ZET JE GEMEENTE IN BEWEGING. Met een sterk sportbeleid wordt jouw lokale leefomgeving levendiger, sportiever, hechter, aangenamer én gezonder.

Transcriptie

1 ZET JE GEMEENTE IN BEWEGING Met een sterk sportbeleid wordt jouw lokale leefomgeving levendiger, sportiever, hechter, aangenamer én gezonder. 1

2 5 BOUWSTENEN VOOR EEN STERK LOKAAL SPORTBELEID In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op 14 oktober 2018 presenteert ISB vijf bouwstenen met concrete suggesties voor een sterk lokaal sportbeleid. Stuk voor stuk sluiten ze aan bij actuele bestuurlijke, maatschappelijke en sportieve tendensen. De bouwstenen kunnen de basis vormen voor het luik sportbeleid in het bestuursakkoord of voor het meerjarenplan van je gemeente. Tegelijkertijd bieden ze je de ruimte om ze volledig op maat van de eigen situatie in te vullen. Sport interpreteren we in deze brochure steeds vanuit een breed begrip: het gaat zowel over competitie- en prestatiesport als over recreatieve sportbeoefening, bewegen, sportieve recreatie en spel. Sport als doel én sport als middel hebben beide een evidente plaats binnen een integraal lokaal beleid en binnen het vrijetijds-, welzijns- of gezondheidsbeleid in het bijzonder. Want hoe je het ook draait of keert: sport brengt mensen samen en dat draagt ongetwijfeld bij aan de verbindende rol van een sterk lokaal beleid. Laat deze bouwstenen een bron van inspiratie zijn, en vooral, veel sportbeleidskracht geven! 1. Sportinfrastructuur en sportieve ruimte 2. Brede sportclubondersteuning 3. Nabije en dichtbije sportstimulering 4. Co-creatie en burgerparticipatie 5. Sportbeleidskracht en sportdeskundigheid Checklist voor een sterk sportbeleid Over ISB

3 1. SPORTINFRASTRUCTUUR EN SPORTIEVE RUIMTE Om te kunnen sporten heb je in de eerste plaats een goede sportinfrastructuur nodig. Het voorzien in een basissportinfrastructuur voor clubs én anders georganiseerde sporters is dan ook voor elke gemeente een belangrijke lokale kerntaak. Renovatie en nieuwbouw van sportinfrastructuur De noodzakelijke renovatie- en nieuwbouwgolf van de infrastructuur uit de jaren 60 en 70 is nog niet voltooid. Hierbij moeten we zeker denken aan: duurzame bouwoplossingen en energiezuinige exploitatie; de toepassing van slimme technologie. Sportspecifieke infrastructuur Sportspecifieke infrastructuur op maat van de lokale draagkracht en behoeften biedt sterke clubs de kans om te groeien en om (top)talent optimaal te kunnen begeleiden. Twee succesfactoren zijn hierbij bepalend: participatie van clubs in beleid en beheer; een (vergaande) samenwerking tussen clubs en sporttakken. Om infrastructuur met een bovenlokale of regionale functie te realiseren of uit te baten zijn twee mogelijke sporen aangewezen: via overleg of samenwerking tussen gemeenten; via samenwerking met andere bovenlokale actoren. En een eigen zwembad of niet: ondersteunen van het leren veilig zwemmen als basisvaardigheid is voor elke gemeente een basisopdracht. Samenwerking is dus aangewezen. Inspelen op eigentijdse ruimtelijke principes Gedeeld gebruik van publieke infrastructuur en het waarderen van de open ruimte biedt kansen voor sport. Bijvoorbeeld: het openstellen van schoolsportinfrastructuur; openbare parken; sportkantines als ontmoetingsruimten in wijken; Het clusteren van functies kan versterkend werken naar sportpromotie en voor een efficiënte inzet van middelen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij een vrijetijdscampus. Ook herbestemming en tijdelijke invulling biedt mogelijkheden voor sport. Tot slot nodigen kleinschalige buurtgerichte voorzieningen, vaak met een relatief kleine investering, bewoners uit tot lichte vormen van sportbeoefening. Denk hierbij aan looproutes, kleine zaaltjes en omnisportveldjes. En niet onbelangrijk: een beweegvriendelijke publieke ruimte versterkt het sociaal weefsel van wijken en deelgemeenten. Sportinfrastructuur als maatschappelijk vastgoed De groeiende focus op verzakelijking zal lokale besturen dwingen tot de keuze voor een weloverwogen exploitatievorm met enige vorm van: interne of externe verzelfstandiging; of samenwerking met de private sector. Twee uitgangspunten vormen steeds de basis: Houd het maximaal aanzetten van inwoners tot sporten steeds als basisdoel. Houd de beleidsregie van alle sportinfrastructuur steeds in handen van je lokaal bestuur. 4 5

4 2. BREDE SPORTCLUBONDERSTEUNING Sportclubs zijn binnen een gemeente belangrijk voor een kwaliteitsvolle en duurzame sportparticipatie. Tegelijkertijd zijn ze een waardevolle ontmoetingsplaats voor inwoners. Basisondersteuning en -erkenning van sportclubs zijn daarom een evidente pijler in een sterk sportbeleid. Zo kunnen sportclubs sportclub zijn en kunnen ze vanuit een vrijwilligersinitiatief mensen samen laten sporten. 3. NABIJE EN DICHTBIJE SPORTSTIMULERING Iedereen aan het sporten en bewegen krijgen en dat een leven lang zo houden is de algemene uitdaging. Dé focus voor lokale besturen ligt erin om niet-participanten te activeren. Eenvoudige en doordachte subsidiereglementen Subsidiëringscriteria moeten als een gericht beleidsinstrument ingezet worden om sportclubs te stimuleren eigentijdse uitdagingen aan te gaan, zoals: zowel kwaliteitsvolle sporttechnische als pedagogische begeleiding bieden; een breed prestatiegericht tot recreatief aanbod bieden; het aanbod afstemmen op jong en oud(er). Sportclubs als partners voor maatschappelijke meerwaarde Sterke en open sportclubs kunnen waardevolle partners zijn in een integraal lokaal beleid. Projectmatige sociale sportclubondersteuning kan van hen partners met een echte maatschappelijke meerwaarde maken. Zo kunnen ze bijvoorbeeld meewerken aan: het bieden van naschoolse kinderopvang; wijkontwikkeling; het diversiteitsbeleid van je gemeente. Vraaggericht en op maat Een vraaggerichte aanpak, op maat van specifieke doelgroepen is aangewezen. Hou daarom rekening met het volgende: De buurtsport-methodiek en transversale samenwerking met lokaal sociaal beleid zijn essentiële instrumenten om drempels weg te halen om minderkansrijke doelgroepen te laten participeren. Het opzetten van samenwerkingsverbanden met een groeiende sportmarkt, het benutten van online technologie en de co-creatie met de veeleisende en steeds meer mondige, kansrijke burger biedt mogelijkheden. Maatschappelijke uitdagingen voor sportclubs Ook sportclubs worden geconfronteerd met veranderingen in de maatschappij. Daarom is het aangewezen om als lokaal bestuur de ondersteuning en begeleiding af te stemmen op de maatschappelijke uitdagingen, zoals: Sport: waardevol in een integraal lokaal beleid Lokaal beleid staat het dichtst bij de burger én is burgergericht. Sport is hierbij een waardevol middel binnen een integraal lokaal meerjarenplan. Niet in het minst moet sport zijn maatschappelijke meerwaarde tonen binnen vrijetijds- en gezondheidsbeleid: begeleiding in het omgaan met kansarmoede of diversiteit; coaching van clubbesturen in hun beleidsvoerend vermogen; begeleiding in de omgang met het veranderend vrijwilligersprofiel; faciliteren van lokale of regionale samenwerkingsverbanden met scholen, andere sportclubs, G-sport of sociale instanties. Het netwerk van lokale sportactoren kan partner zijn in kinderopvang. (Gedeelde) open sportinfrastructuur als ontmoetingsplaats versterkt het sociaal weefsel van een wijk of deelgemeente. Buurtsport empowert jongeren. Bewegen kan ouderen mobiel en sociaal actief houden. Bovendien is sporten en bewegen een beleving, kan het inwoners en bezoekers raken en biedt het kansen in recreatie, toerisme en citymarketing. 6 7

5 4. CO-CREATIE EN BURGERPARTICIPATIE De traditionele adviesorganen werken niet meer, actieve buurtwerkingen nemen zelf initiatief en sportclubs moeten meer partner dan klant van het beleid blijven. Deze uitdagingen maken dat inzetten op eigentijdse participatie in sportbeleid de komende jaren een doel op zich moet zijn in lokaal (sport- en vrijetijds)beleid. 5. SPORTBELEIDSKRACHT EN SPORTDESKUNDIGHEID De snelle evolutie naar een integraal meerjarenplan, de inkanteling van Vlaamse sectorale middelen in het gemeentefonds en de fusie OCMW-gemeente, maken dat het nieuwe tijden zijn. Lokale autonomie is meer dan ooit een sterke troef. Integraal is het nieuwe normaal, waarbij expertise en middelen optimaal benut worden. Sportbeleidskracht Sportdeskundigheid Eigentijdse participatie in sportbeleid Co-creatie en burgerparticipatie in sportbeleid heeft betrekking tot de volgende factoren, die ongetwijfeld de verbindende rol van het lokaal (sport)beleid in de samenleving vergroten: De roep naar transparantie en de nood aan gedragenheid vraagt échte open inspraakstructuren en vormen met sportclubs, inwoners, diverse organisaties, etc. Een faciliterende overheid versterkt en stimuleert burgerinitiatief: van kleinschalige loopinitiatieven tot het voorzien van sportruimte. Echte partnerships met sterke en open sportclubs, sociale sportactoren of projectgroepen binnen inspraakstructuren zorgen voor het optimaal benutten van expertise en meer draagvlak in het gekozen beleid. Bij een sterk lokaal sportbeleid is sportbeleid een zichtbare beleidslijn in het integrale meerjarenplan van de gemeente. Zo staan een specifieke schepenbevoegdheid sport en specifieke expertise in sportbeleid op niveau van het managementteam of diensthoofden garant voor: de noodzakelijke sportbeleidskracht; de budgetten in sportpromotie- en sportinfrastructuurbeleid (via een master plan, bijvoorbeeld) en het ondersteuningsbeleid naar sportclubs. Sportdeskundigheid in infrastructuurbeheer en bij sportpromotie is cruciaal om de basisopdracht iedereen aan het sporten en bewegen brengen waar te maken. Dat zowel als actor binnen een gemeentelijke werking (met een doelgerichte samenwerking tussen diensten), als bij verzelfstandiging of in samenwerking met de private sector. De nodige sportbeleidskracht en sportdeskundigheid staan garant voor een sterk lokaal sportbeleid als een kerntaak van een lokaal bestuur. 8 9

6 CHECKLIST VOOR EEN STERK SPORTBELEID SPORTINFRASTRUCTUUR EN SPORTIEVE RUIMTE Duurzame sportinfrastructuur als maatschappelijk vastgoed. Door samenwerking en inspelen op eigentijdse ruimtelijke principes. BREDE SPORTCLUBONDERSTEUNING Basisondersteuning en gerichte subsidiëring om sportclubs sportclub te laten zijn. Open sportclubs als partner in maatschappelijke uitdagingen. OVER ISB Het Vlaams Instituut voor Sportbeheer en Recreatiebeleid (ISB) is de ledenvereniging en het kenniscentrum voor het lokaal en regionaal sport-, beweeg- en recreatiebeleid in Vlaanderen en Brussel. ISB is het netwerk van ambtenaren en andere professionals actief in en betrokken bij gemeentelijke en regionaal sportbeleid, sport- en vrijetijdsdiensten, schepenen en verantwoordelijken van sportinfrastructuren, publieke zwembaden en recreatiecentra. NABIJE EN DICHTBIJE SPORTSTIMULERING Op maat activeren van niet-participanten. Met meerwaarde in integraal lokaal beleid. CO-CREATIE EN BURGERPARTICIPATIE Maak van eigentijdse participatie in het sportbeleid een doel op zich. SPORTBELEIDSKRACHT EN SPORTDESKUNDIGHEID Sportbeleid als zichtbare beleidslijn. Sportdeskundigheid in stimulering en infrastructuurbeheer. Meer weten? Vlaams Instituut voor Sportbeheer en Recreatiebeleid vzw (ISB) August De Boeckstraat 1 - bus Sint-Niklaas Tel: secretariaat@isbvzw.be like ons: ISB vzw volg ons: twitter@isbvzw wissel uit: forum.isbvzw.be laat je inspireren:

7 inhoud en brochure: ISB vzw I Grafisch ontwerp en lay-out: choco cvba foto p. 4 Joke Van der maelen I foto p. 8 Sportdienst Brasschaat foto p. 9 (links) Vlaamse overheid Afdeling Jeugd (rechts) Joke Van der maelen foto p. 11 Vlaamse overheid Afdeling Jeugd