Visie op macrodoelmatigheid en VHG-initiatief groene Hot-spots

Transcriptie

1 Samenwerken aan goed Groen Onderwijs: Visie op macrodoelmatigheid en VHG-initiatief groene Hot-spots De instroom van geschoolde medewerkers in de hoveniers- en groenvoorzienerssector komt veelal vanuit het groene AOC onderwijs. De banden tussen VHG (de branchevereniging in het groen met in totaal aangesloten leden) en de meeste AOC s zijn redelijk goed. Op veel plaatsen is er een goede samenwerking met de AOC s. Er staat echter veel te gebeuren in het groene onderwijs. De AOC s vallen inmiddels onder het ministerie van OCW, AOC s kampen met krimp van het aantal leerlingen en de financiële positie van een aantal AOC s is zorgelijk. Dit veroorzaakt de volgende dynamiek: Fusies: om het hoofd boven water te houden zullen AOC s moeten gaan fuseren; Sluiting van locaties: bijvoorbeeld de locatie Apeldoorn van Helicon; Visie van het ministerie op de AOC s: deze scholen hebben een speciale status. Dit uit zich in een monopolie op groen opleidingen en de unieke combinatie VMBO-MBO. Vraag is hoe de situatie er over een jaar uitziet. Twee scenario s zijn hierin te bedenken: 1. Verdergaande fusie van AOC s, waarbij er door scholen keuzes gemaakt worden over onderwijslocaties, samenvoegen van opleidingen of het staken van opleidingen. Besluiten hierover zullen gemaakt worden op basis van belangenafwegingen binnen die organisaties. Deze afwegingen zullen niet altijd overeen komen met de belangen die de hoveniers- en groenvoorzieningsbranche heeft. 2. Overname van activiteiten door ROC s. Groen opleidingen krijgen hierin een ondergeschikte positie en het risico bestaat dat de branche minder bij het onderwijs betrokken wordt. De Onderwijsinspectie heeft onlangs in een rapport geconcludeerd, dat de situatie bij veel AOC s te wensen over laat. Dit rapport is door de ministers van OCW naar de Tweede Kamer gestuurd met de mededeling, dat de AOC bestuurders nu aan zet zijn. Komend jaar moeten zij met adequate oplossingen komen. Huidige situatie Op onderwijsgebied heeft VHG in de afgelopen jaren diverse activiteiten ontplooid, namelijk: Excellente scholen- excellente leerbedrijven: rondom een MBO-vestiging wordt een cluster van bedrijven verzameld waarbij samen onderwijs vormgegeven wordt. Dit gebeurt onder leiding van een projectleider, die wordt gefinancierd en aangestuurd vanuit VHG. Deze inzet is belangrijk voor de voortgang en het slagen van het project. De kwaliteit van het project staat of valt met betrokkenheid en commitment vanuit de bedrijven maar zeker vanuit de school. Als er commitment is vanuit alle partijen, heeft het een grote toegevoegde waarde voor het onderwijs. Verleiden tot het kiezen voor groen MBO: rondom een VMBO groen school wordt een cluster bedrijven georganiseerd om lessen betekenisvolle inhoud te geven en zo de doorstroming te bevorderen. Ook hier geldt dat betrokkenheid van alle partijen cruciaal is. Helaas blijkt, dat binnen het groene VMBO het thema Doorstroom niet urgent is. Binnen de lopende projecten is de ervaring, dat samenwerking op dit punt moeizaam op gang komt. Er zijn echter ook scholen waar er door alle partijen goed samengewerkt wordt en dit levert daadwerkelijk een verhoging van de doorstroom op. Financiering van dit project liep, op aanvraag van VHG, afgelopen jaar via het Aequor fonds. Pagina 1 van 5

2 Associate degree: in samenwerking met hogeschool Van Hall Larenstein is een pilot gestart voor een associate degree op HBO-niveau. Eerder is voor een soortgelijke opleiding samengewerkt met Aeres Hogeschool. Kenniscentrum Natuur- & Leefomgeving: het doel van dit kenniscentrum is innovatieve projecten met studenten vanuit het MBO en het HBO op het gebied van groen en leefomgeving uit te voeren. De opgedane kennis wordt opgenomen in het curriculum. VHG levert een lid aan de stuurgroep van de kenniscentrum. VHG Branche opleiding: de opleiding voor werkenden en zij-instromers. Een aantal AOC s heeft een licentie om deze opleiding in de regio te kunnen verzorgen. Deze opleiding is aan een upgrade toe, met name op het gebied van lesinhoud en examinering. Deze opleiding is groeiende en telt ruim 450 leerlingen. Hot-spot: in het kader van het Groenpact ontwikkelt VHG in samenwerking met Wellant Houten een zogenoemde Hot-spot. Een Hot-spot is een locatie, die in de regio een spilfunctie heeft voor het groene onderwijs. In Houten komen op dit moment de volgende programma lijnen bij elkaar: o VHG Brancheopleiding, een stevige locatie met rond de 80 deelnemers o het project excellente leerbedrijven-excellente scholen voor MBO o het project verleiden tot kiezen voor groen MBO, een programma om meer leerlingen door te laten stromen van het groene VMBO naar het groene MBO. o diverse andere activiteiten tussen onderwijs en bedrijfsleven. Studieclubs, banenmarkten en onderzoek voor groenbedrijven door studenten. Hot-spot VHG vindt, dat goed groen onderwijs gebaat is bij een concentratie van opleidingslocaties waar expertise aanwezig is, de gehele beroepskolom wordt bediend en een nauwe band met het regionale bedrijfsleven is. Een dergelijke opleidingslocatie dient een stevig aantal leerlingen te hebben. Dit standpunt sluit aan bij de Hot-spot, zoals die op dit moment wordt geïnitieerd bij Wellant Houten. Bovendien sluit deze visie ook aan op de ontwikkelingen in het AOC onderwijs van dit moment. Op basis van het rapport van de Onderwijsinspectie en de Kamerbrief van de ministers zal er overgegaan worden tot verdergaande samenwerkingen en concentratie van opleidingen. VHG juicht dit toe. VHG wil de lopende onderwijsinitiatieven daarom uitbreiden en op basis van cijfers en gesprekken met onderwijspartners komen tot een aantal Hot-spots voor groenprofessionals in Nederland. Criteria voor de Hot-spot zijn: Een locatie met een behoorlijke omvang met in ieder geval de MBO-opleiding groene ruimte op de niveaus 2 tot en met 4. De opleidingsmogelijkheden BOL en BBL moeten aanwezig zijn. Op de niveaus 3 en 4 BOL-opleiding moet het project excellente scholen draaien of de bereidheid zijn om dat te gaan draaien; Een goede link met het regionale groene VMBO op locatie of een samenwerking met andere locaties. Het voorstel is om aan de Hot-spot drie regionale VMBO opleidingen te koppelen. Dit gebeurt alleen na duidelijk commitment vanuit de directie en de mogelijkheid om het project te beëindigen als afspraken vanuit de scholen niet nagekomen worden. Bij voorkeur een vestiging waar VHG Branche opleiding draait. Dit dient wel in samenhang met de huidige licentiescholen bekeken te worden om te voorkomen dat er op het gebied van macro doelmatigheid knelpunten gaan ontstaan. Een samenwerking met en gedragenheid bij VHG in de regio, bijvoorbeeld gastheer zijn voor regiotournee, studieclubs of andere bijeenkomsten. Pagina 2 van 5

3 Deze definitie kan op basis van ervaringen nog aangepast worden. De Hot-spot Houten is een pilot die uitgevoerd wordt door VHG en Wellant Houten. Ervaringen, die hier opgedaan worden, zullen meegenomen worden naar andere regio s. Commitment Om een Hot-spot succesvol te laten zijn, is als eerste commitment op het niveau van de directie cq. college van bestuur noodzakelijk. Vanuit de directie moeten de voorwaarden geschapen worden om een goede samenwerking tot stand te brengen. Het gaat hierbij om beschikbaarheid van uren en een duidelijk gedragen commitment. Ook moet de visie dat goed groen onderwijs staat of valt met een concentratie van opleidingen gedragen worden. Op teamleidersniveau moet er commitment zijn om met name de samenwerking op het gebied van excellente MBO scholen aan te gaan en daadwerkelijk te investeren in de samenwerking met het regionaal bedrijfsleven. Vanuit het regionaal bedrijfsleven dient er commitment te zijn om een dergelijke samenwerking aan te gaan. De ervaring leert dat dit geen probleem zal zijn. Voor de gesprekken met onderwijsinstellingen wordt er een Checklist met criteria opgesteld, waaraan onderwijsinstellingen moeten voldoen om in aanmerking te komen voor het opstarten van een Hot-spot. Deze zal leidend zijn. Het definitief toekennen van een predicaat Hot-spot met bijgaande investeringen vanuit VHG gebeurt door de stuurgroep waarvoor VHG het initiatief zal nemen. Ook voor deelnemende bedrijven zullen criteria worden opgesteld en zij zullen gevraagd worden zich aan deze criteria te conformeren. Als alle partijen akkoord gaan met het opstarten van een Hot-spot en hiervoor meerjarig commitment wordt afgegeven, zullen de gemaakte afspraken vastgelegd worden. De samenwerking geldt in principe voor meerdere jaren, maar bevat de mogelijkheid om in het geval de projectdoelen niet gehaald worden de samenwerking te beëindigen. Visie VHG op concentratie Als bijlage bij dit paper is een overzicht gevoegd van het aantal leerlingen per AOC. Deze cijfers gaan over het aantal leerlingen die een opleiding in de hoveniers- en groenvoorzienersbranche volgen op de niveaus 2 tot en met 4. Deze cijfers zijn niet absoluut, omdat er met name in de niveau 4 opleiding veel vervuiling is. Hier zitten bijvoorbeeld ook leerlingen in, die een opleiding bos- en natuurbeheer, groen en recreatie, waterbeheer of groen-grond-infra volgen. VHG vindt, dat voor een Hot-spot een kritische massa van minstens 100 MBO leerlingen noodzakelijk is. Daarnaast dienen eventuele toekomstige Hot-spots verdeeld te zijn over Nederland en bij voorkeur aan te sluiten bij de VHG-regio s in Nederland. Hoeveel Hot-spots VHG wil initiëren hangt af van het overleg met alle stakeholders én met de ervaringen die VHG met de Hot-spot in Houten opdoet. Hierover moet later duidelijkheid over komen. Kosten De kosten van een Hot-spot voor het bedrijfsleven zijn onder te verdelen in de volgende posten: kosten projectleiding vanuit VHG; projectleiding voor het MBO project en de VMBO projecten op de locaties. De kosten voor projectcoördinatie zullen gedragen worden door de sociale partners in de hoveniers- en groenvoorzienerssector vanuit het fonds Colland arbeidsmarkt. Uitgangspunt hierbij is, dat er sprake is van een toenemende regionale verantwoordelijkheid en eigen inzet en een afnemende projectondersteuning vanuit VHG. Tot hoever de projectondersteuning af kan nemen, moet blijken. De ervaring tot nu toe leert dat samenwerking onderwijs-bedrijfsleven gebaat is bij externe projectleiding. De uren inzet van bedrijven is onderdeel van het door de bedrijven afgegeven commitment. Onderdeel van het project is wel, dat bedrijven daadwerkelijk onderdelen van het curriculum gaan onderwijzen. Pagina 3 van 5

4 Hier zal een passende regeling voor gevonden moeten worden. In het schooljaar zullen de eerste onderdelen uit het curriculum bij Wellant Houten door bedrijven verzorgd gaan worden. De ervaringen die we hier opdoen zullen meegenomen worden in de verdere projecten. Vervolg Het vormen van de Hot-spots vraagt tijd en kan niet op korte termijn gerealiseerd worden. De samenwerking met Wellant Houten is er één die lang voor het ontstaan van de Hot-spot is ontstaan en geleidelijk is geëvolueerd tot de huidige situatie. De intensieve samenwerking in het MBO project excellente scholen-excellente leerbedrijven heeft een vliegwielwerking gehad, waardoor de samenwerking niet langer meer vrijblijvend was en deze door de gemaakte afspraken en de inzet van een extern projectleider is geïntensiveerd. Op basis van deze goede ervaringen wil VHG een drie-jarig traject uitzetten om te komen tot intensivering van de samenwerking met meerdere AOC s door middel van de Hot-spots. Schooljaar : Continuering projecten doorstroom groen VMBO - MBO. Hierbij wordt er wel een duidelijke keuze gemaakt. Van niet-kansrijke samenwerkingen wordt afscheid genomen. Voorafgaand aan het schooljaar zullen schriftelijke afspraken met doelstellingen gemaakt worden tussen directie VMBO school en VHG. Maximum aantal projecten: 10. Continuering en uitbreiding projecten Excellente Scholen Excellente Bedrijven. Op dit moment draaien er zes projecten in het land. Ook hier zullen schriftelijke afspraken met doelstellingen gemaakt worden. Uitbreiding van het aantal projecten naar maximaal 8. Continuering pilot Hot-spot Houten, waaronder drie VMBO- en 1 MBO project vallen. Voorsorteren op uitbreiding aantal Hot-spots naar drie (inclusief Houten) in het schooljaar Dit voorsorteren zal bestaan uit gesprekken met geïnteresseerde AOC s én het realiseren van een afsprakenkader Hot-spot op basis van ervaringen met Wellant Houten. Schooljaar : Continuering VMBO doorstroomprojecten, waarbij opgemerkt wordt dat een aanzienlijk deel van deze projecten binnen de drie te realiseren Hot-spots liggen. Aandachtspunt is hoeveel ondersteuning de bestaande projecten nodig hebben en ingezet wordt op nieuwe projecten. Continuering lopende MBO projecten, waarbij ook opgemerkt wordt dat twee van de lopende projecten ondergebracht gaan worden in een Hot-spot. Opstart twee Hot-spots en continuering Hot-spot Houten. Voorsorteren op uitbreiding met nog twee Hot-spots. Schooljaar : De VMBO-projecten draaien binnen de scope van de diverse Hot-spots. Afbouw van de MBO projecten die niet onder de scope van de Hot-spot vallen. Opstart twee Hot-spots en continuering van de drie reeds bestaande Hot-spots. Evaluatie samenwerkingsprogramma s en Hot-spots en opmaken toekomstvisie. Realisatie Het gehele programma zal uitgevoerd worden door VHG. Voor de realisatie van de projecten op de diverse VMBO en MBO locaties zullen externe coördinatoren worden gezocht. Stuurgroep Om het gehele project te monitoren en te bewaken zal er een stuurgroep gevormd worden bestaande uit VHG-leden, sociale partners in het hoveniers- en groenvoorzienersbedrijf en een vertegenwoordiger van VHG Branche opleiding. Pagina 4 van 5

5 Adviesgroep Voor draagvlak en ontwikkelen van het gehele concept zal er een adviesgroep gevormd worden. Deze zal bestaan uit vertegenwoordigers vanuit het bedrijfsleven, het groene onderwijs en kan aangevuld worden met andere stakeholders en externe specialisten. Pagina 5 van 5