Erasmus Universiteit Rotterdam

Transcriptie

1 Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam Instellingstoets kwaliteitszorg 21 september 2013

2

3 Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam Instellingstoets kwaliteitszorg 21 september 2013 NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam 3

4 Inhoud

5 1 Samenvattend advies 7 2 Verantwoording Samenstelling van de auditcommissie Voorgeschiedenis Opbouw van het adviesrapport 10 3 Beoordeling van de voorwaarden Voorwaarde 1: Herformulering van de visie (standaard 1) Voorwaarde 2: Systematisch beleid (standaard 2) Voorwaarde 3: Meten en evalueren van resultaten (standaard 3) 18 Bijlage 1: Samenstelling van de auditcommissie 20 Bijlage 2: Programma van het locatiebezoek 22 Bijlage 3: Aanbevelingen vorige auditcommissie 26 Bijlage 4: Overzicht van de bestudeerde documenten 28 NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam 5

6 Hoofdstuk 1 Samenvattend advies

7 De auditcommissie oordeelt positief over de kwaliteitszorg van de Erasmus Universiteit Rotterdam. De commissie is van mening dat de Erasmus Universiteit voldoet aan de drie voorwaarden die de NVAO gesteld heeft. De commissie constateert dat het besluit van de NVAO en de voorbereiding van de tweede instellingstoets veel heeft losgemaakt binnen de Erasmus Universiteit. De instelling is erin geslaagd om de oorspronkelijke teleurstelling om te zetten in een positieve reactie, die voor een nieuw elan heeft gezorgd. De nieuwe aanvraag van de instelling, zoals weergegeven in de reactie op de voorwaarden van de NVAO, zorgt voor veel verduidelijking, niet alleen in de ogen van de commissie, maar ook in die van de instelling zelf. Veel ontwikkelingen waarover de commissie tijdens het instellingsbezoek van gedachten heeft gewisseld, spelen al geruime tijd. De verbeteringen betreffen in een groot aantal gevallen eerder de explicitering van bestaand beleid dan de invoering van nieuw beleid. Een duidelijk voorbeeld van deze explicitering is de verankering van onderzoek in het onderwijs. De commissie is ervan overtuigd dat deze verankering al geruime tijd aanwezig is; nu is deze geëxpliciteerd in beleidsdocumenten die de basis leggen voor een universiteitsbrede borging. Een sterk punt van de beleidscyclus bij de Erasmus Universiteit is het evidence based karakter ervan. Nieuwe beleidsinitiatieven worden in veel gevallen onderzocht in de vorm van een pilot voordat ze breed worden ingevoerd. De invoering van de zogenoemde Nominaal=normaal (N=N)-regeling, waarbij de studenten alle studiepunten in het eerste bachelorjaar moeten halen, is daarvan een goed voorbeeld. Uit onderzoek blijkt dat deze regeling zeer succesvol is en een duidelijke verbetering van het eerstejaars bachelorrendement over de volle breedte tot gevolg heeft. Daarmee is de N=N-regeling goed nieuws voor de Erasmus Universiteit. De eerste voorwaarde van de NVAO betrof de herformulering van de visie op kwaliteit van het onderwijs. De nieuw geformuleerde visie sluit in de ogen van de commissie aan bij het decentrale karakter van de Erasmus Universiteit, omdat de faculteiten een groot aantal onderdelen ervan op een eigen manier (kunnen) invullen; het beleid ten aanzien van internationalisering is hier een voorbeeld van. Aan de andere kant hanteert de universiteit centrale en haalbare doelstellingen, bijvoorbeeld op het gebied van de Basiskwalificatie Onderwijs (70% in 2015). Ook aan de tweede voorwaarde, waarin de beleidsontwikkeling centraal staat, heeft de Erasmus Universiteit naar het oordeel van de commissie voldaan. De universiteit heeft beleid ontwikkeld over de volle breedte en toetst waar mogelijk de effecten ervan. Op de beleidsterreinen die de NVAO gespecificeerd heeft de verankering van onderzoek in het onderwijs, internationalisering en diversiteit heeft de Erasmus Universiteit in het afgelopen jaar zichtbare voortgang geboekt. Wel is de commissie van mening dat beleidsvoornemens vaker moeten uitmonden in concrete afspraken, acties en tijdlijnen. De cyclus met nieuwe convenanten die nu in gang is gezet, biedt daarvoor alle gelegenheid. In de derde voorwaarde staat het meten en evalueren van resultaten centraal. Ook aan deze derde voorwaarde voldoet de Erasmus Universiteit volgens de commissie. De Erasmus Universiteit heeft een breed palet aan meet- en sturingsinstrumenten tot zijn beschikking en maakt daar op een effectieve manier gebruik van. De commissie is van mening dat de convenanten, de bilaterale overleggen en de jaarrapportages het College van Bestuur en de decanen helpen om grip te krijgen op onderwijskwaliteit. In de nabije toekomst zal het informatiesysteem dat tot stand gekomen is in het EUR-brede project Bedrijfsvoering 2013, waaraan het afgelopen jaar hard gewerkt is en waarmee grote vooruitgang geboekt is, daar een goede onderbouwing voor bieden. Tot slot is de commissie met de instelling van mening dat de kwaliteitscultuur een positieve impuls heeft gekregen door de vele discussies over onderwijskwaliteit. Zaken als didactische uitgangspunten, toetsing en studiesucces hebben veel aandacht gehad en de betrokken partijen hebben daarover nieuwe inzichten ontwikkeld, die veelal als een verrijking zijn ervaren. Daardoor zijn verbeteringen doorgevoerd die verder gaan dan de voorwaarden die de NVAO had gesteld. Op grond van bovenstaande overwegingen en motiveringen adviseert de auditcommissie de NVAO de aanvraag voor de instellingstoets van de Erasmus Universiteit Rotterdam positief te beoordelen. Den Haag, 21 september 2013, Namens de auditcommissie ter beoordeling van de Erasmus Universiteit Rotterdam, mr. M.J. Cohen (voorzitter) drs. E.J. van de Spek (secretaris) NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam 7

8 Hoofdstuk 2 Verantwoording

9 2.1 Samenstelling van de auditcommissie De auditcommissie is als volgt samengesteld: > > Mr. M.J. Cohen, voorzitter > > Prof.dr. J. Denekens, lid > > Dr. J. Willems, lid > > F. van Heest, studentlid. De commissie werd ondersteund door: > > Drs. E. van der Spek, secretaris > > Drs. I. Franssen, procescoördinator namens de NVAO. Een CV van de panelleden is opgenomen in bijlage Voorgeschiedenis Eind 2011 is de Erasmus Universiteit in gesprek gegaan met de NVAO over de voorbereiding van de instellingstoets. Begin 2012 zijn de voorbereidingen hiervoor getroffen en heeft de instelling een kritische zelfreflectie opgesteld. In aansluiting daarop heeft een auditcommissie twee bezoeken aan de instelling gebracht: een verkennend bezoek begin april en een verdiepend bezoek eind april In het verdiepend bezoek heeft de commissie twee audit trails uitgevoerd: > > Onderzoek naar de relatie tussen centrale en decentrale kwaliteitszorg bij drie faculteiten; > > Onderzoek naar de feitelijke werking van de PDCA-cyclus bij vier opleidingen. De commissie oordeelde op grond van deze instellingsaudit positief onder voorwaarden over de kwaliteitszorg van de Erasmus Universiteit. Zij was van mening dat de Erasmus Universiteit voldeed aan de standaarden 2, 4 en 5 van het beoordelingskader van de NVAO voor instellingen, maar maakte een voorbehoud bij de standaard 1 (Visie) en 3 (Resultaten). Op deze standaarden voldeed de Erasmus Universiteit volgens de commissie ten dele. De commissie adviseerde de volgende voorwaarden bij het oordeel: 1. Het College van Bestuur herformuleert de visie van de instelling op de kwaliteit van het onderwijs en op de kwaliteitscultuur die meer aansluit bij het decentrale karakter van de instelling en uitgaat van haalbare, universiteitsbrede ambities; 2. Het College van Bestuur maakt inzichtelijk hoe het instellingsbreed resultaten effectief meet en evalueert, al dan niet gebruikmakend van de voor verbetering vatbare instrumenten voor kwaliteitszorg als de kwaliteitsmonitor, de tussentijdse opleidingsevaluaties en de convenanten. Op grond van haar bevindingen formuleerde de commissie verder zes aanbevelingen. Deze aanbevelingen zijn als bijlage 3 bij dit rapport opgenomen. Besluit NVAO De NVAO is in haar besluit afgeweken van het advies van de commissie. Zo kwam de NVAO tot een ander oordeel op standaard 2. De NVAO constateerde dat de commissie een aantal stevige kritiekpunten over deze standaard had opgesteld; daarnaast waren drie van de zes aanbevelingen op standaard 2 van toepassing. Daarnaast miste de NVAO, in aansluiting op de bevindingen van de commissie, een duidelijk beleid over de verankering van onderwijs en onderzoek, over internationalisering en over diversiteit. Op grond van deze overwegingen was de NVAO van mening dat ook bij standaard 2 het oordeel voldoet ten dele op zijn plaats is. Het oordeel positief onder voorwaarden bleef gehandhaafd, met dien verstande dat de NVAO oordeelde dat de Erasmus universiteit op drie standaarden ten dele voldeed. In haar besluit van 23 oktober 2012 formuleerde de NVAO de volgende drie voorwaarden. Van de Erasmus Universiteit werd gevraagd om binnen een jaar aan de volgende voorwaarden te voldoen: 1. Het College van Bestuur herformuleert de visie van de instelling op de kwaliteit van het onderwijs en op de kwaliteitscultuur die meer aansluit bij het decentrale karakter van de instelling en uitgaat van haalbare, universiteitsbrede ambities; 2. Het College van Bestuur maakt inzichtelijk dat de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs is terug te voeren op systematisch beleid, inclusief doelen, middelen en tijdpad, voor de beleidsterreinen genoemd onder standaard 2 en de aandachtsgebieden voortvloeiend uit de te formuleren visie. Dat geldt in het bijzonder voor de verankering van onderzoek in onderwijs, internationalisering en multidiversiteit. 3. Het College van Bestuur maakt inzichtelijk hoe het instellingsbreed resultaten effectief meet en evalueert, al dan niet gebruik makend van de voor verbetering vatbare instrumenten voor kwaliteitszorg als de kwaliteitsmonitor, de tussentijdse opleidingsevaluaties en de convenanten. NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam 9

10 Huidige commissie Om na te gaan of het kwaliteitszorgstelsel van de Erasmus Universiteit nu aan de gestelde voorwaarden voldoet, heeft een nieuwe commissie in september 2013 een bezoek aan de Erasmus Universiteit gebracht. Commissielid dr. Jos Willems had ook zitting in de vorige commissie en zorgde voor de continuïteit; voor het overige bestond de commissie uit nieuwe leden. De opdracht van de commissie beperkte zich tot een onderzoek naar de ontwikkelingen rondom de gestelde drie voorwaarden. Het was nadrukkelijk niet de bedoeling dat de commissie de instellingstoets nog eens over zou doen. Voorafgaand aan het locatiebezoek heeft de commissie een nieuwe kritische reflectie van de Erasmus Universiteit bestudeerd. Daarnaast kon de commissie beschikken over een aantal onderliggende documenten, met name de bijlagen bij de Instellingstoets kwaliteitszorg 2013 (voor een overzicht zie bijlage 4). Op 27 augustus 2013 hebben de voorzitter, een van de commissieleden, de secretaris en de procescoördinator de belangrijkste documenten besproken en het programma voorbereid. Dit rapport is vastgesteld door de auditcommissie op 16 september Opbouw van het adviesrapport In hoofdstuk 3 geeft de auditcommissie haar antwoord op de vraag of en in hoeverre de Erasmus Universiteit heeft voldaan aan de gestelde drie voorwaarden. Bij elke voorwaarde zijn de bevindingen en overwegingen van de commissie gepresenteerd. Aanvullend bevat het rapport vier bijlagen met informatie over de samenstelling van de auditcommissie, het programma van de locatiebezoeken, de adviezen van de vorige auditcommissie en een overzicht van de bestudeerde documenten. Op 4 september 2013 heeft de commissie een bezoek gebracht aan de Erasmus Universiteit. Allereerst heeft de commissie tijdens een besloten overleg de bespreekpunten vastgesteld. Aansluitend zijn gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van achtereenvolgens het College van Bestuur, decanen, leden van de universiteitsraad, kwaliteitszorgcoördinatoren en vertegenwoordigers van de stafbureaus. Het programma en de samenstelling van de groepen gesprekspartners zijn opgenomen in bijlage 2. Op 9 september 2013 heeft de commissie een tweede bezoek gebracht voor verdiepend onderzoek. Tijdens dit tweede bezoek stonden drie thema s centraal: de verwevenheid van onderwijs en onderzoek, de internationalisering en het diversiteitsbeleid. Het onderzoek is uitgevoerd bij drie opleidingen van drie verschillende faculteiten: de bacheloropleidingen International Business Administration en Beleid & Management Gezondheidszorg, en de masteropleiding Arbeid, Organisatie en Management. De genoemde thema s zijn aan de orde gesteld in gesprekken met de opleidingsdirecteuren en met studenten en docenten van de drie opleidingen. Daarna heeft de commissie een beoordeling per voorwaarde opgesteld. Namens de commissie heeft de voorzitter een terugkoppeling gegeven aan het College van Bestuur van de Erasmus Universiteit en overige betrokkenen. 10 NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam

11 NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam 11

12 Hoofdstuk 3 Beoordeling van de voorwaarden

13 In de onderstaande tekst heeft de commissie aangegeven in welke mate de Erasmus Universiteit in haar ogen voldoet aan de drie voorwaarden van de NVAO. 3.1 Voorwaarde 1: Herformulering van de visie (standaard 1) Het College van Bestuur herformuleert de visie van de instelling op de kwaliteit van het onderwijs en op de kwaliteitscultuur die meer aansluit bij het decentrale karakter van de instelling en uitgaat van haalbare, universiteitsbrede ambities. De Erasmus Universiteit heeft in reactie op de eerste voorwaarde van de NVAO haar visie opnieuw geformuleerd. Deze visie is in het document Instellingstoets kwaliteitszorg 2013 als volgt omschreven: 1. Onderwijs activeert studenten en engageert hen met de leerstof; 2. Om studiesucces te bevorderen voldoet de programmering van onderwijs en examens aan de Erasmus Universiteit aan een aantal kenmerken: blokonderwijs waar mogelijk, een bindend studieadvies in het eerste jaar van 60 ects, beperking van het aantal herkansingen, en de mogelijkheid om zwakkere prestaties te compenseren met sterkere; 3. De wetenschappelijke staf is onderwijskundig voorbereid op zijn onderwijstaak; 4. Aan een universiteit is onderwijs geworteld in wetenschappelijk onderzoek; 5. Onderwijs biedt studenten mogelijkheden zich te ontwikkelen tot citizens of the world ; 6. Een universiteit geeft ruim baan aan diversiteit; en 7. Effectief onderwijsbeleid komt tot stand op interactieve wijze. In het genoemde rapport Instellingstoets kwaliteitszorg 2013 heeft de Erasmus Universiteit de hierboven gepresenteerde zeven elementen verder uitgewerkt. Daarbij gaat het niet alleen om visie, maar ook om beleid. Ook de bovenstaande visie bevat volgens de auditcommissie de nodige beleidselementen: een voorbeeld zijn de middelen die de Erasmus Universiteit bij punt 2 wil inzetten om studiesucces te bevorderen (middelen als blokonderwijs, een bindend studieadvies en beperking van het aantal herkansingen). In de toelichting op de zeven elementen worden meer middelen opgevoerd; bijvoorbeeld kleinschalig onderwijs om de studenten te activeren en engageren (punt 1), en de rol van een tenure track, de Basis- en Seniorkwalificatie Onderwijs (BKO en SKO) bij punt 3 (de wetenschappelijke staf is onderwijskundig voorbereid op zijn onderwijstaak). De commissie heeft de visie van de Erasmus Universiteit besproken met verschillende groepen betrokkenen. Daarbij is duidelijk gemaakt dat de visie voor een groot deel een explicitering is van ontwikkelingen die al geruime tijd spelen binnen de Erasmus Universiteit. Een voorbeeld is de verwevenheid van onderzoek en onderwijs. Verschillende betrokkenen gaven aan dat dit voor hen zó vanzelfsprekend was, dat zij het niet nodig vonden om dit element expliciet op te nemen; anderen gaven duidelijke voorbeelden van die verwevenheid. Ook de ontwikkelingen gericht op kleinschaligheid (studentactiverend onderwijs) en rendementsverbetering (Nominaal = Normaal) spelen al veel langer, zoals ook al door de vorige commissie is vastgesteld. In de huidige visie zijn deze onderwerpen expliciet gemaakt. Verschillende gesprekspartners merkten op dat deze hernieuwde discussie waartoe de besluitvorming van het bestuur van de NVAO heeft geleid, gezorgd heeft voor een meer diepgaande bezinning op de uitgangspunten die voor de Erasmus Universiteit van wezenlijk belang zijn. Tijdens de gesprekken heeft de auditcommissie onderzocht in hoeverre de visie van de Erasumus Universiteit gedragen is. Het is de commissie gebleken dat alle groeperingen met wie gesproken is, betrokken zijn geweest bij de totstandkoming van de visie. De visie is vooral ontwikkeld in het overleg tussen College van Bestuur en decanen, maar stafdirecteuren, kwaliteitszorgcoördinatoren en andere partijen hebben bijdragen geleverd, met name in de beleidsontwikkeling (onder meer via de Interfacultaire Werkgroep Onderwijskwaliteit). Ook de universiteitsraad is van mening dat zij meer dan in de vorige ronde gehoord is. Ook bij de voorbereiding van de huidige visitatie is de universiteitsraad informeel betrokken geweest. De commissie constateert dat de verschillende gremia binnen de Erasmus Universiteit zich herkennen in de geformuleerde visie. Daarnaast heeft de commissie kunnen vaststellen dat de nieuwe visie ook buiten de directe kring van betrokkenen op veel herkenning kan rekenen. Dat is gebleken tijdens de audit trails, waarbij de commissie gesproken heeft met docenten en studenten van drie opleidingen. De docenten en studenten in kwestie blijken zich te kunnen vinden in de visie en kunnen ermee werken. Bovendien heeft het proces dat de instelling heeft doorlopen bij het ontwikkelen van de visie inspirerend gewerkt. De ontwikkeling van de visie is volgens de gesprekspartners gepaard gegaan met de versterking van de kwaliteitscultuur binnen de Erasmus Universiteit. Medewerkers NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam 13

14 zoeken elkaar op, ook over de faculteitsgrenzen heen, zijn bereid naar elkaar te luisteren en van elkaar te leren. De commissie is tijdens de gesprekken uitgebreid ingegaan op de verschillende aspecten van de visie en de wijze waarop deze elementen uitmonden in beleid. Een voorbeeld is het eerste element: onderwijs activeert studenten en engageert hen met de leerstof. Dit element wordt vooral geoperationaliseerd door het onderwijs kleinschaliger te maken. Het meest sprekende voorbeeld in dit verband is de reorganisatie van de rechtenfaculteit, waar in de afgelopen jaren de overstap is gemaakt naar Probleemgestuurd Leren (PGL). Deze ingrijpende overstap heeft veel gevergd van alle betrokkenen, maar heeft uiteindelijk wel geleid tot een aanzienlijke verbetering van zowel de instroom als het rendement (dit laatste is met 10% verhoogd). De NVAO heeft in de eerste voorwaarde twee eisen gesteld aan de visie van de Erasmus Universiteit: > > De visie moet aansluiten bij het decentrale karakter van de instelling, en > > De visie gaat uit van haalbare, universiteitsbrede ambities. De commissie is van mening dat aan de beide eisen is voldaan. De visie sluit aan bij het decentrale karakter, omdat de faculteiten een groot aantal onderdelen ervan op een eigen manier (kunnen) invullen. Dat geldt bijvoorbeeld voor het studentactiverend onderwijs; bij grote opleidingen, zoals Bedrijfseconomie, past een andere invulling dan bij kleinere. Het geldt ook voor internationalisering; bij Nederlands Recht krijgt die een andere invulling dan bij Econometrie. Aan de andere kant hanteert de universiteit centrale en haalbare doelstellingen, bijvoorbeeld op het gebied van de Basiskwalificatie Onderwijs (70% in 2015). Ook de streefcijfers op het gebied van N=N kunnen in dit kader genoemd worden. Samenvattend is de auditcommissie van mening dat de Erasmus Universiteit voldoet aan de eisen gesteld in voorwaarde 1 van de NVAO. Tot slot heeft de auditcommissie geconstateerd dat de visie ook elementen bevat die aansluiten bij voorwaarde 2. Deze voorwaarde heeft in het bijzonder betrekking op beleid gericht op de verankering van onderzoek in onderwijs, internationalisering en multidiversiteit. In de nieuwe visie is aan elk van deze thema s een element gewijd: het gaat om de elementen 4, 5 en 6. In 3.2 gaat de commissie nader in op het beleid dat op deze terreinen wordt ontwikkeld. 3.2 Voorwaarde 2: Systematisch beleid (standaard 2) Het College van Bestuur maakt inzichtelijk dat de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs is terug te voeren op systematisch beleid, inclusief doelen, middelen en tijdpad, voor de beleidsterreinen genoemd onder standaard 2 en de aandachtsgebieden voortvloeiend uit de te formuleren visie. Dat geldt in het bijzonder voor de verankering van onderzoek in onderwijs, internationalisering en multidiversiteit. De commissie heeft een groot aantal beleidsdocumenten van de Erasmus Universiteit gelezen en beoordeeld. In de Bijlagen Instellingstoets kwaliteitszorg 2013 zijn beleidsdocumenten opgenomen over verschillende thema s: loopbaanbeleid, de verankering van wetenschappelijk onderzoek in het onderwijs, internationalisering, excellentieonderwijs (de Erasmus Honours Academy), de verruiming van de minorruimte, diversiteitsbeleid en rendement (Nominaal = Normaal). De commissie stelt vast dat de Eramus Universiteit een vaste cyclus hanteert bij ontwikkeling en implementatie van nieuw beleid. Onderzoek en evaluatie van de resultaten speelt daarbij een belangrijke rol. Nieuw beleid wordt in vrijwel alle gevallen eerst in de vorm van een pilot op bruikbaarheid onderzocht. De resultaten van deze pilot worden geëvalueerd, waarna het beleid kan worden bijgestuurd. Bij bewezen succes wordt het beleid bij meerdere faculteiten of zelfs universiteitsbreed geïmplementeerd. De commissie is positief over deze methodische aanpak. Een voorbeeld van de genoemde aanpak is de introductie van de Nominaal=Normaal (N=N)-regeling. Bij deze regeling moeten de studenten in het eerste jaar een Bindend Studieadvies van 60 EC behalen; ze moeten dus in het eerste jaar alle studiepunten behalen. Dit programma is eerst ingevoerd bij vier opleidingen binnen de Faculteit der Sociale Wetenschappen, en daarna bij een aantal andere faculteiten. De effecten ervan zijn uitgebreid onderzocht door het Risbo 1. De positieve effecten (over de gehele linie) heeft de Erasmus Universiteit ertoe gebracht de N=N-regeling universiteitsbreed te gaan invoeren. Het Risbo heeft in opdracht van de EUR niet alleen gekeken naar de effecten van de N=N-regeling in algemene zin; het Risbo heeft specifiek onderzocht wat het effect van deze 1 > Diversiteit in Nominaal = Normaal aan de Erasumus Universiteit Rotterdam 14 NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam

15 regeling is op de instroom en het studierendement van nietwesterse allochtone studenten. Bijzonder zijn de verwachte rendementscijfers. Uit de voorspellingen blijkt dat het BSArendement na één jaar hoger zal uitvallen dan het BSA-rendement na twee jaar van de twee voorafgaande cohorten. Dat geldt voor alle studenten. Maar de stijging bij niet-westerse allochtone studenten is geprononceerder dan bij autochtone studenten: respectievelijk 8,7 versus 3,1 procentpunt. Door deze stijging komen de rendementscijfers van allochtone en autochtone studenten dichter bij elkaar te liggen. De commissie heeft met veel verschillende gremia en betrokkenen gesproken over de N=N-regeling. Daarbij valt op dat alle groeperingen positief zijn over de effecten ervan, ook de studenten. Bovendien blijkt de invoering van de N=N-regeling gepaard te zijn gegaan met andere veranderingen die een positieve uitwerking hebben. Een voorbeeld daarvan is de verandering in de didactiek (meer activerend onderwijs) en beoordeling (de N=N-regeling veronderstelt dat studenten altijd een individueel cijfer krijgen, ook bij groepsopdrachten). Ook de examinering is aangepast. Enerzijds is het aantal toetsen verhoogd, men werkt met meer tussentijdse toetsen, anderzijds zijn de mogelijkheden tot het doen van herkansingen sterk gereduceerd. Het toetsbeleid is geprofessionaliseerd, de meeste opleidingen werken nu met toetsmatrijzen en peer reviews van toetsen. De examencommissies waken erover dat de kwaliteit van de examens op hetzelfde niveau blijft. Zowel de commissie als vertegenwoordigers van de Erasmus Universiteit constateren dat veel beleidsontwikkelingen work in progress zijn. Dat geldt bijvoorbeeld voor de overgang naar een meer kleinschalige aanpak van het onderwijs. De ideeën hierover moeten nog verder worden uitgewerkt en op maat worden gemaakt voor de verschillende faculteiten en opleidingen. Kleinschaligheid heeft bijvoorbeeld consequenties voor de samenstelling van het docentencorps (meer junior en minder senior docenten) en voor de indeling van de lokalen. Het kost tijd en geld om die veranderingen tot stand te brengen. De commissie heeft hier begrip voor en acht dit onderdeel van systematisch beleid ter verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. In de audit trail tijdens de tweede bezoekdag heeft de commissie zich specifiek gericht op de thema s die de NVAO als aandachtspunten had aangemerkt: de verwevenheid van onderwijs en onderzoek, internationalisering en diversiteit. De vorige auditcommissie had geconstateerd dat een beleidsnotitie op instellingsniveau over de verwevenheid van onderwijs en onderzoek ontbrak. Inmiddels is zo n notitie er wel: De verankering van wetenschappelijk onderzoek in het onderwijs van de Erasmus Universiteit 2. In deze notitie zijn de verantwoordelijkheden voor en de uitgangspunten van het beleid in kaart gebracht. De verantwoordelijkheid voor de verankering van onderzoek in onderwijs ligt bij de decanen, die een deel van hun bevoegdheden mandateren aan de opleidingsbesturen. Aan het beleid liggen de volgende uitgangspunten ten grondslag: 1. Uit de eindkwalificaties blijkt de academische oriëntatie van iedere opleiding. Hierbij wordt vastgesteld over welke academische kennis en onderzoeksvaardigheden de afgestudeerden dienen te bezitten. 2. De verantwoordelijkheid van de inhoud van de modules is belegd bij docenten met minimaal de functiecategorie Universitair Docent (UD). Zij zorgen ervoor dat de studenten voldoende kennis maken met onderzoek in het onderwijs. 3. Het personeel is in principe gepromoveerd en beschikt over een onderzoekstaak van 40% of meer. Alle nieuw te werven docenten moeten over een BKO beschikken. Zittende docenten kunnen onder voorwaarden vrijgesteld worden van een BKO. Op grond van de gesprekken heeft de commissie kunnen constateren dat dit beleid ook in de praktijk wordt toegepast. Verschillende beleidsmedewerkers en teammanagers hebben duidelijk gemaakt hoe het in hun faculteit wordt geoperationaliseerd. In de curricula komt de verwevenheid van onderzoek in het onderwijs onder meer terug in de vakken waarin academische vaardigheden en wetenschapsfilosofie aan de orde komen. Bij verschillende opleidingen is er in de vernieuwde curricula sprake van een wetenschappelijke lijn over de opleidingsjaren heen. Bij de totstandkoming van de bachelor- en masterscriptie gaat het vooral om protocollen ten aanzien van begeleiding en beoordeling. Daarnaast wordt ook gekeken naar de wetenschappelijke literatuur. Dit mondt nog niet uit in indicatoren die zich lenen voor (kwantitatieve) vergelijking, maar de genoemde thema s zijn wel onderwerp van gesprek en de instelling heeft zich voorgenomen daar het komend jaar stappen in te zetten. Ook in de audit trails heeft de commissie gekeken naar de verwevenheid van onderwijs en onderzoek. Daarbij is onder meer gesproken met opleidingsdirecteuren van het Instituut Beleid & Management Gezondheidszorg, Sociologie en de 2 > Bijlagen instellingstoets kwaliteitszorg, Bijlage C NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam 15

16 Rotterdam School of Management. In dit gesprek is het de commissie gebleken dat onderzoek vanaf het eerste jaar een prominente plaats in de curricula heeft. Daarbij gaat het niet alleen om de academische vaardigheden, maar ook om concrete onderzoeksactiviteiten van de studenten, bijvoorbeeld laboratoriumonderzoek en surveys. Bij Sociologie is een derde van de opleiding onderzoeksgericht, bij de Rotterdam School of Management krijgen de studenten elk trimester een researchvak. De masteropleidingen zijn één-op-één gekoppeld aan het onderzoek van de medewerkers. Bij Sociologie is elk inhoudelijk vak gekoppeld aan de ontwikkeling van een vaardigheid, bijvoorbeeld interviewen of statistische analyse. Zo is het eerste vak, Inleiding in de sociologie, gekoppeld aan de vaardigheid Informatie verzamelen. Ook de studenten met wie de commissie heeft gesproken, waren positief over het academisch karakter van de opleidingen die zij volgen. Naast de academische vaardigheden noemen ze vooral de manier van denken die binnen het Probleemgestuurd Leren (PGL) ontwikkeld wordt. PGL vergt van de studenten dat ze voortdurend mini-onderzoekjes uitvoeren en bespreken. Daarnaast signaleren de studenten dat in elk vak verschillende wetenschappelijke theorieën een rol spelen, die ook vaak gecontrasteerd worden. Het beleid ten aanzien van internationalisering is neergelegd in de uitstekende beleidsnotitie Internationalisering Onderwijs Uit dit document blijkt dat de Erasmus Universiteit een relatief groot aanbod aan internationale opleidingen heeft: vijf Engelstalige bacheloropleidingen, 39 internationale masterprogramma s en 16 onderzoeksmasters. De helft van de studenten voor deze internationale programma s komt uit het buitenland. In de komende periode wordt dit aanbod nog verder uitgebreid, zo blijkt uit de beleidsnotitie. In 2013 en 2014 wil de Erasmus Universiteit drie nieuwe internationale bacheloropleidingen van start laten gaan: de bacheloropleiding Liberal Arts and Sciences (University College) en de Engelstalige programma s Psychology en Arts and Culture Studies. Ook wat betreft de studiepuntenmobiliteit (het percentage studenten dat een deel van hun opleiding in het buitenland volgt) is het beleid aangescherpt. Het nieuwe beleid houdt in dat iedere onderwijsdirecteur (in samenspraak met de decaan) een minimumpercentage voor studentmobiliteit formuleert. Als uitgangspunt is vastgesteld dat dit percentage ten minste 15% moet bedragen (van het relevante cohort studenten, in de meeste gevallen de bachelor-3-studenten). Het is de commissie gebleken dat de verschillende faculteiten verschillende streefcijfers en snelheden hanteren bij de implementatie van dit beleid. Het beleid maakt die verschillen ook mogelijk. Bij het Erasmus Medisch Centrum volgt bijvoorbeeld al 50% van de studenten een deel van de opleiding in het buitenland; bij de rechtenfaculteit is dat nog maar 4%. Men zoekt wel naar alternatieven om studenten toch een internationale ervaring te laten opdoen: mogelijkheden zijn de begeleiding van een buitenlandse student (als mentor of buddy) en het studeren in een international classroom. De genoemde verschillen kwamen ook tijdens de audit trails aan de orde, maar daarbij bleek ook dat alle faculteiten en opleidingen bezig zijn hun internationaliseringsbeleid te versterken. Zo zijn verschillende opleidingen bezig een deel van het bacheloronderwijs om te zetten van Nederlandstalig naar Engelstalig, vooral in het derde jaar. Dit maakt het eenvoudiger voor buitenlandse studenten om een deel van het curriculum aan de Erasmus Universiteit te volgen. Het International Office is geprofessionaliseerd en alle opleidingen beschikken over een coördinator internationalisering. Verder hebben de opleidingen uitdagende streefcijfers geformuleerd, die steeds (ruim) boven de universitaire ondergrens van 15% liggen. Een interessante ontwikkeling die de commissie tijdens de audit trails constateerde, is verder de aanpassing van het curriculum om de studenten meer te confronteren met het internationale karakter van bepaalde onderwerpen. Zo lenen thema s als urbanisering en globalisering zich uitstekend voor internationale vergelijking. Het idee hierbij is dat een internationaal perspectief de studenten er eerder toe zal brengen om een deel van hun studie in het buitenland te volgen. De commissie is positief over deze meer inhoudelijke benadering van internationalisering. De commissie is van mening dat de Erasmus Universiteit goede voornemens heeft geformuleerd over internationalisering. Inmiddels zijn deze voornemers bovendien verbonden met concrete tijdslijnen en acties. De commissie heeft inzage gehad in een memo van Institutional Development Office/ Onderwijs, Onderzoek en Studentenzaken (IDO/OOS) waarin een gedetailleerde planning is opgenomen voor de uitvoering internationalisering > Bijlagen instellingstoets kwaliteitszorg, Bijlage D 16 NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam

17 Het diversiteitsbeleid van de Erasmus Universiteit is werkzaam op verschillende fronten, zo blijkt uit de aangeleverde documentatie. Ten eerste is een aanbod aan honourstrajecten beschikbaar, dat bestaat uit een universiteitsbreed programma (in het Nederlands en Engels) en zes facultaire trajecten. De Erasmus Universiteit heeft onlangs besloten een Erasmus Honours Academy 4 op te richten die de verschillende activiteiten gaat coördineren. De Erasmus Universiteit streeft ernaar dat in % van de studenten deelneemt aan honourstrajecten. Een tweede belangrijke vorm van (multi)diversiteitsbeleid is gericht op kinderen van migranten en meer in het algemeen op studenten van niet-westerse allochtone afkomst. Daarbij gaat het bij de Erasmus Universiteit om ongeveer 25% van de studenten. Een deel van deze studenten valt vroegtijdig uit, ondanks de vele onderzoeken en beleidsinitiatieven die specifiek op deze groep gericht zijn. In de notitie over diversiteitsbeleid 5 is hiervan een overzicht gegeven. In 2011 heeft het College van Bestuur op basis van voorstellen van een EURbrede werkgroep om die reden besloten in te zetten op een generieke aanpak. Deze aanpak moet ertoe leiden dat alle studenten betere studieprestaties leveren. De strategie heeft twee pijlers: 1. De inrichting van een Pre-Academic Development Programme 2. De bevordering van kleinschaligheid en een menselijke maat in het onderwijs. Een eerste succes van een generieke aanpak heeft de Erasmus Universiteit inmiddels gescoord: het (generieke) N=N-programma heeft, zoals hierboven aangeven, in de pilotfase een verbetering van het rendement van alle studenten laten zien, maar bovendien is gebleken dat de allochtone studenten er het meest van profiteren. Ook in de audit trails heeft de commissie het onderwerp (multi)diversiteit in verschillende contexten aan de orde gesteld. In de gesprekken met docenten en studenten is gebleken dat diversiteit een dagelijkse realiteit is, maar dat het thema in lijn met het universitaire beleid geen specifieke gevolgen heeft voor de onderwijspraktijk. De docenten geven aan dat ze studenten met een niet-westerse achtergrond zo goed mogelijk proberen mee te nemen. Dat doen ze allereerst door de begeleiding en het mentorsysteem, waarmee problemen vroegtijdig gesignaleerd worden. Waar buitenlandse of allochtone studenten aan het onderwijs deelnemen, worden de groepen zo goed mogelijk gemengd. De introductie van N=N heeft de begeleiding verder geïntensiveerd; na twee herkansingen worden studenten opgeroepen voor een gesprek. Verder is er een taaltest in het eerste jaar, maar de docenten geven aan dat allochtone studenten daarop niet slechter scoren dan autochtone. In principe krijgen niet-westerse studenten dezelfde aandacht als autochtone studenten. Ook de studenten met wie de auditcommissie heeft gesproken, zijn van mening dat diversiteit weliswaar een gegeven is, maar geen issue in de dagelijkse praktijk. Allochtone studenten nemen deel aan de werkgroepen en dat levert geen bijzondere problemen op. Wel nemen ze relatief weinig deel aan bijvoorbeeld opleidingscommissies en andere vormen van studentenvertegenwoordiging, hoewel ze daar net als andere studenten voor worden uitgenodigd. Het viel de auditcommissie ook op dat de groep studenten die was uitgenodigd in het kader van de instellingsaudit, geheel bestond uit autochtone vrouwelijke studenten. De commissie adviseert de Erasmus Universiteit zich te blijven inspannen voor een meer representatieve vertegenwoordiging van studenten in alle geledingen. Samenvattend is de commissie van mening dat de Erasmus Universiteit voldoet aan de eisen gesteld in voorwaarde 2. De Erasmus Universiteit heeft beleid ontwikkeld over de volle breedte en toetst waar mogelijk de effecten van dit beleid. Hierdoor is de universiteit in staat om evidence based veranderingen door te voeren. Het beleid op het gebied van Nominaal = Normaal is daarvan een goed voorbeeld. Ook heeft de universiteit een duidelijk beleid op het gebied van de verankering van onderzoek in het onderwijs, internationalisering en diversiteit. Wel is de commissie van mening dat beleidsvoornemens vaker moeten uitmonden in concrete afspraken, acties en tijdlijnen. De binnenkort opnieuw te sluiten convenanten tussen College van Bestuur en faculteiten bieden daartoe alle gelegenheid. 4 > Zie Op weg naar een Erasmus Honours Academy, bijlagen Instellingstoets kwaliteitszorg, Bijlage E 5 > De Erasmus Universiteit en multidiversiteit, bijlagen Instellingstoets kwaliteitszorg 2013, bijlage G NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam 17

18 3.3 Voorwaarde 3: Meten en evalueren van resultaten (standaard 3) Het College van Bestuur maakt inzichtelijk hoe het instellingsbreed resultaten effectief meet en evalueert, al dan niet gebruik makend van de voor verbetering vatbare instrumenten voor kwaliteitszorg als de kwaliteitsmonitor, de tussentijdse opleidingsevaluaties en de convenanten. In het document Instellingstoets kwaliteitszorg 2013 heeft de Erasmus Universiteit een overzicht gegeven van de instrumenten die de instelling gebruikt bij de bewaking van de kwaliteit van het onderwijs (blz. 27). De volgende instrumenten worden hierbij genoemd: 1. Convenanten (elke vijf jaar) tussen faculteit en College van Bestuur, waarvan de voortgang twee keer per jaar besproken wordt tijdens bilaterale overleggen (BILO s); 2. Jaarrapportage onderwijskwaliteit, een nieuw instrument (vanaf 2013); hiermee geeft de faculteit een overzicht van verbeteringen naar aanleiding van externe beoordelingen en tussentijdse opleidingsevaluaties; 3. Tussentijdse opleidingsevaluaties; de richtlijnen hiervoor zijn in 2013 aangescherpt; 4. Externe beoordelingen (de zesjaarlijkse opleidingsaccreditaties); 5. Managementinformatie; sinds 2012 wordt gewerkt aan een universiteitsbreed managementinformatiesysteem, dat onder meer informatie beschikbaar stelt op alle kernindicatoren van de NVAO; 6. Verschillende universiteitsbrede overlegstructuren, waaronder regelmatig overleg tussen de rector-magnificus en de decanen en opleidingsdirecteuren; 7. Beleidsondersteunend onderzoek, vooral door het Risbo, zoals het onderzoek in het kader van het N=N-programma. De commissie heeft een presentatie over het managementinformatiesysteem BV2013 gekregen, gevolgd door een demonstratie. De commissie heeft kunnen zien dat dit systeem zorgt voor een vermindering van het aantal systemen en een harmonisatie van werkwijzen. De demonstratie laat onder meer zien dat de bachelor- en de masterrendementen op een inzichtelijke manier in beeld gebracht kunnen worden. Het programma is in 2010 van start gegaan, een groot deel van de producten is inmiddels opgeleverd. In 2014 moet het zijn afgerond; vanaf dat moment werkt de Erasmus Universiteit met vier samenhangende informatiesystemen, waar dat er voorheen ongeveer 150 waren. In het programma is ook veel aandacht voor eenduidige definities en werkwijzen, ook conceptueel is er veel geharmoniseerd. De commissie is van mening dat het nieuwe systeem een goede onderbouwing biedt voor de beleidsontwikkeling. De Erasmus Universiteit hanteert een groot aantal sturingsinstrumenten om beleid te implementeren. Een belangrijke rol daarbij spelen de convenanten en de bilaterale overleggen (BILO s) tussen het College van Bestuur en de decanen (zie hiervoor ook 3.3). De commissie heeft van beide instrumenten een aantal voorbeelden gezien. De huidige convenanten lopen van 2008 tot Het is de commissie opgevallen dat deze convenanten overigens de eerste die tussen college en faculteiten werden afgesloten veelal in algemene termen geformuleerd zijn. Ook vertegenwoordigers van de instelling geven aan dat de convenanten in de huidige vorm (te) weinig sturing geven. Inmiddels zijn nieuwe convenanten in voorbereiding voor de periode De commissie heeft deze nieuwe convenanten nog niet kunnen bekijken, maar heeft wel van het college vernomen dat ze concreter en praktischer zijn op gezet ( meer over minder ). De commissie kan zich vinden in deze nieuwe invulling. De BILO s zijn wel praktisch en concreet en volgen systematisch de onderwerpen die in de convenanten zijn aangegeven. De commissie is van mening dat zowel de convenanten (in de nieuwe vorm) als de BILO s veelbelovende sturingsinstrumenten zijn. Tijdens de vorige visitatie was de kwaliteitszorgmonitor van de Erasmus Universiteit nog in beeld. De toenmalige auditcommissie was hier kritisch over: de monitor was bewerkelijk in het gebruik, werd veelal niet geraadpleegd en leverde geen bruikbare informatie op geaggregeerd niveau op. De Erasmus Universiteit heeft besloten deze kwaliteitszorgmonitor niet verder te ontwikkelen. In plaats daarvan heeft de instelling de jaarrapportage onderwijskwaliteit ingevoerd (met ingang van het voorjaar van 2013). Deze rapportage geeft, aldus de instelling, inzicht in de werking en de resultaten van de interne kwaliteitszorg gericht op faculteit, opleiding, opleidingsfasen en -onderdelen. De commissie heeft de eerste jaarrapportages kunnen bekijken en is van mening dat ze inzichtelijk en informatief zijn. Deze rapportages stellen het College van Bestuur in staat om thema s te agenderen die onderwerp van beleid zijn, zoals de integratie van onderwijs en onderzoek. Daarmee bieden de jaarrapportages goede sturingsmogelijkheden aan het college. Tot slot noemt de Erasmus Universiteit ook de onderzoeken van het Risbo als meet- en evaluatie-instrument. In de ogen van de commissie is dat terecht. Het feit dat de Erasmus Universiteit de effecten van beleidsontwikkelingen regelmatig laat meten, zorgt ervoor dat goed werkend beleid snel 18 NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam

19 navolging krijgt en slecht werkend beleid wordt stopgezet. Deze door onderzoek geschraagde beleidscyclus is volgens de commissie een aanpak die navolging verdient. Samenvattend is de commissie van mening dat de Erasmus Universiteit ook aan deze derde voorwaarde voldoet. De Erasmus Universiteit heeft een breed palet aan meet- en sturingsinstrumenten tot zijn beschikking en maakt daar op een effectieve manier gebruik van. De commissie is van mening dat de convenanten, de bilaterale overleggen en de jaarrapportages relevante informatie bevatten en het College van Bestuur en de decanen helpen om grip te krijgen op onderwijskwaliteit. Verder constateert de commissie dat de Erasmus Universiteit substantiële vooruitgang heeft geboekt op het gebied van informatiesystemen. BV2013 is weliswaar nog niet voltooid, maar de producten die de commissie heeft gezien geven voldoende vertrouwen in dit systeem. NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam 19

20 Bijlage 1 Samenstelling van de auditcommissie

21 Voorzitter De heer mr. M.J. (Job) Cohen, voormalig Rector Magnificus Universiteit Maastricht en burgemeester van Amsterdam Job Cohen studeerde Nederlands recht aan de RU te Groningen, werkte daarna bij het Bureau Onderzoek van Onderwijs aan de RU te Leiden, promoveerde aldaar op het proefschrift De rechtspositie van studenten in het wetenschappelijk onderwijs, was (eerste) decaan van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid aan de RU Limburg en vervolgens Rector Magnificus van die universiteit. Hij was daarna staatssecretaris van hoger onderwijs en later van Justitie, daarna burgemeester van Amsterdam en politiek leider van de PvdA. Nu vervult hij verschillende bestuurlijke functies. Hij is onder meer voorzitter van de Raad van Toezicht van Wageningen Universiteit, voorzitter van VOICE (Vereniging van Organisaties die Intellectueel eigendom Collectief Exploiteren), voorzitter van Cedris, en voorzitter van de Raad van Toezicht van de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Commissielid Mevrouw prof.dr. J. (Joke) Denekens, lid Joke Denekens is hoogleraar huisartsgeneeskunde aan de Universiteit Antwerpen. Zij startte in 1980 een solopraktijk als huisarts in Mechelen, die is uitgegroeid tot een groepspraktijk met zes huisartsen. In 1992 promoveerde zij op het proefschrift Sterilisatie van mentaal gehandicapten: wie beslist? In 1994 werd ze diensthoofd van de huisartsgeneeskunde aan de Universiteit Antwerpen en vakgroepvoorzitter van de eerstelijnsgeneeskunde, de geriatrie, de handicap-studies, de palliatieve zorgen en de vaardigheden. Van was zij expert voor de minister van Financiën, Begroting en Gezondheidsbeleid. Sinds 2001 is zij lid van de Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België en sinds 2009 bestuurslid. Sinds 2003 is ze gasthoogleraar aan de Universiteit van Bern. In 2004 werd ze de eerste vicerector onderwijs van de Universiteit Antwerpen. Van was ze co-director van het Collaborating Centre WHO, Brussel. Daarnaast heeft Joke Denekens zitting in talrijke wetenschappelijke of bestuurlijke adviesorganen en commissies. Commissielid De heer dr. J. (Jos) Willems, lid Jos Willems studeerde psychologie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen en promoveerde daar in Hij was van 1974 tot 2002 werkzaam bij het IOWO als adviseur en onderzoeker in het hoger onderwijs op het terrein van onderwijsvernieuwing en kwaliteitszorg. De laatste acht jaren daarvan was hij directeur van het IOWO. Jos Willems heeft deel uitgemaakt van verschillende visitatiecommissies in het wo en het hbo en is tevens lid geweest van een vijftiental panels van de Dutch Validation Council (DVC) voor de accreditering van hbomasteropleidingen. Daarnaast was hij ook adviseur van de DVC over de inrichting van hun accrediteringsprocedure. Van 2002 tot 2010 is Jos Willems lid geweest van het College van Bestuur van de Hogeschool Zuyd met als portefeuilles Onderwijs, Onderzoek, Studentenzaken en Kwaliteitszorg. In die periode was hij ook lid van de accreditatiecommissie voor lerarenopleiding Secundair onderwijs in Vlaanderen. Commissielid De heer F.C. (Frans) van Heest, BA Frans van Heest studeert sinds 2012 aan de masteropleiding Nieuwste Geschiedenis van de Universiteit van Amsterdam. Hij heeft eerder de bacheloropleiding Geschiedenis aan deze universiteit afgerond. Naast zijn studie was hij onder andere bestuurslid bij de ASVA studentenunie en lid van de raad van toezicht van het cultureel centrum van de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast heeft de heer Van Heest als researcher stage gelopen bij het televisieprogramma Andere Tijden. Momenteel is hij werkzaam als redacteur bij ScienceGuide Extern secretaris Drs. E.J. (Erik) van der Spek Procescoördinator NVAO Drs. I. (Irma) Franssen Alle commissieleden hebben een onafhankelijkheidsverklaring ingevuld en ondertekend. NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam 21

22 Bijlage 2 Programma van het locatiebezoek

23 Het locatiebezoek vond plaats op woensdag 4 en maandag 9 september 2013 bij de Erasmus Universiteit Rotterdam, Complex Woudestein, Burgemeester Oudlaan 50 (H-gebouw) 4 september Ontvangst commissie > > Prof. dr. H.G. Schmidt Rector Magnificus, > > Mr. P.F.M. van der Meer Mohr voorzitter College van Bestuur, > > Drs. A.J. Kallenberg hoofd O.OOS > > Mw. M. Reid secretariaat SSC OOS Presentaties programma BV2013 en managementinformatie > > Drs. M.S. Veenstra Programma Management Bedrijfsvoering 2013 > > Drs. C.M. Taia Boneco Directeur Stafafdeling Corporate Planning en Control > > Drs. B.D.M. Germeys Informatiemanagement Stafafdeling Corporate Planning en Control Overleg commissie (besloten) Gesprek met College van Bestuur > > Mr. P.F.M. van der Meer Mohr voorzitter College van Bestuur > > Prof. dr. H.G. Schmidt Rector Magnificus > > Drs. B.J.H. Straatman lid College van Bestuur Commissieoverleg en lunch (besloten) Gesprek met decanen > > Prof.dr. P.H.B.F. Franses Decaan Erasmus School of Economics > > Prof.mr.dr. W.S.R. Stoter Decaan Erasmus School of Law > > Prof.dr. H.T. van der Molen Decaan Faculteit der Sociale Wetenschappen Gesprek met studenten en docenten Universiteitsraad > > R. Karens voorzitter Universiteitsraad > > Dr. B. Bode personeelsgeleding Universiteitsraad > > Dr. Marc Schauten personeelsgeleding Universiteitsraad > > J. Streefkerk studentgeleding Universiteitsraad > > M. Voormolen studentgeleding Universiteitsraad > > N. Bart studentgeleding Universiteitsraad Gesprek met kwaliteitszorgcoördinatoren > > Wietske Rowaan, beleidsmedewerker onderwijs, Erasmus School of Economics > > E.A.J. Schoonen MSc sectormanager Desiderius School, Erasmus MC > > Mr. dr. R. Ladan teammanager Academic Services Erasmus School of Law Gesprek met vertegenwoordigers stafdiensten > > Drs. R.L. van den Bos directeur Institutional Development Office > > Drs. A.J. Kallenberg hoofd O.OO&S > > Drs. A. Meijdam voorzitter werkgroep Internationalisering > > Drs. L.I.M. Jillissen directeur SSC Onderwijs, Onderzoek en Studentzaken 9 september Commissieoverleg (besloten) Gesprek met opleidingsdirecteuren > > Prof.dr. E. Waarts opleidingsdirecteur Rotterdam School of Management > > Prof. dr. R.J. van der Veen opleidingsdirecteur Sociologie Faculteit der Sociale Wetenschappen > > Prof. dr. J.J. van de Klundert opleidingsdirecteur instituut Beleid & Management Gezondheidszorg NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam 23

24 Gesprek met studenten opleidingscommissies > > Dzintra Martinsone bachelor (3e jrs, IBA), international > > Felicia Kuijer master stream GVB (FSW) > > Denise van Bemmel master stream AOM (FSW) > > Minke Remmerswaal master (ibmg) > > Yvonne van Senten bachelor (2e jrs ibmg) > > Idoia Hidalgo master (IBA), international Gesprek met docenten > > Dr. S.R. Giessner docent Organizational Behaviour, voorzitter opleidingscommissie (RSM) > > Dr. N.L. Mead docent Marketing Management (Canadese) (RSM) > > Prof.dr. P.A. Dykstra docent, voorzitter examencommissie (Sociologie FSW) > > Dr. F. Koster docent, coördinator AOM (Sociologie FSW) > > Dr. F.J.B. Lötters docent Gezondheidseconomie, opleidingscoördinator bachelor (ibmg) > > Dr. M. de Mul docent Management en Organisatie van Zorgverlening (ibmg) Commissieoverleg en lunch Terugkoppeling aan het College van Bestuur 24 NVAO Adviesrapport Erasmus Universiteit Rotterdam