Vermogens- en successieplanning in het Vlaams Gewest

Transcriptie

1 Vermogens- en successieplanning in het Vlaams Gewest

2

3 Voorstelling Private Client Services Binnen de ruimere structuur van EY biedt PCS (Private Client Services) juridische en fiscale oplossingen én planningen aan particulieren, in het kader van het beheer van hun vermogen. Successieplanning, persoonlijke fiscale planning, bijstand bij de overdracht van uw familiale onderneming, family governance (o.m. de opmaak van een familiaal charter) en optimalisaties met betrekking tot uw persoonlijke holdingvennootschap, beleggingsvennootschap of onroerend goed vennootschap, zijn de speerpunten van onze dienstverlening. De PCS afdeling van EY functioneert hierbij binnen de globale geïntegreerde structuur van EY en is zo het best geplaatst om advies te verlenen in grensoverschrijdende situaties, die vandaag de dag steeds vaker voorkomen. Naast advisering kan PCS ook instaan voor de behandeling van allerlei fiscale formaliteiten zoals onder meer uw jaarlijkse aangifte in de personenbelasting en een aangifte in de nalatenschap. De PCS afdeling van EY beschikt hiervoor over een getalenteerd team van adviseurs die klaarstaan om uw wensen en behoeften op een efficiënte manier te vervullen op zowel een lokaal als globaal niveau. Met dit team hebben we een grote ervaring opgebouwd die wij graag ten dienste stellen van u. 3

4

5 Inleiding Iedereen denkt wel eens aan een vermogens- en successieplanning, maar vaak worden concrete stappen steeds maar uitgesteld. Nochtans is een goed doordachte planning belangrijk, zeker in onzekere tijden en rekening houdende met een steeds complexere regelgeving. Vaak stroken de verwachtingen niet met de realiteit, wat aanleiding kan geven tot wrevel of zelfs ernstige familiale ruzies. Dit is vaak het gevolg van een verouderde wetgeving, die haaks staat op complexe gezinssituaties van bijvoorbeeld ongehuwde partners, nieuw samengestelde gezinnen, enz. Voor een vermogens- en successieplanning vertrekken we steeds vanuit uw huidige situatie. We beantwoorden vragen als: hoe is de situatie indien u geen verdere planning opzet? Wat verkrijgen uw partner, uw kinderen en/of desgevallend andere erfgenamen? Wat wilt u zelf bereiken? Daarnaast is er natuurlijk ook het fiscale prijskaartje: hoeveel erfbelasting betalen mijn erfgenamen indien ik verder niets onderneem? Indien de uitkomst van deze analyse niet strookt met uw verwachtingen, dan zijn er steeds wel oplossingen te bedenken die u gemoedsrust bezorgen. Een planning op maat hoeft ook niet altijd complex te zijn. Vaak kan al heel wat worden bereikt door middel van eenvoudige planningsmogelijkheden, zoals het opstellen of het wijzigen van een huwelijkscontract en/of een testament. U kan er ook voor opteren een deel van uw vermogen reeds bij leven over te dragen aan de volgende generatie of aan andere personen. Aan een dergelijke schenking kan u, indien gewenst, allerlei modaliteiten (voorwaarden) koppelen. U kunt uzelf bijvoorbeeld blijven verzekeren van bepaalde inkomsten, door een vruchtgebruik voor te behouden op de geschonken goederen of door het opleggen van een lijfrente. Vaak willen mensen bij leven een zekere controle voorbehouden over het geschonken vermogen, wat bijvoorbeeld kan worden bereikt door het oprichten van een Burgerlijke Maatschap. Een successieplanning is een dynamisch gegeven: naarmate de tijd verstrijkt veranderen uw wensen en behoeftes. Er dient dus regelmatig te worden nagegaan of de gedane regelingen nog in overeenstemming zijn met deze wensen en behoeftes. In deze brochure kunt u een overzicht vinden van enkele basisprincipes van vermogens- en successieplanning. De brochure kan als leidraad dienen bij onze gesprekken over dit onderwerp. Elke vermogens- en successieplanning is evenwel maatwerk en dient bijgevolg zorgvuldig te worden afgestemd op uw persoonlijke en familiale situatie. De PCS afdeling van EY staat u hierin graag bij. 5

6 Deel 1: Zonder planning Vooraf: Huwelijksvermogensstelsel Een doordachte vermogens- en successieplanning vertrekt steeds vanuit een analyse van uw persoonlijke familiale situatie. Voor gehuwden is het bij deze analyse in eerste instantie relevant onder welk huwelijksvermogensstelsel zij gehuwd zijn. Het Belgisch wettelijk stelsel (bij gebreke aan keuze) is het stelsel van gemeenschap van aanwinsten. Dit impliceert dat aanwinsten (beroepsinkomsten, inkomsten van eigen goederen, ) opgebouwd tijdens het huwelijk gemeenschappelijk zijn, terwijl bijvoorbeeld vermogen opgebouwd vóór het huwelijk of goederen die men krijgt tijdens het huwelijk door schenking of erfenis eigen blijven. Hierop zijn verschillende varianten en afwijkingen mogelijk. Men kan bijvoorbeeld ook kiezen voor een stelsel van scheiding van goederen of voor een stelsel van een algehele gemeenschap van goederen. Wanneer één van beide partners overlijdt, zal het huwelijksvermogensstelsel ontbonden worden. Het gemeenschappelijk vermogen zal dan in twee helften worden verdeeld. De ene helft zal in principe in de nalatenschap van de overleden partner vallen, de andere helft komt toe aan de langstlevende partner. Ook de eigen goederen van de overledene vallen in principe in diens nalatenschap. Ook hierop zijn bepaalde afwijkingen mogelijk in het huwelijkscontract, zoals bijvoorbeeld, in een stelsel van gemeenschap, een beding van ongelijke verdeling, of, in een stelsel van scheiding van goederen, een zogenaamd alsof-beding. Aan de hand van dergelijke bedingen kunnen partners onderling bepalen wat zij zullen verkrijgen bij overlijden van de eerststervende partner. Zo kunnen partners voor de langstlevende partner van hen zorgen en tegelijkertijd zichzelf beschermen tegen aanspraken van andere erfgenamen, afhankelijk van de concrete noden bij overlijden van de eerststervende echtgenoot. Indien de echtgenoten net na het huwelijk hun eerste gemeenschappelijke verblijfplaats hadden gevestigd in het buitenland of indien zij een andere nationaliteit hebben, kan ook het huwelijksvermogensrecht van een andere staat van toepassing zijn. Wie erft wat? De goederen van een overleden persoon maken diens nalatenschap uit. Eens duidelijk is geworden welke bezittingen en schulden de nalatenschap van de overledene uitmaken, rijst de vraag wie wat erft. Bij gebrek aan testament is de wettelijke devolutie van toepassing, die een rangregeling vastlegt volgens orden en graden als volgt: De afstammelingen (dit zijn kinderen, kleinkinderen, enz.) erven in eerste orde. Indien de overledene geen afstammelingen nalaat, dan erven in tweede orde de ouders samen met de broers en zussen en hun afstammelingen. Indien de overledene geen afstammelingen en geen broers of zussen of hun afstammelingen nalaat, dan erven in derde orde de ascendenten (dit zijn ouders, grootouders, enz.) Zijverwanten tot de 4de graad (ooms en tantes en hun afstammelingen) erven in vierde orde. Gelijken in graad (*) erven gelijke delen. De overlevende ouder(s) verkrijgt of verkrijgen (elk) 1/4de. Broers en zussen (en hun afstammelingen) verkrijgen de rest. Er treedt kloving op: de ene helft gaat naar de moederlijke lijn en de andere helft naar de vaderlijke lijn Binnen elke lijn erft de dichtste in graad (*). Idem. (**) (*) graad verwijst hier naar de generaties: tussen ouder en kind is er één graad, tussen grootouder en kleinkind twee, enz. (**) een graad wordt hier bepaald door de generaties te tellen van de overledene naar de stamvader/moeder en dan van deze laatste naar de erfgenaam (bv. tussen tante en nicht zijn er drie graden: een eerste graad van de tante naar haar ouders, een tweede graad naar haar broer of zus (ouder van de nicht), en een derde graad naar de nicht) 6

7 Hiernaast is ook rekening te houden met het wettelijke erfrecht van de langstlevende partner: Echtgenoot/ echtgenote Wettelijk samenwonende partner In samenloop met de afstammelingen: vruchtgebruik van de hele nalatenschap In samenloop met andere erfgenamen: vruchtgebruik van het eigen vermogen van de vooroverleden partner en volle eigendom van het deel van de vooroverleden partner in de gemeenschap Geen erfgerechtigde bloedverwanten: volle eigendom van de volledige nalatenschap Vruchtgebruik of recht op huur van de gezinswoning en vruchtgebruik van de inboedel Een feitelijk samenwonende partner heeft geen wettelijk erfrecht. Indien er dus niets wordt voorzien, bijvoorbeeld in een testament, dan erft de feitelijk samenwonende partner niets. Van deze wettelijke devolutie kan worden afgeweken via testament (zie verder). Hierbij is wel rekening te houden met de reserve - of voorbehouden erfrecht - van bepaalde erfgenamen (zie verder). Indien u goederen heeft in het buitenland, kan ook het buitenlands erfrecht relevant zijn. Indien u een andere nationaliteit hebt, kunt u ook vrijwillig opteren voor de toepassing van het erfrecht van uw nationaliteit op uw nalatenschap. De PCS afdeling van EY functioneert binnen de globale geïntegreerde structuur van EY en is zodoende prima geplaatst om advies te verlenen in dergelijke grensoverschrijdende situaties. Wanneer is de Vlaamse erfbelasting van toepassing? Erfbelasting is een verzamelterm voor het successierecht en het recht van overgang. Het successierecht wordt geheven in geval van overlijden van een rijksinwoner. Een rijksinwoner is een persoon met domicilie of de zetel van vermogen in België. Met domicilie wordt verwezen naar het centrum van het familiale en sociale leven van de overledene. De zetel van vermogen duidt op de plaats van waaruit de overledene zijn vermogen beheerde. Successierecht is verschuldigd op het wereldwijde vermogen van de overledene. Het recht van overgang wordt geheven in geval van overlijden van een niet-rijksinwoner die onroerend goed aanhield gelegen in België. Dit recht wordt geheven op de waarde van de onroerende goederen gelegen in België. Erfbelasting is een bevoegdheid van de Gewesten. Bij het overlijden van een rijksinwoner is het Gewest bevoegd waar de overledene zijn fiscale woonplaats het langst had gedurende de 5 jaren voorafgaand aan diens overlijden. Voorbeeld: een rijksinwoner woonde in een periode van 5 jaar vóór diens overlijden 2 jaar in Brussel en 3 jaar in Vlaanderen. In dergelijke situatie zal het Vlaams Gewest bevoegd zijn. Bij het overlijden van een niet-rijksinwoner is het Gewest bevoegd waar de onroerende goederen zijn gelegen. Indien er meerdere onroerende goederen zijn in meerdere gewesten, is het Gewest bevoegd waar het deel van de onroerende goederen is gelegen die samen het hoogste kadastraal inkomen hebben. Hiernaast dient tevens rekening te worden gehouden met buitenlandse erfbelasting, indien er buitenlandse aanknopingspunten zijn (bijvoorbeeld: de erflater had een andere nationaliteit, bepaalde goederen van de nalatenschap zijn gelegen in het buitenland of bepaalde erfgenamen wonen in het buitenland). Dit kan in bepaalde situaties zelfs aanleiding geven tot dubbele belasting. 7

8 Tarieven Vlaamse erfbelasting Nadat duidelijk is wie wat krijgt, en welke instantie bevoegd is erfbelasting te heffen, kan de erfbelasting worden berekend. De algemene tarieven in het Vlaams Gewest verschillen naargelang de verwantschap tussen de overledene en de erfgenaam en kunnen schematisch als volgt worden weergegeven: Voor echtgenoten, wettelijk samenwonenden, feitelijk samenwonenden voor meer dan 1 jaar en in rechte lijn (afstammelingen en ascendenten): Vanaf Tot en met Tarief 0, % , % % Bovenstaande tarieven worden toegepast per erfgenaam, en apart op de onroerende en roerende goederen. Voor broers en zusters: Vanaf Tot en met Tarief 0, % , % ,01 65% Bovenstaande tarieven worden toegepast per erfgenaam. Voor anderen: Vanaf Tot en met Tarief 0, % , % ,01 65% Vrijstellingen en verlaagde tarieven In afwijking van voorgaande algemene tarieven inzake de erfbelasting bestaan belangrijke vrijstellingen en verlaagde tarieven. De belangrijkste vrijstellingen die in het Vlaamse Gewest werden voorzien hebben betrekking op: Het aandeel dat de langstlevende echtgenoot of samenwonende (wettelijk samenwonend of 3 jaar feitelijk samenwonend) erft in de gezinswoning Deze vrijstelling geldt niet voor een partner die bloedverwant is in rechte lijn Maatschappelijke rechten in een vennootschap door de Vlaamse regering erkend in het kader van de financiering en realisatie van serviceflatgebouwen of woningcomplexen met dienstverlening Onbebouwde onroerende goederen gelegen in het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) Onroerende goederen die te beschouwen zijn als bos (volgens het bosdecreet) De belangrijkste verlaagde tarieven in het Vlaamse Gewest zijn de volgende: Vermindering tot 8,5% in geval van legaten aan sommige publieke en private organisaties (Gewesten, Gemeenschappen, Gemeenschapscommissies, een lidstaat van de EER, VZW s, ziekenfondsen, beroepsverenigingen, private stichtingen, stichting van openbaar nut e.d.) Vermindering tot 3% (verkrijging in rechte lijn, tussen echtgenoten/samenwonenden) of 7% (verkrijging tussen andere personen) voor overdracht van familiale ondernemingen of vennootschappen hiervoor verwijzen wij naar onze brochure Overdracht van een familiebedrijf via schenking of erfenis 8

9 9

10 Deel 2: Enkele planningsmogelijkheden Vooraf: de reserve Nadat geanalyseerd werd welke erfgenaam wat zou krijgen onder de huidige omstandigheden, zonder verdere planning, en hoeveel erfbelasting er verschuldigd zou zijn, kan desgewenst overgegaan worden tot een vermogens- en successieplanning. Bij een planning is er wel steeds rekening te houden met de reserve of het voorbehouden erfdeel van bepaalde erfgenamen. Dit is het minimaal aandeel in de nalatenschap gegarandeerd door de wet aan bepaalde wettelijke erfgenamen, namelijk: Afstammelingen van de overledene Bij gebreke aan afstammelingen, de overlevende ascendenten (ouders, grootouders, enz.) Deze reserve van de ascendenten kan evenwel worden ontnomen in het voordeel van de overlevende echtgenoot of van de wettelijk samenwonende partner. De overlevende echtgenoot De voorbehouden erfdelen worden berekend op basis van de zogenaamde fictieve massa (dit zijn de goederen van de nalatenschap en de goederen die de overledene heeft weggeschonken tijdens leven). De voorbehouden erfdelen kunnen schematisch worden weergegeven als volgt: Afstammelingen Ascendenten (ouders, grootouders, enz.) Echtgenoot/ Echtgenote 1 kind: 1/2de van de fictieve massa 2 kinderen: 2/3de van de fictieve massa 3(+) kinderen: 3/4de van de fictieve massa ¼de van de fictieve massa in beide lijnen Abstracte reserve: 1/2de van de fictieve massa in vruchtgebruik Concrete reserve: minstens het vruchtgebruik van de gezinswoning en huisraad Wettelijk of feitelijk samenwonende partners of bloedverwanten in de zijlijn hebben geen reserve. Zij kunnen dus onterfd worden. Bij schending van de reserve bestaat de mogelijkheid tot (gedeeltelijke) inkorting voor de erfgenaam die tekort wordt gedaan. Dit is een vermindering van de eerder gedane schenkingen of bepalingen in een testament ten belope van het aandeel dat de reserve schendt. 10

11 Schenking van roerende goederen In het kader van uw vermogens- en successieplanning kunt u ervoor opteren om bepaalde van uw goederen tijdens uw leven over te dragen aan uw nakomelingen of aan andere personen. Dergelijke schenkingen kunnen betrekking hebben op uw onroerende goederen (huizen, appartementen, gronden e.d.) of op uw roerende goederen (schilderijen, gelden, beleggingsportefeuilles e.d.). In deze brochure wordt enkel de schenking van roerende goederen behandeld. De PCS afdeling van EY kan u uiteraard ook bijstaan bij uw onroerende planning. Aan een schenking kunnen bepaalde modaliteiten (voorwaarden) worden verbonden, die de schenker toelaat om zich ook nog na de schenking te voorzien van inkomsten en om een zekere controle voor te behouden over de geschonken goederen. Deze thema s komen verder in deze brochure aan bod. Schenking voor een notaris In principe moet elke schenkingsakte worden verleden voor de notaris. Men kan een schenking van roerende goederen laten vastleggen bij een Belgisch notaris, of bij een notaris in het buitenland (bijvoorbeeld in Nederland). Het voordeel van een schenking bij een notaris is dat het een formele akte betreft. Hieraan kunnen ook bepaalde voorwaarden worden gekoppeld, die bij andere schenkingsvormen (zie verder) niet mogelijk zijn. Een schenking voor een Belgisch notaris zal door de notaris ter registratie worden aangeboden. Dit impliceert dat steeds schenkbelasting zal worden geheven. De schenkbelasting voor roerende goederen bedraagt 3% voor schenkingen in de rechte lijn en tussen partners en 7% voor schenkingen aan alle andere personen. Er is een vrijstelling van schenkbelasting voor schenkingen van familiale ondernemingen en vennootschappen. Voor verdere informatie hieromtrent kan worden verwezen naar onze brochure inzake Overdracht van een familiebedrijf via schenking of erfenis. Een schenking voor een notaris in het buitenland (bijvoorbeeld Nederland) is niet verplicht te registreren in België. Indien deze schenking niet wordt geregistreerd in België, zal er geen Belgische schenkbelasting worden geheven, maar zal er over de geschonken goederen alsnog erfbelasting worden geheven indien de schenker komt te overlijden binnen een periode van 3 jaar na de schenking. Voor schenkingen van familiale ondernemingen en vennootschappen bedraagt deze periode 7 jaar. Het is mogelijk om zich te verzekeren tegen het risico dat de schenker komt te overlijden binnen een periode van 3 of 7 jaar en dat alsnog erfbelasting moet worden betaald over de geschonken goederen. Handgift Een handgift is een schenking van hand tot hand. Deze voltrekt zich door de overdracht van bepaalde goederen (bijvoorbeeld een schilderij) door de schenker - met de intentie te schenken - aan de begiftigde, die aanvaardt. Een dergelijke schenking kan achteraf worden bevestigd in een zogenaamd pacte adjoint of een bewijs van handgift. Hierin kunnen dan ook bepaalde voorwaarden van de handgift worden bevestigd. Deze documentatie dient zeer nauwkeurig te worden opgesteld. De PCS afdeling van EY kan u hierin bijstaan. Het bewijs van handgift dient niet te worden geregistreerd in België. Indien het ter registratie wordt aangeboden zal er schenkbelasting worden geheven (zie hiervoor). Indien het niet ter registratie wordt aangeboden in België, dan zal er geen Belgische schenkbelasting worden geheven, maar zal er over de geschonken goederen alsnog erfbelasting worden geheven indien de schenker komt te overlijden binnen een periode van 3 jaar na de schenking. Bankgift Een zogenaamde bankgift wordt voltrokken door een loutere overschrijving van een rekening op naam van de schenker - met intentie om te schenken - naar een rekening op naam van de begiftigde, die aanvaardt. Hierbij is het heel belangrijk om geen mededeling te vermelden bij de overschrijving en om de documentatie hierbij - onder meer het bewijs van een bankgiftnauwkeurig op te stellen. De PCS afdeling van EY kan u hierin bijstaan. Het bewijs van een bankgift dient niet te worden geregistreerd in België. Indien het ter registratie wordt aangeboden, zal er schenkbelasting worden geheven (zie hiervoor). Indien het bewijs niet ter registratie wordt aangeboden in België, zal er geen Belgische schenkbelasting worden geheven, maar zal er over de geschonken goederen alsnog erfbelasting worden geheven indien de schenker komt te overlijden binnen een periode van 3 jaar na de schenking. 11

12 Modaliteiten van de schenking In België geldt het principe gegeven is gegeven, zodat een schenker niet zomaar kan terugkomen op een gedane schenking. Een schenking dient dus doordacht te gebeuren. Schenkingen tussen echtgenoten buiten huwelijkscontract zijn wel herroepelijk. Aan een schenking kunnen wel verschillende modaliteiten (voorwaarden) worden verbonden, afhankelijk van welke vorm van schenking het betreft (zie hierboven). Hierdoor kunt u zich als schenker blijven verzekeren van een inkomen van de geschonken goederen, of van een voorbehoud van een zekere controle. Hieronder vindt u een overzicht van de meest voorkomende schenkingsmodaliteiten: Schenking als voorschot op erfdeel of buiten erfdeel: Is de begiftigde één van uw erfgenamen, dan kan u als schenker bepalen of hij de schenking als voorschot op zijn erfdeel krijgt, of extra, bovenop zijn erfdeel. Hierbij dient wel rekening te worden gehouden met de reserve van de andere erfgenamen (zie hiervoor). Voorbehoud van vruchtgebruik: U kunt zich als schenker het vruchtgebruik van de geschonken goederen voorbehouden. Op die manier behoudt u het recht om de geschonken goederen te gebruiken en de vruchten (inkomsten) ervan te verkrijgen. Last van lijfrente: U kunt als schenker ook de begiftigden opleggen om u een bepaalde (lijf)rente te betalen. Vervreemdingsverbod: Onder bepaalde omstandigheden kunt u de begiftigde tijdens uw leven verbieden om de geschonken goederen te vervreemden, behoudens uw toestemming. Verbod tot inbreng in de huwelijksgemeenschap: U kunt de begiftigde ook verbieden om de geschonken goederen in te brengen in een huwelijksgemeenschap of enige andere gemeenschap tussen partners, dit ter bescherming van het familiale patrimonium. Beding van terugkeer bij vooroverlijden van de begiftigde: U kunt bepalen dat bij vooroverlijden van de begiftigde de geschonken goederen naar u als schenker terugkeren, of enkel bij kinderloos vooroverlijden van de begiftigde. Restschenking (fideicommis de residuo): U kunt als schenker ook bepalen dat bij overlijden van de oorspronkelijke begiftigde (bijvoorbeeld een kind), wat rest van de schenking zal toekomen aan een tweede begiftigde (bijvoorbeeld een kleinkind). Voor verdere informatie omtrent deze of andere schenkingsmodaliteiten kunt u contact opnemen met de PCS afdeling van EY. Verder in deze brochure zijn ook nog enkele planningstechnieken opgenomen die toelaten een zekere controle te behouden over het geschonken vermogen. 12

13 Controlevehikels De Burgerlijke Maatschap De burgerlijke maatschap is een rechtsfiguur die in België frequent wordt gebruikt om de controle te organiseren over vermogensbestanddelen die in onverdeeldheid worden gehouden door verschillende deelgenoten. De burgerlijke maatschap heeft geen rechtspersoonlijkheid en heeft een burgerlijk doel, zoals het behoud en het beheer van een familiaal vermogen. Hieronder wordt een sterk vereenvoudigd stappenplan weergegeven aan de hand van een typevoorbeeld: Stap 1. De voorgenomen schenkers bijvoorbeeld de ouders richten een burgerlijke maatschap op. De ouders brengen bepaalde roerende activabestanddelen (het familiaal vermogen, bijvoorbeeld geld, kunst, aandelen of een beleggingsportefeuille) in de burgerlijke maatschap in. Zij krijgen in ruil voor deze inbrengen delen van de burgerlijke maatschap. De oprichting van de burgerlijke maatschap en de inbreng kan onderhands gebeuren. De familie hoeft daarvoor dus niet naar de notaris. Wel is het belangrijk om de statuten van de burgerlijke maatschap nauwgezet geheel op maat van de familie op te stellen. De PCS afdeling van EY heeft hierin een grote expertise opgebouwd en kan u hierin bijstaan. Klassiek worden de schenkers benoemd als zaakvoerders van de burgerlijke maatschap, en de kinderen als opvolgende zaakvoerders, voor de periode na het overlijden van de ouders. De zaakvoerders beheren hierdoor het vermogen van de burgerlijke maatschap (het familiaal vermogen). Stap 2. De ouders schenken vervolgens de delen van de burgerlijke maatschap aan de begiftigden, bijvoorbeeld de kinderen. Ze houden zich hierbij het vruchtgebruik voor. Hierdoor zullen de ouders ook na de schenking recht hebben op de vruchten (inkomsten) van de burgerlijke maatschap. Ze zullen als vruchtgebruikers ook kunnen stemmen op de algemene vergadering van de burgerlijke maatschap. De schenking van de delen aan de kinderen kan plaatsvinden met schenkbelasting tegen een tarief van 3%, of zonder schenkbelasting, maar dan zal er nog erfbelasting verschuldigd zijn indien de schenker(s) overlijdt/overlijden binnen een periode van 3 jaar na de schenking. Indien aandelen van een familiaal bedrijf worden ondergebracht in een burgerlijke maatschap en vervolgens een schenking plaatsvindt, dan geldt een speciale fiscale regeling (zie hierboven). Door gebruik te maken van de burgerlijke maatschap, kan men dus reeds vermogensbestanddelen overdragen bij leven, en hierover toch nog een zekere controle behouden. De burgerlijke maatschap is een zeer soepele structuur die men perfect kan invullen en organiseren volgens zijn eigen specifieke behoeften. Bovendien biedt ze het voordeel van discretie. De burgerlijke maatschap is onder bepaalde voorwaarden fiscaal transparant waardoor de opbrengsten belastbaar zijn bij de deelgenoten die over delen in vruchtgebruik of in volle eigendom beschikken. De belastingheffing vindt dus plaats alsof er geen burgerlijke maatschap zou bestaan en dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld een vennootschap (BVBA, NV, ) waar dat uiteraard wel het geval is. Schenkers: delen in vruchtgebruik Begiftigden: delen in blote eigendom Vruchten van de BM (inkomsten) komen toe aan de schenkers Burgerlijke maatschap (BM) Zaakvoerders van de BM (de schenkers) beheren het onderliggend vermogen van de BM Effectenportefeuille Kunst... Familiale vennootschap 13

14 De Nederlandse Stichting Administratiekantoor Een Nederlandse stichting administratiekantoor (kortweg: STAK ) is een stichting met als doel het certificeren en het beheren van vermogensbestanddelen. Een Nederlandse STAK wordt opgericht middels een authentieke akte verleden door een Nederlandse notaris. Een Nederlandse STAK dient over een maatschappelijke zetel in Nederland te beschikken. Schenkers: certificaten in vruchtgebruik Begiftigden: certificaten in blote eigendom De Private Stichting Een private stichting (verder: Stichting ) is een vehikel waarbij een vermogen wordt afgezonderd ter verwezenlijking van een bepaald belangeloos doel zoals omschreven in de statuten van de Stichting. We denken hierbij bijvoorbeeld aan het bijeenhouden van een kunstcollectie of het voorzien in het levensonderhoud van een gehandicapt kind. Een Stichting wordt opgericht bij authentieke akte verleden voor een notaris. Een Stichting heeft rechtspersoonlijkheid. De schenkbelasting voor een overdracht van vermogen aan een Stichting bedraagt 5,5%, de erfbelasting 8,5%. Vruchten (inkomsten) komen toe aan de schenkers Stichting Administratie kantoor (STAK) Familiale vennootschap Bestuur (onder meer de schenkers) beheren het onderliggend vermogen van de STAK Een Stichting mag geen voordelen verschaffen aan haar oprichters of bestuurders. Uitkeringen aan derden door een Stichting moeten kaderen binnen het belangeloos doel van de Stichting. De Stichting is in principe onderworpen aan de rechtspersonenbelasting. Er is voorts jaarlijks een taks ter vergoeding van de successierechten van 0,17% op het vermogen van de Stichting verschuldigd. De Stichting komt ten einde als het belangeloos doel is verwezenlijkt. Een STAK wordt voornamelijk gebruikt voor het certificeren van aandelen. Bij het certificeren vindt er een overdracht van vermogensbestanddelen plaats aan de STAK in ruil voor certificaten. Door het certificeren wordt het zeggenschap over het vermogen en het recht op de opbrengsten van het vermogen gesplitst. Het zeggenschap komt toe aan het bestuur van de STAK. De houders van de certificaten hebben recht op de opbrengsten van het vermogen. Eenvoudig voorgesteld zullen de voorgenomen schenkers bijvoorbeeld de ouders hun aandelen overdragen aan de STAK, en krijgen ze in ruil hiervoor certificaten. Deze certificaten zullen ze vervolgens schenken aan de begiftigden bijvoorbeeld de kinderen met voorbehoud van vruchtgebruik. Op die manier kunnen de ouders reeds vermogensbestanddelen overdragen aan hun kinderen en hierover toch een zekere controle en de opbrengsten ervan behouden. 14

15 Het testament Een testament is een akte waarbij de erflater voor de tijd dat hij niet meer in leven zal zijn over zijn goederen beschikt. Een voordeel van een testament is dat men het kan herroepen, en dat men het dus kan aanpassen naargelang de familiale en financiële behoeften veranderen. Indien een erfgenaam bepaalde goederen verkrijgt via testament, dan is er erfbelasting over verschuldigd. In bepaalde gevallen zal deze erfgenaam echter kunnen genieten van vrijstellingen of verlaagde tarieven. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de vrijstelling van erfbelasting voor het aandeel van de gezinswoning dat aan de langstlevende partner toekomt, of het verlaagd tarief voor vererving van familiale ondernemingen of vennootschappen. Vaak is ook een verdere optimalisatie mogelijk via testament. Enkele vaak voorkomende testamentaire technieken zijn de volgende: Divide et impera: bij deze techniek wordt de nalatenschap gespreid over zoveel mogelijk erfgenamen, bijvoorbeeld over de kinderen, maar ook over de kleinkinderen. Hierbij begunstigt u veel erfgenamen. Dit zal tevens leiden tot een vermindering van de erfbelasting als gevolg van de progressieve tariefstructuur in de erfbelasting. Het is echter enkel nuttig in rechte lijn en voor broers en zussen. Duolegaat: dit is een legaat aan het goede doel, onder last om alle erfbelasting te betalen, ook deze die de andere erfgenamen moeten betalen. Dit is vooral nuttig bij vererving naar verdere familieleden of naar vreemden, vermits de tarieven van erfbelasting dan heel hoog zijn. Doordat het goede doel kan genieten van een lager tarief en alle successierechten betaalt, zal er finaal meer overblijven voor de andere erfgenamen. Hiernaast begunstigt u ook een goed doel. 15

16 EY Assurance Tax Transactions Advisory Over EY EY is wereldwijd toonaangevend op het gebied van audit, tax, transacties en advisory-diensten. Met de inzichten en de kwaliteitsvolle diensten die wij bieden, dragen wij bij aan het versterken van het vertrouwen in de kapitaalmarkten en economieën overal ter wereld. Wij leiden toonaangevende managers op, die door samen te werken onze beloften aan al onze stakeholders waarmaken. Daarmee spelen wij een cruciale rol bij het creëren van een beter werkende wereld voor onze medewerkers, onze cliënten en de maatschappij. De aanduiding EY verwijst naar de wereldwijde organisatie en mogelijk naar een of meer lidfirma s van Ernst & Young Global Limited, die elk een afzonderlijke rechtspersoon zijn. EYG is een UK company limited by guarantee en verleent zelf geen diensten aan cliënten. Contacteer ons Wenst u meer informatie over het opzetten van een vermogens- en successieplanning? Neem dan gerust contact op met de medewerkers van de afdeling Private Client Services. Wouter Coppens wouter.coppens@be.ey.com +32 (0) Laurent Stas laurent.stas@be.ey.com +32 (0) Anouck Biesmans anouck.biesmans@be.ey.com +32 (0) Voor meer informatie over onze organisatie, kijk op ey.com EYGM Limited. All Rights Reserved. ey.com/be