Gasproductie in Nederland

Transcriptie

1 Schaliegas Winning in Nederland Een Introductie Rien Herber KNAW Minisymposium 12 Juni 2013 Gasproductie in Nederland Slochteren Slochteren Offshore Offshore Land Land Gas Consumptie (41.5 BCM) industrie centrales huishoudens tuinbouw overig 2050 Bron: EBN 2011 Bron: Platform Nieuw Gas

2 Nieuwe Voorraden Gas in Nederland? De Pers EBN noemt immense getallen. Slochteren is mini-gasbel vergeleken bij de nog onontdekte voorraden dinsdag 23 juni 2009 Er zit volop gas in onze bodem, stelt Energie Beheer Nederland. Niet iedereen is overtuigd. Ons gas is nog niet op. Als we Energie Beheer Nederland (EBN) mogen geloven, tenminste. Die stelt dat Nederland beschikt over grote hoeveelheden onontdekt gas, waarmee we nog vele decennia onze staatskas kunnen verrijken en ons potje kunnen koken. In een deze week verschenen rapport stelt EBN dat, als we het zogenaamde ondiepe gas en kleisteengas meetellen, het volume kan oplopen tot miljard kubieke meter. Ter vergelijking: de aardgasbel van Slochteren, de grootste in Nederland, bevatte bij ontdekking miljard kubieke meter gas. Schalie Gas in de VS Michigan Basin BCM Illinois Basin BCM San Juan Basin 2800 BCM Fort Worth Basin 5000 BCM Appalachian Basin BCM!" 2

3 Gas Productie in de VS NL Jaarproductie 75 BCM EIA, Annual Energy Outlook 2013 Early Release Henry Hub Gas Prijs Ontwikkeling Barnett Play: Technical cost at well-head Source: Casey Research

4 Recente Gas Prijs Ontwikkelingen Schalie gas = unconventional gas shale 4

5 Schalie!"#$! Oranje stippen zijn 20 nm in diameter Source: Reed, Bur. Economic Geology, Texas Het gas is opgesloten in de schalie: in de poriën ( nm) geabsorbeerd in de kristalroosters Diameter van een methaan molecuul: 0.38 nm Onconventionele Gas Productie Hydraulisch Fraccen Fraccing vloeistof wordt onder hoge druk ( bar) in het reservoir gepompt m 3 per frac-job Samenstelling: 99.5% water/zand 0.5% chemicaliën Terug-geproduceerd water moet worden gezuiverd A-priori kennis van het bestaande stress-veld essentieel Wereldwijd meer dan 1 miljoen fracs sinds 1940 In NL meer dan 200 Succes criterium: Expected Ultimate Recovery (EUR) per put 5

6 Voorspelling van EUR per Put gebaseerd op decline curve analyse mln mln m3 m m 3 /d 18 mln m m 3 /d Ter vergelijk: een Groningen put produceert gemiddeld 3 mln m 3 per dag Value Drivers in UG Ontwikkeling NPV ($) Gas Prijs Boorkosten EUR per Put Mislukte Putten Base Case 0-80% -60% -40% -20% 0% 20% 40% 60% 80% Variatie Sensitivity Factor EUR per put is key, maar de onzekerheid ervan is groter dan elke andere factor! 6

7 Barnett Core Area Well Locations Barnett Core Area EUR/160 acre Onconventioneel Gas Sweet Spots Sweet Spots kunnen worden gekarteerd Maar hier waren er boringen voor nodig! Fort Worth Basin, Texas Barnett Shale Cashflow Profielen Conventioneel Gas project! Unconventioneel Gas project! annual cash flows (arbitrary monitory units) Investor cash flow Tax paid Capex Opex Production cumulative cash flow (arbitrary monetary units) annual cash flows (arbitrary monetary units) Investor cash flow Tax paid Capex Opex Production cumulative cash flow (arbitrary monetary units) 7

8 Vergunningsgebieden voor Olie en Gas Noordoostpolder (Cuadrilla Resources Ltd) Midden Nederland (BNK) De Kempen Noord Brabant (Cuadrilla Resources Ltd) Peel (DSM Energy (Rijn) BV) Breda - Maas (Cuadrilla Resources Ltd) Technisch Winbare Reserves in NL Potentieel nog zeer onzeker Grote variatie in schattingen: TNO/EBN 2009: BCM Herber/de Jager 2010: BCM EIA 2011: 480 BCM Bron: TNO TNO 2012: BCM 8

9 Gasproductie in Nederland Slochteren (330 putten) Offshore Productie van ongeveer 1000 schalie gas putten Land 2050 Ontwikkeling van Unconventioneel Gas vergt een zeer groot aantal boringen locaties! Jonah Field, Wyoming 9

10 Gaswinning is niet overal mogelijk in NL Natuur Gebieden (MER-plichtig) Aandachtsgebieden Bebouwde gebieden Reductie van het Aantal Putlokaties Multiple Putten mogelijk Multilaterals 6 horizontale putten met elk 7 fracs Source: Statoil 10

11 Draagvlak voor ondergrondse activiteiten is niet vanzelfsprekend 11