Lokale verkiezingen 2018 Persmoment 29 november Hans Maertens Niko Demeester

Transcriptie

1 Lokale verkiezingen 2018 Persmoment 29 november 2017 Hans Maertens Niko Demeester

2 01 Ledenbevraging DE STEM VAN ONDERNEMERS de onde r ne ming TELEFONISCH INTERVIEW VOKA-LEDEN 67 STEDEN EN GEMEENTEN 40 VRAGEN 8 THEMA S

3 01 40% van de ondernemers is echt tevreden over zijn stad of gemeente, 11% zwaar ontevreden % 6-7 Vlaanderen Antwerpen West-Vlaanderen Vlaams-Brabant Oost-Vlaanderen Limburg % 10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% % 1-5 % 8-10

4 01 Ondernemers verwachten vooral meer van hun stad / gemeente op vlak van mobiliteit, ondernemerschap & fiscaliteit Vlaanderen Vlaanderen

5 01 Uitdagingen voor steden en gemeenten Belangrijkste werkpunten voor gemeenten en steden 1. De ondernemingsvriendelijkheid van de steden en gemeenten 2. De mate waarin de ondernemers betrokken worden bij het beleid van de steden en gemeenten (in het bijzonder belastingen) 3. Vlotte communicatie naar bedrijven 4. Overleg over en vlotte uitvoering van investeringsplannen en vergunningsaanvragen

6 01 Wat ondernemers appreciëren Positieve appreciatie van steden en gemeenten 1. De aandacht voor en aanbod van ruimte om te ondernemen (reconversie, duurzaam ruimtegebruik, bedrijfsruimten) 2. De socio-culturele en evenementiële dynamiek (conferenties, tentoonstellingen, ) 3. De ondersteuning van internationale poorten (lucht- & zeehavens, stations, snelwegen, ) 4. De verblijfsmogelijkheden voor buitenlandse werknemers

7 01 Conclusies Ledenbevraging Vlaamse ondernemers vrij ontevreden over beleid Vlaamse steden & gemeenten De ondernemers verwachten vooral meer inzake kerndomeinen fiscaliteit, mobiliteit en ondernemerschap Ze verwachten ook meer communicatie, overleg en betrokkenheid Ondernemers meest tevreden over Mechelen, Kortrijk en Genk Ondernemers minst tevreden over Hasselt, Turnhout en Brugge Ondernemers neutraal over: Antwerpen, Oostende, Aalst, Roeselare, Gent, St Niklaas, Leuven.

8 02 Financiële analyse 308 gemeenten Inkomsten Uitgaven Schuld Investeringen

9 02 Vlaamse gemeenten versterkten deze legislatuur hun financiële positie Evolutie autofinancieringsmarge Vlaamse gemeenten, in miljoen euro Quasi alle gemeenten hadden in 2016 al een positieve autofinancieringsmarge % 10% 5% 0% Exploitatie-ontvangsten moeten in mindere mate aangewend worden om schuldenlast te financieren 11,5% 10,0% 7,9% En schuld per inwoner daalde Bron: jaarrekeningen gemeenten,

10 02 Gemeentelijke investeringen in verdrukking. Slechts lichte heropleving sinds Investeringen in materiële vaste activa in Vlaamse gemeenten per inwoner, in euro Gemiddeld 207 per inwoner Gemiddeld 185 per inwoner Bron: eigen berekeningen op basis van jaarrekeningen van de Vlaamse gemeenten,

11 02 Gemeenten houden exploitatie-uitgaven constant in reële termen Exploitatie-uitgaven Vlaamse gemeenten, per inwoner, in euro nominaal Nominaal + 3 % per jaar + 1 % per jaar Na inflatiecorrectie + 0,5 % per jaar + 0 % per jaar

12 02 Exploitatie-uitgaven verdringen investeringsuitgaven 25% Investeringen in materiële vaste activa in % van de exploitatieuitgaven 20% 15% 10% 5% 0% Bron: eigen berekeningen op basis van jaarrekeningen van de Vlaamse gemeenten,

13 02 Fiscale ontvangsten groeien forser dan in vorige legislatuur 800 Fiscale ontvangsten per inwoner in Vlaamse gemeenten, in euro Nominaal + 2,5 % per jaar + 3,3 % per jaar Na inflatiecorrectie + 0 % per jaar + 2,3 % per jaar Bron: eigen berekeningen op basis van jaarrekeningen van de Vlaamse gemeenten,

14 02 Vergelijking financiële resultaten centrumsteden Gemiddelde investering per inwoner in periode Aalst Hasselt Roeselare Mechelen Genk Turnhout Brugge Antwerpen 153 Evolutie exploitatie-uitgaven per inwoner, in euro ( ) 1 Hasselt 0 2 Turnhout 14 3 Mechelen 22 4 Antwerpen Gent Aalst Brugge Leuven 156 Evolutie schuld per inwoner, in euro ( ) 1 Antwerpen Kortrijk Leuven Oostende Hasselt Roeselare Aalst Mechelen 580 Evolutie fiscale ontvangsten per inwoner, in euro ( ) 1 Antwerpen 1 2 Aalst 34 3 Turnhout 49 4 Mechelen Leuven Kortrijk Sint-Niklaas Hasselt 184 Bron: berekeningen op basis van jaarrekeningen

15 02 Conclusies Financiële analyse Financiële situatie meeste steden & gemeenten verbeterd Maar dit gebeurde meestal door ontvangsten te verhogen en investeringen af te bouwen, dus niet duurzaam voor de toekomst Positieve financiële evoluties vooral in Antwerpen, Mechelen en Turnhout Negatieve financiële evoluties vooral in Brugge, Leuven en Sint-Niklaas

16 03 Onderzoek Literatuur rond fusies, regiowerking, smart cities. Empirisch onderzoek takenpakket Bestuurlijke benchmark Nederland Interviews Diepte-gesprekken met relevante stakeholders Werksessies met politici, ondernemers, kabinetsmedewerkers, academici,

17 03 10 beleidsvelden goed voor bijna 60 % gemeentelijke uitgaven (2015) 1 Transacties in verband met openbare schuld Mln In % totaal 1.050,9 9,3% 2 Overige algemene diensten 1.012,2 9,0% 3 Politiediensten 927,3 8,2% 4 Sociale bijstand 919,6 8,2% 5 Wegen 639,4 5,7% 6 Gewoon basisonderwijs 558,5 5,0% 7 Sport 442,9 3,9% 8 Ophalen en verwerken huishoudelijk afval 409,5 3,6% 9 Brandweer 397,4 3,5% 10 Groene ruimte 229,2 2,0% Totaal top ,9 58%

18 Administratieve dienstverlening Cultuurcentrum Overig beleid inzake het erfgoed Ochtend- en avondtoezicht Bestrijding van krotwoningen Buitengewoon secundair Deeltijds kunstonderwijs Financiële aangelegenheden Monumentenzorg onderwijs Hulp aan het buitenland Fiscale en financiële diensten Overige algemene financiering Overige milieubescherming Grondbeleid voor onen Klimaat en energie Personeelsdienst en vorming Musea Integratie van personen met vreemde herkomst Administratieve dienst voor het lokaal flankerend onderwijs Overige verrichtingen betreffende ouderen Politieke organen Overige culturele instellingen Handel en middenstand Ontsmetting en openbare reiniging Communicatievoorzieningen Kinderopvang Overig kunst- en cultuurbeleid Overig woonbeleid Toerisme Infrastructuur Watervoorziening Openbare bibliotheken Erediensten Werkgelegenheid Woon- en zorgcentra Leerlingenvervoer Overig afval- en materialenbeheer Administratieve dienst voor het onderwijs Overige ondersteunende diensten voor het onderwijs Organisatiebeheersing Opvoedingsondersteuning Aankoop, inrichting en beheer van Elektriciteitsvoorziening Gemeenschapscentrum natuur, groen en bos Toerisme Sectorondersteuning Sociale huisvesting Diensten en voorzieningen voor Gebiedsontwikkeling Toerisme - Onthaal en promotie Bestuurlijke preventie (incl. GAS) Overige economische zaken personen met een handicap Secretariaat Gasvoorziening Buitengewoon basisonderwijs Overige nutsvoorzieningen Gezondheidspromotie en ziektepreventie Jeugd Overige verrichtingen inzake sociaal beleid Overige evenementen Openbaar vervoer Ziekenhuizen Ruimtelijke planning Parkeren Fiscale aangelegenheden Archief Crematoria Overige elementen openbare orde Overig algemeen bestuur Feesten en plechtigheden en veiligheid Welzijn op het werk Geïntegreerde milieuprojecten Beheer van regen- en Binnengemeentelijke afvalwater decentralisatie Centra voor volwassenenonderwijsoverige mobiliteit en verkeer Dienstencentra Overige vermindering van Sanering van Straatverlichting Begraafplaatsen milieuverontreiniging Overig waterbeheer bodemverontreiniging Gewoon secundair onderwijs Iets meer dan 40% uitgaven versnipperd over 130 andere beleidsvelden Patrimonium zonder maatschappelijk doel Gemeentelijk/stedelijk wijkoverleg Nijverheid Schouwburg, concertgebouw, opera

19 03 Toekomstige uitdagingen riskeren uitgaven nog te doen oplopen Vergrijzing en vergroening: meer investeringen nodig in wonen, onderwijs, zorg Mobiliteit en ruimtelijke ordening: meer investeringen in wegen en sturing nodig Smart cities: meer investeringen in digitalisering nodig

20 03 Conclusies studie Idea Consult 1. Kerntakendebat Lokale besturen moeten uitgaven herzien, om middelen vrij te kunnen maken voor toekomstige uitdagingen: Welke taken moeten ze niet meer of veel minder doen? Is het echt nodig om al die uitgaven verder te zetten? Welke taken zijn wel nog relevant, maar kan een stad of gemeente beter uitbesteden?

21 Gemeenten met minder dan inwoners hebben het op aantal cruciale domeinen moeilijk Communicatie-achterstand kleine gemeenten met burgers en ondernemingen neemt nog toe (ad hoc, minder doelgroepgericht,.) Kleine gemeenten scoren slechter inzake digitale maturiteit (veiligheid data, e- dienstverlening, ) Kleine gemeenten kennen hogere uitvoeringskosten belastingheffing (schaal, bedrijfsvoering,.) Thomas More Hogeschool I-Monitor Agentschap Informatie Vlaanderen Nederlands Instituut voor Publieke Efficiëntie Studies (IPSE)

22 03 15 gemeenten fuseren wellicht in 2019 en vormen 7 nieuwe gemeenten Bestaande gemeenten Opglabbeek Meeuwen-Gruitrode Neerpelt Overpelt Puurs Sint-Amands Deinze Nevele Aalter Knesselare Zomergem Lovendegem Waarschoot Kruishoutem Zingem Nieuwe naam Oudsbergen Pelt Sint-Amands-Puurs Deinze Aalter N.B Kruisem

23 03 Om het minimum van inwoners te bereiken, moet een kwart van de gemeenten nog fuseren

24 03 Conclusies studie Idea Consult 2. Fusies We staan nog maar aan begin van fusieproces Vlaamse gemeenten: 72 kleinste Vlaamse gemeenten moeten nog verplicht fusioneren tot minimumschaal van inwoners We moeten best ook al eens verder kijken naar grotere schaal fusies, want gemeenten werken eigenlijk al veel samen in grotere verbanden

25 Algemene conclusies Persmoment lokale verkiezingen

26 04 Algemene conclusies 1. Vlaamse ondernemers niet echt tevreden over lokale besturen Ze verwachten meer op de kerndomeinen fiscaliteit, mobiliteit en ondernemerschap Ze verwachten ook meer communicatie, overleg en betrokkenheid => oproep aan lokale besturen om dialoog te organiseren

27 04 Algemene conclusies 2. Financiële situatie meeste steden & gemeenten verbeterd, maar niet duurzaam Korte termijn denken primeert: ontvangsten verhogen en investeringen afbouwen Quid aandacht voor solide lokale financiën op lange termijn? Dit vereist echt structureel ingrijpen in lopende uitgaven lokale besturen

28 04 Algemene conclusies 3. Nood aan kerntakendebat en fusies Besparingen op lopende uitgaven nodig, maar uitdagingen van de toekomst riskeren uitgaven verder op te drijven. Daarom moeten dringend 2 debatten worden gevoerd: Wat zijn de kerntaken van een stad of gemeente? Hoe groot moet een stad of gemeente zijn om die kerntaken efficiënt uit te voeren?

29 27 maart 2018 Vokacongres maart 2018, Bozar Brussel Voorstelling memorandum Voka Burgemeestertop met meer dan 100 Vlaamse burgemeesters Key-note door Bruce Katz: How Cities Can Thrive in the Age of Populism (Brookings Institute Washington)