Denktank Grondstoffen uit reststromen. Startnotitie 9 december 2016

Transcriptie

1 Denktank Grondstoffen uit reststromen Startnotitie 9 december

2 Inhoudsopgave Denktank recapitulatie startbijeenkomst 8 sept 2016 Inhoud komende sessies Wat is circulair? Bronnen 2

3 Denktank thema s Hoofdvraag Denktank Wat is de optimale balans tussen energieproductie en hergebruik grondstoffen in 2030? Sessies 1. Circulariteit en kwaliteit 2. Circulariteit en gebruik secundaire reststromen 3. Meten is weten: milieuwinst 4. De burger: gedrag Doel vandaag 1. Speelveld 2. Wat verstaan we onder circulariteit? Aftasten balans grondstoffen - energie Waar zitten de controverses? 5. Toekomstbeeld 6. Rollen partijen, afsluiting 3

4 Balans Grondstofrecycling Afval-en energiecentrale 4

5 Wat moeten we bespreken voor het beantwoorden van de hoofdvraag? 1. Waarom doen we het? 2. Hoe gebruiken bedrijven de secundaire grondstoffen? 3. Wat zijn de feitelijke ontwikkelingen? 4. Wat kan en wil de burger? 5. Welke toekomstbeelden zien we? 6. Welke rol spelen de verschillende partijen om toekomstbeeld te realiseren 5

6 Sessie 2 Ontwikkelingen grondstofstromen GFT, Papier, Kunststof, Textiel Techniek Hoe is de balans kosten baten van recycling in 2030? Kwaliteit van reststromen: Van welke reststromen zullen in 2030 meer recyclaten worden gemaakt? Toepassing Hoe verandert de markt voor recyclaten: Hoe groot wordt de vraag naar recyclaat? Welke eisen worden gesteld aan welke typen producten? (voedselverpakkingen) Diverse methodes kunststof recycling: NL: alle verpakkingen, incl. folie ( ) BE: alleen flessen/flacons ( ) Diverse methodes papierverwerking: Kan biogas opleveren, maar ook: Grote milieuwinst mogelijk door recyclen (niet onbeperkt te recyclen) 6

7 Sessie 3 Meten is weten: scheiden en hergebruik MKBA recycling totaal: mln euro Maatschappelijke kostenposten: kosten gescheiden inzameling door gemeenten extra inkomsten inkoop importafval AVI Maatschappelijke batenposten: milieuwinst (vermeden schadekosten) daling van verwerkingskosten hogere winstgevendheid recyclingsector Werkgelegenheid Conclusie Voor meeste materialen is recycling goed voor milieu en economie. Kunststof vormt een uitzondering Voor textiel levert verdere recycling financieel het meest op (ook milieukundig belangrijk) MKBA, teruggerekend per kg product Afvalstroom Opbrengst ( /kg gerecycled materiaal) Textiel 0,29 Oud papier & karton 0,18 GFT-afval 0,03 Kunststof (verpakkingen) - 0,11 Bron: recycling_/1413 7

8 Sessie 3 Meten is weten: Effectiviteit afval- en energiecentrale AVI rendement en warmtelevering, grote verschillen Energierendement heel belangrijk transportafstand milieukundig minder belangrijk Trends technologie Hoger rendement AVI s CO 2 -afvang AVI s Nascheiding steeds slimmer: Enzymatische natte nascheiding (Renescience) Droge nascheiding (Omrin, Attero, etc) Andere manier van verwerking: Hydro pyrolyse (Susteen, Enerpy) Chemische recycling (indorama, dow, etc.) CO 2 -winst per ton afval 2010 Welke trends zien we in afvalverwerking op het gebied van technische ontwikkelingen, beleid en bedrijfsvoering? 8

9 Sessie 4 De burger Kan het scheidingsgedrag zodanig worden vormgegeven dat de burger zuiver scheidt? Of kan de techniek zodanig worden verbeterd dat nascheiding in voldoende zuivere stromen resulteert? 9

10 Sessie 5 Toekomstbeelden Welke scenario s verwachten we in 2030? Volume? Balans recycling energieproductie? Bron - of nascheiding? Op welke grondstoffen komt de nadruk? Zijn er in 2030 nog AVI/AEC s? Wanneer worden AEC s: Afval-, Energie- en Grondstoffenfabrieken? 10

11 Sessie 6 Welke rollen moeten er gespeeld worden? Burger Afvalinzamelaars Afvalverwerkers Bedrijven (gebruik secundaire grondstoffen) Overheid lokaal Overheid - nationaal 11

12 Balans Grondstofrecycling Afval-en energiecentrale 12

13 Waarom willen we een circulaire economie? Voor welke stromen? Alle? Milieueffect? Welke? Uitputting grondstoffen? Welke? Volume?. 13

14 Over welke huishoudelijk afval gaat het? Wat wordt er nu gescheiden uit hh-afval? Totaal huishoudelijk afval in NL in 2015: ~500 kg per inwoner. Waarvan >360 kg fijn huishoudelijk afval (figuur), 200 kg daarvan is restafval dat naar de AVI gaat. Opbouw van de 200 kg huishoudelijk restafval dat naar de AVI gaat Voorbeeld: Laagbouwwijk Eindhoven 2014 Fijn huishoudelijk afval (kg pppj) 5,5 4,2 1,2 0,3 0, Huishoudelijk restafval GFT-afval Oud papier en karton Verpakkingsglas Kunststof verpakkingen Textiel Klein chemisch afval (KCA) Drankenkartons Metalen verpakkingen (blik) 14

15 Circulariteit Wat verstaan we onder circulariteit? Gebruik minder kg primaire grondstoffen Gebruik minder schaarse grondstoffen Gewicht (kg) Emissies (CO 2 eq) Milieu (ReCiPe) gewogen met schaarste-indicator (ReCiPe End point resources) gemeten in of $ Voorkomen plastic soep Realisatie minder CO 2 -emissie door gebruik van grondstoffen Realisatie minder milieubelasting door het gebruik van grondstoffen (CO 2 + verzuring + landgebruik + = ReCiPe single score) GFT Papier Kunststof Textiel Indicatie per huishouden 15

16 Voorbeeld dilemma s grondstofkeuze Vervanging van glas door kunststof + Minder kg nodig + Hoeveelheid afval daalt + Lagere milieukosten door transport + Netto minder milieubelasting Maar: - Milieubelasting per kg stijgt - Kunststof heeft lager recyclingpercentage Dus: kg materiaal en of recycling percentage zijn niet altijd een goede maat om vergelijking te maken. 16

17 Omgevingsfactoren van invloed op de balans Grondstof Energie VANG: Naar minder dan 100 kg restafval per inwoner in 2020 Circulair economie programma: 50% minder grondstoffen in 2030 Streven naar volledige recycling van consumptiegoederen Klimaat: 40% lagere emissies in 2030 t.o.v

18 Discussie Zijn papier, GFT, kunststoffen en textiel de belangrijkste stromen? Wat is circulair? Kg en? En welke? Milieueffect? Kosten? Stelling: Kilogrammen reduceren is geen goede maat. De totale gewogen milieubelasting geeft het meest complete beeld, 18

19 Bijlage: bronnen Bronnen Denktank Grondstoffen Beleidsnota Circulaire Economie, 2016 MKBA recycling: Beter één AVI met een hoog rendement dan één dichtbij. ment_dan_%c3%a9%c3%a9n_dichtbij%3cbr%3ehoeveel_transport_van_afv al_is_nuttig_voor_een_hoger_energierendement/1096 Cicular packaging evaluator, CE Delft, 2016 Hoogwaardige recycling, CE Delft, wordt afgerond in 2017 Sanity check verbeteren afvalscheiding hoogbouw, januari 2015, CE Delft 19