Een gezonde levensstijl van jongsafaan.

Transcriptie

1 Een gezonde levensstijl van jongsafaan. Dr L. Vergauwen Update 2018 Leren eten: fasen en gevoelige perioden 1

2 Op weg naar zelf eten Van Enorme groei in 1 ste levensjaar Borst-of flesvoeding Afhankelijkheid... Naar Minder sterke groei vanaf 2 de levensjaar Mee eten aan tafel Ikke doen Onderscheid leren maken tussen wat wel/niet eetbaar Leren eten als sociale activiteit Zelfregulatie voedselinname tot 6 jaar Jonge kinderen (tot 6 jaar) kunnen hun energiebehoefte reguleren. (Vraag tot) voedselinname staat in verhouding tot hun nood aan energie Voeden op vraag principe. Ondersteun het kind in zijn autonomie! Ouder bepaalt wat en waar gegeten wordt, het kind bepaalt of en hoeveel gegeten wordt. 2

3 Voorbereidend oefenen 1. De zoogfase (borst-of flesvoeding) Uitsluitend BV kan tot 6 maanden. Kunstvoeding is een waardig alternatief. De natuur helpt! Aangeboren reflexen: Zoek-, zuig-, bijt- en wurgreflex Toeschietreflex Baby kan nu al aangeven: Ik heb honger! Ik ben voldaan. 3

4 Borstvoeding? Natuurlijk! Voordelen kind / moeder / moeder en kind. Tegenindicaties? Bij kind? Bij moeder? Valse tegenindicaties? Bij kind? Bij moeder? Belang van zeer goede begeleiding en ondersteuning bij het geven van BV! Valse tegenindicaties (baby) Een aantal situaties / aandoeningen kunnen de borstvoeding bemoeilijken, maar vormen géén tegenindicatie: Prematuriteit Congenitale afwijkingen zoals schizis, Hartafwijkingen Neurologische aandoeningen Meerling belang van zeer goede begeleiding + ondersteuning 4

5 Borstvoeding = vraag en aanbod Voeden op vraag. Frequentie. Duur. Hongersignalen. Geen tijdsbeperking. Verzadigingssignalen. H O N G E R S I G N A L E N 5

6 V E R Z A D I G I N G S S I G N A L E N In slaap vallen Vertragen in eetsnelheid Hoofd wegdraaien Stoppen met zuigen Tepel uitspuwen of weigeren Mond sluiten Kieskeurig of rusteloos worden tijdens het eten Lepel weigeren Lepel wegslaan Frequentie: ongelimiteerde borstvoeding, gebaseerd op hongersignalen met weliswaar een minimum aantal voedingen per 24 u Eerste weken: 8 tot 12 /24 uur Nadien individueel zeer verschillend: 6-8 à 12 /24 uur 6

7 Hoe weet je of de melkinname voldoende is? Objectiveren door beoordeling van: 1/ Aantal plasluiers 2/ Stoelgangsfrequentie en aspect 3/ Groeicurve 4/ Algemeen welbevinden 1/ Plasluiers: frequentie en aspect Frequentie: Vanaf dag 3-4: katoenen luiers: 6 à 8 / 24 uur (wegwerpluiers: 5 à 6 / 24u) Vanaf 6 weken: katoenen luiers: 5 à 6 / 24 uur (wegwerpluiers: 4 à 5 / 24u) Aspect: niet sterk geconcentreerd of niet sterk ruikend 7

8 2/ Stoelgang: frequentie en aspect Zachte, malse consistentie. Eerste 6 weken: minstens één maal daags. Rond 6 weken: Daling in frequentie Meer gebonden 8

9 3/ Groeicurve Floor is 8 weken oud en krijgt borstvoeding. 18 9

10 Ouders -in elke leeftijdscategorie- al te vaak denken: Ik heb te weinig melk!? Waarom denkt de ouder dat hij te weinig melk heeft? Objectiveer! Slechts 5% moeders effectief te weinig melk < PERCEPTIE! Belang van goed informeren en begeleiden! 10

11 Suboptimale gewichtsevolutie (1) Te lage calorische inname Onvoldoende volume. Vraag en aanbod m.b.t. frequentie en tijdsduur? Foute aanlegtechniek? Inefficiënte zuigtechniek? Te weinig melkproductie? (<5%) Voldoende volume maar te weinig caloriën. Vraag en aanbod m.b.t. tijdsduur? Overproductie? Borstvoedingsanamnese en observatie In het begin van de voeding, bevat de melk meer suiker en minder vet. Naarmate de voeding vordert, neemt het vetgehalte (en calorisch gehalte) toe. 11

12 Suboptimale gewichtsevolutie (2) Onderliggende medische oorzaak KMP allergie, muco, urineweginfectie, stofwisselingsziekte, Verwijzen behandelende arts Suboptimale gewichtsevolutie (3) Onderliggende psychosociale oorzaak Postnatale depressie, verwaarlozing, Verwijzen behandelende arts Hulp op maat Evt. plan van aanpak kindermishandeling 12

13 Brochure Borstvoeding. Leermodule Borstvoeding

14 Wat als geen/deels borstvoeding? Wat na borstvoeding? Geef de voorkeur aan een aangepaste melkvoeding tot de leeftijd van 3 jaar. K&G informeert. De ouder kiest. 14

15 6 m 18 m 3 j 4 j (10 m) 12 m 2 j Startvoeding Opvolgvoeding (3 de leeftijdsmelk) Groeimelk (voorkeur niet gezoet) Af en toe volle melk(producten)/ca verrijkte sojaproducten Volle melk (producten) Ca verrijkte sojamelk (producten) 6 m 18 m 3 j 4 j (10 m) 12 m 2 j Startvoeding Voeden op vraag Opvolgvoeding (3 de leeftijdsmelk) Groeimelk (voorkeur niet gezoet) ml/d ml/d Af en toe volle melk(producten)/ca verrijkte sojaproducten Volle melk (producten) Ca verrijkte sojamelk (producten) 15

16 Kies en bemin je keuze. Keuze kunstvoeding. Belang van informeren over wat normaal is. Groepen melkvoedingen. Groep Standaard start- en opvolgvoedingen Niet-standaard start-en opvolgvoedingen Voedingen voor digestieve ongemakken Therapeutische voedingen Houding K&G Starten op CB of HB Starten mits indicatie op CB of HB Niet starten op CB of HB Niet starten noch wijzigen op CB of HB 16

17 Standaard-voedingen van voedingsfirma s. Update 2018 Update

18 Adviseer geen specifiek merk van melkvoeding. Neutraliteit! Adviseer wel binnen welke groep van voedingen: startvoeding, opvolgvoeding, (derde leeftijdsmelk), groeimelk, volle melk(producten), calciumverrijkte sojamelk(producten), halfvolle melk(producten) ~ leeftijd van het kind. Hoe vaak en hoeveel moet mijn baby eten? 18

19 Quiz Tot welke leeftijd MOET een nachtvoeding? 1 ste levensmaand t/m 2 de levensmaand Tot 6 maanden Quiz Tot welke leeftijd MOET een nachtvoeding? 1 ste levensmaand max. 6 u tussen nachtvoeding t/m 2 de levensmaand Tot 6 maanden Je kan tolereren dat kind meer dan 6 uur tussen de nachtvoedingen laat vanaf de 2 de levensmaand, op voorwaarde dat kind goed groeit én zich overdag spontaan voor de voedingen meldt. 19

20 Quiz Vanaf welke leeftijd MAG de nachtvoeding (actief) afgebouwd worden? Vanaf 1 m Vanaf 2 m Vanaf 6 m Vanaf 12 m Quiz Vanaf welke leeftijd MAG de nachtvoeding (actief) afgebouwd worden? Keuze ligt bij de ouder! K&G legt geen leeftijd op. Vanaf 1 m Vanaf 2 m Vanaf 6 m KAN het (en niet: moet het) Vanaf 12 m Vanaf deze leeftijd is een nachtvoeding doorgaans nutritioneel niet meer noodzakelijk. Kijk wel naar het kind. Gaat het om een echte voeding ofwel om tutteren om in slaap te vallen. Bij inhaalgroei na ziekte kan een nachtvoeding wel (terug) nodig zijn. 20

21 Update 2018 Update

22 Update 2018 HA voeding Voor wie? Bij verhoogd risico op allergie 1 ste graadsverwant met atopische ziekte Waarom? Korte termijn? Bescherming tegen KMP-allergie en atopische dermatitis. Langere termijn? ~ GINI studie 2016 Bescherming allergische rhinitis en atopisch eczeem blijft zichtbaar na 15 jaar (studie loopt verder) Welke? pha of eha pha (kostprijs en smaak) Hoe lang? 1 ste 6 levensmaanden 22

23 Update 2018 AR voeding Voor wie? Verwachte effect? Bij fysiologische regurgitaties Frequentie en volume regurgitaties vermindert. Als geruststellend gesprek en tips rond voeding/houding na voeding onvoldoende toereikend zijn. Daling reflux episodes??? Voorkomt het ontstaan van refluxziekte niet. Het voorschrijven van een AR-melk kan een geruststellend gesprek ondersteunen, maar kan dit niet vervangen! 23

24 Quiz Artisanaal indikken van de voeding is evenwaardig als het geven van een AR voeding. Akkoord Niet akkoord Artisanaal ingedikte voeding? Geen voorkeur als AR voeding beschikbaar is. AR voeding: Evenwichtigere samenstelling Betere controle over de indikking Hygiënischer (minder handelingen) 24

25 Er is niet steeds een pasklaar antwoord of oplossing voor een probleem situatie. Geruststelling, uitleg, verzorgingstips = opdracht preventieve zorg Indien vermoeden onderliggende medische oorzaak diagnostiek behandeling met evt voedingswijziging/aanpassing of medicatie = opdracht behandelende arts Update

26 Brochure Flesvoeding. Leermodule Kunstvoeding De overgangsfase (4 tot 12 maanden) Veel oefenen! Kokhalsreflex 26

27 Voedseldiversificatie is noodzakelijk vanaf de leeftijd van 6 maanden. 1. Nutritioneel noodzakelijk. 2. Inspelen op gevoelige mondmotorische ontwikkelingsperiodes: - Verwerken van andere consistentie voeding - Omgaan met andere manier aanbieden van voeding Mondmotorische gevoelige periodes 27

28 Smaakvoorkeur baby Zoet en romig aangeboren voorkeur Zout neutraal Zuur bitter afkeer leren eten Baby = alleseter Start met zachte smaken Honger is de beste saus! 58 28

29 59 Leren eten van de lepel: hoe pak je dit aan? Tussen 4-6 maanden is je kind klaar voor de lepel. Welk signalen tonen dat je kind er klaar voor is? Smakkende geluidjes Alles in de mond stoppen Belangstelling tonen voor jouw eten en drinken Hoe begin je er aan? Leren eten van een lepel. Hoe pak je dit aan? 29

30 Starten met groentenpap of fruitpap hangt af van de leeftijd van introductie van vaste voeding. Introductie tussen 4 6 maanden Keuze van de ouder fruitpap of groentenpap. Geen voorkeur voor één van beide om te starten. Introductie vaste voeding op leeftijd 6 maanden Start met groentenpap (als bron van ijzer). Wat eet mijn kind? 30

31 Seppe consult 13 weken. Prematuur geboren jongen op PML 31 weken met GG 1660 g. Hij krijgt kunstvoeding. De papa vraagt je wanneer het kind kan starten met vaste voeding. Wat antwoord je? Advies K&G Individueel advies, op maat. Ten vroegste op basis van kalenderleeftijd, gaande tot ten laatste gecorrigeerde leeftijd. Parameter: als het kind er klaar voor is. 31

32 Eten is een leer-en ontwikkelingsproces. Eten is een opvoedingsproces. Niet forceren. Geef het kind tijd. Volg de signalen van het kind. Creëer een stimulerende omgeving. Jouw goede voorbeeld doet wonderen. Een tip Lukt een nieuwe stap niet onmiddellijk zoals je gehoopt had, denk dan niet: Mijn kind wil dit niet. denk dan wel: Mijn kind kent dit nog niet. Ik geef hem/haar de nodige tijd om dit te leren kennen 32

33 3. Mee eten van tafel (vanaf 12 à 18 m) Wennen aan en accepteren van nieuw (en vertrouwd!) voedsel ZELF eten en drinken Voedsel leren kennen = knoeien! Nieuwe dingen accepteren pas NA onderzoek! Onderzoek met de handen, ruiken, voelen met lippen, uitspuwen en misschien nog eens proberen Als ouders dit niet toelaten? = eng! Ik durf niet! Mondje toe 33

34 75 % heeft het lastig met nieuwe (vorm van) voeding accepteren Van alleseter naar kieskeurig: voedselneofobie 10 tot 15 x nodig Begin met ruiken, proeven (en uitspuwen) Rustig blijven Variatie in aanbod NIET dwingen! Aversie 34

35 Gezonde levensstijl: gezond voedingspatroon. Uitleg voedingsdriehoek En bij onze doelgroep? En voor onze doelgroep? Cafeïnehoudende dranken zijn niet goed voor jonge kinderen. Maximale grens ligt op 2,5 mg/kg/dag Kopje koffie bevat gemiddeld 80 mg Kopje thee bevat gemiddeld mg. 35

36 En voor onze doelgroep? Kies liever geen wit, maar bruin brood. Met volkorenbrood wacht je best nog tot 18 maanden. Geef enkel noten in gemalen vorm of als pasta tot 4 jaar. En voor onze doelgroep? Kinderen krijgen bij voorkeur een aangepaste melkvoeding tot de leeftijd van 3 jaar. 36

37 En voor onze doelgroep? Geen inhoudelijke aanvulling voor kinderen. En voor onze doelgroep? Verbied ze niet, maar leer het kind er mee omgaan: af en toe in kleine porties. Als opvoeder heb je een voorbeeldfunctie. 37

38 Variëer Eet kleur 38

39 Tips voor een gezond eetpatroon. Spreid 3 hoofdmaaltijden over de dag. Bevorderen van mondgezondheid = mondhygiëne én gezond eetpatroon Kies voor gezonde tussendoortjes (maximaal 2) als aanvulling op de hoofdmaaltijden. 39

40 Vitamine suppletie: vitamine D en vitamine K. 81 Vitamine D-suppletie inscholing artsen 29 maart

41 April 2013 vitamine D consensus. FREQUENTIE EN DOSIS. Alle kinderen dagelijks 400 IU vitamine D, vanaf de geboorte tot de leeftijd van 6 jaar, het ganse jaar door, onafhankelijk van het soort melkvoeding en de vitamine D suppletie van de moeder (tijdens en na de zwangerschap); Kinderen met een zeer donker huidtype: 600 IU/dag April 2013 vitamine D consensus. VORM? aantal beschikbare preparaten is enorm Druppelvorm. Andere vormen: smelttablet, kauwtablet, gelule, Adviseer in aantal IE per dag en niet in merknaam!! Adviserende rol van de apotheker! 41

42 Vitamine K-suppletie inscholing artsen 29 maart Vitamine K-suppletie bij de geboorte Aan alle baby s wordt bij de geboorte vitamine K toegediend. o Intramusculair (IM) ofwel oraal (PO) 42

43 Vitamine K-suppletie na geboorte Indien kunstvoeding: geen suppletie nodig Indien borstvoeding:. Neonataal IM: geen suppletie nodig Neonataal PO: wel suppletie nodig Bij overschakeling van borstvoeding naar kunstvoeding: wanneer systematisch een fles kunstvoeding dagelijks gegeven wordt dan kan vit K stopgezet worden. Vitamine K-suppletie praktisch Vanaf week 1: wekelijks 2 mg tot en met de leeftijd van 3 maanden. Konakion Paediatric : ampullen 2 mg/0,2 ml per os. Verplicht op voorschrift. CB-arts mag dit voorschrift schrijven. 43

44 Vitamine K suppletie na de geboorte. Vitamine K toediening bij alle pasgeborenen, onmiddellijk na de geboorte. Dit gebeurt IM of PO, volgens keuze kinderarts. Neonataal intramusculair Neonataal peroraal Borstvoeding Kunstvoeding Geen verdere suppletie 1 amp/week Verdere suppletie gedurende 1 ste 3 levensmaanden. Geen verdere suppletie. Wat bij overschakeling van borstvoeding naar kunstvoeding in de loop van de 1 ste 3 levensmaanden? Van zodra dagelijks (minstens) 1 borstvoeding systematisch én volwaardig vervangen wordt door een kunstvoeding kan je de suppletie stoppen. Meer info. Extranet voor CB-artsen. Leermodules K&G website. Brochures K&G / Info