Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2"

Transcriptie

1 Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2

2 Klimaatdoelstellingen in Nederland Nederland heeft duidelijke klimaatdoelstellingen: in 2030 moet de uitstoot van broeikasgassen met 49% zijn teruggedrongen en in 2050 met 95% ten opzichte van Het afvangen van CO 2 bij industrieën om het vervolgens te gebruiken of ondergronds op te slaan (Carbon Capture Usage and Storage, kortweg CCUS) is één van de maatregelen om die klimaatdoelstellingen daadwerkelijk te halen. Het regeerakkoord van het kabinet Rutte III en het ontwerp van het Klimaatakkoord onderschrijven het belang van CCUS in de energietransitie. Havenbedrijf Rotterdam, Gasunie en EBN werken daarom samen aan de voorbereiding van een project waarbij in eerste instantie CO 2 van de industrie in de Rotterdamse haven wordt verzameld en opgeslagen in gasvelden diep onder de Noordzeebodem. Een deel van de CO 2 kan gebruikt worden in de kassen in Zuid-Holland, om planten sneller te laten groeien. De drie bedrijven werken samen onder de projectnaam Porthos: Port of Rotterdam CO 2 Transport Hub & Offshore Storage. Hoe gaat CCUS in Rotterdam werken? Het plan bestaat uit een verzamelleiding door het havengebied in Rotterdam. Verschillende bedrijven kunnen hierop aansluiten voor de levering van hun afgevangen CO 2. Deels kan deze CO 2 worden gebruikt door de glastuinbouw in Zuid-Holland. Het overgrote deel van de CO 2 gaat per pijpleiding naar een leeg gasveld circa 25 kilometer uit de kust onder de Noordzee. Daar wordt de CO 2 in de diepe ondergrond van de zeebodem gepompt, in een afgesloten reservoir van zandgesteente waar voorheen aardgas zat. De verwachting is dat hiermee jaarlijks tussen de 3 en 5 miljoen ton CO 2 kan worden opgeslagen. ALGEMENE SCHEMATISCHE WEERGAVE CCUS OPSLAG BRON GEBRUIK platform industrie industrie CO2 CO2 glastuinbouw TRANSPORT CCUS in de energietransitie De drie publieke bedrijven zien CCUS als onderdeel van een breed pakket maatregelen voor CO 2 -reductie, naast fundamentele innovaties in productieprocessen- en ketens. Het afvangen en opslaan van CO 2 is geen doel op zich. Maar kan in de transitiefase naar 2050 wel de mogelijkheid bieden om kostenefficiënt de CO 2 -uitstoot significant terug te brengen. Op korte termijn beschikt de (petro)chemische industrie in Rotterdam over onvoldoende hernieuwbare of circulaire alternatieven om haar CO 2 -uitstoot te reduceren. Dit soort bedrijven kan met CCUS de CO 2 -uitstoot effectief verminderen in de periode dat ze de transitie naar biobased, hernieuwbaar of circulair nog niet gemaakt hebben. Het is dus van belang om naast de ontwikkeling van CCUS tegelijkertijd te investeren in de verdere verduurzaming van de industrie. CO2 pijpleiding CO2 opslag Planning van het project Uit de haalbaarheidsstudie, die begin 2018 is afgerond, blijkt dat het Porthos project technisch haalbaar is en kostenefficiënt in vergelijking met andere maatregelen die bijdragen aan het realiseren van de klimaatdoelen. Er is nog veel aanvullende informatie nodig om de concepten gedetailleerder uit te kunnen werken en volgende stappen in het project te zetten. Denk hierbij aan het doorlopen van het milieueffectenproces, de aanvraag van verschillende type vergunningen en tracékeuzes. Daarnaast hangt de uitvoering ook in belangrijke mate af van de plaats die CCUS krijgt in het nationale Klimaatakkoord dat in de maak is. Een besluit over de uitvoering van het Rotterdam CCUS-project Porthos wordt in 2020 verwacht.

3 Fotograaf: Dick Sellenraad Contact & Informatie

Project Porthos CO₂-reductie door opslag onder de Noordzee

Project Porthos CO₂-reductie door opslag onder de Noordzee Project Porthos CO₂-reductie door opslag onder de Noordzee Rotterdam CCUS project Porthos CO₂-transport en opslag Havenbedrijf Rotterdam, Energie Beheer Nederland en N.V. Nederlandse Gasunie werken aan

Nadere informatie

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019 ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:

Nadere informatie

Re-use & decommissioning rapport

Re-use & decommissioning rapport Nederlandse versie Re-use & decommissioning rapport Begrippenlijst met iconen www.nexstep.nl 1 Inhoudsopgave 1 Putten op zee.... 3 1.1 Methoden voor ontmanteling putten op zee.... 4 2 Installaties op zee....

Nadere informatie

H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program

H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program 13-12-2018 Steven Lak voorzitter Om 2030 ambitie van broeikasgas emissiereductie te behalen

Nadere informatie

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten - Generaal Postbus EA 's-gravenhage

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten - Generaal Postbus EA 's-gravenhage > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten - Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!

Nadere informatie

Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk. Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk. Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V. Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V. THE WORLD AGREES reach global peaking of greenhouse

Nadere informatie

1 Bent u bekend met het artikel Stem en geweten van de wetenschap van Martijn Katan uit de NRC van 9 maart 2018?

1 Bent u bekend met het artikel Stem en geweten van de wetenschap van Martijn Katan uit de NRC van 9 maart 2018? > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Reactie Havenbedrijf Rotterdam op kabinetsvoorstel klimaatakkoord: brief van CEO Havenbedrijf aan minister EZK, september 2019

Reactie Havenbedrijf Rotterdam op kabinetsvoorstel klimaatakkoord: brief van CEO Havenbedrijf aan minister EZK, september 2019 Reactie Havenbedrijf Rotterdam op kabinetsvoorstel klimaatakkoord: brief van CEO Havenbedrijf aan minister EZK, september 2019 Het Havenbedrijf Rotterdam werkt in partnership met bedrijven aan een reeks

Nadere informatie

832 ( ) Nr juni 2016 ( ) ingediend op. Ontwerp van decreet

832 ( ) Nr juni 2016 ( ) ingediend op. Ontwerp van decreet ingediend op 832 (2015-2016) Nr. 1 17 juni 2016 (2015-2016) Ontwerp van decreet houdende instemming met de wijzigingen van de Bijlagen II en III bij het Verdrag van Parijs van 22 september 1992 inzake

Nadere informatie

Gas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)

Gas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0) Gas op Maat De maatschappij is op weg naar een CO 2 -neutraal energiesysteem. De gassector wil graag bijdragen aan het behalen van deze doelstelling. In de transitieperiode is de rol van aardgas maatwerk:

Nadere informatie

EEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE

EEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE EEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE Een nieuwe ambitie in energie Verschuiving focus Noordwest-Europese markt naar regio Zuid-Holland Van elektriciteitsproductie naar energie Regionale binding MPP3 in nauwe

Nadere informatie

Wat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)?

Wat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)? Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de

Nadere informatie

HAVEN VAN ROTTERDAM 2 NEUTRAAL. RIGHT HERE RIGHT NOW. MAKE IT HAPPEN.

HAVEN VAN ROTTERDAM 2 NEUTRAAL. RIGHT HERE RIGHT NOW. MAKE IT HAPPEN. HAVEN VAN ROTTERDAM 2 NEUTRAAL. RIGHT HERE RIGHT NOW. MAKE IT HAPPEN. DE HAVEN VAN ROTTERDAM. POORT NAAR EUROPA Het Rotterdamse haven- en industriegebied is als global hub en Europees industrieel cluster

Nadere informatie

Startnotitie Energietransitie. November 2018

Startnotitie Energietransitie. November 2018 Startnotitie Energietransitie November 2018 Startnotitie Energietransitie Een klimaatneutrale stad. Dat is wat Rotterdam wil zijn. Een groene en gezonde stad met schone lucht voor iedereen. Met een economie

Nadere informatie

Opschaling aardwarmte en in de Glastuinbouw. Presentatie, 8 maart 2019

Opschaling aardwarmte en in de Glastuinbouw. Presentatie, 8 maart 2019 Opschaling aardwarmte en in de Glastuinbouw Presentatie, 8 maart 2019 Over EBN EBN is een staatsdeelneming EBN investeert namens de Nederlandse Staat van oudsher in de opsporing en winning van olie en

Nadere informatie

RAPPORT. Concept - Notitie Reikwijdte en Detailniveau - Rotterdam CCUS Project (Porthos) Porthos (Havenbedrijf Rotterdam, Gasunie, EBN)

RAPPORT. Concept - Notitie Reikwijdte en Detailniveau - Rotterdam CCUS Project (Porthos) Porthos (Havenbedrijf Rotterdam, Gasunie, EBN) RAPPORT Concept - Notitie Reikwijdte en Detailniveau - Rotterdam CCUS Project (Porthos) Klant: Porthos (Havenbedrijf Rotterdam, Gasunie, EBN) Referentie: I&BBF8260-101-100R001D0.9 Status: E9/Finale versie

Nadere informatie

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning New emmergy 17 mei 2017 Berend Scheffers Ons energiesysteem 2 Energiesysteem Nederland 2015. Bron: NEV 2016, ECN, PBL, CBS, RVO Rol van gas

Nadere informatie

Plan van Aanpak Haalbaarheidsfase CO 2 Smart Grid. Onderweg naar grootschalige emissiereductie en schone business.

Plan van Aanpak Haalbaarheidsfase CO 2 Smart Grid. Onderweg naar grootschalige emissiereductie en schone business. Plan van Aanpak Haalbaarheidsfase CO 2 Smart Grid Onderweg naar grootschalige emissiereductie en schone business. 30 maart 2017 1. Context & Achtergrond We leven in een wereld in transitie. Het gezond

Nadere informatie

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018 WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018 Inleiding Wat doet het Havenbedrijf Rotterdam? Hoe bouwen wij aan een duurzame haven? Wat doen wij aan waterstof? 2 Wat doet het

Nadere informatie

De energie-infrastructuur van Zuid-Holland

De energie-infrastructuur van Zuid-Holland De energie-infrastructuur van Zuid-Holland Smart Multi Commodity Grid Technische sessie PS 26 september 2018 Marco van Steekelenburg & Isabel Nijveldt Energietransitie Stap 1: in kaart brengen huidige

Nadere informatie

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in

Nadere informatie

Raadsakkoord energietransitie. Februari 2019

Raadsakkoord energietransitie. Februari 2019 Raadsakkoord energietransitie Februari 2019 De energietransitie in Rotterdam Een klimaatneutraal en duurzaam Rotterdam. Dat is waar we naar toe willen. Een groene en gezonde stad met schone lucht, waarin

Nadere informatie

Raadsakkoord energietransitie. April 2019

Raadsakkoord energietransitie. April 2019 Raadsakkoord energietransitie April 2019 Inhoudsopgave De energietransitie in Rotterdam 1 De energietransitie als kans 1 Tegengaan energiearmoede 1 Klimaatakkoord van Parijs 2 Rotterdamse klimaatambitie

Nadere informatie

833 ( ) Nr juni 2016 ( ) ingediend op. Ontwerp van decreet

833 ( ) Nr juni 2016 ( ) ingediend op. Ontwerp van decreet ingediend op 833 (2015-2016) Nr. 1 17 juni 2016 (2015-2016) Ontwerp van decreet houdende instemming met de wijziging van artikel 6 van het Protocol van Londen van 1996 bij het Verdrag inzake de voorkoming

Nadere informatie

Wij hebben méér dan een plan! Naar een klimaatneutraal Chemelot in 2050 Inzet voor het klimaatakkoord

Wij hebben méér dan een plan! Naar een klimaatneutraal Chemelot in 2050 Inzet voor het klimaatakkoord Wij hebben méér dan een plan! Naar een klimaatneutraal Chemelot in 2050 Inzet voor het klimaatakkoord mei 2018 Wij hebben een plan Wij hebben een plan! Een plan waarmee we de CO 2 -uitstoot in 2050 vrijwel

Nadere informatie

DIEP IN DE ONDERGROND HERMAN DAMVELD LEZING BIBLIOTHEEK ASSEN

DIEP IN DE ONDERGROND HERMAN DAMVELD LEZING BIBLIOTHEEK ASSEN DIEP IN DE ONDERGROND HERMAN DAMVELD LEZING 19-4-2016 BIBLIOTHEEK ASSEN Over mezelf Zelfstandig onderzoeker en publicist. Sinds 1976 studeer ik op (kern)energie, radioactief afval, aardgas. Veel artikel

Nadere informatie

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt Duurzame Industrie De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere

Nadere informatie

Afvang, transport en opslag van CO 2 (CCS) 1. Wat is CCS? ECN-facts. -afvang. Methoden van CO 2. Bronnen van CO 2. Afvang van CO 2

Afvang, transport en opslag van CO 2 (CCS) 1. Wat is CCS? ECN-facts. -afvang. Methoden van CO 2. Bronnen van CO 2. Afvang van CO 2 Afvang, transport en opslag van (CCS) ECN-facts Methoden van -afvang Afvang van is een bekende technologie in verschillende industriële processen, bijvoorbeeld in de kunstmestindustrie, waterstofproductie

Nadere informatie

De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie

De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie door Adriaan Wondergem 6 october 2010 De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie van 2008 tot 2050. De kernvragen zijn: Hoe ziet een (bijna) CO2-loze

Nadere informatie

Tussenstand Klimaatakkoord. 5 september 2018

Tussenstand Klimaatakkoord. 5 september 2018 Tussenstand Klimaatakkoord 5 september 2018 Landelijke opgave klimaatmitigatie In 2050 maximaal 1,5-2 graden opwarming in 2030 49% co2-reductie t.o.v. 1990, naar 95% in 2050 Nederland: 200 Mton CO2-eq

Nadere informatie

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz RAI PTM - bijeenkomst Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz 1 Stedin Netbeheer is verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: duurzame energie voor iedereen

Nadere informatie

Klimaatakkoord. Ministerie van Economische Zaken en Klimaat T.a.v. de heer ir. E.D. Wiebes Postbus EK 'S-GRAVENHAGE

Klimaatakkoord. Ministerie van Economische Zaken en Klimaat T.a.v. de heer ir. E.D. Wiebes Postbus EK 'S-GRAVENHAGE Klimaatakkoord Ministerie van Economische Zaken en Klimaat T.a.v. de heer ir. E.D. Wiebes Postbus 20401 2500 EK 'S-GRAVENHAGE BETREFT Procesbrief Klimaatakkoord DEN HAAG ONS KENMERK 5 oktober 2018 18.34838

Nadere informatie

Spreektijd per fractie: 7 minuten. vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat. minister van Economische Zaken en Klimaat, E.D.

Spreektijd per fractie: 7 minuten. vaste commissie voor Economische Zaken en Klimaat. minister van Economische Zaken en Klimaat, E.D. Den Haag, 17 januari 2018 2 e Herziene convocatie agendapunten toegevoegd (*) Noot: Spreektijd per fractie: 7 minuten Voortouwcommissie: Volgcommissie(s): Bewindsperso(o)n(en): vaste commissie voor Economische

Nadere informatie

Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen

Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen BEON Nieuwe Energiedag 2018 Leendert Tamboer Transitie.. niet nieuw maar uitdagingen enorm! Algemeen minder fossiel CO

Nadere informatie

Carbon Capture & Storage (CCS): Richtlijn 2009/31/EG en het Implementatietraject

Carbon Capture & Storage (CCS): Richtlijn 2009/31/EG en het Implementatietraject Carbon Capture & Storage (CCS): Richtlijn 2009/31/EG en het Implementatietraject Prof. mr. dr. Martha Roggenkamp Groningen Centre of Energy Law (RUG) en participant Cato2 Brinkhof Advocaten, Amsterdam

Nadere informatie

WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015

WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015 WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, Inhoud: In het komende half uur: Korte introductie; Rotterdamse haven, Havenbedrijf Rotterdam en pijpleidingen Deltaplan

Nadere informatie

De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage. Datum 15 juni 2012

De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage. Datum 15 juni 2012 > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 22 2513 AA s-gravenhage Datum 15 juni 2012 Betreft Beantwoording vragen mededeling Roadmap energie

Nadere informatie

Wij hebben méér dan een plan! Naar een klimaatneutraal Chemelot in 2050 Inzet voor het klimaatakkoord

Wij hebben méér dan een plan! Naar een klimaatneutraal Chemelot in 2050 Inzet voor het klimaatakkoord Wij hebben méér dan een plan! Naar een klimaatneutraal Chemelot in 2050 Inzet voor het klimaatakkoord mei 2018 Wij hebben een plan Wij hebben een plan! Een plan waarmee we de CO2-uitstoot in 2050 vrijwel

Nadere informatie

Gaswinning en de gassector in de energietransitie

Gaswinning en de gassector in de energietransitie Gaswinning en de gassector in de energietransitie Sandor Gaastra, DG Klimaat en Energie Ministerie van Economische Zaken en Klimaat Gas in de Nederlandse energievoorziening Een unieke situatie; hoog gasverbruik

Nadere informatie

AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE

AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE OP WEG NAAR MEER WIND OP ZEE & NIEUWE BUSINESS KANSEN AYOP.COM URGENTIE - ENERGIETRANSITIE Monday 8 th of October 2018, the UN Climate Scientists have alarming news for the

Nadere informatie

http://enquete.groenepeiler.nl/admin/statistics.aspx?inquiry=47 1 van 13 5-7-2011 17:03

http://enquete.groenepeiler.nl/admin/statistics.aspx?inquiry=47 1 van 13 5-7-2011 17:03 1 van 13 5-7-2011 17:03 Enquête Enquête beheer Ingelogd als: aqpfadmin Uitloggen Enquête sta s eken Enquête beheer > De Klimaat Enquête van het Noorden > Statistieken Algemene statistieken: Aantal respondenten

Nadere informatie

KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018

KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018 KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018 DE OPDRACHT. Meer dan 100 partijen verlagen CO 2 -uitstoot van Nederland met 49% ten opzichte van 1990 via het klimaatakkoord. Maatschappelijke organisaties,

Nadere informatie

1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening

1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening 1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% kunnen wel even wachten met grote maatregelen 17% 1 Een beetje dringend, we kunnen nog wel even wachten met grote maatregelen,

Nadere informatie

Nationaal klimaatbeleid en de betekenis van landgebruik in de mitigatieopgave. door Gert Jan van den Born

Nationaal klimaatbeleid en de betekenis van landgebruik in de mitigatieopgave. door Gert Jan van den Born Nationaal klimaatbeleid en de betekenis van landgebruik in de mitigatieopgave door Gert Jan van den Born 1 Klimaatbeleid: Nationale uitwerking Europese klimaatafspraken: kader voor de nationale opgave

Nadere informatie

PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST

PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST NOORD-NEDERLAND: PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST PROEFTUIN ENERGIE- TRANSITIE REGIONALE PARTNER IN DE EUROPESE ENERGIE UNIE Noord-Nederland is een grensoverschrijdende proeftuin

Nadere informatie

Duurzaamheid.. the key for future success!

Duurzaamheid.. the key for future success! Duurzaamheid.. the key for future success! 2 Visie op duurzaamheid o Noodzakelijk voor onze license to operate en groei mogelijk te maken. o Creëren van toegevoegde waarde voor bedrijvigheid, klanten en

Nadere informatie

NOORDZEE- KANAALGEBIED

NOORDZEE- KANAALGEBIED NOORDZEE- KANAALGEBIED Vliegwiel voor een duurzame toekomst Inhoud: De Groene Eeuw is begonnen We zijn al in beweging Groene infrastructuren en een slagvaardige aanpak zijn nodig om te versnellen Industrie,

Nadere informatie

Groeiplan voor warmte. een initiatief van provincies, gemeenten en sector

Groeiplan voor warmte. een initiatief van provincies, gemeenten en sector Groeiplan voor warmte een initiatief van provincies, gemeenten en sector 27 november 2015 De Provincies Gelderland, Zuid-Holland, Noord-Holland, en Limburg, Metropoolregio Rotterdam Den Haag, de Gemeenten

Nadere informatie

Ministerie van Economische Zaken De heer Andre Kuipers p/a Bezuidenhoutseweg AC Den Haag

Ministerie van Economische Zaken De heer Andre Kuipers p/a Bezuidenhoutseweg AC Den Haag Ministerie van Economische Zaken De heer Andre Kuipers p/a Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag mijnenergie2050@minez.nl cc Manon Janssen, manon.janssen@ecorys.com Peter Schmeitz, p.m.t.g.schmeitz@minez.nl

Nadere informatie

832 ( ) Nr juni 2016 ( ) ingediend op. Ontwerp van decreet

832 ( ) Nr juni 2016 ( ) ingediend op. Ontwerp van decreet ingediend op 832 (2015-2016) Nr. 1 17 juni 2016 (2015-2016) Ontwerp van decreet houdende instemming met de wijzigingen van de Bijlagen II en III bij het Verdrag van Parijs van 22 september 1992 inzake

Nadere informatie

Innovatieagenda. Topsector Energie. Wind op Zee. Gas en groen gas. Energiebesparing in de Gebouwde Omgeving. Energiebesparing in de industrie

Innovatieagenda. Topsector Energie. Wind op Zee. Gas en groen gas. Energiebesparing in de Gebouwde Omgeving. Energiebesparing in de industrie op Zee B de Industrie De Nederlandse industrie is relatief energie-intensief en levert een belangrijke bijdrage aan ons Bruto Nationaal Product en de werkgelegenheid. op Zee Reductie van energieverbruik

Nadere informatie

INDUSTRIETAFEL KLIMAATAKKOORD. Werkconferentie 14 februari 2019 Ede

INDUSTRIETAFEL KLIMAATAKKOORD. Werkconferentie 14 februari 2019 Ede INDUSTRIETAFEL KLIMAATAKKOORD Werkconferentie 14 februari 2019 Ede UITGANGSPUNTEN INDUSTRIETAFEL CO2-reductieopgaven in 2030 en klimaatneutraliteit in 2050 moeten worden gehaald, de voorstellen moeten

Nadere informatie

Datum 1 februari 2016 Betreft Beantwoording vragen over bij- en meestook van duurzame biomassa in kolencentrales

Datum 1 februari 2016 Betreft Beantwoording vragen over bij- en meestook van duurzame biomassa in kolencentrales > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Visie op buisleidingen voor de industrie in 2030 Juli 2009

Visie op buisleidingen voor de industrie in 2030 Juli 2009 Visie op buisleidingen voor de industrie in 2030 Juli 2009 Inleiding In deze notitie geeft VNO-NCW haar visie op de gewenste ruimtelijke reserveringen door de overheid voor buisleidingen. We doen dat op

Nadere informatie

MEMORIE VAN TOELICHTING A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

MEMORIE VAN TOELICHTING A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL Wijziging van de departementale sstaat van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (XII) voor het jaar (Incidentele suppletoire inzake enveloppe regeerakkoord) MEMORIE VAN TOELICHTING A. ARTIKELSGEWIJZE

Nadere informatie

Presentatie SIM MEA-Industrie & LEA. Ron Bissels 16 april 2018

Presentatie SIM MEA-Industrie & LEA. Ron Bissels 16 april 2018 Presentatie SIM MEA-Industrie & LEA Ron Bissels 16 april 2018 Inhoud 1.MEA-Industrie (Maastrichts Energie Akkoord) 2.LEA (Limburgs Energie Akkoord) 2 3 Uitnodiging Niet alleen besparing Ook opwekking Duurzame

Nadere informatie

NIEUWE ONTWIKKELINGEN IN HET NEDERLANDSE BELEID VOOR ENERGIE-EFFICIËNTIE IN DE INDUSTRIE

NIEUWE ONTWIKKELINGEN IN HET NEDERLANDSE BELEID VOOR ENERGIE-EFFICIËNTIE IN DE INDUSTRIE NIEUWE ONTWIKKELINGEN IN HET NEDERLANDSE BELEID VOOR ENERGIE-EFFICIËNTIE IN DE INDUSTRIE Studiedag Energie-efficiëntie, Brussel, 20 september 2019 Dr. W. Wetzels TNO UNITS INHOUD Nieuwe ontwikkelingen

Nadere informatie

Initiatieven CO2 reductie MVOI BV.

Initiatieven CO2 reductie MVOI BV. Initiatieven CO2 reductie MVOI BV. MVOI BV Versie: 1 Datum: 15-05-2017 Pagina 1 van 6 Inhoud 1 Inleiding...3 2. Initiatieven waarin we zijn toegetreden....4 2.1 Warmtetafel. (Warmtenetwerk)...4 De Warmtetafel

Nadere informatie

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Subsidieregelingen Topsector Energie

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Subsidieregelingen Topsector Energie Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Ministerie van Economische Zaken en Klimaat Subsidieregelingen Topsector Energie Martin Otten Energie Innovatie T: 088-042 3185 E: martin.otten@rvo.nl Agri & Food

Nadere informatie

Stichting Springtij Ophelialaan 69-A 1431 HA, Aalsmeer

Stichting Springtij Ophelialaan 69-A 1431 HA, Aalsmeer Stichting Springtij Ophelialaan 69-A 1431 HA, Aalsmeer T.a.v. Klimaat Jury Wieke de Jong Executive assistant Directie Projectondersteuning Betreft: Pleit Nota Springtij -2017 Groen Gas Nederland Beste

Nadere informatie

Na artikel I, onderdeel H, worden in het voorstel van wet de volgende onderdelen ingevoegd: Ha

Na artikel I, onderdeel H, worden in het voorstel van wet de volgende onderdelen ingevoegd: Ha Wijziging van de Mijnbouwwet (versterking veiligheidsbelang mijnbouw en regie opsporings-, winnings- en opslagvergunningen) NOTA VAN WIJZIGING A Het voorstel van wet wordt als volgt gewijzigd: Na artikel

Nadere informatie

Power to gas onderdeel van de energietransitie

Power to gas onderdeel van de energietransitie Power to gas onderdeel van de energietransitie 10 oktober 2013 K.G. Wiersma Gasunie: gasinfrastructuur & gastransport 1 Gastransportnet in Nederland en Noord-Duitsland Volume ~125 mrd m 3 aardgas p/j Lengte

Nadere informatie

Convenant Open Innovatie Centrum Well Technology en Warmte CONCEPT VOOR DISCUSSIEDOELEINDEN 10 november 2018

Convenant Open Innovatie Centrum Well Technology en Warmte CONCEPT VOOR DISCUSSIEDOELEINDEN 10 november 2018 ONDERGETEKENDEN: 1. de Staat der Nederlanden (Ministerie van Economische Zaken en Klimaat), een publiekrechtelijke rechtspersoon ( EZK ); 2. de Provincie Zuid-Holland, een publiekrechtelijke rechtspersoon

Nadere informatie

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 5 maart 2008) Nummer 2151

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 5 maart 2008) Nummer 2151 van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 5 maart 2008) Nummer 2151 Onderwerp CO 2 -opslag gemeente Barendrecht Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 31 239 Stimulering duurzame energieproductie Nr. 300 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

CCS Maasvlakte (ROAD-project)

CCS Maasvlakte (ROAD-project) CCS Maasvlakte (ROAD-project) Toetsingsadvies over het milieueffectrapport 13 maart 2012 / rapportnummer 2479 107 1. Oordeel over het MER Maasvlakte CCS project CV (verder MCP 1 ) wil het Rotterdam Opslag

Nadere informatie

Verduurzaming Helmond. Mireille Jongen, Februari 2019

Verduurzaming Helmond. Mireille Jongen, Februari 2019 Verduurzaming Helmond Mireille Jongen, Februari 2019 1. Aanleiding 2. Verduurzamingsopties 2.1 Industriële restwarmte 2.2 Energie uit oppervlaktewater (TEO) 2.3 Zonthermie 2.4 Biomassa 2.5 duurzame samenwerking

Nadere informatie

Van visie naar doen. De rol van gas en Gasunie in de duurzame energievoorziening

Van visie naar doen. De rol van gas en Gasunie in de duurzame energievoorziening Van visie naar doen De rol van gas en Gasunie in de duurzame energievoorziening Feb. 2017 1 2 Onze visie op energietransitie Het doel is: klimaatbelasting verminderen door CO2-reductie. Dit betekent: per

Nadere informatie

Waarom waterstof onmisbaar is Triodos Bank

Waarom waterstof onmisbaar is Triodos Bank 1 van 8 30-6-2018 13:04 Waarom waterstof onmisbaar is Triodos Bank Ik ben een boerenzoon en letterlijk opgegroeid met de krachten van de natuur, vertelt Ad van Wijk. Als kind was ik altijd buiten, in de

Nadere informatie

Port Waste Catch Innovatiever. Schoner. Duurzamer. Make it happen.

Port Waste Catch Innovatiever. Schoner. Duurzamer. Make it happen. Port Waste Catch Innovatiever. Schoner. Duurzamer. Make it happen. Het Havenbedrijf Rotterdam wil investeren in de vermindering van de plastic soep. Samen met andere partijen gaan we de mogelijkheid onderzoeken

Nadere informatie

DUTCH SMART THERMAL GRID. Het volledige rapport (eindconcept) en de samenvatting kunnen hier worden gedownload

DUTCH SMART THERMAL GRID. Het volledige rapport (eindconcept) en de samenvatting kunnen hier worden gedownload DUTCH SMART THERMAL GRID Het volledige rapport (eindconcept) en de samenvatting kunnen hier worden gedownload NEDERLAND 2016 Strategie voor de verduurzaming van de warmtevoorziening De Nederlandse energievraag

Nadere informatie

De Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken;

De Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken; INTENTIEVERKLARING CO 2 AFVANG, TRANSPORT en OPSLAG Partijen 1. De Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, vertegenwoordigd door de heer ir. J. van der Vlist, Secretaris-Generaal

Nadere informatie

NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030

NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030 NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030 Een advies aan de Provincie Zuid-Holland Maart 2019 Zuid-Holland kent een dubbele urgentie voor ontwikkelen groene waterstofeconomie:

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 009 010 31 09 Schoon en zuinig Nr. 11 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN VAN VOLKSHUISVESTING, RUIMTELIJKE ORDENING EN MILIEUBEHEER Aan de Voorzitter

Nadere informatie

NeVER/VMR 18 juni Klimaatakkoord en omgevingsrecht vanuit energierechtelijk perspectief

NeVER/VMR 18 juni Klimaatakkoord en omgevingsrecht vanuit energierechtelijk perspectief NeVER/VMR 18 juni 2019 Klimaatakkoord en omgevingsrecht vanuit energierechtelijk perspectief Waar energie- en omgevingsrecht elkaar ontmoeten Ollongren ziet ruimte voor gemeenten om stoppen met aardgas

Nadere informatie

Themacafé Energietransitie 22 februari 2016

Themacafé Energietransitie 22 februari 2016 Themacafé Energietransitie 22 februari 2016 19.15 ontvangst 19.30 opening en korte presentatie door Tseard Hoekstra over de Regionale Energietransitie 19.45 Mogelijkheden voor warmte uit oppervlaktewater

Nadere informatie

CO 2. onder de Grond. Nut en Noodzaak van CO 2. Afvang en Opslag

CO 2. onder de Grond. Nut en Noodzaak van CO 2. Afvang en Opslag onder de Grond Nut en Noodzaak van Afvang en Opslag Inhoud Alles op alles voor het klimaat Klimaatverandering: we kennen de feiten Er dreigen grote klimaatproblemen De oorzaak is duidelijk De oplossing

Nadere informatie

Het is deze verduurzaming van de elektriciteitsproductie die afspraken aan de andere tafels van het Klimaatakkoord mogelijk maakt.

Het is deze verduurzaming van de elektriciteitsproductie die afspraken aan de andere tafels van het Klimaatakkoord mogelijk maakt. Notitie vereniging van energienetbeheerders in Nederland Aan Tafel Elektriciteit - Klimaatakkoord Van Marc van der Linden Datum 27 maart 2018 Onderwerp Inbreng Netbeheer Nederland voor de Tafel Elektriciteit

Nadere informatie

Aanbevelingen voor een effectief klimaatakkoord. Leren van wind op zee: Naar een programmatische aanpak. Ron Wit, Den Haag, 19 januari

Aanbevelingen voor een effectief klimaatakkoord. Leren van wind op zee: Naar een programmatische aanpak. Ron Wit, Den Haag, 19 januari Aanbevelingen voor een effectief klimaatakkoord Leren van wind op zee: Naar een programmatische aanpak Ron Wit, Den Haag, 19 januari 2018 1 Inzet klimaatakkoord volgens minister EZK Een doelstelling van

Nadere informatie

van aardgasbuffer naar energiehub

van aardgasbuffer naar energiehub Aardgasbuffer Zuidwending van aardgasbuffer naar energiehub Voor het eerst in Nederland wordt een installatie opgezet waarbij op een schaal van 1 Megawatt (MW) ervaring wordt opgedaan met de omzetting

Nadere informatie

Jaarplan Energie Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag

Jaarplan Energie Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag Jaarplan 2019 - Energie Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag Nederlandse glastuinbouwbedrijven dragen in grote mate bij aan het verminderen van de CO2-uitstoot. Het komende decennium wordt

Nadere informatie

Gasvondst Slochteren-1 (1959) De Wereldreis van Nederland 550 miljoen jaar geleden - nu. Bron: SPB Atlas, 2011 Bron: Berendsen 2004 6!

Gasvondst Slochteren-1 (1959) De Wereldreis van Nederland 550 miljoen jaar geleden - nu. Bron: SPB Atlas, 2011 Bron: Berendsen 2004 6! Bevingen in Hoe zit dat nu? Gasvondst Slochteren-1 (1959) NL Gas Productie Slochteren Rien Herber Infoversum, 22 november Source: EBN 2010 Rotliegend Zandsteen Reservoir De Wereldreis van Nederland 550

Nadere informatie

Bijeenkomst MKB Infra en Rijkswaterstaat. Guido Hagemann/Arnold Breur 7 juni 2018

Bijeenkomst MKB Infra en Rijkswaterstaat. Guido Hagemann/Arnold Breur 7 juni 2018 Bijeenkomst MKB Infra en Rijkswaterstaat Guido Hagemann/Arnold Breur 7 juni 2018 1 Inhoud De wereld van Rijkswaterstaat De opgave en strategische prioriteiten van Rijkswaterstaat Realisatie via het gedachtegoed

Nadere informatie

De duurzame financiering van een circulaire koploper

De duurzame financiering van een circulaire koploper De duurzame financiering van een circulaire koploper De transformatie van Nederland naar een circulaire economie heeft voorlopers nodig die investeren in verduurzaming. Zoals AVR, dat kan blijven innoveren

Nadere informatie

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 Korte uitleg over de bijeenkomsten KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 (1) Organisatie: KIVI

Nadere informatie

Duurzame Industrie. De overgang van energie-intensief naar energie-efficient

Duurzame Industrie. De overgang van energie-intensief naar energie-efficient Duurzame Industrie De overgang van energie-intensief naar energie-efficient De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere

Nadere informatie

onderwerp kenmerk behandeld door verzonden Ontwerp Klimaatakkoord

onderwerp kenmerk behandeld door verzonden Ontwerp Klimaatakkoord k Gedeputeerde Staten De voorzitter van Provinciale Staten van Zeeland p/a Statengriffie onderwerp kenmerk behandeld door verzonden Ontwerp Klimaatakkoord 19001829 M. van Woerkom *19001829* +31 118 631921

Nadere informatie

Van klimaatakkoord naar de transitievisie warmte voor de gemeente Heemstede Vind de juiste reispartner

Van klimaatakkoord naar de transitievisie warmte voor de gemeente Heemstede Vind de juiste reispartner Van klimaatakkoord naar de transitievisie warmte voor de gemeente Heemstede Vind de juiste reispartner De eerste transitie naar aardgas Klimaattop dec 2018 en rapport IPCC oktober 2018 Zuid Korea Intergovernmental

Nadere informatie

Aantal pagina's 5. Doorkiesnummer +31(0)88335 7160

Aantal pagina's 5. Doorkiesnummer +31(0)88335 7160 Memo Aan Port of Rotterdam, T.a.v. de heer P. Zivojnovic, Postbus 6622, 3002 AP ROTTERDAM Datum Van Johan Valstar, Annemieke Marsman Aantal pagina's 5 Doorkiesnummer +31(0)88335 7160 E-mail johan.valstar

Nadere informatie

Vereniging Verontruste Burgers Voorne Schiedam, 31 augustus Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject (ROAD) Stand van zaken

Vereniging Verontruste Burgers Voorne Schiedam, 31 augustus Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject (ROAD) Stand van zaken Vereniging Verontruste Burgers Voorne Schiedam, 31 augustus 2016 Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject (ROAD) Stand van zaken Agenda Nut en noodzaak van CCS CCS in Europa Stand van zaken Rotterdam

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Concept Klimaatakkoord: De stand van zaken

Concept Klimaatakkoord: De stand van zaken Concept Klimaatakkoord: De stand van zaken Jan-Willem Lobeek Directeur-bestuurder Natuur en Milieufederatie Groningen Proces Klimaatakkoord I Klimaatberaad: Onder leiding van Ed Nijpels met vijf voorzitters

Nadere informatie

Waterstof, het nieuwe gas. Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft

Waterstof, het nieuwe gas. Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft Waterstof, het nieuwe gas Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, Transport en Grondstoffen Economische, technische

Nadere informatie

Gemeente Westvoorne Algemene Raadscommissie, 31 maart Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject (ROAD) Stand van zaken

Gemeente Westvoorne Algemene Raadscommissie, 31 maart Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject (ROAD) Stand van zaken Gemeente Westvoorne Algemene Raadscommissie, 31 maart 2016 Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject (ROAD) Stand van zaken Agenda Nut en noodzaak van CCS CCS in Europa Stand van zaken Rotterdam Opslag

Nadere informatie

2. Bij herziening van bestemmingsplannen beschermde maatregelen tegen proefboringen en winning van schaliegas opnemen. F. Buijserd burgemeester

2. Bij herziening van bestemmingsplannen beschermde maatregelen tegen proefboringen en winning van schaliegas opnemen. F. Buijserd burgemeester A U, Gemeente Nieuwkoop College van Burgemeester en Wethouders BUI 1111111111 III mui G' 3.1463 nieuwkoop raadsvoorstel portefeuillehouder G.A.H. Eikhuizen opgesteld door Ruimtelijke Ontwikkeling S Grondbedrijf

Nadere informatie

Stedelijke transformatie en energietransitie

Stedelijke transformatie en energietransitie Stedelijke transformatie en energietransitie Vastgoedlezing 2014 Maarten Hajer www.pbl.nl @leefomgeving @maartenhajer Vastgoed in crisis Grond in crisis Das war einmal Van krappe naar ruime woningmarkt

Nadere informatie

Een nieuwe duurzame toekomst voor de zorg. Van ambitie naar realisatie

Een nieuwe duurzame toekomst voor de zorg. Van ambitie naar realisatie Een nieuwe duurzame toekomst voor de zorg Van ambitie naar realisatie Inhoud: Introductie 5 Verduurzamingsopgave voor de zorgsector 6 Green Deal Duurzame Zorg 2.0 7 Routekaart en ambitieversneller draaijer+partners

Nadere informatie

STACCATO. Nieuwsbrief voor de elektriciteitsbedrijven in Nederland over CO 2 -verwijdering, -transport en -opslag. Nummer 1, maart 2005.

STACCATO. Nieuwsbrief voor de elektriciteitsbedrijven in Nederland over CO 2 -verwijdering, -transport en -opslag. Nummer 1, maart 2005. STACCATO Nieuwsbrief voor de elektriciteitsbedrijven in Nederland over CO 2 -verwijdering, -transport en -opslag Nummer 1, maart 2005 Inhoud Introductie STACCATO CATO programma Peiling informatiebehoefte

Nadere informatie

Sectortafel Elektriciteit. Berend de Vries

Sectortafel Elektriciteit. Berend de Vries Sectortafel Elektriciteit Berend de Vries Het Tijdspad Klimaatakkoord tot nu toe Voorjaar 18 10 juli 18 Zomer 18 Najaar 18 21 december 18 Ophalen input leden voor startgesprekken sectortafels Start gesprekken

Nadere informatie