11/3/13. Ruimtelijke Ordening van de Ondergrond. Voor een meer Verantwoorde Exploitatie CO 2 storage gas storage

Transcriptie

1 Ondergrondse Activiteiten in NL 17 miljoen mensen: > 500 inwoners/km 2 Onshore Gasvelden Olievelden Producerend: Abandoned: 35 8 Niet ontwikkeld: zoutwinnings vergunningen sand & pipelines gravel cold/hot soil storage restoration Ruimtelijke Ordening van de Ondergrond geothermal doublet Voor een meer Verantwoorde Exploitatie CO 2 storage gas storage oil/gas production - Rien Herber salt caverns - energy storage emmergy, 30 October 2013 waste disposal 9 geothermische doublets 5 gas opslagen 1 stikstof opslag 1 gasolie opslag 2 brak water opslagen In totaal > 3000 putten! Boringen, Gas- en Olievelden in Noord Nederland Plus Gas/Oil Salt Geothermal Mining Storage Production Licenses Licenses N Emmen Seismisch Profiel Zuid Oost Drenthe Emmen Erica Kassengebied Schoonebeek Schoonebeek S Cretaceous Oilfield Triassic Gasfield 4 km Zechstein Gasfield Zechstein Gasfield 5 km Source: TNO Source: NAM 1

2 Karakterisrieken Geschiktheid van de Geologie good limited, unknown!"#$%&'()*+&,)!"#$%&')8)(7'#97#'&) -.()/&01() 2$0)/&01() 34.0&)0.5&'() 34.0&)0.5&'() -.():&.'$,;) 6*.0)0.5&'() 3.07)0.5&'() 3.07)(7'#97#'&() 2$0<;.()9*,=&,>*,.0) 3.07) -&*74&'D.0)&,&';5) 6*.0) 62 E)) (7*'.;&)!$')(7*'.;& ) F E )<)G E) (7*'.;&) H-3 ) I.(7&)J.7&' ) K.1$*.9>=&)J.(7& ) Gasvelden Geschiktheid voor Opslag Geschiktheid van de Geologie good limited, unknown!"#$%&'()*+&,)!"#$%&')8)(7'#97#'&) -.()/&01() 2$0)/&01() 34.0&)0.5&'() 34.0&)0.5&'() -.():&.'$,;) 6*.0)0.5&'() 3.07)0.5&'() 3.07)(7'#97#'&() 2$0<;.()9*,=&,>*,.0) Transmissivity (D.m) Injectivity (Mm 3 /d) 34.0&);.()<)?@A6BC) 3.07) -&*74&'D.0)&,&';5) < 0.25 or < or or 1 5 > 10 or > 5 Unknown no data 6*.0) 62 E)) (7*'.;&)!$')(7*'.;& ) F E )<)G E) (7*'.;&) H-3 ) I.(7&)J.7&' ) K.1$*.9>=&)J.(7& ) 2

3 Karakteristieken Strategisch Belang Nut & Noodzaak Nationale Energie Strategie in NL Kleine Velden Beleid voor gas exploratie/productie Leveringszekerheid behoeft ondergrondse gas opslag ( bv lege velden, zout cavernes) 14% hernieuwbare energie in 2020 (bv geothermie) 20% reductie van CO 2 emissies in 2020 (CCS?) Ondergrondse opslag van radioactief afval vanaf 2100 Gas Productie in Nederland Karakteristieken Strategisch Belang Nut & Noodzaak Economische Waarde Groningen Binnenlandse Consumptie (2006) industrie Land Offshore energie centrales huishoudens tuinbouw rest 2050 Sources: EBN, 2011 Platform Nieuw Gas

4 Henry Hub Gas Prijs Ontwikkeling Waarde CO 2 Emissie Rechten in ETS Barnett Play: Technical cost at well-head! /ton CO Source: Source: Casey Research 2012 Karakteristieken Geothermisch Project Basel, Zwitserland Strategisch Belang Nut & Noodzaak Economische Waarde Risico s Source: GeoPower Basel 4

5 Geothermisch Project Basel, Zwitserland Geothermisch Project Basel, Zwitserland December 2006 Omliggende e Structuren Fraccing van een graniet aquifer Geïnduceerde beving met magnitude 3.4 > bevingen waargenomen tussen December 2006 and Maart 2007; Magnitudes van de 200 sterkste variëren tussen 0.7 and 3.4 Meer dan 2700 claims Schade ongeveer 9 miljoen Zw. Francs Risico en Onzekerheid Karakteristieken If you know, to recognize that you know. If you don t know, to realize that you don t know. That is knowledge Confucius (2500 years ago) Strategisch Belang Nut & Noodzaak Economische Waarde There are known knowns. Donald Rumsfeld These are things we know that we know (11 years ago) There are known unknowns. That is to say, there are things we know we don t know But there are also unknown unknowns. These are things we don t know we don t know Risico s Ruimte Beslag a/h Oppervlak 5

6 Niet Alles kan Overal in Nederland Provincie Zuid Holland Natuur Gebieden (MER-plichtig) Aandachtsgebieden Bebouwde gebieden 3.56 miljoen inwoners Oppervlak (land): 2814 km 2 +/ inwoners/km 2 L#$1)G*00.,1) Olie & Gas Velden OG & Geothermie Lic s Ondiepe Energie Opslag Karakteristieken Strategisch Belang Nut & Noodzaak Economische Waarde Natuur Bescherming Archeologische Sites Provincie Structuur Plan Risico s Ruimtebeslag a/h Oppervlak Levensduur & Omkeerbaarheid 6

7 Fingerprinting van een Ondergrondse Activiteit Wat is nodig: Een beslissingmodel waarbij al deze karakteristieken op een transparante manier aan bod komen Duration Reversability Spatial Coverage Strategic Importance Risks Economic Value Duration Reversability Spatial Coverage Strategic Importance Risks Economic Value Geothermie in NL Gas Opslag Schalie Gas in NL Gasproductie in Nederland Slochteren Offshore Productie van ongeveer 1000 shalie gas putten Land

8 Publiek Draagvlak voor Ondergrondse Activiteiten komt niet Automatisch!. Weerstand tegen Fraccing is EU-wijd Beverly Hills, Long Beach, California Beverly Hills, Long Beach, California 8

9 Shopping Mall, Beverly Hills Shopping Mall, Beverly Hills oil wells, all fracced Shopping Mall Street View Sociale Acceptatie 3 Componenten Van technologie en de structurele context Socio- Politieke Acceptatie Door beleidsmakers, key stakeholders en het algemene publiek Van winst, investeringen en prijzen Sociale Acceptatie Van de activiteit, impact, benefit en uitvoerende partij Markt Acceptatie Community Acceptatie Door investeerders, bedrijven en consumenten Door de gast gemeente en lokale stakeholders 9

10 sand & gravel CO 2 storage gas storage pipelines cold/hot storage Bottom Line: geothermal doublet salt caverns - energy storage waste disposal soil restoration Ruimtelijke Ordening van de ondergrond is nodig en haalbaar En tevens"". Een goed beslissingmodel optimaliseert niet alleen het oil/gas production gebruik van bodemschatten, maar zal ook sociale acceptatie doen toenemen 10