlakken mee aan de sterkere beleving van de Scheldevallei voor inwoners en bezoekers van de Scheldevallei: o Toerisme Oost-Vlaanderen diende in overleg en samenwerking met Schelde Sterk merk een subsidiedossier voor het realiseren van belevingspunten in de Kalkense Meersen. Toerisme Vlaanderen kende hiervoor uiteindelijk geen subsidie toe. Toerisme Oost-Vlaanderen besliste vervolgens om met eigen middelen toch een aantal belevingspunten in de Kalkense Meersen te realiseren in o ANB gaf de opdracht voor de conceptontwikkeling van 5 natuurbelevingspaden verspreid over de Scheldevallei voor families met kinderen. Schelde Sterk Merk zorgde mee voor de coördinatie en opvolging van dit project. Met de goedkeuring van enerzijds het voormelde Europese subsidiedossier Space for Adaptating the River Scheldt to Climate Change (SPARC) en anderzijds de goedkeuring van het dossier Van Steen tot steen langs de Schelde wordt het mogelijk om deze paden te realiseren. o Hetzelfde Europese project maakt het ook mogelijk om het evenement de Scheldehappening opnieuw te organiseren. Ook dit is een verbindend evenement en element dat het ganse werkingsgebied van Schelde Sterk Merk bestrijkt. Om een bestaande ruimtelijke visie op vlak van natuur en toerisme voor het Donkmeer in Berlare te kunnen uitvoeren en ook in lijn met het logiesplan van de toeristische overheden en Schelde Sterk Merk kwam Schelde Sterk Merk/Regionaal Landschap Schelde-Durme in overleg met de provincie Oost-Vlaanderen en de gemeente Berlare tot afspraken om een 4/5 kracht aan te werven en een budget voor uitvoerende studies toe te kennen. Emanuel Ramoudt werd ook voor deze taken aangeworven. 21

22 Van Steen tot Steen langs de Schelde Openstelling van de kastelen en ontwikkeling van hun ruime omgeving (RB 1) Het kastelenproject als kapstok voor een belangrijk deel van de werking van het strategisch project Van Steen tot Steen langs de Schelde De Scheldevallei heeft een bijzonder groot toeristisch groeipotentieel. Uit de cijfers van Toerisme Vlaanderen blijkt dat de groeicijfers voor de Scheldevallei sterker zijn dan vele van zijn concurrenten. Hier speelt Van Steen tot Steen langs de Schelde volop op in door alle elementen van onderstaande aanbodpiramide te versterken en verbinden. Het project geeft mee uitvoering aan de Beleidsnota van Minister Weyts die stelt: Het samenspel van landschap, erfgoed en beeldcultuur prikkelt de internationale bezoeker, die vandaag vooral op de kunststeden is gericht, en motiveert de hedendaagse toerist om op verkenning te gaan in de ruimere omgeving rond de kunststeden. Het is onze bedoeling dat bezoekers, nog meer dan nu het geval is, in de toekomst verschillende steden en regio s combineren. Het gewenste effect van verblijfsduurverlenging zorgt uiteraard voor een verhoogde economische return. Een groot draagvlak Van Steen tot Steen langs de Schelde is gedragen door vele partners, die mee vormgeven, uitwerken en investeren (toeristische overheden, gemeenten, Regionaal Landschap, ANB, W&Z, ). Ook de link met Gent en Antwerpen wordt versterkt. Voor de exploitatie staan de gemeente Laarne (Kasteel van Laarne), Natuurinvest (Kasteel van Bornem) en gemeente Kruibeke (Kasteel van Wissekerke) garant. Het enthousiasme voor het project heeft nu al aangezet tot nieuwe initiatieven: Zo zal bijvoorbeeld VLM in de tweede fase van zijn landinrichtingsproject Klein-Brabant inspelen op onze plannen met het kasteel van Bornem en zijn omgeving. De Stenen van de Schelde De Scheldevallei is rijk aan erfgoed, zowel in de kunststeden Gent en Antwerpen als daarbuiten. Met dit project willen we de prachtige kastelen langs de rivier laten uitgroeien tot sterke toeristische producten 22

23 en hiermee heel de regio op een hoger niveau tillen. Van het Steen in Antwerpen tot het Gravensteen in Gent met daartussen de kastelen van Wissekerke (Kruibeke), Bornem en Laarne. Op vlak van investeringen ligt de focus van dit dossier op de laatste drie kastelen. Het verhaal en de marketing trekt dit open naar de ganse vallei, inclusief de kunststeden Gent en Antwerpen. In de kastelen van Wissekerke, Bornem en Laarne focussen we op vier punten: 1. De kastelen zelf worden uiteraard opengesteld voor bezoekers. 2. Ze krijgen allen een state-of-the-art onthaal. 3. Ze worden sterk ingebed in de nabije en ruimere omgeving (connecting the dots). 4. Elk van de kastelen pakt uit met een extra reason to visit. In Wissekerke treedt de bezoeker in de voetsporen van een kasteelbewoner met de Augmented Reality-bril. Laarne biedt een iconisch belevingsparcours rond het waterslot. En het unieke landschap van het Graafschap van Bornem met de Oude en nieuwe Schelde zullen in één blik te zien zijn vanuit de unieke uitkijktoren. Connecting the dots Door aan de hand van de kastelen alle elementen van het toeristisch product in de Scheldevallei te verbinden en door de link met Gent en Antwerpen te versterken, zorgen we voor een geïntegreerde beleving voor de bezoeker. We werken hier concreet aan op zeven essentiële punten: 1. Erfgoedbeleving De kastelen zijn ingebed binnen hun omgeving door de sterke link met de omliggende dorpen en natuurgebieden. Ook andere kastelen - zoals d Ursel - en Dendermonde worden betrokken. Met het Gravensteen en het Steen wordt een inhoudelijke link gemaakt die in elk kasteel ook nog eens een aparte plek krijgt en die als een rode onderliggende draad doorheen het verhaal loopt. 2. Natuurbeleving Het wandel- en fietsnetwerk is al sterk ontwikkeld en wordt verder uitgebouwd i.s.m. Toerisme Oost- Vlaanderen en Toerisme Provincie Antwerpen. Het beleven van het landschap door te fietsen en te wandelen wordt versterkt door de creatie van de eerder vermelde natuurbelevingspaden (i.s.m. Agentschap Natuur en Bos) en belevingspunten (i.s.m. Toerisme Oost-Vlaanderen). 3. Logiesbeleving Met Toerisme Oost-Vlaanderen, Toerisme Provincie Antwerpen, Toerisme Scheldeland en Toerisme Waasland voeren we zoals eerder aangegeven een gezamenlijke visie op logies uit. 4. Bekendheid De toeristische overheden zien dit project als een extra troef om in te zetten op free publicity voor een grotere bekendheid van de regio. We zullen de kastelen als een geheel presenteren aan de bezoekers. 5. Fysieke bereikbaarheid/duurzame mobiliteit Met de waterbus vanuit Antwerpen tot in Kruibeke en later hopelijk ook Temse/Bornem, met de fietsnetwerken incl. de fietsostrades, met de doelstelling voor uitbouw van privaat fietsenverhuur en met het commercialiseren van fietsvakanties i.s.m. Toerisme Provincie Antwerpen/Toerisme Oost- Vlaanderen en de reissector wordt de fysieke bereikbaarheid van de vallei en zijn kastelen versterkt. 6. Mentale bereikbaarheid We zullen zorgen voor overzichtskaarten van steden én het buitengebied, een overkoepelende site/social media voor de kastelen, een sterke doorverwijzing bij het onthaal ter plekke en één huisstijl voor meubilair. 7. Evenementen 23

24 We voorzien overkoepelende evenementen. Zo zal zoals gezegd de Scheldehappening in 2019 terug georganiseerd worden. Toekenning van hefboomsubsidies bij Toerisme Vlaanderen In de loop van december kende Toerisme Vlaanderen een subsidie van toe aan Schelde Sterk merk voor de uitvoering van het project Van Steen tot Steen langs de Schelde. Schelde Sterk Merk neemt nu de nodige stappen voor de uitvoering van het ingediende business plan. De eerste stappen zijn: In Laarne is er in januari een doorbraak gemaakt voor de samenwerking in dit project met de gemeenten Laarne en de eigenaar van het kasteel, de vzw Historische Woonsteden. Een nieuw business plan voor Laarne werd uitgewerkt. Dit ligt momenteel ter goedkeuring voor bij Toerisme Vlaanderen. In Bornem zijn de gesprekken tussen het Domein van Bornem en Natuurinvest gestart. In Kruibeke overlegden we over de invulling van het geïntegreerd beheersplan voor de site. Dit beheersplan moet tegen zomer 2018 klaar zijn. Het erfgoedluik is nu al klaar. Dit project behelst ook een aantal belangrijke ruimtelijke aspecten: Toerisme Vlaanderen vroeg stedenbouwkundige attesten op voor Bornem en Kruibeke. Voor Kruibeke is dit al ingediend, voor Laarne en Bornem is dit zo goed als klaar. Tegelijkertijd vraagt de realisatie van het project in Bornem en Laarne voor een RUP. In Laarne gaan we naar een aanpassing van de bestemming. Het kasteel ligt momenteel immers in natuurgebied. Agentschap Natuur en Bos geeft zelf aan dat deze bestemming niet overeen komt met de realiteit. We zullen de bestemming aanpassen opdat de activiteiten op het domein stroken met de bestemming. Hieraan wordt nu gewerkt. In Bornem is de ruimtelijke inpassing van het project niet gemakkelijk omwille van de hoge natuurwaarden en erfgoedwaarden van het gebied. Na vooroverleg met Agentschap Natuur en Bos en Agentschap Onroerend Erfgoed kregen we wel positieve, voorwaardelijke preadviezen. Het bureau Omgeving is aangesteld om zowel stedenbouwkundig attest als RUP te begeleiden en op te maken. Begin september startte ook een nieuwe medewerker, Kristoffel Raes, die voltijds het kastelenproject zal kunnen opvolgen en trekken. 24

25 Rivierpark Scheldevallei Haalbaarheid Rivierpark Scheldevallei In het najaar van 2016 onderzochten we de haalbaarheid van een Rivierpark Scheldevallei. We bekeken hierbij ook of de finaliteit een Nationaal Park Scheldevallei kan zijn. Hiertoe maakten we een ronde van alle partners van Schelde Sterk Merk. Geopunt.be: Vogelrichtlijn (blauwe zones), Habitatrichtlijn (groene zones), VEN/IVON en Ankerplaatsen Geopunt.be: Sigmagebieden, Herbevestigde Agrarische Gebieden (paarse zones) en Habitat-gebieden (gearceerde zones) 25

26 We wensen een Rivierpark Scheldevallei op te richten omdat: Visie van Schelde Sterk Merk Dit is een logische stap binnen de visie en missie van Schelde Sterk Merk. Witboek Ruimte Vlaanderen In de visie van Ruimte Vlaanderen is de groen-blauwe as langs de Schelde van Vlaamse strategisch belang. Met dit project willen we dit benadrukken en verder verankeren. We hebben hierbij niet de ambitie om op vlak van ruimtelijke planning veranderingen na te streven. Sigmaplan en de Scheldegemeenten Het Sigmaplan is in volle uitvoering en het krijgt steeds meer steun vanuit de gemeenten en partners in de Scheldevallei. Daarom lijkt het haalbaar om dit idee dat overigens al lang circuleert - momenteel formeel te lanceren. Het strategisch project Havenland en EGTS Linieland Dit strategisch project gaat dit najaar van start nu de projectcoördinator aangeworven is. Vanuit Havenland zal ook de uitbouw van Groot Saeftinghe ondersteund worden. Groot Saeftinghe wil een grenspark zijn met de ambitie om misschien nationaal park te worden. Vanuit Schelde Sterk Merk houden we het pleidooi om de getijgebonden Schelde en zijn omliggende natuurgebieden als één geheel te zien. We gingen hiertoe het gesprek met Havenland al aan. Net als Havenland is EGTS Linieland één van de trekkers voor de uitbouw van Groot Saeftinghe. Ook met hen zetten we verder overleg op. Natuurpunt en ANB Natuurpunt en ANB willen op Vlaams niveau bekijken welke gebieden in Vlaanderen in aanmerking komen om een Nationaal Park te vormen vanuit de visie dat dit een beperkt aantal gebieden moet blijven om de intrinsieke waarde van het label Nationaal park niet te ondermijnen. Inrichtingsprojecten van VLM Momenteel lopen twee grote inrichtingsprojecten van VLM in de Scheldevallei (in Berlare en in Klein- Brabant). Met VLM zal ook bekeken worden of we op termijn een inrichtingsproject kunnen opstarten dat werkt op de verbindingen van natuur in het werkingsgebied. Van Steen tot Steen langs de Schelde Met het project Van Steen tot Steen langs de Schelde creëren we een structuur in de Scheldevallei tussen Gent en Antwerpen met de drie kastelen en de drie betrokken steden die als onthaalpoorten tot een natuurpark kunnen fungeren omwille van hun ligging, bereikbaarheid en aantrekkingskracht. Onthaal- en ontsluitingsvisies Stelselmatig werken we voort aan een globale onthaal- en ontsluitingsvisie voor de ganse Scheldevallei. We doen dit niet door een overkoepelende visie te ontwikkelen maar door voor elk van de grote deelgebieden een visie te ontwikkelen. Deze visies dienen gelinkt te worden en te passen binnen het grotere kader van de ganse Scheldevallei. Voor de Polders van Kruibeke en de Kalkense Meersen & Berlare bestaat deze visie al. In de Durmevallei maken we die in het komende jaar op. Hiermee hebben we steeds meer bouwstenen in handen om te komen tot een globale visie voor het ganse Rivierpark Scheldevallei. De begeleidingsgroep en de stuurgroep van Schelde Sterk Merk keurden het idee van een Rivierpark Scheldevallei goed. Vervolgens werd een gedragen visietekst uitgewerkt aan de hand van de goedgekeurde principes (inhoudelijke lijnen, organisatie en structuur, visievorming op basis van bestaande visies en uitrol van de huisstijl). De inhoudelijke lijnen zijn de volgende: Getijdegebonden natuur in de Scheldevallei van Antwerpen tot Gent Gelaagde structuur: o Natuurgebied = Sigmagebieden + bestaande natuurgebieden 26

27 o Verbindend cultuurlandschap = open ruimte/landschap met landbouw als extra verbinding tussen de natuurgebieden? Deelgebieden verder ontwikkelen op verschillende snelheden met gezamenlijk doel met einddatum Met volgende deelgebieden (Polders van Kruibeke, Durmevallei, Kalkense Meersen en omgeving, Klein-Brabant, Dendermonde en omgeving, Rupelvallei) Krachtlijnen op vlak van organisatie en structuur zijn: Gebruiken van structuren van Schelde Sterk Merk in schoot van RLSD zodat continuïteit gegarandeerd is: o Stuurgroep (=uitgebreide stuurgroep Schelde Sterk Merk) o Begeleidingsgroep (= begeleidingsgroep Schelde Sterk Merk) o Werkgroep Natuur, Werkgroep Toerisme en Werkgroep Landbouw, o Aantakken op overlegstructuren van Sigmaplan, TS, ANB,? Organiseren van een breed draagvlak en betrokkenheid met één verantwoordelijke per partner die de gecoördineerde terugkoppeling in de eigen organisatie opneemt Linken met complementaire gebieden en projecten o Strategische projecten in Rupel, Dender, in en om Mechelen, Havenland, o Initiatieven als Geopark Een volgende stap was het voorbereiden en uitschrijven van een subsidiedossier voor een nieuw strategisch project. Dit dossier werd in augustus 2017 ingediend. De projectcoördinator kreeg vervolgens de opdracht om de opmaak van een charter tot oprichting van een Rivierpark Scheldevallei concreet voor te bereiden. Met dit charter zullen de partners in najaar 2017 naar buiten treden tijdens een plechtige ondertekening. Bij goedkeuring van het strategisch project zullen de plannen voor een Rivierpark verder geconcretiseerd worden. Het charter is als volgt: 27

28 Charter voor een Rivierpark Scheldevallei Agentschap voor Natuur en Bos, Toerisme Vlaanderen, Vlaamse Landmaatschappij, Waterwegen en Zeekanaal zijnde de Vlaamse partners Provincie Antwerpen, Provincie Oost-Vlaanderen, Toerisme Provincie Antwerpen, Toerisme Oost- Vlaanderen zijnde de provinciale partners Regionaal Landschap Schelde-Durme, Toerisme Scheldeland, Toerisme Waasland, Toerisme Klein-Brabant zijnde de regionale partners Berlare, Boom, Bornem, Buggenhout, Dendermonde, Destelbergen, Hamme, Hemiksem, Kruibeke, Laarne, Niel, Puurs, Rumst, Schelle, Sint-Amands, Temse, Waasmunster, Wetteren, Wichelen, Zele zijnde de gemeentelijke partners Natuurpunt, Kolena vzw, Natuurpunt Zuid-Waasland, vzw Durme, Algemeen Boerensyndicaat, Boerenbond, Koninklijke Vereniging der Historische Woonsteden & Tuinen, Landelijk Vlaanderen, Scaldisnet zijnde de private partners engageren zich gezamenlijk en in overleg te ijveren binnen het brede kader van Schelde Sterk Merk voor een RIVIERPARK SCHELDEVALLEI als bovenregionale attractie en ruggengraat van een kwaliteitsvol publiek en privaat BUITENGEBIED met als doel het behoud en de ontwikkeling van natuurwaarden, landschapswaarden, toeristisch-recreatief medegebruik en agrarische open ruimte voor een duurzame regionale economische ontwikkeling. 28

29 Daartoe is het noodzakelijk om: 1. Uitbouw en versterking van de getijdegebonden natuur en open ruimte in de Scheldevallei van Antwerpen tot Gent Het Regionaal Landschap Schelde-Durme neemt vanuit het strategisch project Schelde Sterk Merk samen met alle andere partners het initiatief om een Rivierpark Scheldevallei te realiseren. De kern van het Rivierpark zijn de Sigmagebieden en de bestaande natuur-, groen- en parkgebieden langs Schelde, Durme en Rupel, aangevuld met de open ruimte en de agrarische gebieden als extra verbinding tussen de natuurgebieden. Het Rivierpark bestaat uit zes grote deelgebieden (Polders van Kruibeke, Durmevallei, Kalkense Meersen en omgeving, Klein-Brabant, Dendermonde en omgeving, Rupelvallei) die zich elk verder ontwikkelen op verschillende snelheden met als gezamenlijk doel een Rivierpark Scheldevallei. De partners zullen het Rivierpark Scheldevallei lanceren in Voor de volledige ontwikkeling van het park inclusief de realisatie van de Sigmagebieden streven we naar Inzetten op sterke visies voor en overleg binnen het Rivierpark Scheldevallei De partners engageren zich om hun visies op inrichting, beheer, duurzame mobiliteit, recreatieve ontsluiting en marketing op elkaar af te stemmen voor het geheel en de deelgebieden van het Rivierpark Scheldevallei. Waar nodig worden in onderling overleg nieuwe visies opgemaakt. Het Regionaal Landschap Schelde-Durme coördineert vanuit Schelde Sterk Merk het proces van overleg. Het overkoepelende overleg vindt plaats in de stuurgroep en de begeleidingsgroep van Schelde Sterk Merk. We enten het overleg over het Rivierpark op de bestaande beheers- en overlegstructuren, zeker voor overleg op vlak van natuur, waterveiligheid, landbouw, toerisme en erfgoed. Specifiek voor de deelgebieden voorzien we een overlegstructuur per deelgebied. 3. Ontwikkelen en beheren van het gebied en recreatieve (rand)infrastructuur in en om dit Rivierpark Alle partners werken gecoördineerd aan de planmatige ontwikkeling van het gebied en de recreatieve (rand)infrastructuur in het gebied om de duurzame belevingswaarde te verhogen. Waterwegen & Zeekanaal, het Agentschap Natuur en Bos en het Regionaal Landschap Schelde- Durme rollen de bestaande huisstijl voor meubilair in de Sigmagebieden verder uit in hun gebieden en projecten in het Rivierpark. De andere partners engageren zich om deze huisstijl ook te gebruiken aan de onthaalpoorten die staan aangegeven in de visies op inrichting en recreatieve ontsluiting van het gebied. De ontwikkeling van het Rivierpark wordt afgestemd op het geactualiseerde Sigmaplan. Bij de verdere ontwikkeling van bestaande projecten - zoals het Sigmaplan, het Landinrichtingsproject in Klein- Brabant, het Natuurinrichtingsproject aan het Donkmeer, Van Steen tot Steen langs de Schelde - engageren de partners zich om bij deze projecten en processen rekening te houden met het Rivierpark Scheldevallei en zoveel mogelijk afstemming na te streven. 4. Engagement om instrumenten landinrichting in te zetten Binnen de opdrachten die VLM binnen het Rivierpark Scheldevallei heeft, engageert VLM zich om met de instrumenten van het decreet landinrichting het plan van aanpak voor het Rivierpark te helpen realiseren. Alle andere partners engageren zich, om waar nodig, diezelfde instrumenten mee in te zetten om de visie te realiseren. 5. Actief in de markt zetten van het Rivierpark Scheldevallei De partners zijn bereid samen te werken rond marketing en promotie en zullen binnen de eigen communicatiekanalen het Rivierpark Scheldevallei promoten. 29

30 Sterk overleg (SSO 1-7) Stuurgroep en begeleidingsgroep Het voorbije jaar kwamen de begeleidingsgroep en de stuurgroep drie maal samen. Één keer einde augustus, één keer in de loop van december en tenslotte einde april. De verslagen van deze vergaderingen vindt u als bijlage. Klankbordgroep De klankbordgroep kwam niet samen in het voorbije jaar. Projectwerkgroepen Tenslotte zijn er verschillende projectwerkgroepen voor de projecten in uitvoering. Schelde Sterk Merk poogt hierbij te kapitaliseren op bestaande overlegstructuren. Indien nodig wordt een nieuwe structuur in het leven geroepen. Een deel van de projectmatige overlegstructuren zijn ingericht op basis van bepaalde deelgebieden binnen het werkingsgebied van Schelde Sterk Merk. We definieerden vijf deelgebieden, namelijk Kalkense Meersen en omgeving, Dendermonde en omgeving, Klein-Brabant, de Durmevallei en Kruibeke en omgeving. De keuze voor deze deelgebieden is gemaakt omdat deze deelgebieden werkbare gehelen zijn waarbij veelal al een traditie van overleg tussen de betrokken lokale en bovenlokale partners bestond: Overlegstructuur Kalkense Meersen & Berlare We vergaderden met deze groep (gemeenten Berlare, Wichelen, Wetteren en Laarne, provincie Oost-Vlaanderen, Toerisme Scheldeland, VLM, ANB, RLSD op 10 januari Volgende punten kwamen aan bod: 1. Aanwerving van een coördinator 2. Onthaalvisie Berlare 3. Natuurinrichtingsproject Berlare Broek en Donkmeer 4. Afstemming op vlak van huisstijl en communicatie 5. Ontwerpen voor het natuurbelevingspad in de omgeving van Den Aard 30

31 6. Stand van zaken Slot van Laarne i.k.v. Van Steen tot Steen langs de Schelde 7. Vordering van de Sigmawerken 8. Fase 2 en (mogelijk) fase 3 van het wandelnetwerk Kalkense Meersen Donkmeer 9. Stand van zaken subsidiedossier belevingspunten in Kalkense Meersen (TOV) Met de recente aanwerving van een coördinator voor de realisatie van een ruimtelijke visie voor Berlare en voor de uitvoering van het onthaalplan Kalkense Meersen en Berlare zal deze groep frequenter samenkomen. Overlegstructuur Klein-Brabant VLM startte in najaar 2015 een landinrichtingsproject op in Klein-Brabant. Schelde Sterk Merk is waarnemer in de planbegeleidingsgroep. Binnen deze groep zijn de belangrijkste partners van Klein-Brabant vertegenwoordigd. Schelde Sterk Merk had in de loop van het voorbije jaar verschillende malen bilateraal overleg met VLM om elkaars initiatieven goed op elkaar af te stemmen. Als gevolg hiervan zitten we concreet samen rond de verdere uitwerking van het idee van een Rivierpark Scheldevallei, de realisatie van een erfgoedwandeling in Mariekerke/Sint-Amands en erfgoedvisie op Klein-Brabant. Op vlak van toerisme is er nauw contact en regelmatig overleg met Toerisme Klein-Brabant. Schelde Sterk Merk was keynote spreker op hun nieuwjaarsreceptie waar een 100-tal personen naar toe kwamen. Overleg Kruibeke (& Temse) In Kruibeke bestaat sinds jaar en dag een overlegforum ( Algemene vergadering ) tussen W&Z, ANB en de gemeente Kruibeke i.v.m. de Polders van Kruibeke. W&Z is hiervan de trekker. Schelde Sterk merk is lid van dit overleg. Dit forum wordt gebruikt om te overleggen over de voortgang van de projecten in Kruibeke. In het voorbije jaar kwamen we drie maal samen met dit forum. Bovendien was er zeer regelmatig overleg (7-tal keer) met de gemeente en alle stakeholders van de Polders van Kruibeke om samen een vzw Poldersparkschap op te richten. Schelde Sterk Merk trekt dit traject inhoudelijk. Tenslotte was er regelmatig overleg met de gemeente over Van Steen tot Steen langs de Schelde. Overlegstructuur opzetten Durmevallei In de Durmevallei gunden we in de loop van december/januari een overheidsopdracht voor de opmaak van een onthaal- en ontsluitingsvisie voor de Durmevallei in samenwerking met W&Z, ANB, Regionaal Landschap Schelde-Durme, Toerisme Oost-Vlaanderen, Toerisme Scheldeland en Toerisme Waasland en de vijf gemeenten rond de Durme (Zele, Temse, Hamme, Waasmunster en Lokeren). De startvergadering was op 16 februari. Sindsdien kwam zowel de stuurgroep als de werkgroep regelmatig samen. Overleg met Dendermonde Met het bestuur en de administratie van Dendermonde, de enige stad binnen het werkingsgebied, hielden we onze halfjaarlijkse vergadering. We spraken af samen te werken voor rond de ontwikkeling van de groene fortengordel rond de stad en het aantrekken van een hotel naar Dendermonde. Op initiatief van Schelde Sterk Merk werd vergaderd met een aantal hotelondernemers/investeerders. Naast de overlegmomenten binnen de deelgebieden heeft Schelde Sterk Merk regelmatig overleg met een aantal sleutelspelers in de Scheldevallei: Overleg met Regionaal landschap Schelde-Durme Schelde Sterk Merk is ingebed in het Regionaal Landschap. Uiteraard betekent dit dat de banden bijzonder kort en hecht zijn en dat Schelde Sterk Merk 100% deel uitmaakt van alle overlegorganen van het Regionaal Landschap. 31

32 Overleg met W&Z Schelde Sterk Merk is lid van de Sigma-Klankbordgroep van W&Z. Daarnaast is er veelvuldig contact met W&Z via de verschillende projecten (cf. Overleg in Kruibeke, Durme-overleg, Life SPARC-overleg, ). Bovendien werden bijkomend afspraken gemaakt met W&Z voor het uitrollen van een huisstijl in de Scheldevallei. Dit past ook binnen het project Rivierpark Scheldevallei. Overleg met ANB Ook met ANB werd verder structureel overlegd naar aanleiding van een aantal projecten, namelijk de realisatie van de natuurbelevingspaden in de Scheldevallei en de opmaak van het Europees subsidiedossier voor Life SPARC. Bij dit laatste project is ook W&Z een kernpartner. Overleg met de toeristische diensten Schelde Sterk Merk overlegt op structurele wijze met de toeristische spelers in de Scheldevallei Toerisme Provincie Antwerpen, Toerisme Oost-Vlaanderen, Toerisme Scheldeland en Toerisme Waasland -. We kamen in het najaar nog samen i.v.m. de uitvoering van het logiesplan Scheldevallei. Bovendien dienden we i.s.m. onder andere Boerenbond en Plattelandscentrum Meetjesland in het kader hiervan een aanmelding in voor een PDPO-dossier Toerismeboeren. Overleg i.v.m. Van Steen tot Steen langs de Schelde Voor Van Steen tot Steen langs de Schelde werd het voorbije jaar verder overleg gepleegd met allen partijen afzonderlijk. Een overkoepelende coördinatievergadering kwam voor het eerst samen in juni. De structurele werkgroepen voor dit project zijn in oprichting. 32

33 Ruimte om te leven voor bewoners, bedrijven en bezoekers (RLM 1-6) Onthaalplannen voor Berlare-Kalkense Meersen (RLM 1) Opmaak van een onthaalplan In 2016 werd een onthaalplan voor het Donkmeer en de Kalkense Meersen Land van meersen en meer gefinaliseerd en goedgekeurd. Visiekaart die opeen ruimtelijke manier een overzicht geeft van alle ambities voor het plangebied Uitvoering van het onthaalplan De uitvoering van dit plan vraagt om een bovenlokale coördinator omdat hiervoor binnen de administratie van de gemeenten geen mankracht beschikbaar is en omdat beide projecten van bovenlokaal belang zijn. Schelde Sterk Merk en de dienst Ruimte van de Provincie Oost-Vlaanderen namen hiertoe het initiatief. Als resultaat werd in het voorjaar 2017 een projectcoördinator (graad Ax) aangeworven die 4/5 voor het project Recreatiepool Donk zal werken (zie hierna actie RB5) en 1/5 voor het project Uitvoering onthaalplan voor het Donkgebied en de Kalkense Meersen. De personeelskost voor een voltijds projectcoördinator (graad Ax) wordt geraamd op voor 3 jaar. De Provincie Oost-Vlaanderen neemt het gedeelte van de personeelskost voor het project Recreatiepool Donk op zich: per jaar ( in het totaal). Het gedeelte van de 33

34 personeelskost voor de uitvoering van de acties van het onthaalplan wordt gedragen door de 4 gemeenten waarop het onthaalplan betrekking heeft, waarbij zowel Laarne, Berlare, Wichelen als Wetteren per jaar ( in het totaal) bijdragen. Voor de betaling van dit personeelslid werd ook een PDPO dossier opgemaakt, ingediend en goedgekeurd. Voor het projectsecretariaat is een halftijds administratieve medewerker (graad Cv) nodig. De personeelskost hiervan wordt geraamd op gespreid over drie jaar. Het Regionaal Landschap Schelde-Durme neemt de financiering van deze kost op zich. De projectcoördinator werkt onder de paraplu van enerzijds de provincie Oost-Vlaanderen en anderzijds Schelde Sterk Merk. Emanuel Ramoudt werd hiervoor aangeworven en is sinds 1 augustus 2017 aan de slag. 34

35 Onthaal- en ontsluitingsplannen voor Durme (RLM 2) In de Durmevallei gunden we in de loop van december/januari een overheidsopdracht voor de opmaak van een onthaal- en ontsluitingsvisie voor de Durmevallei in samenwerking met W&Z, ANB, Regionaal Landschap Schelde-Durme, Toerisme Oost-Vlaanderen, Toerisme Scheldeland en Toerisme Waasland en de vijf gemeenten rond de Durme (Zele, Temse, Hamme, Waasmunster en Lokeren). De startvergadering ging door op 16 februari. Het gekozen bureau is Stramien/Pavlov. De uitvoering gebeurt in De eerste twee fases analyse en visievorming) zijn ondertussen achter de rug. De uitwerking van een actieplan gebeurt dit najaar. 35

36 Mobiliteit: Waterbus (RLM 4) De waterbus werd door het Havenbedrijf gegund in twee rondes. Het bestek voorziet: Doel is auto s van de weg halen om de fileproblematiek te verminderen tijdens de werken in Antwerpen in de komende 5 jaar. Primair werken op woon-werkverkeer, secundair op recreatie-toerisme. Een gunning voor 5 jaar. Elk jaar dient de opdrachtnemer een vervoerplan te maken en dit voor te leggen. Het bestek laat veel open, ook nieuwe trajecten en stopplaatsen zijn mogelijk in de loop van de 5 jaar. Start 1 juli Basisscenario van routes wordt opgelegd. Eerst starten met de route Steenplein tot Hemiksem met tussenstop in Hoboken of Kruibeke. Keuze voor een snelle boot met een capaciteit van 80 tot 130 personen en 40 fietsen. Prijs zal conform zijn met prijzen van openbaar vervoer. Veel aandacht voor stiptheid. Ambitie is een kostendekkingsgraad van 20% in jaar 1 die evolueert naar 30% in jaar 5. Infrastructuur aan waterzijde is niet voor de gemeente. W&Z maakt bijvoorbeeld de steigers van Hoboken, Kruibeke en Bazel in orde als (mogelijke) stop voor de waterbus. Land- en randinfrastructuur (parking, wachtruimte, ) zijn voor rekening van de gemeente. Kruibeke als stopplaats Kruibeke is nog niet zeker als stopplaats. Criteria zijn: Mogelijke impact van de locatie op verkorten van de files Capaciteit, bereikbaarheid en nabijheid parking (en fietsenstalling) 36

37 Wacht/onthaalruimte Link met openbaar vervoer Kruibeke kan volledig voldoen aan deze criteria: Ligt op linkeroever vlakbij de autostrade ter hoogte van dagelijkse files Beschikt al over een goede, bereikbare parking vlak naast de steiger met een maximumcapaciteit tot een 500-tal wagens. De gemeente kan een tijdelijke wacht/onthaalruimte voorzien tot W&Z zijn kantoor voor de Benedenschelde, inclusief onthaal/wachtruimte daar gerealiseerd is. De concrete gesprekken over de keuze voor Kruibeke of Hoboken als stopplaats worden gevoerd met de gekozen exploitant na de gunning. De gemeente Kruibeke zal in deze gesprekken betrokken worden. Temse en Bornem als stopplaats Temse /Bornem is niet geselecteerd als stopplaats omdat: 50 minuten vaartijd te lang is omdat daardoor, met de voorziene frequentie, een extra boot moet ingezet worden. De kostprijs hiervan is hoog. Indien stop in Temse dan idealiter ook nog een extra tussenstop. Hoogte van het schip is geen issue omdat lagere schepen kunnen ingezet worden. Het bestek biedt veel vrijheid voor toekomstige initiatieven: Uitbreiding van basisscenario tot Temse/Bornem kan. Recreatief verkeer tot Temse/Kruibeke kan van aan de start van het project. Dit hoeft niet in de vorm van contractvervoer. Vervoer naar aanleiding van evenementen (vb. Tomorrowland). Afspraken voor verder overleg Einde juni werd de Waterbus gelanceerd. Afspraak met het Havenbedrijf en de exploitant is om najaar 2017 de gesprekken voort te zetten om de haalbaarheid van het doortrekken van de lijn tot Temse/Bornem te bespreken. 37

38 Actie op basis van onderzoek Hoevetoerisme & Korte keten landbouw (RLM 6) In het werkingsgebied van Schelde Sterk Merk is de informatie over korte keten en hoevetoerisme erg versnipperd. Een stagiaire deed in 2016 een onderzoek bij 22 bedrijven om een totaalbeeld van de situatie rondom korte keten en hoevetoerisme te krijgen. Op basis hiervan nam Schelde Sterk Merk het initiatief om een aanmelding in te dienen in Oost- Vlaanderen voor een PDPO-dossier over hoevetoerisme 2.0 i.s.m. onder andere Boerenbond, Toerisme Oost-Vlaanderen en Plattelandscentrum Meetjesland. Doelstellingen van het PDPO-project Naast het feit dat agrarische ondernemers steeds meer zoeken naar nieuwe vormen van landbouwverbreding, biedt het uniek en belevenisvol verblijven bij de land-en tuinbouwer kansen voor de recreatieve ontsluiting van het platteland. De vraag naar unieke toeristische logiesbeleving in het buitengebied stijgt, en de afstemming van de vraag van de toerist en mogelijke kansen voor de land- en tuinbouw is dan ook een uitdaging waarop dit project een antwoord wil bieden.. Het project richt zich op het kwalitatief verblijf op de boerderij, waarbij kan gedacht worden aan minicampings, boerderijcampings en met uitbreiding aan vb. glamping, campingpods, bubbletenten, kampeerautoterreinen,... Door ondermeer volgende acties: Het verzamelen van informatie, veldverkenning, deskundigheidsontwikkeling en een beperkte benchmark met betrekking tot oa. wettelijke bepalingen, een frame voor rendabiliteitsberekening, uitwerking van draaiboek voor de opstart en uitbouw van kampeermogelijkheden en toeristische beleving op de boerderij. Detecteren van concrete opportuniteiten (locaties/geïntersseerde ondernemers), opzetten van individuele ondersteuning voor het realiseren van 6 à 10 pilots (oa. vergunningen, 38

39 buisinessplanning, kwaliteitsvolle en duurzame inrichting, aansluiting bij regiomarketing, ondernemersschap, toeristisch onthaal en promotie) Het zoeken en de begeleiding van individuele ondernemers op maat, op het vlak van randvoorwaarden, wettelijke verplichtingen, bedrijfsvoering en rendabiliteit van het aanbod dat zij willen realiseren. Uitwerking en uitbouw van een duurzame structuur voor de samenwerking van de ondernemers, die mogelijks consoliderend kan resulteren in een juridische vorm, maar liefst maximaal aansluit bij bestaande structuren (cfr. VeKaBo, vereniging kampeerboeren in Nederland). Uitwerken van een aanbod, vanuit actuele toeristische trends waarbij de klemtoon gelegd wordt op kwalitatieve (beleefbare)omgeving, dat flankerend versterkend werkt op die beleving, zoals aanvullende logiesmogelijkheden, verblijfsarrangementen, doe-pakketten, educatie, Uitwerking promotie en communicatie naar zowel de potentiele deelnemende ondernemers als naar mogelijke stakeholders (B2B,toeristische diensten, ) en potentiele doelgroepen in Vlaanderen en Nederland. Het project vraagt subsidies voor: Personele inzet van promotor en copromotoren voor de realisatie van de omschreven acties Begeleiding op maat van de betrokken ondernemers Mogelijkie oprichting van een structureel samenwerkingsverband en acties gericht op de toeristische sector Concreet uitwerken van een flankerend toeristisch aanbod Uitbouw en trealisatie van communicatie en promotie ifv doelgerichte acties Mogelijks gemeenschappelijke investeringen ten behoeve van deelnemende ondernemers Begeleiding en vorming van betrokken land- en tuinbouwers Algemene projectadministratie & coördinatie Goedkeuring van het PDPO-project Ondertussen kregen we recent de bevestiging van de goedkeuring van dit PDPO-project. De opstart is binnenkort gepland. 39

40 Ruimte om te beleven (RB 1-10) Uitbouw logies (RB 4) Het logiesplan zoals beschreven in actie SSV 3 wordt uitgevoerd door de logiesconsulenten van Toerisme Oost-Vlaanderen en Toerisme Antwerpen. Deze uitvoering wordt opgevolgd door een werkgroep waar de projectcoördinator van Schelde Sterk Merk deel van uitmaakt. Schelde Sterk Merk nam zelf het initiatief voor een aantal belangrijke projecten voor de uitbouw van logies: De uitvoering van de ruimtelijk visie in Berlare waarvoor de aanwerving momenteel loopt dient zeker een impact te hebben op het logiesaanbod aan het Donkmeer. Met de stad Dendermonde loopt overleg voor het aantrekken van een hotel met een capaciteit van een 40-tal kamers. Schelde Sterk merk bracht de stad in contact met Horeca Vlaanderen voor adviesverlening op dit vlak. Met de stad worden nu volgende stappen bekeken. Schelde Sterk Merk had, net als Toerisme Provincie Antwerpen overleg met Kempens Landschap i.v.m. de ontwikkeling van de site van De Notelaer in Hingene en bepleitte mee de komst van boompithutten (zie foto hierboven) naar die site. De voorbije zomer werden deze pitten effectief daar geplaatst. In Kruibeke zijn plaatselijke ondernemers aangesproken voor het realiseren van beeldbepalend logies aan de Polders van Kruibeke. Deze piste is even on hold gezet. Schelde Sterk Merk lanceerde het idee en zette de eerste stappen voor de eerder vermelde PDPOaanmelding (PDPO Toerismeboeren). 40

41 Realiseren ruimtelijke visie Berlare (RB 5) Visualisering van een deel van de ruimtelijke visie voor Berlare Aanwerving van een coördinator De uitvoering van dit plan vraagt om een bovenlokale coördinator omdat hiervoor binnen de administratie van de gemeenten geen mankracht beschikbaar is en omdat beide projecten van bovenlokaal belang zijn. Schelde Sterk Merk en de dienst Ruimte van de Provincie Oost-Vlaanderen namen hiertoe het initiatief. Als resultaat wordt in het voorjaar 2017 een projectcoördinator (graad Ax) aangeworven die 4/5 voor het project Recreatiepool Donk zal werken (zie hierna actie RB5) en 1/5 voor het project Uitvoering onthaalplan voor het Donkgebied en de Kalkense Meersen. De personeelskost voor een voltijds projectcoördinator (graad Ax) wordt geraamd op voor 3 jaar. De Provincie Oost-Vlaanderen neemt het gedeelte van de personeelskost voor het project Recreatiepool Donk op zich: per jaar ( in het totaal). Het gedeelte van de personeelskost voor de uitvoering van de acties van het onthaalplan wordt gedragen door de 4 gemeenten waarop het onthaalplan betrekking heeft, waarbij zowel Laarne, Berlare, Wichelen als Wetteren per jaar ( in het totaal) bijdragen. Voor het projectsecretariaat is een halftijds administratieve medewerker (graad Cv) nodig. De personeelskost hiervan wordt geraamd op gespreid over drie jaar. Het Regionaal Landschap Schelde-Durme neemt de financiering van deze kost op zich. De projectcoördinator werkt onder de paraplu van enerzijds de provincie Oost-Vlaanderen en anderzijds Schelde Sterk Merk. 41

42 Emanuel Ramoudt werd hiervoor aangeworven en is sinds 1 augustus 2017 aan de slag. Verhogen van de natuurbeleving met natuurbelevingspaden (RB 6) Het Agentschap Natuur en Bos nam het initiatief voor de realisatie van 5 natuurbelevingspaden in de Scheldevallei. Het doel is het verhogen van de beleefbaarheid van de kenmerkende natuur van het Schelde-estuarium door ontwikkelen van 5 familievriendelijke natuurbelevingspaden: Natuurbelevingspad Kasteel van Wissekerke/Polders van Kruibeke Natuurbelevingspad De Notelaar (Hingene) Natuurbelevingspad De Koolputten Natuurbelevingspad Vlassenbroek Natuurbelevingspad Kalkense Meersen Concept voor belevingselement aan de Koolputtensite & Overzichtskaart voor het pad langs de Durme t.h.v. de Koolputten In het najaar werden de concepten voor deze 5 natuurbelevingspaden met bijhorende natuurbelevingselementen opgemaakt. In het voorjaar gebeurde de uitwerking van de definitieve ontwerpen en de uitvoeringsdossiers. Met de goedkeuring van Life SPARC en het dossier Van Steen tot Steen langs de Schelde is ook de financiering voor de realisatie van deze paden zo goed als rond. De uitvoering staat gepland is de loop van Schelde Sterk Merk coördineerde deze uitwerking mee en zal ook in de realisatie mee een rol opnemen. 42

43 Uniforme belevingselementen en info toevoegen aan dorpskernhernieuwing (RB 9) In het kader van Sigma lieten W&Z en ANB voor de Polders van Kruibeke een huisstijl ontwikkelen. Deze huisstijl is ondertussen geadopteerd door W&Z als hun Sigma-huisstijl voor de ganse Scheldevallei. Schelde Sterk Merk riep de partners van het strategisch project op om deze huisstijl ook consequent toe te passen. Met W&Z en Agentschap Natuur en Bos werden verdere afspraken gemaakt over hoe we samen deze huisstijl verder uitrollen in de Scheldevallei. De eerste concrete realisaties zitten in de pijplijn. In het komende werkjaar zal Schelde Sterk Merk in het charter voor het Rivierpark Scheldevallei ook afspraken rond deze huisstijl mee opnemen. Om vervolgens dit charter te laten ondertekenen door alle partners om zich hiertoe formeler te engageren. 43

44 Goedkeuring en opstart LIFE SPARC, Europees LIFE-project rond klimaatverandering in de Scheldevallei (RLF 1 en RB 10, 11 en 13): uitbouw van de publieksbemiddeling Vlaanderen beter beschermen tegen overstromingen van de Schelde en haar zijrivieren. En tegelijk de waardevolle Scheldenatuur een boost geven. Dat is het doel van het Sigmaplan. In het kader van het Sigmaplan dienden 4 partners Agentschap Natuur en Bos, De Vlaamse Waterweg, Regionaal Landschap Schelde-Durme/Schelde Sterk Merk en het Waterbouwkundig Laboratorium - een dossier in bij Europa om de uitvoering van het Sigmaplan mee te ondersteunen. Het project werd LIFE SPARC of Space for Adaptating the River Scheldt to Climate Change gedoopt. Met dit project net zoals met het Sigmaplan gaan we immers de strijd met de klimaatverandering aan. Door de klimaatverandering stijgt het zeeniveau en komen stormen en zware regenval steeds meer voor. Als getijdenrivier is de Schelde hier extreem gevoelig voor. Europa keurde recent dit project goed. Het focust op het gebied tussen Dendermonde en Rupelmonde. Hiermee hebben we een budget van ter beschikking (waarvan 2,5 miljoen Europese subsidie) om 4 grote doelen na te streven: De vallei wapenen tegen de klimaatverandering door ruimte aan de rivier te geven. Door ontpolderingen en door overstromingsgebieden aan te leggen kan overtollig water bij storm in deze gebieden opgevangen worden zodat overstromingen voorkomen worden. Met deze maatregelen zal het hoogwaterniveau ter hoogte van Dendermonde met 35 centimeter zakken. Herstel van de getijdennatuur en de veerkracht van de natuur tegen klimaatverandering vergroten. Hiermee stimuleren we ook de aanwezigheid van onder andere de blauwborst, de bever, de lepelaar, de kwak en de zilverreiger. Delen van de kennis met andere getijdengebieden in Europa. Publieke steun vergroten voor de maatregelen tegen klimaatverandering Schelde Sterk Merk zal vooral inzetten op het vergroten van de publieke steun door sterk in te zetten op publieksbemiddeling. We werken samen met Agentschap Natuur en Bos, Waterwegen en Zeekanaal NV en andere partners aan: Communicatie over het project naar inwoners en bezoekers Organisatie van de Scheldehappening vanaf 2019: wandelen, fietsen en varen om te leren over de Scheldevallei en de klimaatverandering Betrekken van inwoners en bezoekers door opleiding van gidsen, ontwikkelen van gegidste wandelingen, betrekken van ondernemers als ambassadeur en opstarten van natuurouders van Rupelmonde tot Dendermonde Een animatie en time lapse film over het gebied, de klimaatverandering en het project Natuurbelevingspaden aan de Durme, aan de Notelaer in Hingene en aan Vlassenbroek Deze acties passen naadloos in de plannen voor het ingediende subsidiedossier voor het strategisch project rond het Rivierpark Scheldevallei. We zullen met de uitbouw van de publieksbemiddeling (gidsing, ambassadeurs, natuureducatie) binnen LIFE SPARC bouwen aan een Schelde-overkoepelende publieksbemiddeling die van cruciaal belang is voor de realisatie van het Rivierpark Scheldevallei. 44

45 Actieplan Het actieplan voor augustus 2017 tot augustus 2018 bouwt verder op het voorgaande jaar. Het derde jaar van het strategisch project staat zo veel mogelijk in het teken van concrete realisaties. In het komende jaar zullen we door de extra mankracht meer kunnen realiseren. In het geel gemarkeerd staan die acties die in het komende jaar extra aandacht krijgen. Nr Omschrijving actie Trekker Timing Samen door een sterk overleg (SSO) SSO1 Opzetten projectstructuur Schelde Sterk Merk 2015 SSO2 Overlegstructuur Kalkense Meersen & Berlare Schelde Sterk Merk 2015 e.v. SSO3 Overlegstructuur (Landinrichtingsproject) Klein-Brabant VLM/Schelde Sterk Merk 2015 e.v. SSO4 Overleg Kruibeke W&Z 2015 e.v. SSO5 Overlegstructuur Durmevallei Schelde Sterk Merk 2016 e.v. SSO6 Overleg met Dendermonde Schelde Sterk Merk 2015 e.v. SSO7 Overlegstructuur Van Steen tot Steen langs de Schelde Schelde Sterk Merk 2017 e.v. SSO8 Overlegstructuur LIFE SPARC ANB 2017 e.v. SSO9 Oprichting van vzw Poldersparkschap Schelde Sterk Merk/Gemeente Kruibeke SS10 Schelde Sterk Merk in andere overlegstructuren Schelde Sterk Merk 2015 e.v. Samen voor een sterke visie (SSV) SSV1 Ontwikkeling van rode draad voor het werkgebied Schelde Sterk Merk SSV2 Ontwikkeling onderbouw voor toeristische ontwikkeling KU Leuven SSV3 Ontwikkeling visie op logies TOV/TPA 2016 SSV4 Opvolgen Man&Biosphere in Bovenschelde Schelde Sterk Merk 2015 e.v. 45

46 SSV5 Onderzoek haalbaarheid van een Rivierpark Scheldevallei Schelde Sterk Merk Ruimte om te leven voor mensen (RLM) RLM1 Opmaak onthaalplannen voor Donkmeer-Kalkense Meersen VLM RLM2 Onthaalplannen voor Durme Schelde Sterk Merk RLM3 Dorpskernhernieuwing Gemeenten RLM4 Mobiliteit (Waterbus) Havenbedrijf/SP Havenland RLM5 Verbeteren van verbindingen (in de vorm van landschapsparken): tussen Wetteren en Den Blakken Schelde Sterk Merk 2016 e.v. RLM6 Uitvoering onderzoek Hoevetoerisme & Korte keten landbouw: o.a. PDPO Toerismeboeren Schelde Sterk Merk 2016 RLM7 Uitvoering onthaalplannen Donkmeer-Kalkense Meersen RLSD/SSM/ gemeenten RLM8 Implementeren huisstijl Scheldevallei W&Z/Schelde Sterk Merk 2017 e.v. Ruimte om te leven voor fauna en flora (RLF) RLF1 Uitvoering Life SPARC (met uitbouw gidsenwerking, natuureducatieve werking, ambassadeurswerking en Scheldehappening: zie RB 10, 11 en 13) ANB & WenZ RLF2 Verbeteren van verbindingen door KLE RLSD 2015 e.v. RLF3 Realisatie van een Rivierpark Scheldevallei (bij goedkeuring van nieuw strategisch project) Schelde Sterk Merk 2018 e.v. Ruimte om te beleven (RB) RB1 Uitvoering openstelling kastelen en ontwikkeling van hun ruime omgeving Schelde Sterk Merk 2015 e.v. RB2 Beheersplan Fort Liezele (en samenwerking met Breendonk) Puurs RB3 Uitbouw wandelnetwerk Oost-Vlaanderen (in en buiten zoekzones) TOV 2015 e.v. RB4 Uitbouw logies met focus op kleinschalig logies en hoevetoerisme TOV/TPA 2016 e.v. RB5 PDPO Toerismeboeren Streekplatform Meetjesland 2017 RB6 Hotelproject Dendermonde TOV/TPA 2017 e.v e.v. 46

47 RB7 RO in Berlare (natuur /toerisme) Provincie/RLSD/ Schelde Sterk Merk/Berlare Ruimte om te beleven (RB) RB8 Verhogen natuurbeleving met de ontwikkeling van 5 natuurbelevingspaden ANB/Schelde Sterk Merk RB9 Belevingspunten in Kalkense Meersen TOV 2018 RB10 Versterken van de natuur-educatieve werking (gidsen, ambassadeurs, natuurouders) in het buitengebied Schelde Sterk Merk/RLSD 2018 e.v. RB11 RB12 Uitrol van het concept van de natuurouders Idee: Uniforme belevingselementen en info toevoegen aan dorpskernhernieuwing RB13 Nieuwe Scheldehappening (1 ste editie in 2019) ANB/Schelde Sterk Merk Schelde Sterk Merk Schelde Sterk Merk/RLSD 2018 e.v e.v e.v. 47

48 Budget Het budget voor het werkingsjaar van half augustus 2017 tot half augustus 2018 is als volgt: Omschrijving Budget uitgaven Loonkost en verzekeringen Kantoor en kantoorbenodigdheden Opleidingen, congressen en literatuur Onkostennota's (km, telefoon, trein, ) Diverse leveranciers Communicatie (Huisstijl, site, nieuwsbrief, ) Loonkost medewerker SPARC Uitvoerend studiewerk kastelen Bijdrage Willebroek Nog te bestemmen Totaal Omschrijving Budget inkomsten Subsidie Ruimte Vlaanderen Bijdrage Provincie Oost-Vlaanderen Bijdrage gemeenten Reserve Totaal Omschrijving Pro memori (In/Uit) Van Steen tot Steen langs de Schelde Studie Durmevallei Projecten Donkmeer & Kalkense Meersen SPARC Tbc Totaal

49 Langs inkomstenzijde worden de bijdragen van de gemeenten opgesplitst volgens de inwoneraantallen. In de uitgaven voor het komende werkjaar is rekening gehouden met verhoogde werkingskosten voor onkosten en dergelijke omdat er binnen Schelde Sterk Merk twee werknemers bijkomen. Enerzijds voor de realisatie van het project in Berlare en de Kalkense Meersen. Het loon van deze werknemer wordt gedragen door de provincie Oost-Vlaanderen. Anderzijds voor de uitvoering van Van Steen tot Steen langs de Schelde. Het loon van deze werknemer wordt 100% gedragen door Toerisme Vlaanderen en de partners binnen het project Van Steen tot Steen langs de Schelde. In het budget voor het komende werkjaar is pro memori ook rekening gehouden met de subsidie voor Van Steen tot Steen langs de Schelde door Toerisme Vlaanderen. Het investeringsbudget hiervoor bedraagt waarvan subsidies door Toerisme Vlaanderen. In het komende jaar zal Toerisme Vlaanderen subsidie uitkeren. Ook het budget voor de uitvoering van de ruimtelijke visie voor het Donkmeer is pro memori opgenomen in deze begroting. Het budget voor personeel en uitvoeren subsidies bedraagt over 3 jaar gespreid. Deze kosten komen op de begroting binnen maar gaan 100% ook weer buiten. Daarom zijn ze apart pro memori vermeld. Het budget van het Europese project LIFE SPARC is nog niet in deze begroting opgenomen. Na de startvergadering van dit Life-project zal dit ook in detail berekend en bepaald worden. Het totale meerjarenbudget voor dit Europese project bedraagt Begroting van de loonkosten Omschrijving loonkosten VTE Financiering Budget per jaar Projectcoördinator strategisch project 1 Strategisch project (100%) Medewerker realisatie van de hoofdpoorten 1 Toerisme Vlaanderen (100%) Medewerker realisatie van de publiekswerking 4/5 Life SPARC (60%), RLSD (20%), Strategisch project (20%) Medewerker uitvoering van ruimtelijke visie Donkmeer & Uitvoering van de onthaal- en ontsluitingsvisie voor de Kalkense Meersen en Donkmeer 4/5 & 1/5 Provincie Oost-Vlaanderen (4/5) & Berlare, Wichelen, Wetteren, Laarne (1/5) & Totaal

50 Samenvatting in kaarten en schema s Schematische weergave van de strategie van Schelde Sterk Merk MISSIE Ruimte bieden om te leven (wonen, werken) en te beleven (recreëren) in de Scheldevallei tussen Antwerpen en Gent VISIE (1) Samen door sterk overleg VISIE (2) Samen voor een sterke visie VISIE (3) Ruimte om te leven voor mensen, fauna en flora & Ruimte om te beleven WERF (1) Van Steen tot Steen langs de Schelde WERF (2) Rivierpark Scheldevallei ACTIES Op vlak van onthaal en ontsluiting, publieksbemiddeling, beleving, logies, duurzame mobiliteit en duurzame landbouw Overzichtskaart Hieronder bieden we een kort overzicht van de besproken acties in het werkingsgebied. In dit overzicht staan zowel de voorbije, lopende als mogelijke toekomstige acties opgelijst. De acties specifiek voor Rivierpark Scheldevallei zullen maar gerealiseerd worden wanneer het ingediende subsidiedossier Op weg naar een Rivierpark Scheldevallei goedgekeurd wordt. 50

51 Schelde Sterk Merk, Actiekaart voor het ganse werkingsgebied, 2017

52 Schelde Sterk Merk, Actiekaart voor de Polders van Kruibeke, 2017

53 Schelde Sterk Merk, Actiekaart voor Klein-Brabant,

54 Schelde Sterk Merk, Actiekaart voor de Durmevallei,

55 Schelde Sterk Merk, Actiekaart voor de Dendermonde en omgeving,

56 Schelde Sterk Merk, Actiekaart voor Kalkense Meersen en Donkmeer,

57 Huisstijl Schelde Sterk Merk kreeg een eigen logo dat dicht aanleunt bij de bestaande huisstijlen van het Regionaal Landschap Schelde-Durme en Toerisme Scheldeland met als doel hiermee complementair te zijn. Daarnaast werd de eigen website, verder ingevuld en actiever updatet met nieuws. Deze site is niet gericht naar het brede publiek maar is in de eerste plaats bedoeld voor de stakeholders en partners van het strategisch project. Na het eigen logo en de website maakte Schelde Sterk Merk in het jaar ook eigen enveloppen en briefpapier in de Schelde Sterk Merk huisstijl. 57

58 Op vlak van communicatie werd Schelde Sterk Merk regelmatig meegenomen in de communicatie van het Regionaal Landschap, de diensten van gouverneur Briers en andere partners. Het project kwam veelvuldig in de pers n.a.v. de toekenning van een hefboomsubsidie door Toerisme Vlaanderen voor Van Steen tot Steen langs de Schelde en door het koninklijk bezoek aan het kasteel van Wissekerke. Een greep uit deze artikels en televisie-interviews vindt u op Artikel De Standaard, 7 januari