Een samenvatting van de informatie die we hadden toen we bij punt 6 van het logboek waren.

Transcriptie

1 Boekverslag door M woorden 21 maart keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Dit jaar moesten we als handelingsopdracht een sectorwerkstuk maken in tweetallen. Michelle en ik hebben allebei voor de sector zorg en welzijn gekozen en zijn toen als tweetal bij elkaar gezet. Onze motivaties voor dit onderwerp zijn: Dat Michelle het zelf het zelf heeft gehad en er dus zelf al aardig wat vanaf weet. Bovendien vonden we het allebei leuk om er meer over te weten te komen. En aan gezien Michelle nog wel eens naar het ziekenhuis moet voor controle wisten we ook meteen wie we konden interviewen. We vonden het ook leuker om nog wat van een ervaren dokter te horen want misschien kregen we dan nog een leuk en tegelijkertijd een interessant interview. Michelle s dokter vond het zelf ook wel eens leuk om vragen te beantwoorden. Verder wil Michelle graag iets in de richting van verpleegkundige doen en is Marielle op dit moment heel erg geïnteresseerd in SPW en dan in de richting van gehandicaptenzorg of kinderopvang. Ook is het een vrij makkelijk onderwerp waar je veel informatie over kan vinden en kan het van pas komen bij vakken zoals biologie. Een samenvatting van de informatie die we hadden toen we bij punt 6 van het logboek waren. Veel mensen kunnen kanker oplopen door te veel in de zon te zitten maar je kan op heel veel manieren kanker oplopen. Zo ook in grote elektromagnetische velden. Kanker is een verzamelnaam voor een groep aandoeningen waarbij lichaamscellen zich ongecontroleerd vermenigvuldigen en verspreiden. Kanker kan op elke plek in je lichaam voorkomen. Enkele behandelingen tegen kanker zijn: Ø Chemotherapie Ø Radiotherapie Ø Chirurgie Ø Hormoonbehandeling Ø Immunotherapie Vooral de volgende stoffen zijn kankerverwekkend: Pagina 1 van 6

2 Ø Steenkoolteer Ø Asbest Ø Arseen Ø Nikkelverbinding Ø Benzeen Kankerverwekkende stoffen noem je ook wel toxische stoffen. Kankerverwekkende stoffen komen voor in vaste stof, vloeistof, gasvormige stoffen of als nevel en damp. Welke soorten kanker zijn er? Kanker kan eigenlijk overal in je lichaam voorkomen. Daardoor zijn er ook heel veel soorten kanker, meer dan 100. de soorten waar we informatie over hebben noemen we en een aantal daarvan leggen we uit. Bij de rest staan weetjes. Chronische leukemie: Hier spreek je van als je cellen, die in het beenmerg worden gevormd, nog redelijk goed uitrijpen voor ze in het bloed terechtkomen. Het proces verloopt langzamer dan bij leukemie waardoor de klachten vaak langer uitblijven. De oorzaak is nog vrijwel onbekend maar net als alle andere vormen van kanker is ook deze vorm niet besmettelijk. Acute leukemie: Bij deze vorm van leukemie rijpen de cellen niet goed uit en vindt er in een korte tijd een ophoping van onrijpe cellen plaats. Binnen enkele weken treden er klachten op. Ook hier is de oorzaak nog vrijwel onbekend. Borstkanker: Het is de meest voorkomende soort bij vrouwen. Er zijn verschillende soorten borstkanker, maar het ductaalcarcinoom komt het meest voor. Deze vorm ontstaat in de melkbuisjes van de borst. Een andere vorm van borstkanker is het lobulair carcinoom. Deze vorm komt minder vaak voor en ontstaat in de melkkliertjes. Over de oorzaak is nog lang niet alles bekend. Longkanker: Dit is de meest voorkomende soort bij mannen. Bij deze vorm van kanker is het stadium heel belangrijk. Want met het stadium kan de kans op genezing worden berekend. Net zoals bij eigenlijk alle soorten kanker is ook hier de oorzaak nog onbekend. Factoren die een belangrijke rol bij het ontstaan van longkanker spelen zijn roken, intensieve blootstelling aan bepaalde stoffen, zoals nikkel, arseen en asbest en radon, een radioactief gas dat zich overal in aardkorst bevindt. Huidkanker: Meest voorkomende soort in Nederland. De huidcellen zijn bij deze vorm van kanker ernstig beschadigd. Pagina 2 van 6

3 Dit kan komen door overmatig zonnen en regelmatig verbranden. Niet bij alle soorten huidkanker kan dezelfde behandeling worden toegepast. Hersentumoren: Er zijn verschillende soorten hersentumoren. Intracerebrale tumoren (vanuit de hersenen zelf) en extracerebrale tumoren (uitzaaiingen van kanker ergens anders in het lichaam). Oorzaken zijn bijvoorbeeld uitzaaiingen en woekering van het hersenweefsel. Slokdarmkanker: Komt bij mannen meer voor dan bij vrouwen en meestal in de leeftijdsgroep van 50 tot en met 70 jaar. De tumor kan aan de binnenkant en aan de buitenkant van de tumor omhoog en omlaag groeien. Als de tumor aan de buitenkant zit kunnen andere organen aan de kaant worden gedrukt door de tumor wat ernstige gevolgen kan opleveren. Mogelijke oorzaken zijn roken, alcohol, voedingswijze en een beschadiging aan het slokdarmslijmvlies. Alvleesklierkanker: Komt meestal voor bij mensen van 40 jaar en ouder. Prostaatkanker: Komt meestal voor bij mannen van 70 jaar en ouder. Dikke darmkanker: Komt meestal voor op oudere leeftijd. Strottenhoofdkanker: Komt voornamelijk voor bij mannen. Baarmoederkanker: Komt zelden voor bij vrouwen onder de 40. Baarmoederhalskanker: Komt meestal voor in de leeftijdsgroep van 35 tot en met 50 jaar. Kanker van de mond- en keelholte: Komt vaker bij mannen voor dan bij vrouwen. Borstvlieskanker Eierstokkanker: Ontstaat meestal op een leeftijd boven de 55 maar één type komt juist op jonge leeftijd voor. Vulvakanker: Pagina 3 van 6

4 Komt meestal voor bij leeftijden van 65+. Nierkanker: Hierdoor worden 1,5 maal zoveel mannen als vrouwen getroffen. Kanker van de weke delen: Komt het meest voor bij vrouwen en vooral in de benen. Maagkanker: Komt vaak bij mannen boven de 60 voor. Blaaskanker: Komt 4 keer zoveel voor bij mannen als bij vrouwen en vaak op leeftijden boven de 60. Hoe kom je aan kanker? Bij de meeste soorten kanker is de oorzaak nog niet bekend of nog lang niet helemaal. Vaak is het wel zo dat je meer kans op kanker hebt als je veel rookt en drinkt, je slechte eetgewoontes hebt. In een heel klein deel van de kankerpatiënten speelt erfelijkheid een rol. Verder kunnen je woon- en werkomstandigheden ook meewerken voor een verhoogd risico op kanker. Bijvoorbeeld als je wordt blootgesteld aan nikkel en arseen. Wat zelfs in sommige boeken voorzichtig wordt aangenomen is dat je een verhoogde kans op kanker hebt als je onder of vlakbij hoogspanningskabels woont. Welke middelen zijn er om kanker weg te halen? Je hebt heel veel manieren om kanker weg te halen maar een aantal bekende behandelen we in dit werkstuk. Ø Chemotherapie: Bij deze behandeling neem je celdeling-remmende medicijnen in(cytostatica). De cytostatica worden in het bloed opgenomen en kunnen zo vrijwel overal in het lichaam de kankercellen bestrijden en vernietigen. Cytostatica kunnen op verschillende manieren worden ingenomen: - Via de mond - Via een injectie in een spier of onder de huid - Rechtstreeks in een ader. Ø Radiotherapie: Dit is de behandeling van kanker door middel van straling. Er wordt gebruik gemaakt van verschillende soorten straling, het ligt er net aan van welke soort straling de arts het meest gunstige resultaat verwacht. Meestal is het röntgenstraling die wordt gebruikt. Andere soorten straling die worden gebruikt zijn elektronenbestraling en straling die afkomstig is uit een radioactieve bron. Al deze soorten zijn niet te zien, niet te ruiken en niet te voelen. Deze behandeling kan inwendig en uitwendig worden toegepast. Uitwendig Pagina 4 van 6

5 wordt het meeste gebruikt maar soms ook wel een combinatie van inwendig en uitwendig. Bij uitwendige bestraling komt de straling uit een toestel en dringt van buitenaf door tot de kankercellen. Bij inwendige bestraling, ook wel brachytherapie genoemd, wordt radioactief materiaal in of vlakbij de tumor aangebracht. Ø Hormonale therapie: Deze behandelingen worden meestal toegepast bij vrouwen met borst- of baarmoederkanker en bij mannen vooral bij prostaatkanker. De behandeling kan als aanvullende behandeling worden toegepast omdat ze niet weten of er kankercellen zijn achter gebleven in het lichaam, dit noemen ze de adjuvante behandeling. De behandeling kan ook worden gegeven als er uitzaaiingen zijn en er geen genezing meer mogelijk is. Die behandeling noemen ze de palliatieve behandeling. Ø Immunotherapie: Bij deze behandeling krijg je medicijnen die gebruik maken van het afweersysteem om kankercellen te herkennen en daarna aan te vallen en te vernietigen. Als deze behandeling er op gericht is de patiënt te genezen dan noemen ze het de curatieve behandeling. Soms wordt er ook wel een andere behandeling aan toegevoegd om het resultaat te verbeteren en dan noemen ze het een adjuvante behandeling. Ook is er nog een palliatieve behandeling en die is er om de ziekte te remmen en de klachten te verminderen. Je krijgt dit medicijn meestal via een injectie of infuus. Ø Beenmerg- en stamceltransplantatie: Op dit moment wordt dit vooral toegepast bij leukemie en bij enkele andere soorten kanker. Ze plaatsen hierbij een stamcel bij het beschadigde beenmerg en die moet gaan zorgen voor het herstel. Ø Alternatieve behandelingen: Als je de hiervoor genoemde methodes niet vertrouwd, net zoals een operatie dan kun je overstappen op alternatieve behandelingen. Er is geen specifieke behandeling, dat ligt aan de soort kanker en in welk stadium het zich bevindt. Een voorbeeld is een dieet van bijvoorbeeld rauwkost. Wat is de meest gebruikte behandelingsmethode? Er zijn natuurlijk verschillende behandelingsmethoden en het hangt ook af van de soort kanker. Op dit moment zijn de drie meest gebruikte methodes: Ø Chirurgie Ø Radiotherapie Ø Chemotherapie Hoe weet een arts welke methode hij moet toepassen bij een bepaalde soort kanker? De arts begint met een onderzoek, in welk stadium bevindt het zich, welke soort kanker is het en nog een heleboel andere dingen. Als hij de uitslagen heeft van de tests kan hij gaan kijken welke behandelingsmethode volgens hem het meeste effect heeft. Bij de een is dat chemotherapie en bij de Pagina 5 van 6

6 ander misschien wel immunotherapie hoewel ze dezelfde soort kanker hebben. Dat ligt dan meestal aan het stadium waar in het zich bevindt en soms ook aan de arts. Het antwoord op de hoofdvraag: Hoe bestrijd je kanker?, is dus: Kanker kan je bestrijden door middel van chemotherapie, radiotherapie, hormonale therapie, immunotherapie, beenmerg- en stamceltransplantatie, alternatieve behandelingen en door chirurgie. Verder kun je het grotendeels voorkomen door te zorgen dat je niet wordt blootgesteld aan asbest, arseen, nikkelverbinding, benzeen en steenkoolteer. Er zijn natuurlijk nog meer stoffen die de kans vergroten maar dit zijn een paar voorbeelden. Extra: Hoe verspreidt kanker zich? Zoals de meeste mensen wel weten kunnen er uitzaaiingen ontstaan bij kanker via het bloed of via het lymfe stelsel. In dit stuk gaan we het hebben over het lymfestelsel. Het lymfestelsel bestaat uit lymfevaten en lymfeweefsel. Op het plaatje bij deze pagina kan je zien waar de belangrijkste lymfevaten en lymfeweefsels zitten. Lymfevaten vormen kanalen van het lymfestelsel gevuld met een kleurloze vloeistof, de lymfe. In de lymfe worden afvalstoffen uit het lichaam opgenomen. Ook bevinden zich hier witte bloedcellen. Via steeds grotere kanalen komt dit vocht uiteindelijk in de bloedbaan terecht. Voordat de lymfe in het bloed komt passeert het minstens 1 lymfeklier. Dat zijn een soort van zuiveringsstations van het lymfestelsel: daarin worden ziekteverwekkers onschadelijk gemaakt. Dit zijn ook de controleposten waar de lymfe wordt gecontroleerd op kankercellen. De lymfeklieren bevinden zich op de plaatsen op de tekening met een letter. Lymfeweefsel bevindt zich ook in andere organen, onder andere in de keelholte, de luchtwegen, de milt, aangegeven met nummer 1, de wand van de darm en het beenmerg. In het weefsel bevinden zich bepaalde witte bloedcellen, de lymfocyten. Deze worden in de milt, in het beenmerg en in de lymfeklieren aangemaakt. Ze spelen een belangrijke rol bij de bestrijding van ziekteverwekkers en de productie van afweerstoffen. Pagina 6 van 6