SPORT IN EEN GEMEENTE waar iedereen telt

Transcriptie

1 SPORT IN EEN GEMEENTE waar iedereen telt Focus op kansengroepen. Wat maakt dat buurtsport écht buurtsport is? Wat is het belang van een sterk lokaal sociaal (sport)beleid?

2 8 BOUWSTENEN VAN EEN BUURT- SPORTBELEID Wat maakt dat buurtsport Buurtsport is? De VUB-onderzoeksgroep Sport & Society analyseerde 12 Buurtsportpraktijken en filterde hieruit 8 bouwstenen voor Buurtsport. Deze bouwstenen kan je inzetten om je eigen beleid en werking vorm te geven, met een hoger of lager Buurtsportgehalte. 1 EEN BREED SPORTBEGRIP Buurtsportbeleid heeft inherent een sportcomponent in zich. Die kan gaan van zeer sportgereglementeerd tot meer spel of bewegen, waarbij de sportactiviteiten minimaal een essentiële context vormen om over Buurtsport te spreken. 2 DEELMAATSCHAP Buurtsport gebeurt in een organisatievorm waarbij de deelnemers via deelnemen en deelhebben deel gaan uitmaken van de werking. Essentieel is dat om te spreken van een Buurtsportwerking er moet ingezet worden op het creëren van een deelmaatschap van het beoogde doelpubliek. 3 IN DE ONMIDDELLIJKE WOON OMGEVING MET EEN BUURT GERICHTE AANPAK Buurtsport is ingebed binnen de lokale context van de buurt en kan gekenmerkt worden door een creatief gebruik van de beschikbare ruimten om buurtgericht en vindplaatsgericht te kunnen werken. 4 FOCUS OP KANSENGROEPEN Binnen Buurtsport is er in hoofdzaak een focus op (socioeconomische) kansengroepen. Deze focus kan expliciet of impliciet zijn, in een open of gesloten aanbod.

3 5 DOELSTELLINGEN GERICHT OP SPORT ALS MIDDEL Om te spreken van Buurtsport in een lokaal beleid is er steeds een extra dimensie aanwezig via een niet-sportieve doelstelling voor de beoogde kansengroepen. 6 INTENSIEVE EN INTEGRALE SAMENWERKINGSVERBANDEN MET EEN GEDEELDE VERANTWOORDELIJKHEID Buurtsport omvat vaak beleids-, sector- en organisatieoverschrijdende doelstellingen en komt meestal enkel tot stand via intensieve (inspanningen van elke partner) en integrale (vanuit een verschillende achtergrond en expertise) samenwerkingsverbanden. 7 SOCIAAL-PEDAGOGISCHE BEGELEIDINGSAANPAK Omwille van de eigenheid van Buurtsport ligt er een grote verantwoordelijkheid bij de buurtsportbegeleiders. In het ideale geval beschikken zij zowel over een sociaal-pedagogische als een sporttechnische expertise. Sportgediplomeerde sociaal-werkers of sociaal-pedagogisch geschoolde sportbegeleiders zijn cruciale profielen. 8 ADAPTIEF VOOR MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELINGEN Buurtsport wordt meestal gekenmerkt door een adaptief karakter in functie van diverse maatschappelijke ontwikkelingen. Het dient in de organisatiecultuur en -structuur van de Buurtsportwerking te zitten om snel op bepaalde ontwikkelingen in onze samenleving te kunnen inspelen. Lees het volledige artikel via > zoekterm: bouwstenen. Meer info via Bekijk ook de bouwsteen Nabije en dichtbije sportstimulering op

4 HET BELANG VAN EEN STERK LOKAAL SOCIAAL BELEID DE BLIK VAN Peter Raeymaeckers, docent Departement Sociologie Universiteit Antwerpen Het relatieve armoederisico in Vlaanderen is 10,5%. De kinderarmoede varieert tussen Vlaamse gemeenten*. Zo torent het percentage kinderen dat geboren wordt in een kansarm gezin in Antwerpen, Maasmechelen, Nieuwpoort, Genk, Blankenberge, Boom en Oostende boven de 27% uit. In Schilde, Kruishoutem, Zoutleeuw en Vleteren groeit minder dan 1% van de kinderen op in armoede. Deze cijfers geven aan hoe belangrijk lokaal sociaal beleid is. Daarom werd in Tijd voor sociaal beleid, het jaarboek armoede (Acco, 2017) gekozen om te focussen op de bestuurskracht van lokale besturen, samenwerking in netwerken, vermarkting en participatie van mensen in armoede. We definiëren armoede als een kluwen van uitsluitingen op diverse domeinen van het individuele en collectieve bestaan. De multi-aspectualiteit van armoede staat centraal. Omwille van diverse uitsluitingsmechanismen ontstaat er een kloof tussen mensen in armoede en het leiden van een menswaardig bestaan. Deze kloof wordt ge(re)produceerd door de bestaande maatschappelijke verhoudingen. Zij verhinderen de toegang tot een menswaardig bestaan. We pleiten ervoor dat overheden inzetten op een beleid dat vanuit een rechtenbenadering het realiseren van een menswaardig bestaan vooropstelt. De rechtenbenadering veronderstelt dat mensen over essentiële rechten beschikken, zuiver en alleen als gevolg van hun mens-zijn. Het is de plicht van de samenleving en dus van het beleid om die rechten te respecteren en te realiseren. We pleiten voor overheden die inzetten op een beleid dat vanuit een rechtenbenadering een menswaardig bestaan vooropstelt. * Kind en Gezin

5 Er zijn nog te veel mensen die op verschillende domeinen geen menswaardig bestaan leiden. Lokale overheden krijgen steeds meer verantwoordelijkheden voor het uitvoeren en ontwikkelen van lokaal sociaal beleid. Er wordt verwacht dat zij voldoende bestuurskracht hebben om de problemen waarmee hun kwetsbare inwoners worstelen, aan te pakken. Verschillende factoren hebben invloed op de lokale bestuurskracht. Lokale besturen met voldoende grote budgetten om aan armoedebestrijding te doen, hebben grotere bestuurskracht. Maar ook sociaal-economische evoluties, zoals wijzigingen in het arbeidsmarktbeleid en de huidige asielcrisis hebben invloed doordat ze de vraag naar armoedebestrijding doen toenemen of afnemen. Ook de aanwezigheid van bestaande voorzieningen is bepalend. In bepaalde gemeenten zijn er verschillende jeugdwerkinitiatieven, zorgvoorzieningen, solidariteitsacties terwijl dit in andere gemeenten veel minder aanwezig is. De overheid moet met deze lokale verschillen rekening houden bij het uitzetten van beleidslijnen. De bestuurskracht wordt ook bepaald door de aanwezigheid van al dan niet geoormerkte subsidies van hogere overheden. Steden en gemeenten zijn dan verplicht het geld te besteden aan sociaal beleid. Onderbescherming blijft een reëel probleem. Hierbij gaat het zowel over het niet opnemen van het recht op financiële bijstand of leefloon, als over de situatie waarbij de sociale grondrechten van burgers niet worden uitgeput. In België zijn er nog te veel mensen die op verschillende levensdomeinen geen menswaardig bestaan leiden. Ze hebben geen behoorlijke huisvesting, geen toegankelijke gezondheidszorg, geen culturele en maatschappelijke ontplooiing Bovendien is er een groep die geen leefloon krijgt terwijl ze er wel recht op hebben. Daarom pleiten we voor een administratieve vereenvoudiging van de toekenning van bepaalde rechten, net als een verplichte automatische rechtentoets voor kwetsbare doelgroepen. Enkel op die manier kunnen mensen hun rechten ten volle uitputten. Hierbij denken we aan premies voor huisvesting, kinderbijslag, studietoelagen, energiepremies Dit kan een belangrijke verantwoordelijkheid zijn voor het lokale OCMW. Vermarkting is het fenomeen waarbij het zorgaanbod steeds bedrijfsmatiger wordt georganiseerd. De overheid legt meer nadruk op resultaatsverbintenissen en handelt ten aanzien van sociale voorzieningen meer vanuit een marktlogica van vraag en aanbod. Uit onderzoek blijkt dat vermarkting van sociale voorzieningen kan leiden tot uitsluiting van de meest kwetsbare doelgroepen. In het jaarboek houden we daarom een pleidooi om vermarkting met de nodige bezorgdheid en voorzichtigheid te benaderen. Vermarkting van sociale voorzieningen kan leiden tot uitsluiting van de meest kwetsbare doelgroepen.

6 Bekijk het interview met Peter Raeymaeckers op Om inclusie van de meest kwetsbaren in de samenleving na te streven, is samenwerking en netwerking tussen verschillende hulpverleningsorganisaties immers belangrijk. Vermarkting dreigt hen tegen elkaar op te zetten. Op lokaal niveau dient men in te zetten op netwerking en samenwerkingen tussen organisaties. Zo stelden we vast dat er de laatste jaren verschillende samenwerkingsverbanden of netwerken werden opgezet in de strijd tegen kinderarmoede. De sterke punten van deze lokale netwerken zijn het proactief en outreachend kunnen werken. Ze zorgen voor meer continuïteit in de hulpverlening en nemen een verbindende functie op tussen de verschillende gesegregeerde dienstverleners. De bestaanszekerheid van die belangrijke netwerken is vandaag echter niet zeker. We vragen dan ook een structurele verankering van deze netwerken in de sociale dienstverlening van het OCMW en gemeente. Om inclusie van de meest kwetsbaren in de samenleving na te streven, is samenwerking en netwerking belangrijk. Lokale besturen moeten in dialoog gaan met burgers. Ook mensen in armoede dienen hierbij betrokken te worden. Dit vergt enige inspanning van het lokaal bestuur. Men moet investeren in deze contacten. Het is namelijk belangrijk om een goede vertrouwensband op te bouwen met deze doelgroep. Download de publicatie Armoede en Sociale Uitsluiting. Jaarboek 2017 via onderzoeksgroep/oases/jaarboekarmoede-oases/

7 Bekijk het animatiefilmpje van deze case op ZO KAN DE TOEKOMST ER UIT ZIEN Mijn gemeente geeft iedereen kansen, ook op het vlak van sport. Voor kwetsbare burgers voor wie deelnemen niet altijd even evident is, slaan de sportpromotor en de sociale werker van het OCMW de handen in elkaar om ook hen aan het bewegen te krijgen. Hun wekelijkse initiaties basketbal op het buurtpleintje zijn een succes en door hun manier van werken worden de deelnemers op termijn zelf begeleiders van sportieve activiteiten in de buurt. Met een paar sportclubs werkt de sportclubondersteuner rond het thema armoede om deze clubs te laten uitgroeien tot echte open sociale sportclubs. In elke wijk is er in de directe omgeving sportmogelijkheid in kleinschalige buurtgerichte voorzieningen en de gemeentelijke sporthal is met het openbaar vervoer vlot en met de fiets veilig bereikbaar. En ook aan wie niet zo fietsvaardig is, denkt de gemeente. Mijn buurman heeft leren fietsen tijdens een lessenreeks georganiseerd door Samenlevingsopbouw en de dienst sport. Tegenwoordig gebruikt hij een fiets die hij voordelig kan huren van de kringwinkel. Hij is nu mobieler en om de twee weken maakt hij samen met het vriendenkliekje dat tijdens de fietslessen ontstond een fietstocht.

8 De tendensfiches zijn ook digitaal beschikbaar op Hoe kan je jouw sportaanbod laagdrempelig maken en sportparticipatie verhogen? Volg de online opleiding sport en armoede van ISB: WORDT VERVOLGD Tendensen evolueren, dus deze fiches ook. Daarom voorzien we nog enkele losse aanvullingen die je makkelijk bij deze fiches kan toevoegen. Houd je brievenbus dus regelmatig in de gaten. Meer weten? Vlaams Instituut voor Sportbeheer en Recreatiebeleid vzw (ISB) August De Boeckstraat 1 - bus Sint-Niklaas Tel: secretariaat@isbvzw.be like ons: ISB vzw volg ons: twitter@isbvzw wissel uit: forum.isbvzw.be voor meer inspiratie: inhoud en brochure: ISB vzw I maart 2018 I Grafisch ontwerp en lay-out: choco cvba