Benchmark advocatuur kleine en middelgrote kantoren in Nederland

Transcriptie

1 Benchmark advocatuur 2018 kleine en middelgrote kantoren in Nederland

2 Wat is de stand van zaken van de advocatuur anno 2018? Voor het eerst is deze vraag onderzocht specifiek voor kleine en middelgrote kantoren in Nederland. In totaal gaven 222 advocatenkantoren uit Nederland hun input. Voorwoord Over het onderzoek Uit nieuwsgierigheid over de prestaties van kleine en middelgrote advocatenkantoren ontstond het idee om een benchmark op te zetten. Dit als tegenhanger van de Stand van de Advocatuur, welke is toegespitst op grote advocatenkantoren. De vragen in dit onderzoek zijn naast het in kaart brengen van de huidige situatie gericht op de al dan niet gewenste groei van advocatenkantoren. Met deze benchmark willen wij bijdragen aan een goed beeld van de stand van de advocatuur van kleine tot middelgrote kantoren anno 2018 in Nederland. Zonder de input van vele respondenten was het niet mogelijk geweest om een goed beeld te schetsen van de groeiambities van deze kantoren. Onze dank daarvoor! Dataverzameling Kleine en middelgrote advocatenkantoren zijn in de periode 11 september t/m 4 oktober 2018 benaderd via LinkedIn, Facebook en diverse blogs en fora om een online vragenlijst in te vullen. Ook is een oproep gedaan in de nieuwsbrief van Het Advocatenblad en de Mr Online nieuwsbrief. Dit heeft geleid tot 222 (deels) ingevulde vragenlijsten. Na het ontdubbelen van de vragenlijsten (maximaal één per deelnemende organisatie) en het uitsluiten van niet-bruikbare vragenlijsten (minder dan 25% ingevulde antwoorden of vragenlijsten ingevuld door advocatenkantoren met meer dan 26 fee-earners) bleven er uiteindelijk 182 kantoren over. De 15 vragen waren voornamelijk open van aard. De meeste vragen waren verplicht om in te vullen. Betrouwbaarheid en validiteit van het onderzoek Gezien het feit dat de meeste vragen voor respondenten verplicht waren om in te vullen, varieerde de respons per individuele enquêtevraag niet veel: tussen 177 en 182. De resultaten van het onderzoek kunnen dan ook gezien worden als in grote mate representatief. De totale omvang van 222 deelnemende organisaties en de brede spreiding geeft een goed beeld van de belangrijkste trends en ontwikkelingen in Nederland op de door ons onderzochte onderwerpen.

3 Inhoud benchmark advocatuur Deelnemende kantoren 2. Vergelijking randstadkantoren en regionale kantoren 3. Vergelijking nichekantoren en full-service kantoren 4. Vergelijking naar aantal fee-earners per kantoor 5. Vergelijking per rechtsgebied

4 1. Deelnemende kantoren Vestigingslocatie hoofdvestiging naar provincie Provincie Percentage Noord-Holland 31,53% Zuid-Holland 20,72% Noord-Brabant 13,06% Utrecht 9,91% Gelderland 9,46% Limburg 4,50% Overijssel 3,60% Flevoland 3,60% Zeeland 2,70% Type advocatenkantoor Type Percentage Full-service kantoor 44,55% Nichekantoor 55,45% Van alle respondenten is het hoofdkantoor van 42,3% gevestigd in de Randstad (stadsregio Amsterdam, Rotterdam, Den Haag of Utrecht).

5 2. Vergelijking randstadkantoren en regionale kantoren Belangrijkste inzichten Het gemiddeld uurtarief van kantoren uit de randstad ligt gemiddeld 12,5% hoger dan bij regiokantoren 6 op de 10 kantoren uit de randstad verwacht het komende jaar een toename aangaande het aantal FTE en het aantal fee-earners. Voor regiokantoren is dit 4 op de 10 kantoren 6 op de 10 kantoren kantoren uit de randstad verwacht het komende jaar een stabilisatie van het aantal juridisch medewerkers. Voor regiokantoren is dit 7 op de 10 kantoren Regiokantoren geven in vergelijking met randstadkantoren vaker aan dat zij het investeren in IT en het verlagen van de overhead zien als redenen om de winst te vergroten Slechts 2% van de kantoren verwacht het aantal FTE, het aantal fee-earners, de omzet als wel de winst te moeten afschalen. Dit geldt voor zowel kantoren uit de randstad, als wel voor regiokantoren Type Gemiddeld uurtarief Gemiddeld aantal declarabele uren per dag Randstadkantoren 226 5,2 Regiokantoren 201 5,3 Groeiambities randstadkantoren Komende 12 maanden ten opzichte van de afgelopen 12 maanden. Randstadkantoren Laten groeien Stabiliseren Afschalen Aantal FTE 61% 37% 2% Aantal fee-earners 60% 39% 1% Juridisch medewerkers 36% 57% 7% Omzet 84% 14% 2% Winst 85% 13% 2% Groeiambities regiokantoren Komende 12 maanden ten opzichte van de afgelopen 12 maanden. Regiokantoren Laten groeien Stabiliseren Afschalen Aantal FTE 44% 55% 1% Aantal fee-earners 47% 51% 2% Juridisch medewerkers 25% 71% 3% Omzet 76% 23% 1% Winst 78% 21% 1% Hoe willen randstad- en regiokantoren de winst vergroten? Randstadkantoren Regiokantoren Uitbreiden klantenportefeuille 49% 43% (-6%) Uurtarief wijzigen / prijselasticiteit / prijsmodel wijzigen 15% 15% (-) Investeren in IT / vergroten efficiëntie 15% 21% (+6%) Verlagen overhead 13% 19% (+6%) Anders 9% 2% (-7%)

6 3. Vergelijking niche- en full-service kantoren Belangrijkste inzichten Het gemiddeld uurtarief van nichekantoren ligt gemiddeld 11% hoger dan dat van fullservice kantoren Bij nichekantoren wordt een fee-earner gemiddeld door 0,35 FTE ondersteund door ondersteunend personeel, bij full-service kantoren door 0,46 FTE 6 op de 10 kantoren verwacht het komende jaar een toename aangaande het aantal FTE en het aantal fee-earners, 8 op de 10 kantoren verwacht de omzet als wel de winst te vergroten. Dit geldt voor zowel niche- als wel full-service kantoren, al verwachten full-service kantoren op alle variabelen een marginaal sterkere stijging 6 op de 10 kantoren verwacht het komende jaar een stabilisatie van het aantal juridisch medewerkers. Dit geldt voor zowel niche- als wel full-service kantoren Slechts 3% van de kantoren verwacht het aantal FTE, het aantal fee-earners, de omzet als wel de winst te moeten afschalen Het uitbreiden van het klantenportefeuille is voor beide type kantoren dé manier om de winst te vergroten (5 op de 10) Full-service kantoren geven in vergelijking met nichekantoren vaker aan dat zij het verlagen van de overhead zien als reden om de winst te vergroten Personeelsbestand, uurtarief en declarabele uren naar type kantoor Type Gem. aantal FTE Gem. aantal fee-earners advocaatstagiairs FTE ondersteund personeel Gem. uurtarief Nichekantoor ,35FTE 220 5,2 Full-service kantoor ,46 FTE 198 5,4 declarabele uren per dag Groeiambities nichekantoren Komende 12 maanden ten opzichte van de afgelopen 12 maanden. Nichekantoor Laten groeien Stabiliseren Afschalen Aantal FTE 52% 47% 1% Aantal fee-earners 50% 49% 1% Juridisch medewerkers 32% 64% 4% Omzet 78% 19% 3% Winst 79% 18% 3% Groeiambities full-service kantoren Komende 12 maanden ten opzichte van de afgelopen 12 maanden. Full-service kantoor Laten groeien Stabiliseren Afschalen Aantal FTE 56% 42% 3% Aantal fee-earners 59% 38% 3% Juridisch medewerkers 32% 61% 8% Omzet 82% 16% 1% Winst 85% 14% 1%

7 Vervolg 3. Vergelijking niche- en full-service kantoren Hoe willen niche- en full-service kantoren de winst vergroten? Nichekantoren Full-service-kantoren Uitbreiden klantenportefeuille 47% 44% (-3%) Uurtarief wijzigen / prijselasticiteit / prijsmodel wijzigen 16% 11% (-5%) Investeren in IT / Vergroten efficiëntie 18% 20% (+2%) Verlagen overhead 12% 22% (+10%) Anders 7% 4% (-3%)

8 4. Vergelijking naar aantal fee-earners per kantoor Belangrijkste inzichten Bij kantoren met >20 fee-earners wordt een fee-earner gemiddeld door 0,52 FTE ondersteund, bij kantoren met tussen de 3-9 fee-earners wordt een fee-earner door gemiddeld 0,38 FTE ondersteund Bij kantoren met meer dan 9 fee-earners verwacht 7 op 10 te groeien het komende jaar aangaande aantal fee-earners. Ten aanzien van het de omzet en de winst is dit zelfs 9 op de 10 kantoren Bij kantoren met 1-2 fee-earners verwacht 3 op de 10 dat het personeelsbestand gaat groeien, opmerkelijk is dat 7 op de 10 kantoren in deze groep verwacht dat de omzet en de winst toch zullen stijgen. Het merendeel wil dit realiseren door de klantenportefeuille uit te breiden De kantoren met >20 fee-earners zijn over het algemeen het meest positief over de verwachte groei aangaande personeelsbestand, omzet en winst (7 op de 10 kantoren). Dit is de enige groep waarbij meer dan de helft van de kantoren verwacht dat ook het aantal juridisch medewerkers toe zal nemen Personeelsbestand, uurtarief en declarabele uren naar aantal fee-earners per kantoor Aantal fee-earners FTE fee-earners advocaatstagiairs FTE ondersteund personeel Gem. uurtarief ,52FTE 214 5, ,44FTE 230 5, ,38FTE 218 5, ,57FTE 198 4,8 declarabele uren p/d Groeiambities naar aantal fee-earners per kantoor Komende 12 maanden ten opzichte van de afgelopen 12 maanden fee-earners Laten groeien Stabiliseren Afschalen Aantal FTE 50% 43% 7% Aantal fee-earners 71% 29% 0% Juridisch medewerkers 50% 43% 7% Omzet 86% 14% 0% Winst 86% 14% 0% fee-earners Laten groeien Stabiliseren Afschalen Aantal FTE 69% 34% 0% Aantal fee-earners 72% 31% 0% Juridisch medewerkers 21% 76% 7% Omzet 86% 17% 0% Winst 86% 17% 0%

9 Vervolg 4. Vergelijking naar aantal fee-earners per kantoor [Vervolg Groeiambities per kantoor ] 3-9 fee-earners Laten groeien Stabiliseren Afschalen Aantal FTE 60% 40% 0% Aantal fee-earners 62% 38% 0% Juridisch medewerkers 34% 61% 5% Omzet 86% 13% 1% Winst 87% 12% 1% 1-2 fee-earners Laten groeien Stabiliseren Afschalen Aantal FTE 32% 66% 2% Aantal fee-earners 32% 64% 4% Juridisch medewerkers 26% 70% 4% Omzet 70% 28% 2% Winst 72% 26% 2%

10 5. Vergelijking per rechtsgebied Belangrijkste inzichten Het rechtsgebied met gemiddeld het hoogste uurtarief is insolventierecht met 248, daarintegen voert strafrecht het laagste tarief met een gemiddeld uurtarief van 194 Kantoren in het insolventierecht hebben gemiddeld het hoogste aantal declarabele uren per dag: 5,7. Het laagste aantal declarabele uren wordt geschreven door kantoren die actief zijn in het personen-en familierecht en het vastgoed/huurrecht: 4,8 De groeiverwachting aangaande het personeelsbestand is het hoogste in de rechtsgebieden: bestuursrecht, ondernemingsrecht en vastgoed/huurrecht De groeiverwachting aangaande het personeelsbestand is het laagste in de rechtsgebieden: personen-en familierecht en strafrecht De groeiverwachting aangaande omzet en winst is het hoogste in de rechtsgebieden: goederenrecht en vastgoed/huurrecht De groeiverwachting aangaande omzet en winst is het laagste in de rechtsgebieden letselschade en insolventierecht Opmerkingen: de rechtsgebieden IE-recht, IT/ICT-recht, vreemdelingenrecht en privacyrecht zijn niet opgenomen in de overzichten, hiervoor is gekozen omdat het aantal respondenten te laag was (< 10 kantoren) om een representatief beeld te schetsen van deze rechtsgebieden Uurtarief en declarabele uren uitsplitst naar rechtsgebied Rechtsgebied Laagste uurtarief Gem. uurtarief Hoogste uurtarief Laagst aantal decl. uren Gem aantal decl.uren Hoogste aantal decl. uren Gem. dagomzet Arbeidsrecht ,0 4,9 8, Bestuursrecht ,0 5,3 8, Contractenrecht ,0 4,9 8, Goederenrecht ,0 5,1 8, Insolventierecht ,0 5,7 9, Letselschade ,0 5,6 7, Ondernemingsrecht ,0 5,1 8, Personen- en familierecht ,0 4,8 7,0 951 Strafrecht ,0 5,1 7,0 996 Vastgoed / Huurrecht ,0 4,8 7, Full-service kantoor ,0 5,4 7,

11 Vervolg 5. Vergelijking per rechtsgebied Aantal behandelde dossiers per jaar en aantal uren per dossier uitgesplitst naar rechtsgebied Rechtsgebied dossiers per fee-earner p/j uur per dossier Arbeidsrecht Bestuursrecht Contractenrecht Goederenrecht Letselschade Ondernemingsrecht Personen- en familierecht Strafrecht Insolventierecht Vastgoed / Huurrecht Full-service kantoor Hoe kantoren de winst willen vergroten, uitgesplitst per rechtsgebied Rechtsgebied Uitbreiden klantenportefeuille Uurtarief verhogen / prijselasticiteit / prijsmodel wijzigen Investeren in IT / vergroten efficiëntie Verlagen overhead Arbeidsrecht 47% 14% 17% 14% 8% Bestuursrecht 42% 21% 25% 4% 8% Contractenrecht 46% 17% 17% 11% 9% Goederenrecht 42% 19% 19% 8% 11% Letselschade 47% 0% 24% 29% 0% Ondernemingsrecht 49% 10% 18% 15% 8% Personen- en familierecht 36% 21% 19% 15% 9% Strafrecht 23% 15% 15% 31% 15% Insolventierecht 50% 11% 11% 17% 11% Vastgoed / Huurrecht 50% 17% 17% 7% 10% Anders 14 kantoren hebben aangegeven op een andere wijze te willen groeien. Samengevat gaven zij de volgende oplossingen: wijzigen personeelsbestand, meer fee-earners aantrekken en het aantrekken van meer commerciële dossiers. Één respondent gaf aan productiever te willen werken, wat uiteraard altijd een goed begin is.

12 Vervolg 5. Vergelijking per rechtsgebied Groeiwens aantal FTE per rechtsgebied Rechtsgebied Laten groeien Stabiliseren Afschalen Arbeidsrecht 56% 44% 0% Bestuursrecht 71% 29% 0% Contractenrecht 58% 42% 0% Goederenrecht 58% 42% 0% Insolventierecht 59% 41% 0% Letselschade 50% 50% 0% Ondernemingsrecht 66% 34% 0% Personen- en familierecht 36% 61% 4% Strafrecht 20% 80% 0% Vastgoed / huurrecht 65% 35% 0% Groeiwens aantal fee-earners per rechtsgebied Rechtsgebied Laten groeien Stabiliseren Afschalen Arbeidsrecht 58% 42% 0% Bestuursrecht 71% 29% 0% Contractenrecht 61% 39% 0% Goederenrecht 63% 37% 0% Insolventierecht 65% 35% 0% Letselschade 43% 57% 0% Ondernemingsrecht 69% 31% 0% Personen- en familierecht 29% 68% 4% Strafrecht 20% 80% 0% Vastgoed / huurrecht 65% 35% 0% Groeiwens aantal juridisch medewerkers per rechtsgebied Rechtsgebied Laten groeien Stabiliseren Afschalen Arbeidsrecht 29% 69% 2% Bestuursrecht 41% 53% 6% Contractenrecht 37% 61% 3% Goederenrecht 37% 58% 5% Insolventierecht 35% 59% 6% Letselschade 36% 64% 0% Ondernemingsrecht 38% 59% 3% Personen- en familierecht 25% 71% 4% Strafrecht 10% 90% 0% Vastgoed / huurrecht 35% 58% 8%

13 Vervolg 5. Vergelijking per rechtsgebied Groeiwens omzet per rechtsgebied Rechtsgebied Laten groeien Stabiliseren Afschalen Arbeidsrecht 78% 20% 2% Bestuursrecht 76% 24% 0% Contractenrecht 79% 16% 5% Goederenrecht 95% 0% 5% Insolventierecht 71% 24% 6% Letselschade 71% 29% 0% Ondernemingsrecht 83% 14% 3% Personen- en familierecht 82% 14% 4% Strafrecht 70% 30% 0% Vastgoed / huurrecht 92% 4% 4% Groeiwens winst per rechtsgebied Rechtsgebied Laten groeien Stabiliseren Afschalen Arbeidsrecht 78% 20% 2% Bestuursrecht 76% 24% 0% Contractenrecht 79% 16% 5% Goederenrecht 95% 0% 5% Insolventierecht 71% 24% 6% Letselschade 71% 29% 0% Ondernemingsrecht 83% 14% 3% Personen- en familierecht 86% 11% 4% Strafrecht 80% 20% 0% Vastgoed / huurrecht 92% 4% 4%

14 6. Conclusie Kleine en middelgrote advocatenkantoren in Nederland zijn over het algemeen positief gestemd over de markt en diens groeiambities voor het komende jaar. Advocatenkantoren verwachten groei aangaande aantal FTE, aantal fee-earners, omzet en winst. Daarentegen verwacht het meerendeel dat het aantal juridisch medewerkers zal stabiliseren. De wil om te groeien is er, alleen wordt er door meerdere kantoren aangegeven dat het lastig is geschikt personeel te vinden, zij het geschikte medior advocaten ofwel advocaat-stagiaires die de ambitie hebben om partner te worden. Iets wat de groei kan remmen. Het door veel kantoren gewenste aantal declarable uren van 6,0 per dag wordt lang niet altijd gehaald. Als één van de redenen wordt opgegeven dat medewerkers te voorzichtig zijn in het schrijven van uren. Het vergroten van de klantenportefeuille wordt gezien als dé manier om te groeien als advocatenkantoor. In de rechtsgebieden letselschade, strafrecht wordt het verlagen van de overhead door een relatief groot percentage van de respondenten gezien als een geschikte manier om de winst te vergroten. Het veranderen van het uurtarief wordt niet genoemd als reden om de winst te vergroten. Op basis hiervan kan worden geconcludeerd dat de marges in deze rechtsgebieden onder druk staan.

15 Dankwoord Onze dank gaat uit naar: Alle respondenten! Jos Swinkels Versteeg Wigman Sprey advocaten Cathy Brocklebank Okkerse & Schop advocaten Contact Jeffrey Dekker