FARM POTATO NEWS. Voorwoord EEN UITGAVE VAN FARM FRITES INTERNATIONAL B.V. IN DIT NUMMER. Voorwoord. Vooraankondiging Tour de Farm 2017.

Transcriptie

1 NUMMER 6 - AUGUSTUS 2017 FARM POTATO NEWS EEN UITGAVE VAN FARM FRITES INTERNATIONAL B.V. IN DIT NUMMER Voorwoord Vooraankondiging Tour de Farm 2017 Veiligheid Uitgelicht: fase 3 - Donata Schoon water Proefrooiing week 33 Potato Europe 2017 Markt update Implementatie van biodiversiteitsondersteunende maatregelen Voorwoord Beste teler, De afgelopen weken stonden de kranten er vol mee: Fipronil in eieren, het gifschandaal in de pluimveesector. Vele discussies en vragen volgden: heeft de komkommertijd alles opgeblazen? Wie of wat kunnen we als schuldige aanwijzen? Het bedrijf Chickfriend dat Fipronil toevoegde aan een natuurlijke insecticide tegen bloedluis? De NVWA die te traag reageerde? De Pluimveehouders? De chemofobie van de consumenten? Waar de schuld ook ligt, het feit blijft dat er een verboden stof in eieren is gevonden en dit de reputatie van het Nederlandse ei heeft geschaad. De pluimveesector lijdt hierdoor heel veel schade. De eieren moeten worden teruggehaald, kippen moeten worden geruid of geruimd en de stallen moeten grondig worden schoongemaakt. Ook de eierexport naar met name Duitsland ondervindt grote schade. Chickfriend dacht namelijk ook dat ze alleen maar een boete zouden krijgen. Ze hadden nooit kunnen voorzien hoe groot de schade zou zijn. De kans is groot dat het bedrijf dit nooit heeft gewild. Uiteindelijk is de keten echter slechts zo sterk als de zwakste schakel. Fipronil heeft weinig met aardappels te maken. Echter, deze crisis toont wél weer aan hoe één schakel in de keten schade kan berokkenen aan de gehele keten. Ook voor ons is het belangrijk om de hele keten te begrijpen, te weten waar de risico s zitten en deze in een zo vroeg mogelijk stadium te elimineren. Omdat een keten uit meerdere schakels bestaat, is het van absoluut essentieel belang dat we elkaar zo snel informeren wanneer we misstanden waarnemen. Hoe klein ze soms lijken, ze kunnen een hele grote impact hebben. Dat een calamiteit ook kan resulteren in een positieve ontwikkeling, heeft aardappelsector ook al bewezen. In de zomer van 2016 heeft de ophef over Phytophthora in de aardappelteelt geleid tot het Convenant Versnelde transitie naar robuuste aardappelrassen. Ook hierin is de kracht van de keten duidelijk te zien. De verschillende schakels werken hier heel goed samen en hebben gezocht naar een oplossing die een significante verbetering oplevert, zowel financieel als logistiek. Wat weten wij van onze toeleveranciers? Wat leveren ze aan ons? Mogen ze zomaar iets veranderen aan de samenstelling van een middel zonder ons te informeren? Dit zijn vragen waar we ons mee bezig moeten houden omdat we de reputatie van onze sector niet willen schaden. Growing together from potatoes to happy faces is onze visie. Ook hierin komt het ketenverhaal weer terug. Wij allen zijn de schakels en maken de keten. Met elkaar moeten we onze verantwoordelijkheid hier in nemen. Wij doen dit heel graag samen met jullie. Wanneer de reputatie van een sector wordt geschaad, duurt het heel erg lang voordat klant- en consumentenvertrouwen weer op het oude niveau is. Met vriendelijke groet, Angela Vonk Quality Director

2 VOORAANKONDIGING TOUR DE FARM Op dit moment zijn we bij Farm Frites, in samenwerking met Bayer, druk bezig met de voorbereidingen van de Tour de Farm editie 2017, die plaats gaan vinden op woensdag 6 september (België) en vrijdag 8 september (Nederland). We zijn erg blij dat we weer twee telers, familie Van der Maas in Nederland en Ronsmans in België, bereid hebben gevonden hun akkerbouwbedrijf open te stellen voor publiek. Tijdens de dag zelf worden korte demo s gegeven waarin in 20 minuten een bepaald onderwerp op een praktische wijze toegelicht wordt. Op woensdag 6 september organiseren we een Tour de Farm in Bertem (België) bij de familie Ronsmans met als thema Innovatieve aardappel teelt Tijdens deze dag staan de volgende onderwerpen centraal: Onkruidbestrijding zonder Linuron, Bescherm uzelf en het milieu met easyflow, Mechanisatie nu en in 2025, Demoveld Aardappelrassen, Hybride aardappelrassen, Pootgoed kwaliteit VRIJDAG 8 SEPTEMBER LANDBOUWBEDRIJF VAN DER MAAS NUMANSDORP WOENSDAG 6 SEPTEMBER LANDBOUWBEDRIJF RONSMANS BERTEM UITNODIGING Tour de Farm Op vrijdag 8 september organiseren we een Tour de Farm in Numansdorp (Nederland) bij de familie Van der Maas met als thema Innovatieve aardappelteelt 2025 waar de volgende onderwerpen behandeld worden: Easyflow en emissie, Duurzame keuze spuitdoppen, Biologische middelen in de aardappelteelt, Demoveld Aardappelrassen, Hybride aardappelrassen, Pootgoed kwaliteit. Beide dagen zullen afgesloten worden met een aansluitende BBQ op locatie. Op het bedrijf van Ronsmans zal het programma zowel in het Nederlands als in het Frans worden toegelicht. Op verzoek zal dit bij familie Van der Maas ook mogelijk zijn. We hopen u in groten getale te mogen ontvangen! Graag ontvangen we een bericht op tourdefarm@farmfrites.com met de datum en hoeveel mensen u komt. VEILIGHEID: BEREIKBAARHEID (PREVENTIEF) Veilig werken helpt ongevallen op de werkvloer te voorkomen en zorgt ervoor dat mensen duurzaam inzetbaar zijn. De processen rond veiligheid zijn bij veel bedrijven al prima op orde. Maar hoe komt het dan dat bedrijven toch niet altijd 100% veilig werken? Onveilig routinegedrag is vaak de oorzaak. En maar liefst 95% van ons gedrag is routinematig. Hoe kunnen we dit gedrag beïnvloeden? Hoe krijg je medewerkers zo ver dat ze hun gedrag toch veranderen? Deze stap naar gedragsverandering is lastig. Om die reden willen we langs deze weg een routineverandering in een bepaalde situatie aan de orde brengen: Bereikbaarheid als je alleen op een locatie bent Tijdens werkzaamheden als aardappelinkoper of teler komt het regelmatig voor dat je alleen ben. Dit kan zowel op het land als in de opslag zijn: omgevingen waar niet direct hulp is als er wat gebeurt. Om de kans te verkleinen dat je niemand kan bereiken, is het volgende advies: Meld altijd als inkoper bij de leverancier aan welke locatie je een bezoek brengt. Geef daarbij je verwachte aankomst en vertrektijd aan; Neem altijd je telefoon mee; Zet afspraken met locatie en tijden zoveel mogelijk in je agenda. Laat dit gedrag routine worden zodat je bereikbaar bent maar ook zelf hulp kan bereiken. Als er dan iets gebeurt, is de kans groter dat je snel geholpen kan worden.

3 Uitgelicht: Fase 3 ras Donata Het segment Donata, een ras van kweekbedrijf Europlant, is een mooie langwerpige aardappel met goede bakkwaliteiten. Een aardappel met een gele vleeskleur die zich uitstekend leent voor het snijden van mooie lange frites. Ras eigenschap Donata is een laat ras dat bekend staat om zijn grote baksteen vormige knollen. Het ras heeft een gemiddelde knolzetting van tien tot twaalf knollen per plant en vormt weinig bessen, wat een voordeel is voor aardappelopslag. Het is een ras met een hoge opbrengstpotentie en een gemiddeld maar stabiel onderwatergewicht. Wees niet te royaal met de stikstof gift want dit heeft dit ras iet nodig. Stadium ras Het ras bevindt zich in het hectare stadium. Op het moment teelt Farm Frites enkele hectares Donata, zoals weergegeven op de kaart: Resistenties AM: Ro 1 en 4 Wratziekte: Fysio 1 Bewaring: Snel droogblazen is zéér belangrijk, dit vereist aandacht. Bewaartemperatuur 6 tot 7 graden Goede kiemrust Lange bewaring is mogelijk Links Innovator, rechts Donata De weg naar schoner oppervlaktewater; GOEDE START MAAR FINISH NOG NIET IN ZICHT! Onze waterwegen zijn als de aderen in ons lichaam, van vitaal belang en essentieel voor een juiste leefstijl. Het realiseren van een optimale kwaliteit oppervlaktewater is een verantwoordelijkheid van ons allemaal. De landen tuinbouw dient ervoor te zorgen dat normoverschrijding van gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater uiteindelijk niet meer zal plaatsvinden. De overheidsdoelstellingen zijn helder; in % en in % minder normoverschrijdingen ten opzichte van Dat is een flinke uitdaging. Tot nu toe laten de resultaten van het landelijk meetnet slechts een kleine vooruitgang zien. Hoe kan het dat? Uit een recente steekproef onder agrarisch ondernemers blijkt dat de bewustwording van de impact van emissies van gewasbeschermingsmiddelen richting oppervlaktewater er zeker is. Toch worden maatregelen om emissie te voorkomen, vaak nog niet ingezet. Emissie naar het oppervlaktewater wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door activiteiten op en rond het erf. Monitoring op diverse bedrijven laat zien dat het niet alleen gaat om het reinigen van de veldspuit, maar ook om allerlei andere werkzaamheden waar men onbewust emissie kan veroorzaken. Dit wordt bevestigd door een monitoring van oppervlaktewater op één van de akkerbouwbedrijven van Farm Frites in Gedurende het seizoen zijn hier watermonsters genomen en geanalyseerd op actieve stoffen van gewasbeschermingsmiddelen. Diverse activiteiten op het akkerbouwbedrijf zijn direct terug te vinden in het oppervlaktewater zoals een rhizoctonia behandeling van het pootgoed van aardappelen uitgevoerd op het erf. Een éénmalige toepassing begin april veroorzaakte tot in het najaar een voortdurende normoverschrijding van een actieve stof. Overtuigd van het feit dat men netjes werkte, geeft deze monitoring een over- duidelijk beeld dat deze route niet in beeld was. Een ander voorbeeld was de aanwezigheid van kisten op het erf waarin plantuien hadden gezeten. De kisten bevatten resten van gewasbeschermingsmiddelen. Als dergelijke kisten zonder overkapping op erf staan, kan er bij een regenbui een waterstroom vanuit de hoek met de kisten richting oppervlaktewater ontstaan. Inzicht in het eigen bedrijf is de sleutel voor bewustwording en verandering. Noodzakelijk voor aanpassing van bedrijfsprocessen en activiteiten. Maar wie monitort er de reststromen op het eigen bedrijf richting oppervlaktewater? En hoe lopen deze emissieroutes dan? Veel informatie is online te vinden op de en voor een goede analyse van het bedrijf via Hygiëne op het eigen bedrijf of perceel is noodzakelijk voor schoon en verantwoord werken waarmee de kwaliteit van het oppervlaktewater gewaarborgd blijft. Als sector laten zien dat we hiermee maatschappelijke en ecologische waarden dienen en hier verantwoording voor nemen. Een stip op de horizon in 2030 is een goed streven, in 2023 zal echter de balans al opgemaakt worden. Door monitoring leren we dat de route van emissie vaak niet bij de buurman ligt. Belangrijke emissie routes: Alle activiteiten op het erf met plantmateriaal, machines, vullen spuitmachines, etc etc. Perceelsafspoeling bij zware regen vanaf het perceel Drift Kijkt u eens op internet op welke manieren u emissies via deze routes kunt reduceren.

4 PROEFROOIING WEEK 33 Opbrengst gemiddeld, OWG lager Ieder jaar doen we op 100 percelen proefrooiingen. Hiermee willen we een idee krijgen over de groei en ontwikkeling. Vorige week zijn deze percelen voor 2e keer bemonsterd. Waar de opbrengsten in Nederland ruim boven gemiddeld liggen, zijn de opbrengsten in België onder gemiddeld. Ook in het uiterste Zuidwesten van Nederland ligt de opbrengst onder het gemiddelde vanwege het droge voorjaar. De vitaliteit van de percelen lijkt momenteel nog erg goed. Met name in de droge gebieden wordt af en toe melding gemaakt van doorwas, maar een algemeen probleem lijkt het op dit moment nog niet te gaan worden. Het onderwatergewicht ligt op dit moment nog onder het gemiddelde. De opbrengst ligt momenteel op het gemiddelde van de afgelopen 10 jaar. Hierbij zijn de verschillen tussen de verschillende regio s zeer groot. Wel heeft het OWG afgelopen weken een goede stijging laten zien. De verwachting is dat vanwege de gunstige weersomstandigheden, dit verder zal toenemen. POTATO EUROPE 2017 Over vier weken, op 13 en 14 september 2017 om precies te zijn, gaat Potato Europe 2017 van start. Deze internationale aardappelen beurs wordt gehouden in Emmeloord. De beurs waarop ongeveer 265 standhouders uit zestien landen vertegenwoordigd, is bedoeld om een inzicht te krijgen in de toekomstige aardappelketen. Tijdens deze twee dagen zijn er verschillende forums, velddemonstraties over aardappelen en machinedemonstaties. Farm Frites afdeling Agro zal ook aanwezig zijn op de beurs. We hopen hier veel van onze leveranciers en toekomstige leveranciers te mogen ontmoeten om met elkaar dieper in te gaan op de aardappelketen. Tot ziens in Emmeloord, Farm Frites Agro Team. MARKT UPDATE Dat de markt grillig blijft, blijkt wel uit het feit dat in slechts drie weken tijd, het marktssentiment zich van zeer positief naar zeer negatief ontwikkelde. In de maand juni zag het er door de omstandigheden naar uit dat de kans op schaarste steeds groter werd. In de groeimaanden juli en augustus zijn tot nu toe de omstandigheden goed tot zeer goed voor een goede groei. Deze ontwikkeling blijkt ook uit de proefmonsters. Dit gegeven in combinatie met een iets groter areaal, gaat ervoor zorgen dat de aardappeloogsten groter zullen worden. Echter, er is op veel aardappelverwerkende locaties veel productiecapaciteit bijgebouwd. Dit betekent dat we ook veel meer aardappelen nodig zullen gaan hebben. Daarnaast verwachten we dat de aardappelexport hoger uit zal vallen ten opzichte van vorig jaar. Al deze factoren hebben invloed op het de markt. Om een gezonde markt te krijgen, moet eerst dit evenwicht herstellen. De aardappelteelt lijkt nu zeer voorspoedig te verlopen, maar de aardappelen liggen nog niet in opslag. Pas op het moment dat het zo ver is, kunnen we pas stellen dat de aardappeloogst veilig is. Bovendien kunnen zich met het oog op kwaliteit nog onvoorzien omstandigheden voor doen. Hier houden we voor zover mogelijk, rekening mee in onze voorspellingen. We spreken uit ervaring! Walter van Stee

5 IMPLEMENTATIE VAN BIODIVERSITEITS- ONDERSTEUNENDE MAATREGELEN OP TOUR DE FARM PILOOTBEDRIJVEN Door middel van onderzoek en kennisdeling willen Bayer en Farm Frites de aardappelteelt in de Benelux verduurzamen. Om dit te vertalen naar de praktijk, zijn we twee jaar geleden gestart met een aantal pilootbedrijven. Op deze bedrijven wordt in overleg met de landbouwers gewerkt rond diverse thema s, waaronder ook biodiversiteit. Momenteel is er vanuit de voedingsindustrie en de maatschappij veel aandacht voor een omgevingsvriendelijke voedselproductie, maar een landbouw zonder natuur bestaat natuurlijk niet. Zo is een divers bodemleven bijvoorbeeld essentieel voor een gezond gewas. De vraag is echter: Hoe kunnen we de soorten rijkdom vergroten en wat mogen we verlangen van de landbouwsector. Bijdrage akkerrand aan reductie van emissie vanaf het perceel Met andere woorden: wat is er op een langere termijn haalbaar op een economisch rendabel landbouwbedrijf? Deze vraag hebben wij ons ook gesteld. binnen de groep van pilootbedrijven hebben we op de bedrijven van Walter Everaert nabij Brussel en van de gebroeders Van Looy in de Kempen maatregelen geïmplementeerd ter ondersteuning van de biodiversiteit. Op het bedrijf van Walter Everaert zijn we in 2015 gestart met de installatie van nestgelegenheid voor wilde bijen (zie foto) en het aanleggen van een bloemenrand naast het gewas. Deze rand werd opgebouwd uit verschillende meerjarige bloemenmengsels: Verwerking van restvloeistoffen en opvang water vanaf het erf via een Phytobac een klavermengsel, twee mengsels aantrekkelijk voor bijen en vlinders en een eenjarige variant: het Tübinger mengsel. Door de snelle opkomst had het eenjarige mengsel enkel te kampen met onkruiddruk tijdens en na de bloeiperiode. Dit in tegenstelling tot de meerjarige mengsels waarbij onkruid als melganzevoet en heermoes al veel vroeger opdoken. Voor het lange termijnsucces van een meerjarige bloemenrand is het belangrijk dat dominante plantensoorten, onkruiden en/of grassen niet de overhand krijgen. Ondanks onze inspanningen (aangepast maairegime) zag de bloemenrand er in 2016 al veel minder aantrekkelijk uit. Bij alle meerjarige bloemenmengsels daalde de plantendiversiteit en overheersten dominante planten zoals rode klaver in het klavermengsel. Korenbloem in de bijen- en vlinderaantrekkelijke mengsels maar ook de melganzevoet hadden zich uitgebreid. De aanleg van zowel eenjarige als meerjarige akkerranden verhoogt de soortenrijkdom in die mate dat meer nuttige insecten er kunnen overwinteren. Wat betreft de nestvoorziening voor wilde bijen was in % bewoond (0% in 2015). De gebroeders Van Looy kozen ervoor om in 2016 te werken met het eenjarige Brandenburger mengsel dat geschikt is voor hun lichtere zandgronden. Het bloemenmengsel werd ook hier ingezaaid naast het gewas, maar dit keer omwille van de werkzaamheden op het bedrijf zonder de aanleg van een vals zaaibed. Hierdoor was er een hoge onkruiddruk met als gevolg een moeilijke opkomst. Maar ondanks alles was de bloeiperiode net zoals bij het Tübinger mengsel lang (± 6 weken). Conclusie: Het kiezen van een ideaal bloemenrandmengsel vergt enige kennis en ervaring. We kunnen nu al wel stellen dat bloemenranden enkele voordelen bieden. Naast de prachtige landschapsbeelden die ook erg gewaardeerd worden door de burger, verhogen ze de biodiversiteit. Ook de resultaten uit onderzoek uitgevoerd op de Bayer Forward Farms in België en Nederland bevestigen dit. Op de pilootbedrijven werd niet nagegaan in hoeverre de aanwezigheid van een bloemenrand een impact had op de plaagdruk in het aangrenzende gewas. Op basis van studies uitgevoerd op de Bayer Forward Farms, kunnen we stellen dat het effect in het aangrenzende gewas beperkt is (ongeveer 10 m). COLOFON De nieuwsbrief van Farm Potato verschijnt iedere maand. Via de nieuwsbrief houden we u op de hoogte van wat er bij Farm Frites gebeurt. U ontvangt de nieuwsbrief op het -adres waarmee u in ons bestand staat. Wilt u de nieuwsbrief liever niet ontvangen? Aan- of afmelden kan via potato@farmfrites.com. REDACTIE Kim Kraakman, Emiel Mol, Martin Vrij en Carla van den Heuvel REDACTIEADRES potato@farmfrites.com Farm Frites International B.V. Molendijk 108, 3227 CD Oudenhoorn Telefoon: