WERKPLAN WERELDORIËNTATIE

Transcriptie

1 WERKPLAN WERELDORIËNTATIE

2 INHOUDSTAFEL I. Richtsnoer Zie leerplan II. Natuur a. Algemene vaardigheden b. Levende natuur ecosystemen i. Aangepastheid aan de omgeving ii. Eten en gegeten worden iii. Invloed van de mens c. Levende natuur organismen i. Kenmerken van organismen ii. Levensfuncties iii. Voortplanting d. Niet-levende natuur natuurkundige verschijnselen e. Niet-levende natuur de ruimte f. Niet-levende natuur weer en klimaat i. Weer ii. Klimaat g. Gezondheid i. Algemene doelen ii. Voeding iii. Beweging iv. Welbevinden v. Hygiëne en veiligheid vi. Risicogedrag vii. Hulp inroepen / hulp bieden h. Milieu III. Techniek a. Techniek begrijpen b. Techniek hanteren (techniek gebruiken techniek maken) c. Techniek duiden d. Attitudes IV. Mens a. Sociale cognitie b. Sociale vaardigheden

3 V. Maatschappij a. Sociaal-economische verschijnselen b. Sociaal-culturele verschijnselen c. Politiek-juridische verschijnselen VI. Tijd a. Dagelijkse tijd (ervaren van tijd vanuit eigen standpunt structureren van tijd meten van tijd) b. Historische tijd c. Algemene vaardigheden VII. Ruimte a. Ruimtelijke oriëntatie b. Ruimtebeleving c. Ruimtelijke ordening / bepaaldheid d. Algemene vaardigheden VIII. Verkeer- en mobiliteitseducatie

4 I RICHTSNOER (zie leerplan) II NATUUR (* = attitude - = tot en met / = en) Bv: 1-5 = doel 1 tot en met doel 5 1/ 5 = doel 1 en doel 5 Leerlijn 1 ALGEMENE VAARDIGHEDEN 1 Herkennen en benoemen op basis van gevoel, kleur, 6 1 smaak 2 Explorerende en experimenterende aanpak 6 2/3 3 Gericht waarnemen en er uitdrukking aan geven Waarnemingen systematisch noteren Bronnen hanteren Onderzoeken en toetsen aan hypothese 6 9 Leerlijn 2 LEVENDE NATUUR ECOSYSTEMEN AANGEPASTHEID AAN DE OMGEVING 1 Herkennen en benoemen van organismen en biotopen uit hun omgeving 2 Wat planten en dieren nodig hebben en kenmerken van aangepastheid ETEN EN GEGETEN WORDEN 3 Functioneren van organismen Voedselketen,voedselkringloop en voedselpiramide INVLOED VAN DE MENS 5 Positieve en negatieve invloed van de mens op planten en dieren 6 Bijdrage leveren aan het instandhouden van bedreigde soorten * Leerlijn 3 LEVENDE NATUUR ORGANISMEN KENMERKEN VAN ORGANISMEN 1 Rubriceren, indelen, ordenen 9 1-8

5 LEVENSFUNCTIES (delen en werking) 2 Delen van planten en hun functies Lichaamsdelen en hun functies Organen en hun functies Functies van zintuigen, skelet, spieren, hersenen en zenuwen 6 Lichamelijke veranderingen VOORTPLANTING 7 - Groei en ontwikkeling Ontwikkelingscycli Leerlijn 4 NIET-LEVENDE NATUUR NATUURKUNDIGE VERSCHIJNSELEN 1 Eigenschappen van courante materialen Grondstoffen en materialen ordenen Veranderingen aan materialen: roesten, stollen,rotten, smelten 4 Kringloop van het water Energie en energiebronnen Leerlijn 5 NIET-LEVENDE NATUUR DE RUIMTE 1 Hemellichamen: de zon, de maan en sterren Gevolgen van bewegingen van hemellichamen Leerlijn 6 NIET-LEVENDE NATUUR WEER EN KLIMAAT WEER 1 Gericht waarnemen, vergelijken en benoemen van weersomstandigheden 2 Gedrag en kledij aanpassen aan de 15 4 weersomstandigheden 3 Invloed op gemoedstoestand Meten, interpreteren en vergelijken van temperatuur en neerslag 5 Windrichting en snelheid en weerselementen over een beperkte periode meten en vergelijken /13

6 KLIMAAT 6 Beschrijven, vergelijken en benoemen van klimaattypes 7 Relatie klimaattypes en leefgewoonten, klimaattypes en landschappen Leerlijn 7 GEZONDHEID ALGEMENE DOELEN 1 De gevolgen van ziek zijn, gedragingen die bevorderlijk of schadelijk zijn 2 Relatie tussen gezonde en ongezonde 17 3 levensgewoonten i.v.m. functioneren van het lichaam 3 Ziektes, ziekteverschijnselen en handicaps VOEDING 4 Belang van gezonde voeding en gevarieerde maaltijden 5 Eetbare en niet-eetbare producten Positieve en negatieve invloed van organismen /15 7 Etikettering op voedingsmiddelen BEWEGING 8 Belang van voldoende gevarieerde beweging Eigen grenzen van het lichaam herkennen De gevolgen herkennen van inspanning en rust pagina Doel KS1 KS2 KS3 KS4 LS1 LS2 LS3 LS4 LS5 LS6 WELBEVINDEN 11 Het gevoel van behagen en onbehagen herkennen en benoemen 12 Beperkingen en mogelijkheden van anderen respecteren HYGIËNE EN VEILIGHEID 13 Goede gewoonten inzake dagelijkse hygiëne 18 24* 14 Onveilig gedrag van zichzelf en anderen Relatie tussen het nemen van voorzorgen en kans op ziekten en ongevallen 18 26

7 RISICOGEDRAG 16 Gevolgen van overmatig eten en drinken Gezondheidsrisico s herkennen HULP INROEPEN/BIEDEN 18 Ziek gezond gewond herkennen Onveilige gevaarlijke ongezonde situaties herkennen 20 Weten wanneer, bij wie en waar hulp te vragen 19 33/ Raad vragen aan een volwassene 19 34* 22 Alarmsignaal herkennen evacuatie Brandwonden Leerlijn 8 MILIEU 1 Zorg en respect voor de eigen omgeving en natuur 20 1*-2* 2 Zorg en respect vanuit het besef dat de mens afhankelijk is van natuurlijk leefmilieu 3 Verzorging van dieren en planten Afval voorkomen en beperken, afvalfracties herkennen en benoemen en afval sorteren 5 Bereidheid om correct te sorteren 20 10* 6 Bereidheid om zorgvuldig om te gaan met energie, 20 11* papier, voedsel en water 7 Positieve/negatieve manieren kennen waarop mensen 20 13/15 met het milieu omgaan en er voorbeelden van geven 8 Milieuproblemen als gevolg van tegengestelde belangen

8 III TECHNIEK (* = attitude - = tot en met / = en) Bv: 1-5 = doel 1 tot en met doel 5 1/ 5 = doel 1 en doel 5 Leerlijn 1 TECHNIEK BEGRIJPEN 1 Kennis van materialen en grondstoffen Natuurkundige verschijnselen en eigenschappen van materialen en grondstoffen 3 Onderdelen en werking van technische realisaties Functioneren van een technische realisatie Onderhoud van een technische realisatie Keuzes bij een technische realisatie Evolutie en verbetering van een technische realisatie Stappen van het technisch proces herkennen Techniek herkennen binnen verschillende toepassingsgebieden Leerlijn 2 TECHNIEK HANTEREN TECHNIEK HANTEREN GEBRUIKEN 1 Keuzes maken bij het gebruik van technische realisaties Technische realisaties gebruiken Technische realisaties beoordelen Technische realisaties ordelijk, veilig en 4 hygiënisch gebruiken TECHNIEK HANTEREN MAKEN Een probleem oplossen door het technisch proces te gebruiken Technische realisaties maken binnen verschillende toepassingsgebieden Behoefte ervaren 12 12

9 8 Vereisten bepalen waaraan de technische realisatie moet voldoen Ontwerpen Maken: materialen en hulpmiddelen kiezen Maken: werken met een stappenplan, werktekening of handleiding In gebruik nemen en evalueren Leerlijn 3 TECHNIEK DUIDEN 1 Techniek en het individu Techniek en samenleving Beoordelen van techniek Positieve en negatieve aspecten van techniek Leerlijn 4 ATTITUDES 1 Voorschriften en afspraken naleven Een experimenterende en explorerende aanpak tonen Waardering opbrengen voor technische realisaties Inventief en innovatief zijn 14 6

10 Me IV MENS SOCIALE COGNITIE pagina doel KS1 KS2 LS1 LS2 LS3 LS4 LS5 LS6 1 - bewust zijn van jezelf: weten wat je voelt,denkt en doet (zelfkennis) 2 - jezelf in de gevoelens, gedachten, bedoelingen van de ander verplaatsen 3 - inzicht verwerven in sociale (probleem)situaties SOCIALE VAARDIGHEDEN 4 - behulpzaam zijn: zorg opbrengen voor iets of iemand 5 - hulp durven vragen en zich laten helpen respect en waardering opbrengen in omgang met anderen 7 - zich weerbaar opstellen naar leeftijdsgenoten en volwassenen toe 8 - kunnen leiding geven bij groepstaken leiding volgen: meewerken onder leiding van een medeleerling kritisch zijn en een eigen mening formuleren de leerlingen kunnen zich op een assertieve wijze voorstellen 12 - zich discreet opstellen ongelijk, onmacht, onkunde, toegeven, kritiek beluisteren en eruit leren 14 - in functionele situaties een aantal verbale en niet-verbale gespreksconventies kunnen naleven 15 - kunnen samenwerken en samenspelen met anderen zonder onderscheid van sociale achtergrond, geslacht of etnische origine

11 Ma V MAATSCHAPPIJ (* = attitude) SOCIAAL ECONOMISCHE VERSCHIJNSELEN pagina doel KS1 KS2 LS1 LS2 LS3 LS4 LS5 LS6 1 - arbeid en beroepen geld diensten rijk en arm reclame vrije tijd SOCIAAL-CULTURELE VERSCHIJNSELEN 7 - gezin en familie groepen en culturen anders zijn POLITIEKE EN JURIDISCHE VERSCHIJNSELEN 10 - regels en afspraken conflicthantering rechten en plichten staathuishoudkunde internationale samenwerking

12 Tij VI TIJD (* = attitude - = tot en met / = en) Bv: 1-5 = doel 1 tot en met doel 5 1/ 5 = doel 1 en doel 5 DAGELIJKSE TIJD pagina doel KS1 KS2 LS1 LS2 LS3 LS4 LS5 LS6 ERVAREN VAN TIJD VANUIT HET EIGEN STANDPUNT 1 - aangeven van begin / einde van een activiteit vaste dagelijkse gebeurtenissen bepalen van handelingen in chronologische volgorde STRUCTUREREN VAN TIJD 4 - dagverloop / week, maand, seizoen, kalenderjaar, schooljaar, week-end,, 6 - tijdsbegrippen: straks, later, eergisteren, verleden week, over maanden, 7 - datum / / / / / tijdsaanduidingen interpreteren eigen taakplanning (agenda) 17 / / / tijdsgebruik vroeger-nu / hier - elders tijdsduur van ontwikkelingsfasen bij dieren en planten METEN VAN DE TIJD 12 - instrumenten om tijd te meten tijd vergelijken en schatten tijd berekenen met behulp van kalender illustreren van tijdsmeting en tijdsbeleving opmaken van planning in tijd / 47

13 HISTORISCHE TIJD pagina doel KS1 KS2 LS1 LS2 LS3 LS4 LS5 LS chronologisch ordenen van belangrijke gebeurtenissen 18 - actuele toestand is anders dan vroeger (evoluties in de tijd) 19 - eeuw en eeuwenband tijdsperiodes: historische elementen, gebeurte - nissen en figuren situeren in de juiste tijdsperiode 21 - samenleving: nomadisch, agrarisch, industrieel belangstelling tonen voor verleden, heden en 27 63* toekomst 23 - afstamming en stamboom (2 generaties) ALGEMENE VAARDIGHEDEN 24 - onderscheid tussen baby, kleuter, jongere, volwassene 25 - verschil oude hedendaagse voorwerpen chronologisch rang -schikken van gebeurte nissen uit eigen leven 27 - bronnenmateriaal herkennen en gebruiken onderscheid: mening feit

14 Rui VII RUIMTE (* = attitude - = tot en met / = en) Bv: 1-5 = doel 1 tot en met doel 5 1/ 5 = doel 1 en doel 5 RUIMTELIJKE ORIËNTATIE / ORIËNTATIE EN KAARTVAARDIGHEID pagina doel KS1 KS2 LS1 LS2 LS3 LS4 LS5 LS6 1 - lichaamsoriëntatie hanteren van ruimtelijke begrippen ruimtelijke oriëntatie binnen de werkelijke ruimte 20 7 / ruimtelijke oriëntatie binnen de driedimen sionale verkleinde ruimte (maquette) 5 - ruimtelijke oriëntatie binnen de tweedimen sionale voorstelling 6 - gebruik van pictogrammen en symbolen * 7 - zelfredzaamheid * 8 - van plattegrond naar kaart oriëntatie via zon, windstreken, kompas / overeenkomst luchtfoto - kaart schaalbegrip legenda / plattegrond, stratenplan van eigen buurt 9 / gemeente, provincie, land / gewest, gemeenschap / 59 / passende, geschikte kaarten hanteren globe / wereldkaarten continent / werelddeel / een voorstelling van een kaart hebben (Vlaanderen België Europa) / 71 / 73

15 pagina doel KS1 KS2 LS1 LS2 LS3 LS4 LS5 LS6 RUIMTEBELEVING 20 - eigen ruimte en omgeving inrichten afstand inschatten en er rekening mee houden verschil beleefde en absolute afstand 8 31 RUIMTELIJKE ORDENING / BEPAALDHEID 23 - rol / zorg van de mens bij ruimtelijke ordening - landschappen en wederzijdse beïnvloeding mens - natuur - vergelijken eigen streek met andere streken - relatie tussen reliëf, industrie, bewoning, landbouw, vervoer, toerisme, / 39 / 51/ / 77 ALGEMENE VAARDIGHEDEN 24 - landschappen waarnemen, herkennen, onderscheiden 25 - atlas raadplegen om eigen streek en 2 andere streken in België te situeren en beschrijven 26 - bronnenmateriaal raadplegen om natuur / dagelijkse leven hier en elders te vergelijken / / / 77

16 Ve VIII VERKEERS- EN MOBILITEITSEDUCATIE (* = attitude - = tot en met) Bv: 1-5 = doel 1 tot en met doel veilig bewegen binnen de ruimte de voetganger en zijn risico s verkeersregels voor voetgangers toepassen de zelfstandige voetganger verkeersregels voor de fietser leren fietsen de fietser in het verkeer mobiliteit pagina doel KS1 KS2 LS1 LS2 LS3 LS4 LS5 LS6