Pedagogisch werkplan

Transcriptie

1 Pedagogisch werkplan Kinderdagverblijf De Toverfee Raamsdonk Versie November 2018

2 Voorwoord Voor u ligt het pedagogisch werkplan van kinderdagopvang De Toverfee. Dit werkplan is een praktische aanvulling op het pedagogisch beleidsplan van Kinderopvang De Toverdroom en is bedoeld voor ouders en verzorgers en voor pedagogisch medewerkers, als toelichting op onze werkzaamheden. Het pedagogisch werkplan is steeds in ontwikkeling. Door de dagelijkse praktijk, visie, uitgangspunten, doelen en hoe wij deze bereiken met elkaar te blijven bespreken en deze vast te leggen, blijft het werkplan levend en in ontwikkeling. 2

3 Inhoud Voorwoord Inhoud Concrete groepssamenstelling van de locatie Vervanging van personeel bij ziekte of vakantie Afwijking van de BKR-regel Dagstructuur op de kinderopvang Dagstructuur op de peuteropvang Algemene regels en afspraken Omschrijving en gebruik van rituelen Hoe te handelen bij het komen en gaan van een kind Thematisch werken Overige zaken 3

4 Concrete groepssamenstelling van de locatie Op het kinderdagverblijf De Toverfee hebben we een verticale groep. Dit zijn kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar. Ons kinderdagverblijf bestaat uit twee delen: het voormalig woonhuis waar de buitenschoolse opvang (De Heksenketel) en de peuteropvang gevestigd zijn en de aanbouw waar het kinderdagverblijf is. Alle ochtenden is er van 8.30 tot uur een peutergroep voor peuters van 2 tot 4 jaar. Peuters die naar de dagopvang komen, worden tussen deze momenten meegenomen naar de peuteropvang. Er kunnen maximaal 30 kinderen geplaatst worden op het kinderdagverblijf inclusief de BSO-ruimte, waar de peuters hun peutergroep hebben. Vervanging van personeel bij ziekte of vakantie Het kan voorkomen dat een vaste pedagogische medewerker ziek is of een andere reden heeft om niet te kunnen werken. Dit lossen we in eerste instantie op door de collega s van de eigen locatie te benaderen. We gebruiken hiervoor de achterwachtregeling zoals we die hebben opgesteld in het Beleid Veiligheid en Gezondheid. Als dit binnen de locatie niet op te lossen valt, kijken we naar de andere collega s. Wie is er op dat moment vrij en kunnen we bereiken om de collega te vervangen. Doordat we een kleine organisatie zijn met een flexibel team is kennen de collega s van de andere locaties een groot deel van de kinderen. Het kan voorkomen dat alle collega s aan het werk zijn en er binnen het team geen vervanging te regelen valt. Dan lossen we dit op door het uitzendbureau te benaderen. Afwijking van de BKR-regel Bij minimaal tien uur aaneengesloten opvang, kan worden afgeweken van de beroepskrachtkindratio gedurende maximaal drie uur per dag. Die uren hoeven niet aaneengesloten te zijn. Er kunnen tijdens die uren minder pedagogisch medewerkers worden ingezet. Voorwaarde is dat minimaal de helft van het op grond van de beroepskracht-kindratio vereiste aantal medewerkers wordt ingezet. Kinderopvang De Toverdroom heeft er voor gekozen om op de BSO-locaties niet af te wijken van de BKR-regeling. De tweede pedagogische medewerker gaat pas naar huis als er minder dan 10 kinderen aanwezig zijn. Op het KDO wordt alleen tijdens de pauzemomenten tussen en uur afgeweken van de BKR-regeling. Wanneer er drie krachten volgens rooster werkzaam zijn, gaat om de beurt een collega die recht heeft op pauze deze houden. Er zijn dan nog 2 pedagogisch medewerkers op de groep aanwezig. Op die manier wordt het vierogenprincipe ook nog gewaarborgd. Naast deze algemene tijden van de Toverdroom waarbinnen wij van de BKR kunnen afwijken, kunnen wij op De Toverfee tussen 8.35 en 8.55 uur afwijken van de BKR-regel om de kinderen die voorschoolse opvang hebben naar school te kunnen brengen, wanneer er geen stagiaires zijn. Op alle andere momenten voldoen wij aan de wettelijk gestelde BKR-regeling. 4

5 Dagstructuur op de kinderopvang 7.30 tot 9.15 uur Ontvangst De kinderen en ouders worden ontvangen, er wordt overdracht gedaan tussen pedagogisch medewerker en ouders, daarna wordt er samen met het kind voor het raam gezwaaid. De kinderen zijn vrij om zelfstandig te spelen tot 9.20 uur Opruimen Aan de hand van een opruimliedje ruimen we de spullen op uur Dagritmekaarten We gaan aan tafel in de kring zitten en we bespreken de dagritmekaartjes van Puk 9.30 tot uur Fruit eten Het fruit wordt van te voren in de keuken (en soms aan tafel) geschild. Om 9.30 gaan de kinderen aan tafel om fruit te eten. Puk introduceert het fruit. Dan zingen we het liedje Fruit, Fruit, Fruit en wordt er met de schaal rondgegaan. De kleintjes worden geholpen door de pedagogisch medewerkers. Na het fruit wordt er nog sap gedronken. Wanneer de kinderen klaar zijn met eten en drinken worden de handjes en de mondjes gepoetst. Soms zingen we nog liedjes met de kinderen als er tijd over is tot uur Verschoon- en plasronde Met de kindjes die zindelijk zijn of bezig zijn met zindelijkheidstraining wordt er om de beurt naar de wc gegaan. De andere kinderen worden verschoond op de commode, de kleintjes die nog 2 keer slapen worden naar bed gebracht tot uur Speelmoment Kinderen mogen weer spelen. Dit kan ook buiten zijn. We streven er naar om iedere dag minstens een half uur buiten te spelen tot Puk/VVE-activiteit In kleine groepjes bieden we een Puk-activiteit aan die aansluit op het lopende thema. Dit kan een werkje zijn, een boekje lezen over het thema of een spelletje spelen uur Opruimen en tweede ronde dagritmekaarten Er wordt gezamenlijk met de kinderen opgeruimd d.m.v. de opruimliedjes. Daarna gaan de kinderen aan tafel zitten en we bespreken de volgende dagritmekaarten van Puk tot uur Brood eten Samen met de kinderen wordt de tafel gedekt. Als alle kinderen aan tafel zitten wordt er aan tafel boterhammen gesmeerd door de pedagogisch medewerkers, kinderen die zelf kunnen smeren mogen het zelf doen met hulp van de pedagogische medewerker dit om de zelfredzaamheid te stimuleren. De eerste boterham is met hartig beleg, de volgende boterhammen mogen ook met zoetbeleg. Tijdens de broodmaaltijd krijgen de kinderen hun bekertje melk. De boterhammen worden bij de grotere kinderen doormidden gesneden, bij de kleintjes wordt het in kleine stukjes gesneden. 5

6 12.00 tot uur Poetsen en tafel opruimen Wanneer de kinderen klaar zijn met eten en drinken worden de handjes en de mondjes gepoetst. Ondertussen ruimt een pedagogisch medewerker de tafel af en wordt de tafel gepoetst. Er wordt geveegd onder de tafel en gedweild indien nodig tot uur Verschoonronde en omkleden De kinderen die zindelijk zijn en niet meer gaan slapen mogen om de beurt gaan plassen. De kinderen die gaan slapen gaan zichzelf omkleden, de kinderen die hulp nodig hebben worden geholpen Naar bed De kinderen die naar bed gaan worden om de beurt naar bed gebracht. De eerste pedagogisch medewerkers gaat tussen uur pauze houden. De kinderen die alleen de ochtend komen worden nu gehaald, kinderen die alleen een middag komen worden gebracht. De kinderen die niet naar bed hoeven, krijgen een (Puk-)activiteit aangeboden tot uur Speelmoment De kinderen die wakker blijven mogen spelen. De tweede pedagogisch medewerker gaat tussen uur pauze houden. Tussen Uit bed Rond deze tijd worden de kinderen weer wakker. Sommige kinderen kunnen zelfstandig aankleden en anders doen de pedagogische medewerkers het. Met de kindjes die zindelijk zijn of bezig zijn met zindelijkheidstraining wordt er om de beurt naar de wc gegaan tot uur Opruimen Er wordt gezamenlijk met de kinderen opgeruimd d.m.v. het opruimliedje tot uur Drinken met koekje Puk introduceert het drinken. De kinderen krijgen drinken met iets te eten. Dit kan een koekje zijn of iets anders tot uur Speelmoment Er wordt gekeken wat we gaan doen, er kan gekozen worden voor vrij spelen, gericht spelen (Uk en Puk activiteit, eventueel in klein groepje), gezamenlijk spelen of voor een activiteit, zowel binnen als buiten. Zo rond uur kan er nog een Puk-activiteit aangeboden worden tot uur Verschoonronde Met de kinderen die zindelijk zijn of bezig zijn met zindelijkheidstraining gaan we om de beurt naar de wc. De andere kinderen worden verschoond op de commode tot uur Gezamenlijke activiteit aan tafel De kinderen worden vanaf uur opgehaald. Om de rust op de groep te bewaren wordt er gekozen voor een rustige activiteit aan tafel. Denk hierbij aan puzzelen, duplo, blokken, tekenen, etc. Rond uur krijgen de kinderen ook nog een klein snackje in de vorm van stukje kaas, stukje wordt, fruit en rauwkost. De pedagogisch medewerkers kunnen tijdens de gezamenlijke activiteiten opruimen en overdracht geven aan ouders die hun kind(eren) komen ophalen. 6

7 Dagstructuur op de peuteropvang Iedere ochtend bieden wij VVE aan tijdens de opvang tot 9.00 uur Inloop en vrij spel Een van de pedagogisch medewerkster haalt de peuters van het kinderdagverblijf op en neemt hen mee naar de andere ruimte. Daar mogen zij vrij spelen tot 9.10 uur Opruimen en de Dagritmekaarten Aan de hand van een opruimliedje ruimen we de spullen op. Daarna gaan we aan tafel in de kring zitten en we bespreken de dagritmekaartjes van Puk 9.10 uur Korte kringactiviteit In de kring doen we een activiteit die te maken heeft met het thema van Puk tot uur Fruit eten Het fruit wordt van te voren in de keuken (en soms aan tafel) geschild. Om 9.30 gaan de kinderen aan tafel om fruit te eten. Puk introduceert het fruit. Dan zingen we het liedje Fruit, Fruit, Fruit en wordt er met de schaal rondgegaan. De kleintjes worden geholpen door de pedagogisch medewerkers. Na het fruit wordt er nog sap gedronken. Wanneer de kinderen klaar zijn met eten en drinken worden de handjes en de mondjes gepoetst. Soms zingen we nog liedjes met de kinderen als er tijd over is tot uur Verschoon- en plasronde Met de kindjes die zindelijk zijn of bezig zijn met zindelijkheidstraining wordt er om de beurt naar de wc gegaan. De andere kinderen worden verschoond op de commode, de kleintjes die nog 2 keer slapen worden naar bed gebracht tot uur Speelmoment Kinderen mogen weer spelen. Dit kan ook buiten zijn. We streven er naar om iedere dag minstens een half uur buiten te spelen tot Puk/VVE-activiteit In kleine groepjes bieden we een Puk-activiteit aan die aansluit op het lopende thema. Dit kan een werkje zijn of een spelletje spelen of liedjes zingen uur Opruimen en kleine kring Er wordt gezamenlijk met de kinderen opgeruimd d.m.v. de opruimliedjes. Daarna gaan de kinderen zitten en lezen we een boekje voor in het thema van Puk uur Afsluiten We sluiten de ochtend aan tafel af. Er worden puzzels, boekjes of andere tafelspeelgoed weggelegd. Eventueel wordt er nog een werkje afgemaakt of nog een liedje gezongen. Bij het ophalen bespreken we met de ouders wat we deze ochtend hebben gedaan en of er bijzonderheden waren met hun kind. 7

8 Algemene regels en afspraken Algemene regels: De buitenpoorten moeten altijd dicht zijn. Kinderen mogen ze niet zelf open maken. Ook niet als de ouders er zijn. De kinderen mogen niet aan de leidsterstoelen zitten. Kinderen mogen niet alleen in de keuken komen. Er wordt samen met de kinderen opgeruimd met daarbij het opruimliedje. Duplo en puzzels gebruiken we aan tafel. De handdoeken in de wc worden 2 keer per dag vervangen. De vaatdoekjes worden regelmatig vervangen. Buiten spelen: De kinderen doen hun jas aan, afhankelijk van het weer. Kinderen mogen alleen onder begeleiding speelgoed uitzoeken uit de schuur. Altijd minimaal 1 pedagogisch medewerker buiten. Geen speelgoed van binnen naar buiten en andersom. Bij zwembad gebruik ALTIJD toezicht. Kinderen moeten enige vorm van kleding aanhouden. Na het buiten spelen wassen we de handen van de kinderen. Eetsituatie: Eerst gezamenlijk opruimen en dan aan tafel, a.d.h.v. de opruimliedjes. We stimuleren de kinderen door zelf de boter op de boterham te smeren. Eerst een boterham met hartig beleg. Voordat we gaan eten, zingen we het liedje smakelijk eten of fruit, fruit, fruit. De kinderen krijgen melk tijdens de broodmaaltijd. Maximaal 3 boterhammen. Na het eten handen en gezicht wassen. We variëren met verschillend beleg. Opruimen: Elke dag zijn er bepaalde schoonmaaktaken die gedaan moeten worden. Deze is te vinden in het keukenkastje. Na elke eetsituatie wordt de tafel gepoetst en de vloer geveegd. Aan het eind van de dag wordt de hele vloer gestofzuigd en gedweild. Slapen: Elk kind heeft zijn eigen bedje In de zomer alleen een lakentje, in de winter ook een dekentje. Op het beddenschema staat welk bedje er welke dag afgehaald dient te worden. Kinderen nemen zelf een slaapzakje mee. Kinderen hebben eigen speentjes en knuffels. Evt. hebben wij reserve. Kinderen mogen niet met capuchon, speldjes of speenkoordjes slapen. Kinderen slapen in een bedje. Niet in een kinderwagen, dan eerst overleggen met ouders. Is een kind erg verdrietig dan halen we het kind eruit en proberen we het later nog eens. Aan het eind van de dag ventileren we de slaapkamer door beide deuren open te zetten. 8

9 Toiletbezoek: Kinderen gaan naar de wc als de interesse en/of behoefte voor is. Als kinderen oefenen en het kind heeft geplast/gepoept dan krijgen ze een sticker op hun Puk-plaskaart. Als het kind zindelijk is, gaat de kaart mee naar huis. Altijd de handen laten wassen en afdrogen. 9

10 Omschrijving en gebruik van rituelen Opruimritueel Voordat we aan tafel gaan wordt er altijd eerst opgeruimd, dit doen we door het opruimliedje van Puk te zingen. Het is nu voor de kinderen duidelijk dat we gezamenlijk op gaan ruimen. Ook hiermee geven we aan dat de activiteit waar we mee bezig zijn afgesloten wordt en er iets anders staat te gebeuren. Verschoonritueel bij zindelijkheidstraining De kinderen die bezig zijn met zindelijkheidstraining mogen in groepjes mee naar de wc-ruimte. De kinderen mogen dan om de beurt naar de wc. Bij kinderen die nog een luier aan hebben wordt de luier uitgedaan en mag het kind op de wc gaan zitten (al dan niet met hulp). Als ze klaar zijn op de wc dan krijgen ze weer een luier aan en moeten ze hun handjes wassen voordat ze weer terug naar de groep mogen. Als het kind op de wc heeft geplast of gepoept, dan mogen ze een stikker plakken op de plaskaart. Afscheidsritueel Iedere ochtend nemen de kinderen weer afscheid van hun papa of mama, dit soort momenten moeten duidelijk zijn voor het kind. De ouder doet de overdracht en ruimt evt. spulletjes op die ze mee hebben genomen (dit kunnen ze ook samen met het kindje doen). Voor ze weg gaan wordt er vaak nog even geknuffeld/gekust. De pedagogische medewerker gaat daarna samen met het kind bij het raam staan om naar papa en/of mama te zwaaien! Afpoetsritueel Na ieder eetmoment krijgen de kinderen een washand om zichzelf te poetsen eventueel met hulp van de pedagogische medewerker. Het vieren van een verjaardag/afscheid De verjaardagen worden in de ochtend gevierd, mits dit uitkomt. Er wordt van te voren een kroon met de leeftijd erop gemaakt. We zingen liedjes met behulp van instrumenten. Na het liedjes zingen wordt de traktatie van het kind uitgedeeld. Van te voren spreken we af wanneer de verjaardag gevierd wordt en nemen de ouders een traktatie mee. Het is fijn dat ouders erop letten dat de traktatie enigszins gezond is. Wanneer een kind 4 jaar wordt vieren we een feestje omdat het de laatste keer op het kinderdagverblijf is. Het kind krijgt van ons een map mee met al zijn/haar werkjes erin. 10

11 Hoe te handelen bij het komen en gaan van een kind Komen: Bij binnenkomst van het kind is het belangrijk dat er een overdracht plaatsvindt tussen ouder en pedagogische medewerker. Zodat je weet hoe het met het kind gaat en of er eventueel bijzonderheden zijn, waar we rekening mee moeten houden. Na het afscheid nemen van de ouder(s) gaat het kind spelen of kan een activiteit doen aan tafel. Gaan: Bij het naar huis gaan is het belangrijk dat er een duidelijke overdracht plaatsvindt, zodat de ouder(s) weten hoe de dag verlopen is op het kinderdagverblijf. Tijdens deze overdracht is het belangrijk dat de bijzonderheden van het kind worden besproken. Wennen van een kind Voorafgaande aan de plaatsing van een kind worden de ouders met het kind uitgenodigd voor een intakegesprek en een kijkje op de locatie. Het wennen betekent in feit oefenen, zodat het kind en de ouders naar verloop van tijd voldoende vertrouwen heeft om zich prettig te voelen. Na dit gesprek is het kind welkom om een dagdeel in de groep door te brengen zodat hij kennis kan maken met de dagelijkse gang van zaken en de groepsgenootjes en pedagogisch medewerkers vast een beetje bekend worden. In de eerste periode van wennen raken kind en ouder langzaam aan gewend om de dag gescheiden van elkaar door te brengen. Tijdens het wenproces bouwen de pedagogisch medewerkers met ieder kind een persoonlijke relatie op, waarin de basis wordt gelegd voor een gevoel van vertrouwen en veiligheid. Er wordt extra aandacht gegeven in de vorm van lichamelijk contact, rondkijken in de groep en kennismaken met andere kinderen, of juist niet als het kind wat angstig is. De pedagogische medewerker speelt een belangrijke rol bij het wennen van een kind. Zij houdt rekening met de leeftijd en het karakter van het kind. Een dreumes of peuter wordt spelenderwijs bekend gemaakt met de ruimte en de regels. De groepsgenootjes spelen daar overigens vaak onbedoeld een belangrijke rol bij. Aandacht betekent ook ondersteuning bieden aan het kind bij het vinden van een eigen plek in de groep. Het kind moet zich welkom voelen. Als het kind veel gaat huilen, geven we de speen of knuffel om te troosten. Als het kind echt ontroostbaar is, nemen wij contact op met de ouders om het kind te komen halen voor de afgesproken tijd. Wanneer uit het gedrag van het kind valt op te maken dat het moeilijk wennen kan, wordt in overleg met de ouders de wenperiode verlengd of wordt er naar andere mogelijkheden gezocht om het wennen te vergemakkelijken. Als het kind komt wennen wordt de tijd dat het kind gebracht en gehaald kan worden aan de ouders doorgegeven. We zorgen ervoor dat het kind komt als de andere kinderen al gebracht zijn en weer opgehaald wordt voordat de andere kinderen worden opgehaald. Er is zo genoeg tijd en aandacht voor de ouder en voor het kind.wanneer het kind zonder al te veel verdriet of angst in de groep kan zijn, is de eerste periode van wennen afgesloten. Als een kind echt niet kan wennen, dan wordt er een gesprek met de ouders/verzorgers aangegaan. De termijn die we aanhouden is ongeveer 6 weken. Als het kind daarna nog niet kan wennen wordt in overleg met ouders besloten de termijn van wennen te verlengen, dan wel te kijken naar alternatieve opvang. Dit staat ook in ons protocol wennen dat te vinden is in de protocollenmap. 11

12 Thematisch werken Bij De Toverdroom werken wij met het VVE thema: Uk en Puk. Centraal staat de pop Puk, wie voor de kinderen erg vertrouwd is. Aan de hand van Uk en Puk werken we met verschillende thema s die een aantal weken duren en waar verschillende ontwikkelingsgebieden aan bod komen. We vinden het belangrijk om de kinderen uit te dagen in hun ontwikkeling en hun dingen te leren maar vooral ook dat ze plezier hebben in de dingen die we doen. Ook maken we gebruik van dagritmekaarten. Dit zijn kaarten die weergeven wat we op een dag gaan doen of wat we op een dag hebben gedaan. Voor kinderen geeft dit duidelijkheid en vastigheid. Pop Puk is het vaste vriendje van de groep en is erg vertrouwd en herkenbaar voor de kinderen. Hij doet vaak mee met de activiteiten die we doen. En natuurlijk vinden we het ook belangrijk om in te spelen op de fantasie en de belevenissen van het kind ook als dat afwijkt van ons thema dat op dat moment speelt in de groep. 12

13 Overige zaken Combinaties van vriendjes/broertjes/zusjes e.d Op deze locatie komt het vaak voor dat broer en zus samen zitten. Vaak zitten ze gescheiden van elkaar. De een zit op het kinderdagverblijf, de ander op de buitenschoolse opvang. Het kan ook voorkomen dat ze wel bij elkaar in de groep zitten. Als dit het geval is streven we ernaar om ruzies te voorkomen. Het verschil is echter wel te merken bij de verschillende combinaties. Soms trekken ze naar elkaar toe en soms is dit juist niet het geval. Als de combinaties tot problemen zorgen, gaan we met ouders in gesprek en bespreken we bijvoorbeeld wat het verschil is tussen thuis en op kinderdagverblijf. In sommige gevallen merk je op jonge leeftijd al dat kinderen vriendjes worden met elkaar. Soms kunnen kinderen hierin doorslaan en willen ze niet meer met andere kinderen spelen. We zorgen ervoor dat de samenstelling van de groep niet wordt gesplitst in groepjes. Soms mogen ze bijvoorbeeld individuele spelletjes doen in plaats van altijd samen. Deelname activiteiten We bieden minimaal 1 keer per dag een activiteit aan. Dit kan individueel zijn, maar is vaak gezamenlijk. Als het gezamenlijk is, komt het wel eens voor dat kinderen ervoor kiezen om niet mee te doen. Dit accepteren wij en gaan met de andere kinderen verder. Dit wil niet zeggen dat we de kinderen niet enthousiast maken voor een activiteit. We zorgen ervoor dat de kinderen van te voren weten wat de activiteit is, zodat ze zich erop voor kunnen bereiden. Als de kinderen aangeven dat ze niet mee willen doen, proberen wij ze nog enthousiast te maken door een korte uitleg te geven over de activiteit. In de meeste gevallen bedenkt een kind zich dan en neemt uiteindelijk toch deel aan de activiteit. Zelf kiezen van activiteiten/spelmaterialen Op het kinderdagverblijf zijn er verschillende mogelijkheden tot spelmaterialen. Er is een bepaald speelgoed waar kinderen de hele dag mee kunnen spelen en er is een bepaald speelgoed waarbij ze het moeten vragen aan de pedagogische medewerkers. Puzzels en kleine spelletjes liggen bijvoorbeeld in een kast. Hier kunnen kinderen niet bij, waardoor ze gedwongen worden om het te vragen. Dit stimuleert de zelfstandigheid van het kind. Mogelijkheid tot eigen spel Doordat er zich spelmateriaal op de groep bevindt, krijgen kinderen de mogelijkheid om het eigen spel op gang te zetten. Er zijn verschillende hoeken, waar kinderen in kunnen spelen. Aan het begin van de dag kiezen we een bepaald spelmateriaal uit (of we laten de kinderen zelf kiezen) en zetten dit in de groepsruimte neer. De kinderen kunnen er dan voor kiezen om hiermee te spelen. Tijdens het spelen kan de pedagogisch medewerker ingaan op het spel en meespelen, waardoor er een nieuwe situatie komt. Variatie soort activiteiten (rust/actie/groep/individueel) Wij bieden verschillende soorten activiteiten aan. Dit kan een activiteit zijn binnen het thema. Denk hierbij aan knutselen, voorlezen, bewegingsactiviteit, buitenspel, denkspelletjes. Soms verdelen we de groep, zodat er meer aandacht wordt geschonken aan het individuele spel. Vooral op de peuteropvang wordt dit veel gedaan, zeker als er een kind is met een VVE-indicatie. Als het een te grote groep is, kan je niet iedereen de beurt geven. Als je de groep kleiner maakt, heb je wel de kans om iedereen om de beurt aandacht te geven. 13

14 Omgaan met vriend-vijandschappen Vriendschappen ontstaan volop bij kinderen in de basisschoolleeftijd. Op het KDO zijn er tussen kinderen soms al wel vriendschappen maar niet zoals die in de basisschoolleeftijd zijn. Vriendschappen worden aangemoedigd door de pedagogisch medewerkers. Anderzijds worden kinderen niet gedwongen om met mét elkaar te spelen, of juist apart. Wij vinden dat er bij vriendschappen dat er sprake moet zijn van 'gelijkheid'. Het moet niet zo zijn dat het ene kind het andere onderdrukt. Wanneer dit het geval is zullen de pedagogisch medewerkers de kinderen aparte of 'gescheiden' activiteiten aanbieden. Op deze manier ontstaat er niet allen fysieke, maar ook geestelijke ruimte tussen hen. Dit geldt ook voor broers en zussen. Zij kunnen veel aan elkaar hebben, maar zij kunnen elkaar ook 'in de weg zitten'. De pedagogisch medewerker zorgt ervoor dat zij elkaar de ruimte geven om vriendschappen aan te gaan met anderen. Het kan voorkomen dat een kind erg graag alleen wil spelen. De pedagogisch medewerkers respecteren deze behoefte en zorgen dat het kind hier de ruimte voor krijgt. Wel kan er dan een tijdslimiet worden afgesproken; bijvoorbeeld een half uur op de computer. Een kind kan een voorkeur ontwikkelen voor een bepaalde pedagogisch medewerker. Vanuit het kind bekeken vinden wij dit best begrijpelijk. Een pedagogisch medewerker zal hier professioneel mee om gaan. Zij zal deze situatie niet uitbuiten; zij besteed geen extra aandacht aan dat ene kind en zorgt er voor dat de andere pedagogisch medewerkers bij het kind betrokken worden. Pedagogisch medewerkers tonen hun eventuele voorkeur voor bepaalde ouders of kinderen niet. Kinderen kunnen om verschillende redenen eenmalig óf op regelmatige basis vijandig op elkaar reageren en met elkaar omgaan. De pedagogisch medewerkers leren het kind om te gaan met vijandigheid tussen hen en andere kinderen, de reden voor de vijandigheid te vinden en op te lossen. Dit is uiteraard afhankelijk van de situatie en de leeftijd van de kinderen. De pedagogisch medewerkers zorgen er met elkaar voor dat niet één kind de dupe wordt van de vijandigheid van één of meer andere kinderen. Wanneer vijandigheid op de groep naar voren komt praten de pedagogisch medewerkers hier met de kinderen over, met de kinderen die het betreft en ook vaak in een groepsgesprek. Zij leggen uit dat het niet fijn is voor jezelf en voor de ander wanneer je vijandig doet. Daarnaast besteden zij extra aandacht aan het kind dat zich (eventueel) herhaaldelijk vijandig gedraagt; een praatje maken, samen een spelletje doen, de positieve dingen die hij doet benoemen en dit gedrag met woorden belonen. Ook zullen de pedagogisch medewerkers al pratend en spelend proberen erachter te komen waaróm het kind zich vijandig gedraagt. Wanneer het kind erover wil praten zullen de pedagogisch medewerkers hier hun begrip voor tonen. Op die manier willen zij het kind laten merken dat hij belangrijk is en dat zij hem willen helpen. Elkaar pesten, uitschelden en pijn doen wordt niet geaccepteerd door de pedagogisch medewerkers en dat leggen zij ook telkens op nieuw uit. Op die manier maken zij de kinderen ook duidelijk dat vijandig gedrag niet goed is. Het verlaten van de stamgroepruimte bij (spel) activiteiten Op maandag halen we brood samen met de kinderen die op dat moment aanwezig zijn. We trekken altijd een bodywarmer van de Toverdroom aan. Hieraan kunnen mensen in de omgeving ons herkennen. Ook gaan we af en toe naar de speeltuin, hier vlakbij. In de meeste gevallen zorgen we ervoor dat er 2 pedagogische medewerkers zijn. Zodat er in geval van nood iets geregeld kan worden. Een telefoon gaat altijd mee. 14

15 Tijdens het buitenspelen is er ook een pedagogische medewerker aanwezig. Tenzij de pedagogische medewerker om wat voor reden dan ook even naar binnen moet. Hierbij denken we eraan dat we de kinderen die buiten spelen in de gaten houden. Soms hebben we een activiteit buiten de deur gericht aan het thema. Hierbij hebben we soms extra vervoer nodig. We zorgen ervoor dat dit van te voren geregeld is. We nemen dan de telefoon mee, voor noodgevallen. En we zorgen ervoor dat we met minimaal 2 pedagogische medewerkers zijn. 15