ELO in Voor een krachtige eerste lijn.

Transcriptie

1 ELO in 2012 Voor een krachtige eerste lijn

2 ELO in was voor ELO een jaar vol ontwikkelingen en versterking van de slagkracht van de eerste lijn. In een complex taakveld is in 2012 samen met eerstelijnszorgverleners en stakeholders gewerkt aan de verdere integratie en versterking van eerstelijnszorg. Want met elkaar gaan we voor een krachtige eerste lijn. Onze focus lag dit jaar met name op vragen vanuit de beroepsgroepen met als doel het bevorderen van multidisciplinaire samenwerking. In dit jaarverslag leest u welke activiteiten ELO in 2012 heeft ondernomen en wat ELO heeft bereikt. ELO-team in 2012 ELO voor een krachtige eerste lijn De veranderende zorgvraag, de stijgende inbreng van patiënten en de invloed van digitalisering op de maatschappij heeft zijn weerslag op het zorgklimaat in Nederland. De hardnekkige crisis die sinds 2008 de samenleving beïnvloedt zorgt voor nieuwe wetgeving die hier een antwoord op moet geven. Deze beweging decentraliseert taken naar regionaal en gemeentelijk niveau. Het aanbod van zorg verandert mee of moet mee veranderen. Het belang van samenwerking en schaalvergroting in de eerste lijn wordt groter. ELO heeft in haar beleid voor 2012 een verschuiving van positie aangekondigd door zich meer te richten op vragen vanuit de individuele beroepsgroepen. Dit heeft geresulteerd in nieuwe en andere vragen vanuit de verschillende beroepsgroepen. In deze veranderende setting heeft ELO in 2012 een beleidsstrategie voor geformuleerd. Uitgangspunt hierbij is een toekomst waarin de ondersteuning van de eerste lijn en de werkzaamheden van ELO meegroeien met de vraag vanuit het veld, de samenleving en de overheid. Profilering, focussen en de verdergaande samenwerking met andere partijen zijn speerpunten in de beleidsstrategie. Op basis van de beleidsstrategie is een marketingplan en communicatieplan ontwikkeld om ELO krachtig te presenteren en haar zichtbaarheid te vergroten. Ook landelijk hebben de ROS en gewerkt aan een krachtige eerste lijn. In het ROS-netwerk is een nieuwe richting ingeslagen met plannen voor productontwikkeling in 2013 en verder. Ouderenzorg, Public Health Analyse en Zorgpaden voor de Basis GGZ zijn hiervan voorbeelden. Foto: Erick Kicken 2

3 Praktijkondersteuning ELO ondersteunt en begeleidt huisartsen bij het implementeren van de functie van praktijkondersteuner somatiek en GGZ. POH-somatiek Eind 2012 waren er 59 POH-s samenwerkingsverbanden/ praktijken in de ELO-regio, waar 173 individuele huisartsen deel van uitmaken. In 2012 zijn 10 nieuwe aanvragen ontvangen van huisartsen die wilden starten met POH-s. Daarnaast is een aantal samenwerkingsverbanden opgesplitst. Verder heeft bij een aantal samenwerkingsverbanden van huisartsen een uitbreiding van het aantal uren plaatsgevonden. Praktijkondersteuning-somatiek 2012 Aantal Aantal POH-s samenwerkingsverbanden + indiv. POH-praktijken in regio 59 Aantal huisartsen met POH-s 173 Percentage huisartsen met POH-s op totaal aantal huisartsen regio 74% In 2012 hebben zich 35 praktijken aangemeld voor POH-GGZ, wat het totaal aantal praktijken met POH-GGZ in de regio bracht op 42. Dit betekent dat 43% van de gevestigde huisartsen werkt met een POH-GGZ. Dit is precies gelijk aan het landelijke gemiddelde. Voor de praktijken met een POH-GGZ contract die ook hebben ingetekend op de Modules Dementie en Depressie is een toelichting en een checklist ontwikkeld. Ook heeft ELO regelmatig overleg gevoerd op zowel regionaal niveau (ZEL, zorgverzekeraar DSW, GGZ Delfland, Linkkers) als op landelijk niveau (ROSplatform GGZ). In de tweede helft van het jaar zijn ELO en ZEL gezamenlijk gestart met het ontwikkelen van een visie en beleid op de implementatie van de Basis GGZ in nauwe samenwerking met de GGZ-kaderartsen. Tot slot is in overleg met zorgverzekeraar DSW de Jaarevaluatie POH-GGZ 2012 uitgezet. POH-GGZ In 2011 hebben ELO, ZEL en DSW de handen ineengeslagen om de POH-GGZ functie te implementeren in huisartsenpraktijken. ELO heeft ook in 2012 huisartsenpraktijken en samenwerkingsverbanden van huisartsen ondersteund bij het implementeren van de POH-GGZ functie in hun praktijk. Naast de administratieve begeleiding rond de aanvraag en verantwoording geeft ELO advies en informatie over de implementatie van de POH-GGZ functie. Praktijkondersteuning-GGZ 2012 Aantal Aantal POH-GGZ samenwerkingsverbanden + indiv. POH-GGZ praktijken in regio 42 Aantal huisartsen met POH-GGZ 78 Percentage huisartsen met POH-GGZ op totaal aantal gevestigde huisartsen regio 43% 3

4 Zorggroepen ELO is ervan overtuigd dat de slagkracht van de eerste lijn groter wordt naarmate de organisatiegraad stijgt. In 2012 is wederom een aantal zorggroepen in de regio opgericht en hebben bestaande zorggroepen zich verder ontwikkeld. ELO heeft hen hierbij begeleid. Apothekers De ZELA bestaat sinds In 2012 was de zorggroep op het punt aangekomen om een gezamenlijke missie en visie te formuleren. In twee bijeenkomsten zijn onder leiding van een ELOadviseur de leden van het ZELA-bestuur hiermee aan de slag gegaan. De uitkomst was een ambitieuze missie en een heldere visie. De missie en visie zijn vervolgens in een algemene ledenvergadering besproken en goedgekeurd. Daarnaast heeft de groep zich vooral gericht op het verbeteren van de contacten in het veld. Diëtisten Begin 2012 hebben ELO-adviseurs met de diëtisten in de regio een start gemaakt met het oprichten van een zorggroep. Tegelijkertijd hebben de diëtisten de protocollen en afspraken rondom chronische zorg met de ZEL en DSW gemaakt. In maart 2012 heeft het bestuur van de zorggroep in oprichting een bijeenkomst georganiseerd waarin de werkgroepen DM, COPD, CVRM, communicatie en kwaliteitsbeleid zijn vastgesteld. De naam van de zorggroep is ook gekozen: VELD (Vereniging EersteLijnsDiëtisten). Adviseurs van ELO hebben de zorggroep bij al deze activiteiten begeleid. Ook is in 2012 vanuit ELO drie keer een VELD-nieuwsbrief naar alle diëtisten in de regio verstuurd. Vanaf 2013 neemt de VELD dit over. In oktober is de VELD officieel opgericht. Ik geef nooit een uitstekend in waarderingen, maar ik ben wel reuze tevreden! Logopedisten In 2012 heeft de zorggroep van logopedisten ELL aan ELO gevraagd om ondersteuning te bieden bij het inrichten van de zorggroep en het enthousiasmeren van de (aspirant-)leden om actief te worden en te blijven binnen de vier werkgroepen van de ELL. Een ELO-adviseur heeft dit verzoek opgepakt en de zorggroep hierbij begeleid. Verloskundige kring Westland Verloskundigen hebben zich regionaal georganiseerd in de verloskundige kringen. In de ELO-regio zijn de kring Delft, de kring Westland en het regio-overleg NWN (deel van de kring Rijnmond) actief. De verloskundigen in het Westland werken samen bij de realisatie van optimale geboortezorg in de regio. Onder andere door drukte binnen de deelnemende praktijken heeft de kring Westland echter een periode stil gelegen. De verloskundigen hebben ELO vervolgens gevraagd hen te begeleiden in de nieuwe start van hun kring. In drie sessies heeft een ELO-adviseur met de kring Westland de missie, visie, werkwijze en taakverdeling vastgesteld. 4

5 Voorbeelden van projecten in 2012 Lichamelijk Onverklaarde Klachten Patiënten met Lichamelijk Onverklaarde Klachten vormen voor de eerste en tweede lijn een probleem. Zowel gezien vanuit de zorgkosten voor deze patiënten als het feit dat de zorgverleners deze patiënten geen bevredigend antwoord kunnen geven. ELO heeft met de projectgroep LOK een werkwijze ontwikkeld voor deze patiëntengroep; zodat het eigenlijke probleem van patiënten opgelost wordt en de zorgkosten minder zijn. ELO heeft in 2012 samen met de projectgroep de werkwijze bij Lichamelijk Onverklaarde Klachten (LOK) verder uitgerold. Op 3 oktober 2012 heeft de projectgroep de discussieavond LOK een stap verder georganiseerd voor eerstelijnszorgverleners in NWN en de medisch specialisten in het Vlietland Ziekenhuis. Hieraan namen 60 zorgverleners uit de eerste lijn en het Vlietland Ziekenhuis deel. Ik vind dat er aan de basis van de klacht samengewerkt moet worden (div. disciplines) en dat het geven van duidelijkheid aan patiënt belangrijk is Goed inzicht gekregen in samenhang en belangrijkheid van thema en deze patiëntengroep Buitengewoon interessant Eind 2012 is de regiegroep gestart met het onderzoeken van de mogelijkheden om de POH-GGZ in te zetten op LOKproblematiek. Ook verkent de regiegroep een mogelijke implementatie van de werkwijze in de hele ELO-regio. Vallen ELO maakt deel uit van het Geriatrisch Netwerk DWO. Het doel van het netwerk is het tot stand brengen van netwerkvorming en ketenzorg rondom vallen door ouderen. ELO vormt samen met Kubiek en GGD Zuid-Holland West de werkgroep Vallen. Op 21 februari vond een netwerkbijeenkomst valpreventie plaats voor partners uit zorg en welzijn in de regio DWO. 80 personen hebben deelgenomen aan de bijeenkomst. Meerdere deelnemers formuleerden heel duidelijk hun vraag voor het vervolg. Inspirerende bijeenkomst, maar weet ik nog niet waarheen ik nu mijn patiënten moet verwijzen. Dit soort signalen vormden de aanleiding om de valketen nader in kaart te brengen. Met eerstelijnszorgverleners, Pieter van Foreest, het Vlietland Ziekenhuis en Sophia Revalidatie is de valketen met verwijscriteria en contactinformatie voor de regio DWO in kaart gebracht. In 2013 zullen deze partijen de valketen in DWO tijdens een netwerkbijeenkomst presenteren. 5

6 Scholingen & Bijeenkomsten In 2012 heeft ELO 27 scholingen en bijeenkomsten georganiseerd met in totaal 940 deelnemers. Gemiddeld beoordelen deelnemers deze met een 7,9. Scholingen & bijeenkomsten in 2012: Bijeenkomst LOK een stap verder - Bijeenkomst Recht & Regels Cognitieve Gedragstherapie bij LOK Diner Inspiré Eerstelijnsbijeenkomst Wateringen/Kwintsheul Geboortecarrousel GGZ-café DWO Netwerkbijeenkomst Valpreventie (ism Kubiek en GGD ZHW) Netwerkbijeenkomst HA, FT, OT Vlaardingen Palliatieve samenwerking Scholing Burnout & Spanningsklachten Scholing DTD (jan en feb) Scholing 'Een droge tak kun je niet buigen' - Scholing Palliatieve sedatie Scholing Vroegsignalering alcoholmisbruik - Alcohol Prevent - Scholing Vroegsignalering psychische klachten Symposium Ouderenzorg Themacafé Pijnacker-Nootdorp: Lopen of stilstaan Verdiepingsmodule palliatieve zorg: De Drie D's Verdiepingsmodule palliatieve zorg: Zorgpad stervensfase Verdiepingsmodule palliatieve zorg: Sterven op je eigen manier Verdieping vroegsignalering psychische klachten Zorgcafé Pijnacker-Nootdorp, Delfgauw Zorgcafé Vlaardingen Holy Zorgcafé Maassluis Zorgcafé Delft Bijeenkomsten Beoordeling en aantal deelnemers scholingen & bijeenkomsten 2012 Scholingen Zorgcafés GGZ-café Gemiddeld cijfer Aantal deelnemers 6

7 GGZ-scholingen In 2012 is voor de tweede keer een reeks scholingen rond GGZthema s gegeven in samenwerking met GGZ Delfland. De scholingen zijn speciaal ontwikkeld voor paramedici, praktijkondersteuners en apothekers. Als eerste stond een herhaling van de eerder gegeven scholing over Vroegsignalering psychische klachten op de agenda; gevolgd door een Verdiepingsmodule over psychische klachten. Na de zomer was er aandacht voor Burnout & Spanningsklachten. In de laatste scholing was vroegsignalering van alcoholmisbruik het onderwerp. Deze laatste scholing is in samenwerking met de ZEL georganiseerd en met medewerking van een verslavingsarts van Brijder. Diner Inspiré en de kunst van het veranderen... ELO wil eerstelijnszorgverleners inspiratie bieden over een thema; dit jaar heeft dat vorm gekregen in een Diner Inspiré. Steeds vaker stellen zorgverleners en patiënten doelen om gedrag te veranderen, bijvoorbeeld de leefstijl. De begeleiding van gedragsverandering niet is makkelijk is en dat is voor veel zorgverleners herkenbaar. Daarom heeft ELO op 31 mei een 'Diner Inspiré' georganiseerd met als thema 'gedragsverandering'. Tijdens het Diner Inspiré gaven twee sprekers een lezing over gedragsverandering. Tussendoor serveerde ELO een diner waarbij eerstelijnszorgverleners de gelegenheid hadden om te netweken. De sprekers waren Maarten Ploeg (directeur Diabetesvereniging Nederland, Algemeen directeur/bestuurder DVN Regie B.V.) en Bernard Maarsingh (directeur en klinisch psycholoog bij Maarsingh & van Steijn, Bestuurder bij Therapieland Nederland B.V.). Zij belichtten in hun presentaties het thema gedragsverandering vanuit de patiënt. Ook kregen de zorgverleners van hen handvatten aangereikt voor de begeleiding van hun patiënten. Iedere scholing bestond uit een theoretische inleiding door een deskundige van de GGZ-instelling gevolgd door een workshopronde, waarin de deelnemers de keuze hadden uit twee onderwerpen. Uit de grote belangstelling blijkt dat bij de doelgroep van deze scholingsreeks veel behoefte bestaat aan kennis over GGZ-problematiek. Daarom zullen ook in 2013 GGZ-scholingen op het programma staan. Wij kijken terug op een succesvolle bijeenkomst waarbij ruim 70 eerstelijnszorgverleners zich hebben laten inspireren over gedragsverandering bij patiënt en zorgverlener. Gedragsverandering is wél mogelijk Signaleren kost tijd; luisteren, praten & samenvatten 7

8 Etalagebenen: Lopen of stilstaan? Soms is er een onderwerp of een patiëntengroep waar eerstelijnszorgverleners graag met collega s over van gedachte willen wisselen. Bij voorkeur op lokaal niveau. ELO kan eerstelijnszorgverleners hierin ondersteunen door met hen een themacafé te organiseren. In 2012 heeft ELO een verzoek ontvangen van een fysiotherapeut in Pijnacker- Nootdorp om over Perifeer Arterieel Vaatlijden (etalagebenen) een themacafé te organiseren voor eerstelijnszorgverleners in Pijnacker- Nootdorp. Op 17 oktober 2012 vond het themacafé lopen of stilstaan plaats. De 24 deelnemers kregen tijdens de bijeenkomst informatie over de ziekte en over de behandeling. Ook gingen zij met elkaar in gesprek over goed verwijsgedrag bij PAV. De deelnemers beoordeelden de bijeenkomst met een 8.0. Eye opener om toch beter te diagnosticeren en nut van begeleide fysiotherapie Scholing Samen in gesprek rondom de palliatieve patiënt Er komen steeds meer palliatieve patiënten. Zowel huisartsenpraktijken als de thuiszorg krijgen hiermee te maken. Je hebt elkaar nodig om goede zorg in de laatste levensfase te realiseren. Vertrouwen en weten wat je aan elkaar kunt overlaten zijn hierin cruciaal. Ter verbetering van de zorgkwaliteit in de stervensfase heeft ELO in samenwerking met het Palliatief Netwerk DWO een scholingsreeks ontwikkeld waarin de multidisciplinaire samenwerking in de palliatieve fase centraal staat. In het voorjaar zijn twee scholingen georganiseerd. Tijdens de eerste middag werd aan de hand van de KNMG-richtlijn, casuïstiek en stellingen dieper ingegaan op palliatieve sedatie. De tweede bijeenkomst draaide om samenwerkingafspraken in de palliatieve zorg in de eerste lijn: hoe stem je de samenwerking af en hoe zorg je voor goede bereikbaarheid? In het najaar stonden drie verdiepingsmodules op het programma. De eerste module ging over de Drie D s: dementie, depressie, delier. Het blijkt dat het in de praktijk moeilijk is om tijdens de palliatieve fase hierin een onderscheid te kunnen maken. Zorgpad stervensfase was het tweede onderwerp van de reeks modules. Hierbij gaat het over een instrument om de kwaliteit van zorg, de communicatie met de patiënt en diens naasten en de samenwerking tussen zorgverleners te waarborgen. De laatste verdiepingsmodule ging over STEM (Sterven op je Eigen Manier). STEM wil sterven uit de taboe- en medische sfeer halen. En het is een manier om mensen te stimuleren over sterven te praten en handvatten te bieden hoe ze dat kunnen doen. Het was een zeer leerzame en nuttige reeks volgens de deelnemers; een prettige open sfeer, uitnodigend en drempelverlagend om samen te werken. 8

9 Zorgcafés ELO organiseert in verschillende gemeenten van haar werkgebied een zorgcafé voor eerstelijnszorgverleners en andere partijen die bestrokken zijn bij zorg en welzijn. Dit doen wij om eerstelijnszorgverleners met elkaar en andere partijen in contact te brengen en hen een netwerkplatform te bieden. ELO organiseert de zorgcafés samen met eerstelijnszorgverleners uit de betreffende gemeente en eventueel andere partijen, zoals gemeente of welzijnsorganisatie. In 2012 hebben wij vijf zorgcafés georganiseerd: Delft, Pijnacker- Nootdorp, Maassluis, Vlaardingen Holy en Wateringen & Kwintsheul. In deelgemeente Hoek van Holland en gemeente Midden- Delfland bestond bij de eerstelijnszorgverleners dit jaar geen behoefte aan een zorgcafé. Het zorgcafé in Schiedam is uitgesteld naar In totaal zijn de vijf zorgcafés door 199 personen bezocht en gemiddeld beoordeeld met een 7.9. GGZ-Café Tijdens een overleg met GGZ Delfland en een vertegenwoordiging van de eerstelijns psychologen en de huisartsen is de wens uitgesproken om de contacten tussen de eerste- en de tweedelijns GGZ te verbeteren. Toen is het idee ontstaan om een GGZ- Café te organiseren. Tijdens een GGZ-Café kunnen huisartsen, POH-GGZ, eerstelijnspsychologen en behandelaren van GGZ Delfland elkaar ontmoeten en rondom een inhoudelijk thema de zorg beter met en op elkaar afstemmen. In het voorjaar van 2012 heeft dit café plaatsgevonden. Centraal stond de vraag; wat is eerstelijns en wat is tweedelijns GGZ-zorg? In een geanimeerde en open ambiance zijn de kaders verkend en hebben de betrokkenen verdergaande afspraken gemaakt over samenwerking. Na dit succesvolle GGZ-café is eind 2012 besloten om in 2013 ook een GGZ-Café te organiseren. Delft; één van gemeenten waar ELO in 2012 een zorgcafé heeft georganiseerd Het zorgcafé in Delft stond dit jaar in het teken van de ontmoeting tussen zorg en welzijn. Het café had de alleszeggende titel Een dubbeltje welzijn scheelt een kwartje zorg. Aanleiding voor dit thema was het project Welzijn op recept, dat ELO in Delft gaat uitvoeren samen met Breed Welzijn Delft. Eén van de grondleggers van dit project in Nieuwegein gaf een presentatie over de attitudeverandering die nodig is binnen zowel zorg als welzijn. Welzijn op recept richt zich op preventie en de gedachte dat zorg én welzijn een rol spelen bij de gezondheid van een patiënt. Huisartsen maar ook andere zorgverleners kunnen patiënten een welzijnsarrangement voorschrijven, zoals bewegen, cultuur of zingeving. De welzijnsorganisatie gaat vervolgens met de patiënt kijken welke activiteit het beste bij de patiënt past. De conclusie van het zorgcafé is dat hulpverleners vaak nog te weinig vragen wat de patiënt wil. De hulpverlener denkt te weten wat het beste is voor de patiënt. Tijdens het zorgcafé werd duidelijk dat een omslag in het denken nodig is. Niet denken vanuit wat de patiënt niet kan, maar denken vanuit wat hij wel kan. Nieuwegein inspireert Delft! Handen uit de mouwen 9

10 De ELO-regio in 2012 ELO werkt in Delft, Hoek van Holland, Maassluis, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Schiedam, Vlaardingen en Westland. De regio voor een krachtige eerste lijn In 2012 is in de regio hard gewerkt aan het vergroten van de slagkracht van de eerste lijn. Activiteiten rondom palliatieve netwerken, projecten op het gebied van valpreventie, het oprichten van een netwerk van huisartsen, fysiotherapeuten & oefentherapeuten in Vlaardingen zijn daar voorbeelden van. ELO is bij deze activiteiten als adviseur en begeleider betrokken. ELO is verder aanjager van de ontwikkeling van slagkracht in de eerste lijn in de regio zoals de oprichting en verdere ontwikkeling van zorggroepen. Wij zijn blij met eerstelijns zorgverleners in de regio die de noodzaak tot samenwerking en het vergroten van de organisatiegraad zien. Beroepsgroep Aantal in 2012 Apothekers 71 Diëtisten 55 Fysiotherapeuten 455 Huisartsen 234 Logopedisten 78 POH-GGZ 16 POH-s 90 Psychologen 18 Oefentherapeuten 42 Verloskundigen 47 Totaal aantal zorgverleners

11 De ELO organisatie in 2012 ELO geeft advies en ondersteuning aan eerstelijnszorgverleners. Daarnaast werkt zij samen met partners uit de regio om bij te dragen aan een sterke eerstelijnsgezondheidszorg in de regio. ELO heeft geen winstoogmerk. ELO wordt gefinancierd uit de basisverzekering en opereert onafhankelijk van verenigingen van beroepsbeoefenaren, zorgverzekeraars of patiëntenconsumentenorganisaties. ELO stelt kennis beschikbaar voor en over de eerste lijn. ELO verspreidt deze kennis onder andere door het organiseren van scholingen en bijeenkomsten. ELO implementeert deze kennis door eerstelijns zorgverleners te adviseren over hun praktijkvoering of organisatie. De beschikbare kennis integreert ELO door het adviseren en mede tot stand brengen van ketens en netwerken in de Missie ELO heeft als doel bij te dragen aan samenhangende zorg door het versterken van de eerstelijnszorg in haar regio. Programmaraad Raad van Toezicht Visie ELO is een onafhankelijk maatschappelijk adviesbureau en is dé expert op het gebied van de eerstelijns gezondheidszorg. ELO werkt proactief, vernieuwend en klantgericht. ELO investeert in de verdere ontplooiing van haar medewerkers. Office manager Directeur Communicatiemedewerker Werkwijze ELO is primair een expert op het bevorderen van multidisciplinaire samenwerking in de eerste lijn. Onze werkzaamheden zijn ondergebracht in vier kernactiviteiten. Adviseurs (5) 1 Kennis & Informatie 2 Scholingen & Bijeenkomsten 3 Praktijk & Organisatie Kennis Kennis verspreiding Kennis implementatie 4 Ketens & Netwerken Kennis integratie 11

12 Gebruik ELO-vergaderzaal in 2012 In 2012 is onze vergaderzaal 55 keer gebruikt door en voor overleggen met zorgverleners. In totaal hebben ruim 500 zorgverleners of vertegenwoordigers van externe partijen gebruik gemaakt van deze vergaderfaciliteit. Top 5 van externe partijen die het meest gebruikmaken van vergaderzaal Zorggroep apothekers Centrale Huisartsenpost Westland Zorggroep diëtisten Kring van verloskundigen Zorggroep logopedisten Website, nieuwsbrief en Twitter In mei 2012 is de nieuwe website van ELO gelanceerd. Ook is de nieuwsbrief in een nieuw format verschenen. Sinds mei verstuurt ELO elke drie weken een digitale nieuwsbrief. In 2012 zijn in totaal 11 nieuwsbrieven verzonden. Er zijn ruim 1000 abonnees, waarvan het grootste deel bestaat uit eerstelijnszorgverleners. In 2012 zijn er 136 nieuwe abonnees op de nieuwsbrief bijgekomen. ELO twittert 12

13 Blik op de toekomst De komende jaren staat de eerste lijn voor grote uitdagingen. Er komt steeds meer vraag naar en aandacht voor buurt- en wijkgerichte zorg in de eerste lijn. Ook het beleid van Minister Schippers richt zich op zorg in de buurt. Vanuit overheid, politiek en maatschappij is de noodzaak groot om de explosief stijgende zorgkosten tegen te gaan. Ook komt het solidariteitsbeginsel in de zorg steeds meer onder druk te staan. Als oplossing voor deze ontwikkelingen is er steeds meer aandacht voor substitutie van tweedelijnszorg naar eerstelijnszorg en het verbinden van preventie en curatie. De hoop is dat de generalistische eerstelijnszorg tegen lagere kosten een deel van de zorg kan uitvoeren. Hierdoor wordt multidisciplinaire samenwerking binnen de eerste lijn en tussen de eerste en tweede lijn belangrijker. Binnen de geboortezorg wordt de samenwerking tussen de eerste en tweede lijn steeds meer vormgegeven. Ziekenhuizen en verloskundigen werken meer samen vanuit een visie op geïntegreerde geboortezorg. De afgelopen jaren is een ontwikkeling in gang gezet om zorgtaken van de rijksoverheid te decentraliseren naar de gemeenten. Hierdoor komt de eerste lijn vaker in het vizier van gemeenten. De eerste lijn en gemeenten zullen vaker met elkaar te maken krijgen en de samenwerking moeten opzoeken. Hier liggen kansen voor de eerste lijn. De eerste lijn is de laatste tijd veel in ontwikkeling als gevolg van veranderingen in de basiszorg. Hierdoor staan beroepsgroepen zoals apothekers, logopedisten en eerstelijnspsychologen onder druk. Aan zelfmanagement en de vergroting hiervan wordt steeds meer waarde gehecht. Een begrip als de burger in zijn eigen kracht zetten en een grotere inzet van mantelzorgers raken meer ingevoerd in zorg en welzijn. Kortom, voor de komende jaren zien wij verschillende bewegingen; van intramuraal naar extramuraal, van formele zorg naar informele zorg en van zorg naar welzijn. Wij zijn er klaar voor! 13