Zo blijven wij gezond!

Transcriptie

1 Eerste maanden boekje 4-6 maanden Zo blijven wij gezond! 6-12 maanden

2 Hoera! Een gezonde start, een gezonder leven In het eerste jaar van het leven ontwikkelt je baby zich heel snel. Sneller dan in de rest van het leven. Gezond leven is nu belangrijk. Je baby leeft gezond door gezond te eten en te drinken, genoeg te slapen en veel te bewegen. Dit boekje geeft tips over een gezonde start voor jouw baby. Veel geluk! 4-6 maanden 6-12 maanden Meisjes & jongens baby s In dit boekje spreken we baby s aan met hij.

3 Het beste voor een gezonde en blije baby: Geen andere voeding onder de 4 maanden 6 tot maanden of langer Laat je baby bewegen Pagina 19 Pagina maanden Pagina 17 Pagina 11 Begin vanaf met 4 maanden oefenhapjes 4 Pagina 25 Pagina 15 Leer je baby gezonde eetgewoonten Gebruik eten niet als liefde, troost of beloning Herken vermoeidheid Volg een vast slaapritueel 6-12 maanden Pagina 33 Pagina 31 Pagina 21 Pagina 23 Leer je baby water drinken Voeg geen suiker, honing of zout toe aan het eten Pagina 35 Pagina 29 Pagina 39

4 Mijn bevalling ging zo: 6-12 maanden 4-6 maanden Geboortegewicht> 6 7

5 Het eerste jaar van: Je familie: Schrijf hier de namen op van oma s, opa s, tantes, ooms, vrienden & vriendinnen die veel voor jullie betekenen. Naam: Naam: Dit is je mama Naam: Dit is je papa 4-6 maanden Leeftijd: Leeftijd: We leerden elkaar zo kennen: Belangrijkste nummers: Ouder- en Kindteam: Huisarts: Overig: 6-12 maanden Liever persoonlijk advies? Maak een afspraak of chat met een verpleegkundige van het Ouderen Kindteam op 8 9

6 6 tot maanden of langer 6 tot maanden of langer > Hoeveel borstvoeding per dag? Borstvoeding is vraag en aanbod. Het verschilt per kind en leeftijd. Geef wanneer je baby honger heeft. Hoe weet je dit? Kijk op pagina 15. > Een baby heeft het meeste voordeel als hij ten minste 6 maanden borstvoeding krijgt, maar elke week telt mee. > Kan of wil je geen borstvoeding geven? Geef dan kunstvoeding. Overleg met je kraamzorg of met het Ouder- en Kindteam hoeveel. Geen andere voeding onder de 4 maanden Tips Herken vermoeidheid Laat je baby bewegen Volg een vast slaapritueel > Vind een houding die past bij jou en je baby. Op de volgende bladzijde zie je verschillende houdingen. > Lukt de borstvoeding minder goed? Neem contact op met je kraamverzorgende, een lactatiekundige, de jeugdverpleegkundige of vrijwilliger van een borstvoedingsorganisatie. Borstvoeding hoort niet (blijvend) pijn te doen. Hoe gaat het bij jou? > Veel ouders zijn bang dat hun baby niet genoeg drinkt. Die angst is vaak onterecht. Een baby neemt wat hij nodig heeft. Als hij goed plast en poept, krijgt hij genoeg. > Andere moeders ontmoeten? Vraag de jeugdverpleegkundige naar mama clubs bij jou in de buurt. Heb jij een tip? 10 11

7 Vind een houding die past bij jou en je baby. De baby zit rechtop en jij leunt wat achterover. De klassieke madonnahouding waarbij je baby op je onderarm ligt. In de rugbyhouding ligt je baby op een kussen onder je arm door. < Liggend voeden kan ook heel ontspannen zijn

8 Week 1 2 Schrijf je ervaringen op: Afspraak Ouder- en Kindteam: Datum: Tijd: > Iedere baby is anders. Toch zijn er een aantal hongersignalen waar je op kan letten. Herken je deze signalen? Voed je baby dan. Ontwikkeling Slaapt minder diep Zoekt met de mond Smakt en maakt zuigen likbewegingen Sabbelt op de handen of op andere voorwerpen Maakt geluiden Maakt bewegingen met de armen Heeft je baby geen honger ()? Stop dan! Hij weet wat hij nodig heeft. Een baby drinkt soms, soms minder. Bij borstvoeding merk je dit vaak niet. Krijgt hij een fles? Dwing hem dan niet om alles op te drinken. Hoe zie je dat hij genoeg heeft? Hij laat de tepel of speen los Hij laat melk uit zijn mondje lopen Hij draait zijn hoofdje weg Oudere baby s kunnen de fles met hun handjes wegslaan Vragen aan Ouder- en Kindteam: Je baby herkent de stem en de geur van zijn moeder al meteen. Zijn vader kan hij ook snel leren herkennen. > Baby s die lang hebben moeten huilen, vinden het lastig goed de borst te pakken en te drinken. Herken daarom de signalen op tijd. > Soms worden hongersignalen verward met vermoeidheidssignalen. hier over op pagina

9 Week 3 4 Geen andere voeding onder de 4 maanden Afspraak Ouder- en Kindteam: Datum: Tijd: > De baby haalt alles wat hij nodig heeft uit de moedermelk of flesvoeding. Het lichaam van een baby is nog niet klaar voor andere voeding. Maand 0 Maand 1 Maand 2 Maand 3 Maand 4 Ontwikkeling Je baby ziet nog niet goed. Hij ziet nog bijna geen kleur. Zwart/wit en licht/donker contrasten vindt hij wel interessant. Het best ziet hij op ongeveer 25 cm afstand. Melasse Vragen aan Ouder- en Kindteam: > Nog even niet: papjes, melasse, venkelthee. Maak kunstvoeding niet met te veel of te weinig water aan. > Natuurlijk ben je trots als je kindje goed groeit, maar te snel groeien is niet gezond. 16 > Een kolf kan je ook huren. Vraag de verloskundige of het Ouder- en Kindteam voor informatie. 17

10 Week 5 tot en met 7 Laat je baby bewegen Ontwikkeling Je baby geniet van contact met bekende mensen. Praat tegen hem, maak oogcontact, masseer hem. Kijk hoe hij reageert. Hij heeft deze maand misschien veel krampjes gehad en veel gehuild, nu zal dat beter worden. Als hij 6-8 weken oud is, zal hij je belonen met zijn eerste echte lachje! > Leg je baby zo neer dat hij goed kan bewegen. Bijvoorbeeld in de box of op een kleed op de grond. > Laat je baby ook spelen op de buik. Let op dat je baby niet op zijn buik in slaap valt. > Gebruik een autostoeltje (Maxi-Cosi) alleen als vervoermiddel. > Bewegen helpt de hersenontwikkeling, zintuigen en motoriek van je baby. Door te bewegen ontdekken ze de wereld. > Baby s die veel bewegen zijn later in het leven ook actiever. > Leg je baby maximaal 15 minuten in een wipstoel. Tip minuten > Doe beweegspelletjes met je baby. Vragen aan Ouder- en Kindteam: > Tijgeren, kruipen en zelf gaan zitten, leren baby s allemaal vanuit buikligging

11 Week 8 Afspraak Ouder- en Kindteam: Datum: Tijd: tot en met Herken vermoeidheid > Herken signalen van vermoeidheid, start het bedritueel en leg je kind in bed. Slaperig (en dus bedtijd) Minder actief Wegkijken, geen oogcontact maken Jengelen Gapen Staren Gebalde vuisten Oververmoeid (en dus te laat in bed) Druk doen In de ogen wrijven Aan het oortje frunniken Geïrriteerd reageren Dikke oogjes Wegdommelen Wakkere tijd per keer 0-6 weken minuten 6-12 weken minuten 3-6 maanden 90 minuten Vragen aan Ouder- en Kindteam: Ontwikkeling Je baby probeert te begrijpen wat er in zijn wereldje gebeurt. Vaste gewoontes helpen hem hierbij. Begin nu met een slaapritueel. Tip > Als je baby moe begint te worden, kun je dit vaak al zien voordat hij begint te huilen. Start je slaapritueel en leg je baby wakker in bed. Dat helpt je baby om beter te leren slapen. > Bij jonge baby s is de tijd tussen slaperig en oververmoeid kort. 5 tot 10 minuten wachten kan al verschil maken. Wacht je te lang dan is hij te moe om te slapen en gaat hij waarschijnlijk huilen. Baby s die oververmoeid zijn, hebben moeite om zich over te geven aan de slaap, worden vaker wakker, slapen korter en zijn vroeg op

12 Week tot en met Volg een vast slaapritueel Afspraak Ouder- en Kindteam: Datum: Tijd: > Maak een slaapritueel dat bij jullie past. Laat het slaapritueel eindigen met je baby moe maar wakker in bed leggen. Voorbeeld ritueel: Verschonen, liedje zingen, knuffelen, moe maar wakker in bed leggen. Ontwikkeling Vragen aan Ouder- en Kindteam: Je baby gaat steeds geluiden maken. Hij praat tegen jou en geniet als je geluiden terug maakt! Zie je hoe hij vol aandacht naar je ogen en je mond kijkt als je tegen hem praat? Hij kon je al goed horen maar gaat je nu ook steeds scherper zien. Tips > Voldoende slapen is noodzakelijk voor de ontwikkeling. > Baby s hebben vaak voeding nodig. Daarom slapen ze niet lang achter elkaar door. Vanaf weken begint een dag- en nachtritme te ontstaan

13 Begin vanaf met 4 maanden oefenhapjes maanden Voeg geen suiker, honing of zout toe aan het eten Begin vanaf 4 met maanden oefenhapjes > Hoeveel oefenhapjes per dag? Deze hapjes zijn alleen om te oefenen. Geef 1-3 theelepels per dag. Je baby haalt nog steeds alle voeding die hij nodig heeft uit de moedermelk of kunstvoeding. > Wat kan je geven? Je kunt haast alle gezonde voeding geven die je zelf ook eet, zonder zout, suiker of honing. Geef bijvoorbeeld een lepeltje geprakte groente of geprakt fruit. Gebruik eten niet als liefde, troost of beloning En natuurlijk nog steeds: Tips theelepels per dag Even niet 4-6 maanden Laat je baby bewegen 6 tot maanden of langer Herken vermoeidheid > Prak groente. Vries het in als ijsblokjes. Dan kan je het makkelijk bewaren en ontdooien voor de volgende keer. > Geef per keer maar 1 soort groente of fruit. Zo leert je baby smaken herkennen. > Koop liever geen kant-en-klare papjes, hier zitten vaak veel suikers en/of zoetstoffen in. Zelfs al staat er op de verpakking voor baby s vanaf 4 maanden. Volg een vast slaapritueel 24 25

14 Een voorbeeldschema van oefenhapjes naar maaltijd Melkvoeding Oefenhapjes Maaltijden Groente/fruit voor tussendoor 4-6 maanden en/of 4-6 voedingen 1-2 keer per dag, 3-4 lepeltjes per keer 7 maanden 8 maanden en/of en/of 4-6 voedingen 4-6 voedingen Hapjes opbouwen tot maaltijd (bijv. een portie fruit of brood) of 1 hoofdmaaltijd (brood of pap) of of 1 portie (50 gram) 1 portie (50 gram) 4-6 maanden 9 maanden en/of 3 voedingen 2 hoofdmaaltijden (1x brood, 1x warm) of 1-2 porties ( gram) 10 maanden en/of 2 voedingen 2 hoofdmaaltijden (1x brood, 1x warm) en 1-2 porties ( gram) 11 maanden en/of 2 voedingen 3 hoofdmaaltijden (2x brood, 1x warm) en 1-2 porties ( gram) 12 maanden en/of 2 voedingen (borstvoeding of bekertjes gewone melk) 3 hoofdmaaltijden (2x brood, 1x warm) en 1-2 porties ( gram) Bron: Iedere baby is anders. Kijk wat past bij jouw baby. 26 Werk tussen de 6 en de 12 maanden rustig toe naar 3 maaltijden per dag en 2 tussendoortjes. 27

15 Maand 4 Schrijf je ervaringen op: Voeg geen suiker, honing of zout toe aan het eten Afspraak Ouder- en Kindteam: Datum: Tijd: > Je baby mag nog geen honing, suiker of toegevoegd zout in zijn eten. Niet! 4-6 maanden Vragen aan Ouder- en Kindteam: Ga je weer werken? Je mag tot een kwart van je werktijd gebruiken om borstvoeding te geven en/of te kolven. Dit staat in de wet. Daarnaast heb je nog veel rechten. Je werkgever is verplicht zich hieraan te houden. > De nieren van je baby kunnen nog niet te veel zout aan. > Van honing kan een baby erg ziek worden. > Je baby heeft geen extra suiker nodig. Hij haalt voldoende suikers uit andere voeding. Suiker toevoegen is slecht voor de tanden. Daarnaast raakt je baby gewend aan zoete smaken. Zout Peper 28 29

16 Maand 5 Gebruik eten niet als liefde, troost of beloning > Liefde geven, troosten en/of belonen doe je door aandacht te geven. Tip 4-6 maanden > Geef een knuffel of speel samen. > Kinderen die op jonge leeftijd eten zien als liefde, troost of beloning zullen zichzelf later ook eerder troosten of belonen met eten. Dit kan leiden tot overgewicht. Ontwikkeling Je baby kon nog geen diepte zien. Nu wordt zijn vlakke wereld er een met diepte, een 3D visie! Die heeft hij nodig om te gaan kruipen

17 6-12 maanden Leer je baby gezonde eetgewoonten Leer je baby water drinken Leer je baby gezonde eetgewoonten > Jong geleerd is oud gedaan. Als je baby nu went aan gezond en gevarieerd eten, eet hij later ook gezonder. Dat scheelt later veel strijd aan tafel! Tips Gebruik eten niet als liefde, troost of beloning Herken vermoeidheid En natuurlijk nog steeds: Voeg geen suiker, honing of zout toe aan het eten Laat je baby bewegen Volg een vast slaapritueel > Eet op vaste tijden. > TV uit tijdens het eten. > Eet samen aan tafel. > Geef het goede voorbeeld: je baby leert van jou en doet je graag na. > Je baby voelt wanneer hij genoeg heeft gegeten. Dwing je baby dan niet. Zo leert hij te stoppen als hij niet nodig heeft. Dan zal hij later ook minder gauw te veel eten. > Laat je baby zijn eten zelf ontdekken. Baby s willen niet alleen proeven en ruiken, maar ook voelen. Ze willen het zelf pakken en in hun mond stoppen. Dat wordt knoeien! > Soms eet je baby minder dan je verwacht. Maar als je baby goed groeit en actief is, hoef je je geen zorgen te maken maanden 32 33

18 Maand 6 7 tot en met Schrijf je ervaringen op: Leer je baby water drinken Afspraak Ouder- en Kindteam: Datum: Tijd: > Naast de moedermelk of opvolgmelk gaat je baby nu water drinken. Eerst kleine slokjes. Even niet Tips Tip Varieer met voeding. Nu went je baby nog gemakkelijk aan nieuwe smaken. Soms moeten ze wennen. Laat ze dan keer proeven, dan gaan ze het vaak lekker vinden. Als je hen daar nu mee helpt, eten ze later ook makkelijker gezond. Ontwikkeling Vragen aan Ouder- en Kindteam: Vanaf 7 maanden mag je baby brood met korst. Ook als hij nog geen tanden en kiezen heeft, sabbelt hij met zijn kaken. Dat is goed voor zijn mondspieren. > Geef liever geen gezoete dranken zoals sap, thee met suiker, limonade en pyjamapapjes. Hier zitten veel suikers en/of zoetstoffen in. > Als je baby ongeveer 9 maanden is, kun je gaan oefenen met drinken uit een bekertje. > Bij 9 maanden kun je ook water of lauwe (vruchten) thee zonder suiker geven maanden 34 35

19 Maand 8 9 tot en met > Laat je baby zoveel mogelijk bewegen. Zowel binnen als buiten. Tips > Doe beweegspelletjes met je baby. > Speel veel buiten. Ontwikkeling Tip Tip > Gebruik een autostoeltje (Maxi-Cosi), wandelwagen en buggy alleen als vervoermiddel maanden Je baby gaat steeds verplaatsen en ontdekken. Geef hem de ruimte. Hij leert nu zo veel dat hij er soms niet van kan slapen. Een vaste bedtijd en een slaapritueel zijn nu extra belangrijk! Check ook je huis, is deze babyproof? 36 Prakken is beter dan pureren, zo leert je baby hoe het eten voelt in zijn mondje. Vanaf nu kan hij ook leren om uit een open beker te drinken. 37

20 Maand tot en met Afspraak Ouder- en Kindteam: Datum: Tijd: > Baby s leren vooral door zelf te ontdekken. Dus voelen, ruiken, proeven en bewegen. Dit kunnen ze alleen in de echte wereld. Tips > Even samen op een smartphone of computer spelen kan leuk zijn. Maar doe dit niet langer dan een paar minuten en niet elke dag. > Van contact met echte mensen leren ze veel dan van een beeldscherm. Ontwikkeling Tip Kletsen, wijzen, zwaaien, zijn hoofd schudden. Je baby vertelt je al heel veel. Hij herkent ook al woorden die je vaak zegt. Hij geniet ervan als je tegen hem praat. En zingen, rijmen of samen een boekje lezen vindt hij helemaal leuk! > Ook al vindt je baby televisie kijken heel erg leuk, zet hem na 30 minuten uit. > Hoe minder beeldschermtijd, hoe beter. Naar buiten of naar jou kijken vindt je baby ook leuk! > Baby s kunnen overprikkeld raken van televisie en andere beeldschermen maanden 38 39

21 Maand 12 Schrijf je ervaringen op: Ontwikkeling Je baby heeft al veel geleerd over gezond eten, goed slapen en veel bewegen. Ga zo door! 6-12 maanden 40 Kijk op amsterdam.nl/zoblijvenwijgezond voor leuke traktatie ideeën. 41

22 Notities: Handige websites: Ouder- en Kindteam Amsterdam Chat met een verpleegkundige van het Ouder- en Kindteam Informatie over groei, ontwikkeling en opvoeden Informatie over voeding met voorbeeldmenu s en tips Filmpjes over opgroeien en opvoeden Informatie over borstvoeding Informatie over groei, ontwikkeling en opvoeden Of download de GroeiGids app 42

23 Zo blijven wij gezond, jij toch ook? Vraag de vouwfolder Zo blijven wij gezond, jij toch ook? aan bij je jeugdverpleegkundige. Zo blijven wij gezond, jij toch ook? 2017 Voor informatie, ga naar amsterdam.nl/zoblijvenwijgezond