Kanker van de eierstokken
|
|
- Erika Boer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Kanker van de eierstokken Ovariumcarcinoom Deze informatiebrochure is bestemd voor vrouwen met eierstokkanker en hun omgeving. We geven u een antwoord op volgende vragen: Wat is eierstokkanker? Wat zijn de mogelijke klachten bij eierstokkanker? Bij wie komt eierstokkanker voor? De vrouwelijke geslachtsorganen Kan eierstokkanker uitzaaien naar andere delen van het lichaam? Het belang van een goede diagnosestelling Welke onderzoeken moet u mogelijk ondergaan? Welke behandelingen kan u verwachten? Emotionele reactie op de diagnose De brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over eierstokkanker. We willen u via deze weg belangrijke, juiste en algemene informatie geven over uw ziekte. Het team van gynaecologie staat steeds voor u klaar. Ook uw huisarts speelt een belangrijke rol, hij kan u ook verder informatie geven over uw ziekte. Blijf niet met uw vragen zitten stel ze gerust! -1-
2 Wat is eierstokkanker? Ons lichaam is opgebouwd uit miljoenen bouwstenen, de cellen. Ons lichaam maakt constant nieuwe cellen aan om te groeien en om beschadigde en verouderde cellen te vervangen. Bij celdeling ontstaan uit één cel twee nieuwe cellen, uit deze twee cellen ontstaan er vier, dan acht enz. Normaal zorgen reparatiegenen voor herstel van deze schade, soms faalt dit systeem. Dan treden er fouten op in de genen die de deling, groei en ontwikkeling van een cel regelen. Als een cel zich dan overmatig gaat delen dan ontstaat een gezwel of tumor. Kanker betekent steeds een ongeremde deling van lichaamscellen. gezonde cel kankercel Wat zijn de mogelijke klachten bij eierstokkanker? De eierstokken liggen min of meer vrij in de buikholte, daarom zijn er doorgaans geen klachten en wordt de ziekte pas vaak in een laat stadium ontdekt. In een later stadium kunnen zich volgende klachten ontwikkelen: Vage buikpijn Opgeblazen gevoel en/of dikker worden van de buik Misselijkheid Obstipatie Vaker dan normaal plassen Vermoeidheid Gewichtsverlies zonder enige verklaring -2-
3 Bij wie komt eierstokkanker voor? Eierstokkanker ontstaat meestal voor bij vrouwen ouder dan 60 jaar, maar kan op alle leeftijden voorkomen. De oorzaak van eierstokkanker is niet bekend. Statistisch gezien komt eierstokkanker meer voor bij vrouwen die geen of weinig kinderen hebben gebaard. Ook de leeftijd waarop de eerste maandstonden begonnen en de leeftijd van de menopauze spelen een rol. Vrouwen die draagster zijn van een erfelijke afwijking in bepaalde genen (BRCA1 of BRCA2 gen) hebben een verhoogd Eierstokkanker risico is op niet eierstokkanker, besmettelijk. Er is alsook geen risico op borstkanker. dat de partner door geslachtsgemeenschap kanker krijgt. Er zijn een aantal typische kenmerken die kunnen wijzen op erfelijke eierstokkanker: Eierstokkanker op De vrij vrouwelijke jonge leeftijd (voor geslachtsorganen 50ste levensjaar) Verschillende bloedverwanten in verschillende generaties met eierstok- en/of borstkanker Kanker in beide borsten, gelijktijdig of met enige tijd tussen Mannelijke bloedverwanten met borstkanker Eierstokkanker is niet besmettelijk. Er is geen risico dat de de partner eierstokken door (ovaria) geslachtsgemeenschap kanker krijgt. De vrouwelijke geslachtsorganen de eierstokken (ovaria) De baarmoeder is een peervormig orgaan met aan weerszijden de eierstokken en eileiders. De eileiders verbinden de eierstokken met de baarmoeder. De baarmoeder is een Bouw peervormig van de eierstokken. orgaan met aan weerszijden de eierstokken en eileiders. De eileiders verbinden de eierstokken met de baarmoeder. Een buitenste laag die de eierstokken bekleedt, het oppervlakte-epitheel (a) Een weefsellaag van cellen die hormonen produceren, stroma (b) Onrijpe eicellen die in de loop van de tijd uitrijpen of verloren gaan, de kiemcellen (c) Bouw van de eierstokken Een buitenste laag die de eierstokken bekleedt, het oppervlakte-epi- b theel (a) Een weefsellaag van cellen die hormonen produceren, stroma (b) a Onrijpe eicellen die in de loop van c de tijd uitrijpen of verloren gaan, de Figuur (gezondheid.nl) kiemcellen (c) -3-
4 Kan eierstokkanker uitzaaien naar andere delen van het lichaam? Bij kanker kunnen uitzaaiingen op afstand (metastasen) ontstaan via het bloed en/of het lymfestelsel. Het lymfestelsel bestaat uit lymfevaten, lymfeklieren en lymfeklierweefsel. Dit geheel speelt een belangrijke rol bij de afweer van ons lichaam:de afweer tegen virussen, bacteriën en andere organismen die ons ziek kunnen maken. Lymfevaten worden vanuit het lichaamsweefsel gevuld met een kleurloze vloeistof: lymfe. Deze vloeistof vervoert vocht en afvalstoffen uit het lichaam en komt via steeds grotere lymfebanen in de bloedbaan terecht. Voordat het lymfe in het bloed terecht komt,is het minstens één lymfeklier gepasseerd. Kankercellen kunnen losraken van een tumor en in een lymfevat terechtkomen. Dan kan er in de lymfeklier een nieuwe tumor ontstaan, de uitzaaiing (metastase). bij de darmen, achter in de buikholte bij de bekkenstreek bij de liezen bij de liezen De buikholte en buikorganen worden bekleed door het buikvlies (het omentum). Daarop kunnen uitzaaiingen ontstaan die zich kunnen uitbreiden. Ook kunnen er in de lymfeklieren uitzaaiingen ontstaan via het lymfestelsel. Uitzaaiingen via het bloed komen bij eierstokkanker zelden voor. Eierstokkanker kan een abnormale hoeveelheid vocht (ascites) in de buikholte veroorzaken. Er is enerzijds een verhoogde aanmaak van vocht en anderzijds kunnen de kankercellen de afvoerwegen voor dit vocht verstoppen. De buik kan opzetten en zwaar aanvoelen. De hoeveelheid kan variëren van een geringe hoeveelheid tot enkele liters. Via een naald door de buikwand (een ascitespunctie) is het mogelijk dit vocht te laten afvloeien maar dat is slechts een tijdelijke oplossing. -4-
5 Het belang van een goede diagnosestelling Om tot een juiste diagnosestelling te komen en de juiste behandeling te bepalen, moeten we het resultaat van alle onderzoeken afwachten. Eén van de eerste stappen is vaststellen in welk stadium de eierstokkanker zich bevindt. Het vaststellen van het stadium is gebaseerd op: de grootte van de tumor de mate van doorgroei in het omringende weefsel de aanwezigheid van kankercellen in de lymfeklieren en/of de aanwezigheid van kankercellen in organen elders in het lichaam. Aan de hand van alle resultaten legt een multidisciplinair team van artsen een aangepast behandelingsplan voor u vast, tijdens een Multidisciplinair Oncologisch Overleg (MOC). Dit behandelingsplan wordt bepaald aan de hand van volgende criteria: het type van eierstokkanker de differentiatiegraad van eierstokkanker: de kankercellen worden met gezonde eierstokcellen vergeleken en op basis daarvan wordt een gradatie toegekend, een mate van kwaadaardigheid. o goed gedifferentieerd: de kankercellen groeien in het algemeen langzaam en hebben nog veel gelijkenissen met de gezonde cellen o matig gedifferentieerd: de kankercellen groeien sneller en vertonen reeds minder gelijkenissen met de gezonde cellen o weinig gedifferentieerd: de kankercellen hebben een ongebruikelijke vorm en plakken aan elkaar. Ze vertonen haast geen gelijkenis met de gezonde eierstokcellen. de grootte van de tumor uitzaaiingen? -5-
6 Welke onderzoeken moet u mogelijks ondergaan? Lichamelijk onderzoek: door het voelen en bekloppen van de buik kan vocht of een eventueel gezwel van de baarmoeder worden waargenomen. Zo wordt ook nagekeken of er vergrote klieren zijn. Een vaginaal onderzoek: de gynaecoloog gaat met een of twee vingers in de vagina en legt de andere hand op uw buik, om de grootte en de ligging van de baarmoeder te voelen. Ook brengt de arts een eendebek (speculum) in de vagina om de vagina en baarmoedermond beter te kunnen zien. Rectaal onderzoek: de gynaecoloog gaat met één vinger in de endeldarm, om rectovaginale tumoren uit te sluiten. Vaginale echografie: een eventuele uitbreiding van de tumor en soms ook uitzaaiingen kunnen zo in beeld gebracht worden. Bloedonderzoek: een algemeen bloedonderzoek, alsook bepaling van het Ca125 gehalte. Dit is een stof die door eierstokkankercellen kan aangemaakt worden en aan het bloed kan afgegeven worden. Het Ca125-gehalte is bij 80% van de patiënten met eierstokkanker verhoogd. CT/scan (computertomografie): de CT-scan is een apparaat waarmee organen en/ of weefsels zeer gedetailleerd in beeld worden gebracht. Het apparaat heeft een ronde opening waar u, liggend op een beweegbare tafel, doorheen wordt geschoven. Terwijl de tafel verschuift, maakt het apparaat een serie foto s waarop telkens een ander plakje van het orgaan of weefsel staat afgebeeld. Deze beelden geven een idee van de plaats, grootte en uitbreiding van de tumor en eventuele uitzaaiingen. Vaak krijgt u vooraf een contraststof te drinken en tijdens het onderzoek wordt contraststof in uw ader ingespoten. Dit kan een warm en weeïg gevoel veroorzaken en soms een beetje misselijkheid. -6-
7 Welke behandeling kan u verwachten? De meest toegepaste behandelingen bij eierstokkanker zijn: Operatie (debulking), vaak gecombineerd met een wegname van de lymfeklieren in de buikholte en liezen Chemotherapie, behandeling met celremmende/celdodende medicatie Bestraling Meestal wordt een combinatie gegeven van chirurgie en chemotherapie. Wanneer de behandeling tot doel heeft om te genezen wordt dit een curatieve behandeling genoemd. Chemotherapie na een operatie, om (eventuele) niet-waarneembare uitzaaiingen te bestrijden, noemt men adjuvante therapie. Chemotherapie voor een operatie, met het doel om de tumor te verkleinen, noemt men neo-adjuvante therapie. Operatie Hoe ingrijpend de operatie zal zijn, hangt af van het stadium van de ziekte. Er wordt steeds ook ruim rond de tumor gezond weefsel weggenomen, omdat tijdens de operatie niet te zien is of het weefsel net buiten het tumorgebied vrij is van kankercellen. Ruim opereren vergroot de kans dat alle kankercellen weg zijn. Een operatie is de meest voorkomende behandeling van eierstokkanker. De ingreep wordt ook wel debulking genoemd. Meestal worden de baarmoeder, de eierstokken en het grote inwendige vetschort (het omentum) verwijderd. Een patholoog onderzoekt het weggehaalde weefsel onder de microscoop. Het duurt minimum een week voordat de uitslag bekend is. De totale opname ligt ongeveer tussen de 7 en 10 dagen. Bestraling Bestraling is een plaatselijke behandeling met als doel de kankercellen te vernietigen, terwijl de gezonde cellen zoveel mogelijk gespaard blijven. Kankercellen verdragen straling slechter dan gezonde cellen en herstellen zich er minder goed van. Gezonde cellen herstellen zich over het algemeen wel. Bestraling wordt zelden toegepast als behandeling voor eierstokkanker, maar wordt toch soms gegeven om bv. pijnklachten te verminderen. Soms wordt ook bestraling gegeven om ev. kankercellen die achtergebleven zijn na een operatie te vernietigen. -7-
8 Chemotherapie Chemotherapie zijn medicijnen met een celdodende of celdelingsremmende werking. Dit wordt meestal gegeven via een infuus (baxter). Het nadeel van chemotherapie is dat naast de kankercellen ook de gezonde cellen worden aangetast. Dit geeft enkele onaangename bijwerkingen. De meest voorkomende zijn misselijkheid, braken, vermoeidheid, darmstoornissen, haaruitval en een verhoogde kans op infecties. Emotionele reacties op de diagnose Het bericht dat u kanker heeft is meestal emotioneel ingrijpend. Verschillende gevoelens kunnen afwisselend voorkomen. Het ene moment bent u boos, het andere moment verdrietig en op weer een ander moment is er vooral angst en paniek. De meest voorkomende gevoelens zijn: Verdriet om wat u verloren heeft, uw gezondheid, uw toekomstplannen, U kan ook huilen of emotioneel zijn zonder te weten waarom. Angst voor controleverlies, de onbekende wereld van ziek zijn, angst om gek te worden, dat het nooit meer goed zal gaan, angst voor pijn, angst om dood te gaan. Machteloosheid omdat u niet kan veranderen wat er is gebeurd. Schuldgevoel omdat u denkt dat u de ziekte zelf hebt veroorzaakt, omdat andere mensen dat tegen u zeggen. Onbegrip dat het heeft kunnen gebeuren. U stelt zich de vraag waarom het is gebeurd en waarom bij u. Boosheid dat het heeft kunnen gebeuren, boosheid op de situatie, op de hele wereld, op uzelf, op God, boos op uw lichaam omdat het u in de steek heeft gelaten. Hoop dat de dokters iets kunnen doen voor u, op genezing en dat alles weer goed komt. -8-
9 Deze gevoelens kunnen zeer verwarrend en intens zijn, maar zijn heel normaal na de schok van de diagnose. Een aantal mensen hebben naast de steun van hun partner, kinderen, naasten en de zorg van artsen en verpleegkundigen, professionele hulp nodig om de situatie het hoofd te kunnen bieden. Aarzel niet om contact op te nemen met één van de hulpverleners. Kanker is steeds een ongeremde deling van lichaamscellen Om een diagnose te kunnen stellen moet u vaak heel wat onderzoeken ondergaan De behandeling hangt af van de grootte van de tumor, de mate van doorgroei in het omringende weefsel, de aanwezigheid van uitzaaiingen en lymfeklieren en/of organen op afstand U en uw familie en/of naasten kunnen steeds terecht bij ons met al uw vragen en/of onzekerheden Oncologie/0024
Kanker van de baarmoeder
Kanker van de baarmoeder Endometriumcarcinoom Deze informatiebrochure is bestemd voor vrouwen met baarmoederkanker en hun omgeving. De brochure geeft u een antwoord op volgende vragen: Wat is baarmoederkanker?
Nadere informatieKanker van de schaamlippen
Kanker van de schaamlippen Vulvacarcinoom Deze informatiebrochure is bestemd voor vrouwen met kanker van de schaamlippen en voor de mensen in hun omgeving. We geven u een antwoord op volgende vragen: Wat
Nadere informatieBaarmoerderhalskanker
Baarmoerderhalskanker Cervixcarcinoom Deze informatiebrochure is bestemd voor vrouwen met baarmoederhalskanker en hun omgeving. Ze geeft u een antwoord op volgende vragen: Wat is kanker? Wat is het HPV-virus
Nadere informatieKANKER VAN DE SCHAAMLIPPEN (VULVACARCINOOM)
KANKER VAN DE SCHAAMLIPPEN (VULVACARCINOOM) KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_pelv_011 INHOUDSTAFEL 01 Inleiding 3 02 Wat is kanker? 4 03 Wat zijn de mogelijke klachten bij vulvakanker? 4 04 Hoe ontstaat kanker
Nadere informatieEEN CHONDROSARCOOM WAT BETEKENT HET?
EEN CHONDROSARCOOM WAT BETEKENT HET? Oncologie/0137 Deze informatiebrochure is bestemd voor personen met een chondrosarcoom en alle anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn zoals familie, vrienden,
Nadere informatieBOTTUMOREN. 1. Normaal botweefsel
BOTTUMOREN Om beter te kunnen begrijpen wat een bottumor juist is, wordt er in deze brochure meer uitleg gegeven over de normale structuur van het bot. Op die manier krijgt u een beter zicht op wat abnormaal
Nadere informatieEWINGSARCOOM Wat betekent het?
EWINGSARCOOM Wat betekent het? Oncologie/0138 Deze informatiebrochure is bestemd voor personen met een Ewingsarcoom en alle anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn: familie, vrienden, We geven u
Nadere informatieWAT IS KANKER? KANKERCENTRUM. Onco_alg_008
WAT IS KANKER? KANKERCENTRUM Onco_alg_008 WAT VINDT U TERUG IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Celindeling 3 03 Het lymfestelsel 4 WAT IS KANKER? 2 01 INLEIDING Kanker is een verzamelnaam voor meer dan
Nadere informatieWEKE DELEN SARCOOM Wat betekent het?
WEKE DELEN SARCOOM Wat betekent het? Oncologie/0145 1 Deze informatiebrochure is voor personen met een weke delen sarcoom en alle anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn: familie, vrienden We geven
Nadere informatieCHONDROSARCOOM KANKERCENTRUM
CHONDROSARCOOM KANKERCENTRUM WAT VINDT U IN DEZE BROCHURE 01 3 02 3 03 4 04 5 05 5 06 6 07 6 08 7 CHONDROSARCOOM 2 01 INLEIDING Deze informatiebrochure is bestemd voor mensen met een chondrosarcoom en
Nadere informatieHOE MOET HET NU VERDER?
EEN MELANOOM HOE MOET HET NU VERDER? Deze brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over huidkanker of een melanoom. We geven u vooral de belangrijkste en zeker de juiste informatie mee.
Nadere informatieEWINGSARCOOM KANKERCENTRUM
EWINGSARCOOM KANKERCENTRUM WAT VINDT U IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Wat is een Ewingsarcoom? 3 03 Wat zijn de mogelijke klachten bij een Ewingsarcoom? 4 04 Komt een Ewingsarcoom vaak voor? 5 05 Wat
Nadere informatieOSTEOSARCOOM KANKERCENTRUM
OSTEOSARCOOM KANKERCENTRUM WAT VINDT U IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Wat is een osteosarcoom? 3 03 Wat zijn de mogelijke klachten bij osteosarcomen? 5 04 Komt een osteosarcoom vaak voor? 5 05 Wat
Nadere informatieKanker. Inleiding. Wat is kanker. Hoe ontstaat kanker
Kanker Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat veel mensen niet weten wat kanker precies inhoud en ik zelf er ook meer van wil weten omdat mijn oma er in de zomervakantie aan gestorven is. Dat je
Nadere informatieEierstokkanker. Afdeling gynaecologie. mca.nl
Eierstokkanker Afdeling gynaecologie mca.nl Inhoudsopgave Wat is eierstokkanker? 3 Onderzoek bij eierstokkanker 4 Behandeling van eierstokkanker 6 Na de behandeling 7 Kans op genezing 8 Controles 9 De
Nadere informatieHet is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet.
Werkstuk door een scholier 1583 woorden 23 april 2011 4,9 12 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn KANKER: Ik ga vandaag mijn spreekbeurt houden over kanker om twee redenen. De eerste is dat iedereen kanker
Nadere informatie1 Algemeen 4. 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor 4. 3 Hoe ontstaat eierstokkanker 4. 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 4
eierstokkanker Inhoud 1 Algemeen 4 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor 4 3 Hoe ontstaat eierstokkanker 4 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 4 5 Wat zijn de klachten bij eierstokkanker 5 6 Onderzoek
Nadere informatie1 Algemeen... 3. 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor?... 3. 3 Hoe ontstaat eierstokkanker?... 3. 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker...
eierstokkanker Inhoud 1 Algemeen... 3 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor?... 3 3 Hoe ontstaat eierstokkanker?... 3 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker... 3 5 Wat zijn de klachten bij eierstokkanker?...
Nadere informatieEierstokkanker. Patiënteninformatie Eierstokkanker
Eierstokkanker Patiënteninformatie Eierstokkanker Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor 3 Hoe ontstaat eierstokkanker 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 5 Wat zijn de
Nadere informatieWat zijn de klachten bij eierstokkanker? 3 4. 5 operatie: Stadiëring 6. Het bepalen van het stadium tijdens en na de. Kans op genezing 8 9
Kanker van de eierstokken gaat uit van het weefsel van de eierstok. De behandeling bestaat uit operatie en zonodig chemotherapie. De levensverwachting bij eierstokkanker is afhankelijk van het stadium
Nadere informatieEierstokkanker. Gynaecologie. mca.nl
Eierstokkanker Gynaecologie mca.nl Inhoudsopgave Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor? 3 Hoe ontstaat eierstokkanker? 3 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 4 Wat zijn de klachten bij eierstokkanker?
Nadere informatieEierstokkanker. Gynaecologie
Eierstokkanker Gynaecologie Inhoudsopgave Inleiding 4 1. Algemene informatie 5 2. Eierstokkanker 7 3. Behandeling 18 4. Extra informatie 22 5. Revalidatie na kanker 25 6. Lastmeter 27 3 Inleiding Deze
Nadere informatieWachtdienstregeling Bel 148 GEZONDHEIDS TIP : EET BEWUSTER. Verbouwing APOTHEEK SOMA
GEZONDHEIDS TIP : EET BEWUSTER Gedachtenloos eten voor tv of computer kan leiden tot dwangmatig te veel voedselinname. Hoe eet je bewuster? Voordat je begint met eten, adem je enkele keren diep in en uit.
Nadere informatieMijn pathologieverslag begrijpen
Mijn pathologieverslag begrijpen Deze brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over uw pathologieverslag. We geven u vooral de belangrijkste en juiste informatie mee over de resultaten
Nadere informatieBorstkanker. Normale cellen in borstklierweefsel Augustus 2016
Borstkanker In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 12.000 vrouwen borstkanker (mammacarcinoom) ontdekt. Daarnaast wordt bij ongeveer 1.300 vrouwen Ductaal Carcinoom In Situ (DCIS) geconstateerd. Dit
Nadere informatieEierstokkanker. Ovariumcarcinoom
Eierstokkanker Ovariumcarcinoom Inleiding Uw gynaecoloog heeft de diagnose eierstokkanker (ovariumcarcinoom) gesteld. Ziek zijn, maar zeker de diagnose kanker zorgt vaak voor veel angst en onzekerheid.
Nadere informatieGynaecologie. Eierstokkanker. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Gynaecologie Algemeen 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor 3 Hoe ontstaat eierstokkanker 3 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 3 Wat zijn de klachten bij eierstokkanker 4 Onderzoek
Nadere informatieGynaecologie Eierstokkanker
Gynaecologie Eierstokkanker Algemeen Kanker van de eierstokken gaat uit van het weefsel van de eierstok. De behandeling bestaat uit operatie en zo nodig chemotherapie. De levensverwachting bij eierstokkanker
Nadere informatieInhoud. Voor wie is deze brochure? Voor wie is deze brochure? 3 Wat is kanker? 4 Het lymfestelsel 6 De vrouwelijke geslachtsorganen 8
Eierstokkanker Inhoud Voor wie is deze brochure? Voor wie is deze brochure? 3 Wat is kanker? 4 Het lymfestelsel 6 De vrouwelijke geslachtsorganen 8 Eierstokkanker 11 Oorzaken 14 Klachten 15 Onderzoek voor
Nadere informatieInhoud. KWF Geverslijn: 0900 202 00 41 ( 0,01/m) Giro 26000. KWF Kanker Infolijn 0800 022 66 22 (gratis) www.kwfkankerbestrijding.
Eierstokkanker Inhoud Voor wie is deze brochure? 3 Wat is kanker? 4 Het lymfestelsel 6 De vrouwelijke geslachtsorganen 8 Eierstokkanker 11 Oorzaken 13 Klachten 14 Onderzoek 15 Verder onderzoek 17 Behandeling
Nadere informatiebehandelingen-bij-borstkanker/
https://www.isala.nl/patientenfolders/6682-borstkanker-pid-h3- behandelingen-bij-borstkanker/ Borstkanker (PID): H3 Behandelingen bij borstkanker Als borstkanker is vastgesteld, bespreekt een team van
Nadere informatieEierstokkanker Inleiding Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor? Hoe ontstaat eierstokkanker?
Eierstokkanker Inleiding Kanker van de eierstokken gaat uit van het weefsel van de eierstok. De behandeling bestaat uit een operatie en zo nodig chemotherapie. De levensverwachting bij eierstokkanker is
Nadere informatieEen operatie bij eierstokkanker
Een operatie bij eierstokkanker Deze folder geeft u informatie over een grote gynaecologische operatie bij een ovariumcarcinoom (eierstokkanker). In deze folder leest u meer over deze ingreep, die in medische
Nadere informatieBorstkanker. Celdeling
Borstkanker In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 12.000 vrouwen borstkanker (mammacarcinoom) ontdekt. Daarnaast wordt bij ongeveer 1.300 vrouwen in Nederland een voorstadium van borstkanker (ductaal
Nadere informatieDeze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon:
Deze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon: Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Belangrijke namen en telefoonnummers 3. Wat is kanker (algemeen) 4. Behandeling van
Nadere informatieGynaecologische kanker. Poli Gynaecologie
Gynaecologische kanker Poli Gynaecologie 1 Inleiding Als u geconfronteerd wordt met de diagnose gynaecologische kanker is dat een hele schok. U krijgt veel informatie en het is niet altijd gemakkelijk
Nadere informatieBorstsparende operatie bij borstkanker
Chirurgie Borstsparende operatie bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe ontstaat kanker?... 3 Voorbereiding op de operatie... 4 De opname... 4 De operatie... 4 Na de operatie... 5 Mogelijke
Nadere informatieBehandeling borstkanker
Behandeling borstkanker 1. Heelkunde (chirurgie) (operatie): - Borstsparend: betekent wegname van het gezwel met veiligheidsmarge van gezond weefsel rondom en wegname van de schildwachtklier (poortwachterklier
Nadere informatieEileiderontsteking. Afdeling Gynaecologie
Eileiderontsteking Afdeling Gynaecologie Inleiding Een eileiderontsteking is een ontsteking van de eileiders. Deze ontstekingen kunnen heel sluimerend verlopen met weinig klachten. Meestal heeft u acute
Nadere informatieDuctaal Carcinoma In Situ (DCIS)
Bij u is een voorstadium van borstkanker geconstateerd. Deze afwijking wordt Ductaal Carcinoma In Situ (afgekort DCIS) genoemd. Uw arts of verpleegkundig specialist heeft uitgelegd wat DCIS inhoudt en
Nadere informatieNon-Hodgkin lymfoom. Jessa Ziekenhuis vzw. Dienst kwaliteit. versie maart 2016 (Object-ID )
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Non-Hodgkin lymfoom Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke
Nadere informatieEierstokkanker. Met wie kan ik erover praten? Stichting tegen Kanker luistert naar u. tel.: +32 2 733 68 68 - fax: +32 2 734 92 50
3.1.2 NL Met wie kan ik erover praten? Eierstokkanker Eierstokkanker Zoekt u hulp of andere informatie? Heeft u er behoefte aan om uw hart eens te luchten? Zoekt u informatie over een type kanker of de
Nadere informatieEen samenvatting van de informatie die we hadden toen we bij punt 6 van het logboek waren.
Boekverslag door M. 1755 woorden 21 maart 2003 6.7 132 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Dit jaar moesten we als handelingsopdracht een sectorwerkstuk maken in tweetallen. Michelle en ik hebben allebei
Nadere informatieLaparoscopie Inleiding De redenen voor laparoscopie Sterilisatie Buikpijn Mogelijke oorzaken zijn:
Laparoscopie Inleiding De gynaecoloog heeft voorgesteld een laparoscopie bij u te verrichten. Bij een laparoscopie kunnen de organen in de buikholte worden bekeken; ze komen ook binnen bereik voor eenvoudige
Nadere informatieBorstkanker. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen
Nadere informatieDe behandeling van borstkanker met Nolvadex
Meer informatie Voor meer informatie kunt u kijken op de internetsite www.astrazeneca.nl (onder het kopje Patiënteninformatie en vervolgens 'Kanker'). U kunt ook de brochure Borstkanker roept vragen op
Nadere informatie8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker
8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker Van uw arts heeft u te horen gekregen dat u in aanmerking komt voor Intra Operatieve Radiotherapie (IORT). In dit hoofdstuk leggen we u in het
Nadere informatieBorstcentrum Bernhoven. Yvonne Paquay Chirurg
Borstcentrum Bernhoven Yvonne Paquay Chirurg Klachten van de borst? Verwijzing naar het borstcentrum voor analyse en zonodig behandeling 2 3 4 Verwijsredenen: > Knobbeltje voelbaar > BOBZ (de bus) > Controle
Nadere informatie9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker
9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker Uw behandelend chirurg heeft in overleg met u en de internist-oncoloog (internist gespecialiseerd in de behandeling van kanker), besloten om na uw operatie
Nadere informatieBehandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie
Behandelingen bij longkanker inclusief klinische studie immuuntherapie 1 Longkanker Longkanker is niet één ziekte: er bestaan meerdere vormen van longkanker. In deze brochure bespreken we de twee meest
Nadere informatieMOGELIJKE BEHANDELINGEN
Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel MOGELIJKE BEHANDELINGEN PROSTAATKANKER 2 Inhoud Behandelingen bij prostaatkanker... 4 Curatieve behandelingen... 4 Active surveillance... 4 Operatie...
Nadere informatieInformatie over de behandeling van eierstokkanker
Patiënteninformatie Eierstokkanker Informatie over de behandeling van eierstokkanker 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor? 4 Hoe ontstaat eierstokkanker?
Nadere informatieEileiderontsteking. Afdeling Gynaecologie
Eileiderontsteking Afdeling Gynaecologie Inleiding Een eileiderontsteking is een ontsteking van de eileiders. Deze ontstekingen kunnen heel sluimerend verlopen met weinig klachten. Meestal heeft u acute
Nadere informatieRadiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker
Radiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker Uitwendige bestraling van slokdarmkanker in combinatie met chemotherapie, voorafgaand aan een operatie van
Nadere informatiePatiënteninformatie De behandeling van borstkanker met Zoladex
Patiënteninformatie De behandeling van borstkanker met Zoladex Uw arts heeft u Zoladex voorgeschreven. Zoladex kan worden toegepast bij vrouwen met borstkanker bij wie sprake is van uitzaaiingen. In deze
Nadere informatieInleiding Opname De behandeling
LAPAROSCOPIE 17834 Inleiding De gynaecoloog heeft voorgesteld een laparoscopie bij u te verrichten. Dit is een ingreep waarbij de specialist met een speciaal instrument, de laparoscoop, in de buikholte
Nadere informatieBorstverwijdering bij borstkanker
Chirurgie Borstverwijdering bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe ontstaat kanker?... 3 De opname... 4 Voorbereiding op de operatie... 4 De operatie... 4 Na de operatie... 5 Drains... 5
Nadere informatieGynaecologie. Eierstokkanker
Gynaecologie Eierstokkanker Deze brochure wordt u aangeboden door de afdeling Gynaecologie/Verloskunde. Wij vinden het belangrijk dat patiënten goede voorlichting krijgen. De belangrijkste voorlichting
Nadere informatieOvariumcarcinoom. Waarom deze ingreep? Dienst Gynaecologie Verloskunde
Ovariumcarcinoom F s Titelbalk: Eierstokkanker (ovariumcarcinoom) is een kwaadaardige aandoening die 3 kleuren mogelijk, conform uitgaat van de cellen van de eierstok. De ziekte huisstijl wordt (reflexblauw,
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Neuroblastoom. www.kinderneurologie.eu
Neuroblastoom Wat is een neuroblastoom? Een neuroblastoom is een kwaadaardig kankergezwel (tumor) wat ontstaan is uit een bepaald type zenuwweefsel. Dit zenuwweefsel wordt het sympathische zenuwstelsel
Nadere informatieDe behandeling van baarmoederkanker
Gynaecologie Patiënteninformatie De behandeling van baarmoederkanker U ontvangt deze informatie, omdat bij u (mogelijk) baarmoederkanker is geconstateerd. In deze informatie kunt u meer lezen over deze
Nadere informatieChirurgie. Borstkanker
Chirurgie Borstkanker Inleiding Deze brochure is bedoeld voor vrouwen die een behandeling ondergaan vanwege borstkanker. Wanneer iemand met kanker te maken krijgt, is dit een zeer ingrijpende ervaring.
Nadere informatieBlaaskanker, informatie over behandeling Urologie
Blaaskanker, informatie over behandeling Urologie Beter voor elkaar 2 In Nederland wordt per jaar in totaal bij ongeveer 5.200 mensen blaaskanker vastgesteld. Daarvan hebben circa 2.600 mensen een spierinvasief
Nadere informatieBorstkanker. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen van de leeftijd
Nadere informatieWerkstuk Nederlands Kanker
Werkstuk Nederlands Kanker Werkstuk door een scholier 1713 woorden 17 januari 2003 7,2 361 keer beoordeeld Vak Nederlands 1 Wat is kanker? Kanker is de derde ergste doodsoorzaak in Nederland. Er zijn meer
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) Prostaatkanker. onderdeel ZIEKTEBEELD. PROSTAATKANKER Ziektebeeld
Patiënteninformatiedossier (PID) Prostaatkanker onderdeel ZIEKTEBEELD PROSTAATKANKER 2 Inhoud Prostaatkanker... 4 De prostaat... 4 Hoe werkt de prostaat?... 5 Wat is kanker?... 7 Onderzoeken... 7 Bloedonderzoek...
Nadere informatieBo r s t i n g r e p e n. Gy n a e c o l o g i e
Bo r s t i n g r e p e n met sentinel-procedure Gy n a e c o l o g i e Campus Rooienberg Mevrouw, U wordt in het ziekenhuis opgenomen voor een borstoperatie. In deze brochure willen wij u hierover meer
Nadere informatie1 ziekte waarbij cellen zich ongeremd delen en zich door het lichaam verspreiden 2 voortwoekerend kwaad 3 ziekte bij dieren, planten of bomen
Spreekbeurt door een scholier 1244 woorden 14 september 2007 6,9 13 keer beoordeeld Vak Biologie 1 Definitie 1.1 Definitie Van Daele 1 ziekte waarbij cellen zich ongeremd delen en zich door het lichaam
Nadere informatie9.1 Chemotherapie voorafgaand aan de operatie bij borstkanker
9.1 Chemotherapie voorafgaand aan de operatie bij borstkanker Uw behandelend chirurg heeft na overleg met de internist-oncoloog (internist gespecialiseerd in de behandeling van kanker) en in overleg met
Nadere informatieVoorstadium van borstkanker
Voorstadium van borstkanker Ductaal Carcinoma In Situ (DCIS) 1. Inleiding Bij u is een voorstadium van borstkanker geconstateerd. Deze afwijking wordt Ductaal Carcinoma In Situ (afgekort DCIS) genoemd.
Nadere informatieInleiding In deze folder leest u meer over de diagnose maagkanker, de onderzoeken en de behandelmogelijkheden.
MAAGKANKER 17852 Inleiding In deze folder leest u meer over de diagnose maagkanker, de onderzoeken en de behandelmogelijkheden. Maagkanker is een kwaadaardige tumor in de maag, het wordt ook wel maagcarcinoom
Nadere informatieBorstkanker. hoe moet het nu verder?
Borstkanker hoe moet het nu verder? Deze brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over borstkanker. We geven u vooral de belangrijkste en juiste informatie mee over borstkanker. 2 We proberen
Nadere informatieInfoblad KANKER ALGEMEEN. Hormonale therapie
Infoblad KANKER ALGEMEEN Hormonale therapie HORMONALE THERAPIE Hormonale therapie is de behandeling van kanker met hormonen. Artsen noemen het ook: hormoontherapie, hormonale behandeling of hormoonbehandeling.
Nadere informatieDeze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon:
Deze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon: 14-06-2017 Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Belangrijke namen en telefoonnummers 3. Wat is kanker (algemeen) 4. Behandeling
Nadere informatieDeze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon:
Deze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon: 14-06-2017 Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Belangrijke namen en telefoonnummers 3. Wat is kanker (algemeen) 4. Behandeling
Nadere informatieSchildwachtklieronderzoek
Chirurgie Schildwachtklieronderzoek www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Het onderzoek... 4 Bijwerkingen... 6 De uitslag... 6 Aanvullende behandelingen... 6 Vragen... 7 Contactgegevens... 7 Patiëntenvoorlichting:
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel RADIOTHERAPIE. Radiotherapie
Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel RADIOTHERAPIE PROSTAATKANKER INHOUD Wat is radiotherapie eigenlijk?...3 Uitwendige bestraling...3 Inwendige bestraling...5 Gang van zaken...7 Eerste
Nadere informatieBehandeling borstkanker
Behandeling borstkanker Kanker in het algemeen Er zijn meer dan honderd soorten kanker die op verschillende plaatsen in het lichaam kunnen voorkomen. Elke soort kanker is een andere ziekte. Een gemeenschappelijk
Nadere informatieRZ Heilig Hart Leuven Naamsestraat 105 3000 Leuven. Dienst Urologie. Informatie voor patiënten. Teelbalkanker
RZ Heilig Hart Leuven Naamsestraat 105 3000 Leuven Dienst Urologie Informatie voor patiënten Teelbalkanker UROLOGIE Teelbalkanker Geachte heer, U werd recent onderzocht of behandeld in verband met teelbalkanker.
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel HORMONALE THERAPIE
Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel HORMONALE THERAPIE Inhoudsopgave Inleiding... 3 Hoe werkt hormonale therapie?... 4 Vóór de overgang... 4 Tijdens en na de overgang... 5 De verschillende
Nadere informatieDe schildwachtklierprocedure
Afdeling: Onderwerp: Chirurgie De schildwachtklierprocedure 1 De schildwachtklierprocedure Inleiding In uw borst is een kwaadaardige tumor ontdekt. Om die reden wordt u binnenkort geopereerd. Bij een operatie
Nadere informatieBorstkanker en hormoontherapie
Chirurgie Borstkanker en hormoontherapie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is hormoontherapie?... 3 Vrouwelijke geslachtshormonen... 3 Wanneer komt u in aanmerking voor een hormoonbehandeling?... 4
Nadere informatieInleiding Vóór de operatie
Darmkanker 2 Inleiding Als u deze folder krijgt heeft u zojuist een gesprek gehad met uw chirurg. Uit het onderzoek is gebleken dat u dikke darmkanker heeft. In deze folder leggen we de behandelmogelijkheden
Nadere informatieZaadbalkanker. typen en behandeling. Urologie
Zaadbalkanker typen en behandeling Urologie Inhoudsopgave 1. Inleiding...4 2. Wat is kanker?...5 3. Kenmerken van de tumor...6 4. Behandeling...8 5. Verloop van de ziekte... 13 6. Het leven met kanker...
Nadere informatieZaadbalkanker. Urologie
Zaadbalkanker Urologie Inhoudsopgave 1. Inleiding...4 2. Wat is kanker?...5 3. Risicofactoren...6 4. Misverstanden...7 5. Stellen van de diagnose...9 6. Operatie... 10 7. Verder onderzoek... 12 9. Verloop
Nadere informatieBaarmoederkanker. Supplement informatiewijzer oncologie
Supplement informatiewijzer oncologie Baarmoederkanker Er is bij u baarmoederkanker vastgesteld. Dit zal bij u en uw naaste(n) allerlei emoties oproepen. En waarschijnlijk ook veel vragen. Met deze informatiefolder
Nadere informatiePatiënteninformatie. Vulvakanker
Vulvakanker Patiënteninformatie Vulvakanker Inhoudsopgave 1 Inleiding 1.1 Wat is kanker van de vulva 1.2 Bij wie komt kanker van de vulva voor 2 Hoe ontstaat kanker van de vulva 3 Uitzaaiingen 4 Wat zijn
Nadere informatieNon Hodgkin lymfoom. Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113
Non Hodgkin lymfoom Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113 Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne
Nadere informatieRisicofactoren Niet erfelijke factoren: Erfelijke factoren:
Zoals bij alle soorten kanker, is er bij borstkanker sprake van cellen met een ontregelde celdeling. Door deze ontregeling kunnen cellen zich ongeremd vermenigvuldigen en uitgroeien tot een tumor. Deze
Nadere informatieBaarmoederkanker. Afdeling gynaecologie. mca.nl
Baarmoederkanker Afdeling gynaecologie mca.nl Inhoudsopgave Wat is baarmoederkanker? 3 Onderzoek bij baarmoederkanker 4 Behandeling van baarmoederkanker 6 Complicaties en bijwerkingen 9 Kans op genezing
Nadere informatieONCOLOGIE. Doelstellingen: De cursist maakt kennis met basisterminologie rondom kanker (goedaardig/kwaadaardig, uitzaaiingen en behandelvormen).
ONCOLOGIE Doelstellingen: De cursist maakt kennis met basisterminologie rondom kanker (goedaardig/kwaadaardig, uitzaaiingen en behandelvormen). De cursist maakt verdieping op maat, dit kan bv zijn: - verdieping
Nadere informatieHet verwijderen van de baarmoeder en/of eierstokken. Algemene informatie
Het verwijderen van de baarmoeder en/of eierstokken Algemene informatie Inleiding U heeft met uw gynaecoloog gesproken over het verwijderen van uw baarmoeder en/of eierstokken. Deze folder geeft u algemene
Nadere informatieBorst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen
Borst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen In onze bevolking heeft iedere vrouw een risico van ongeveer 10% om in de loop van haar leven borstkanker te krijgen en 1,5% om eierstokkanker
Nadere informatieDeze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon:
Deze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon: 26-02-2016 Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Belangrijke namen en telefoonnummers 3. Wat is kanker (algemeen) 4. Behandeling
Nadere informatieBaarmoederhals- kanker
Baarmoederhalskanker Inhoud Voor wie is deze brochure? Voor wie is deze brochure? Wat is kanker? 4 Het lymfestelsel 6 De vrouwelijke geslachtsorganen 8 Baarmoederhalskanker 10 Oorzaken 12 Klachten 14 Onderzoek
Nadere informatieEierstokkanker- fase van operatie
Supplement informatiewijzer oncologie Eierstokkanker- fase van operatie Inhoudsopgave 1. Voorwoord 2. Sneller-herstel programma 3. Wat gebeurt er op de dag van opname? 4. Hoe bereidt u zich voor? 5. Wat
Nadere informatieUitzaaiingen bij kanker
Uitzaaiingen bij kanker Inhoud Voor wie is deze brochure? 3 Wat is kanker? 4 Het bloedvaten- en lymfestelsel 6 Hoe ontstaan uitzaaiingen? 8 Waar ontstaan uitzaaiingen? 11 Klachten 12 Behandeling 14 Overleving
Nadere informatieMaagkanker. Supplement informatiewijzer oncologie
Supplement informatiewijzer oncologie Maagkanker Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Het stellen van de diagnose 3. Behandeling van maagkanker 4. Behandeling gericht op genezing 5. Palliatieve behandeling 6.
Nadere informatieWerkstuk Biologie Hersenkanker/tumor
Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor Werkstuk door een scholier 1349 woorden 19 oktober 2003 6 70 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Mijn werkstuk gaat over hersentumoren. Ik heb het gekozen omdat
Nadere informatie