HOE MOET HET NU VERDER?
|
|
- Bruno de Wit
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 EEN MELANOOM HOE MOET HET NU VERDER?
2 Deze brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over huidkanker of een melanoom. We geven u vooral de belangrijkste en zeker de juiste informatie mee. Het team van dermato-oncologie staat steeds voor u klaar. Ook uw huisarts speelt een belangrijke rol, hij of zij kan u ook verder informeren over uw ziekte. Hebt u nog vragen, noteer ze. Bij een volgende consultatie zullen we ze dan samen bespreken. De artsen en verpleegkundigen geven u graag meer uitleg, dus aarzel niet om hen te contacteren. 1. Wat is kanker? 2. Wat is een melanoom? 3. Hoe vaak komen melanomen voor? 4. Interne en externe risicofactoren voor melanomen 5. Kan een melanoom uitzaaien naar andere delen van het lichaam? 6. Het belang van een goede diagnosestelling 7. Welke onderzoeken staan u te wachten? 8. Welke behandelingen kan u verwachten? 9. Emotionele reacties op de diagnose 2
3 1. Wat is kanker? Ons lichaam is opgebouwd uit miljoenen bouwstenen, namelijk de cellen. Ons lichaam maakt voortdurend nieuwe cellen aan om te groeien en om beschadigde en verouderde cellen te vervangen. Bij de celdeling ontstaan uit één cel twee nieuwe cellen, en uit deze twee cellen ontstaan er vier, en dan acht enzovoort. Normaal zorgen reparatiegenen voor herstel van schade aan de cel, maar soms faalt dit systeem. Dan kunnen er fouten optreden in de genen die de deling, de groei en ontwikkeling van een cel regelen. Als een cel zich dan overmatig gaat delen, ontstaat een gezwel of tumor. Er bestaan goedaardige en kwaadaardige tumoren. Bij kwaadaardige tumoren (kanker) is er een ongeremde deling van de cellen, waardoor een tumor ontstaat die onbeheerst blijft groeien. normale één abnormale groep abnormale cellen kankercellen cellen cel 2. Wat is een melanoom? Een melanoom is een vorm van huidkanker. 10% van alle huidkankers zijn melanomen. Melanomen ontstaan uit pigmentcellen (melanocyten) die melanine bevatten. Melanocyten zijn cellen die aanwezig zijn in de basale laag van de opperhuid. Melanine geeft kleur aan onze huid onder invloed van UV- straling. Ze komen overal in onze huid voor. De bruine verkleuring van onze huid is een bescherming van de cel tegen het zonlicht. Wanneer veel melanocyten of pigmentcellen in een bosje bij elkaar liggen, ontstaat een moedervlek. Dit is goedaardig. Wanneer een groep melanocyten verandert in kankercellen spreekt men van een melanoom. 3
4 Als een melanoom naar de diepte groeit kunnen de kankercellen zich eventueel verspreiden via de lymfevaten (naar het klierstation) of de bloedvaten ( naar andere organen). Een melanoom gedraagt zich agressiever dan andere huidkankers en moet hierdoor anders behandeld worden. 3. Hoe vaak komen melanomen voor? Melanomen komen over de hele wereld voor maar komen het meest voor in blanke populaties die leven in gebieden met intensieve zon. Volgens het Nationaal Kankerregister van België staan melanomen op de 5de plaats van de meest voorkomende kankers bij vrouwen. Voor mannen en vrouwen tussen 30 en 44 jaar staan melanomen in de top 3 van alle kankers. Mede door de vroege opsporing en sensibilisering worden melanomen steeds vaker ontdekt wanneer ze nog dun zijn. De prognose hangt sterk af van de dikte van het melanoom. Mensen met een donkere huid zijn het best beschermd tegen melanomen. Mensen met een blanke (bleke) huid hebben meer kans op een melanoom (heeft te maken met type pigment dat ze produceren). Door de verhoogde blootstelling aan de zon (reizen naar zonnige oorden, zonnebank ) komen melanomen steeds meer voor. Dit is de enige risicofactor waar je zelf invloed op kan hebben. Daarom wordt er zoveel campagne gevoerd over bescherming tegen de zon. (zie infobrochure) 4
5 4. Risicofactoren voor melanomen Er zijn heel wat risicofactoren waar we zelf geen invloed op hebben, met name risicofactoren die we van bij onze geboorte hebben meegekregen en die vaak erfelijk bepaald zijn: onze huidskleur, het aantal moedervlekken, Blootstelling aan de zon is de enige factor waar wij zelf invloed op hebben. Interne risicofactoren Moedervlekken (naevi) Mensen met veel naevi (meer dan 50) of mensen met 3 of meer atypische naevi (dit zijn grotere (>5mm), onregelmatige naevi) hebben een verhoogd risico op melanoom. Ze kunnen zich evt preventief jaarlijks laten opvolgen bij een dermatoloog. Erfelijke belasting Wanneer meerdere familieleden (>2) een melanoom ontwikkeld hebben, is er meer kans dat bij u een erfelijke belasting meespeelt. Zo blijkt dat 5 à 10 % van de mensen met een melanoom erfelijk belast zijn. Dit wil niet zeggen dat wie erfelijk belast is zeker een melanoom zal krijgen. Maar er is een verhoogde kans waardoor het aangeraden is om een jaarlijkse controle te laten uitvoeren bij uw dermatoloog. Huidtype Er zijn 4 verschillende huidtypes. Mensen met een bleek huidtype (fototype 1 en 2) zijn gevoeliger voor de schadelijke effecten van de zon. Fototype 1 Dit bleke huidtype verbrandt altijd en wordt (bijna) niet bruin. Het prototype zijn mensen met rood/ros haar. Vaak hebben ze sproeten. Fototype 2 Dit type verbrandt meestal, maar wordt lichtjes bruin. Prototype: blond haar, blauwe ogen. 5
6 Fototype 3 Dit type verbrandt zelden en wordt goed bruin. Prototype: donkere ogen en een getinte huid. Fototype 4 Dit type verbrandt bijna nooit en bruint zeer goed. Prototype: zuiderse types. Externe risicofactoren De zon en UV-straling Dit is de enige risicofactor waar we zelf invloed op hebben. Daarom is het belangrijk om ons zo goed mogelijk te beschermen tegen de zon. Vooral korte hevige blootstelling aan de zon en zonnebrand zijn schadelijk. De bleke huidtypes zijn veel gevoeliger voor de zon dan zuidelijke en donkere huidtypes. Onze huid kan tijdens ons leven slechts een bepaalde hoeveelheid zon verdragen. Wanneer we daar over gaan,verhoogt de kans op huidkanker. Medicatie Mensen die immunosupressiva (medicatie die het immuniteitssysteem van ons lichaam onderdrukt) nemen, hebben meer risico op het ontwikkelen van een melanoom. 6
7 5. Kan een melanoom uitzaaien naar andere delen in het lichaam? De kankercellen kunnen van de tumor loskomen en in een lymfevat of in de bloedbaan terechtkomen. Zo kunnen uitzaaiingen ontstaan elders in het lichaam. Een melanoom kan via de lymfevaten uitzaaien in dezelfde omgeving. Dit geeft aanleiding tot een satellietmetastase /in-transit metastase; dit zijn letsels die voorkomen tussen het gebied van het melanoom en het dichtstbijzijnde klierstation. Anderzijds kan op die manier ook een kliermetastase ontstaan waarbij tumorcellen aanwezig zijn in een klier. Vanaf een bepaalde dikte van het melanoom, kan een bijkomend onderzoek gepland worden (sentinelklierbiopsie) om na te gaan of er tumorcellen aanwezig zijn in het klierstation. Kankercellen kunnen zich ook verspreiden via de bloedbaan. Dan spreken we van uitzaaiingen op afstand. Het betreft voornamelijk de longen, de lever en de hersenen. 6. Het belang van een goede diagnosestelling Om tot een juiste diagnose te komen en de juiste behandeling te bepalen, moeten we het resultaat van alle onderzoeken afwachten. Het weggenomen melanoom wordt nauwkeurig onderzocht onder de microscoop (het histologisch onderzoek of het APD = anatomo-pathologische diagnose). Dit onderzoek geeft meer duidelijkheid over de kenmerken van het melanoom. de dikte van de tumor (Breslow) de aanwezigheid of afwezigheid van een open letsel (ulceratie) bij dunne letsels is ook het aantal delingen (mitosen) in de tumor van Aan de hand van deze parameters wordt het verdere beleid bepaald: Welke bijkomende onderzoeken moeten gebeuren? Welke behandeling moet gevolgd worden? 7
8 Voor het verdere beleid wordt een standaard gevolgd, opgesteld door een multidisciplinair team van artsen met diverse specialiteiten. Elk medisch dossier met het gevolgde beleid wordt ook nog eens tijdens een Multidisciplinair Oncologisch Consult (MOC) besproken. 7. Welke onderzoeken staan u te wachten? De arts of de verpleegkundige zal u de nodige informatie geven over de onderzoeken die u moet ondergaan. Wachten op resultaten is lastig Na de onderzoeken kunnen de artsen of de verpleegkundigen u niet onmiddellijk het resultaat meedelen. De foto s of het weefsel van de biopsie moeten bestudeerd en eventueel vergeleken worden met andere onderzoeksresultaten. Alle resultaten worden uiteindelijk naar uw behandelende arts doorgestuurd. Van zodra alle resultaten gekend zijn, zal uw behandelende arts u het resultaat meedelen. Het wachten op resultaten is vaak een lastige periode, zowel voor u als voor uw familie. Het opstellen van een betrouwbaar eindrapport vergt een zekere tijdspanne. Uw arts zal in principe kunnen inschatten wanneer het eindrapport zou moeten gekend zijn en zal een afspraak met u maken om de resultaten van de onderzoeken met u te bespreken. Aarzel bij vragen of onzekerheden niet om contact op te nemen met uw arts of de verpleegkundige consulent dermato-oncologie. 8. Welke behandelingen kan u verwachten? De arts of verpleegkundige zal u de nodige informatie geven over de verdere operatie die u moet ondergaan. Na de operatie is er geen standaardnabehandeling. Mocht u in aanmerking komen voor een nabehandeling, zal u hierover geïnformeerd worden. 8
9 9. Mogelijke emotionele reacties op de diagnose Het bericht dat u kanker heeft is meestal emotioneel ingrijpend. Verschillende gevoelens kunnen afwisselend voorkomen. Het ene moment bent u boos, het andere moment verdrietig en op weer een ander moment is er vooral angst en paniek. De meest voorkomende gevoelens zijn: Verdriet om wat u als verloren aanvoelt uw gezondheid, uw toekomstplannen, U kan ook huilen of emotioneel zijn zonder dat u weet waarom. Angst om de controle over alles te verliezen, de onbekende wereld van ziek zijn, angst dat het nooit meer goed zal komen, angst voor pijn, angst om dood te gaan. Machteloosheid omdat u niet kan veranderen wat er gebeurd is. Schuldgevoel omdat u denkt dat u de ziekte zelf hebt veroorzaakt, omdat andere mensen dat misschien zo tegen u zeggen. Onbegrip dat dit u en uw familie overkomt. U stelt zich de vraag waarom het is gebeurd en waarom bij u. Boosheid dat het heeft kunnen gebeuren, boosheid op de situatie, op de hele wereld, op uzelf, op God indien u gelovig bent, boosheid op uw lichaam omdat het u in de steek heeft gelaten. Hoop dat de dokters iets kunnen doen voor u, op genezing en dat alles weer goed komt. Deze gevoelens kunnen zeer verwarrend en intens zijn, maar zijn heel normaal na de schok van de diagnose. Een aantal mensen hebben soms naast de steun van hun partner, kinderen, familie, vrienden, collega s en de zorg van artsen en verpleegkundigen, professionele hulp nodig om de situatie het hoofd te kunnen bieden. Aarzel niet om contact op te nemen met een van de hulpverleners (verpleegkundig consulent, psycholoog, sociaal verpleegkundige), een volledig team staat voor u klaar. 9
10 Een diagnose van huidkanker kan inslaan als een bliksem. Een team van artsen, verpleegkundigen en psychologen staan voor u klaar om u de best mogelijke behandeling te bieden en u hierin zo goed mogelijk te begeleiden. In deze periode zijn allerlei gevoelens, gedachten heel normaal. Spreek er gerust over. U en uw familie en/of naasten kunnen steeds terecht bij ons met al uw vragen en/of onzekerheden. Vragen? Noteer ze hier. Verantwoordelijke uitgever: Oncologisch Centrum UZ Gent. Juni Deze brochure werd enkel ontwikkeld voor gebruik binnen het UZ Gent. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Oncologisch Centrum UZ Gent. 10 Oncologie/0118
EEN CHONDROSARCOOM WAT BETEKENT HET?
EEN CHONDROSARCOOM WAT BETEKENT HET? Oncologie/0137 Deze informatiebrochure is bestemd voor personen met een chondrosarcoom en alle anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn zoals familie, vrienden,
Nadere informatieCHONDROSARCOOM KANKERCENTRUM
CHONDROSARCOOM KANKERCENTRUM WAT VINDT U IN DEZE BROCHURE 01 3 02 3 03 4 04 5 05 5 06 6 07 6 08 7 CHONDROSARCOOM 2 01 INLEIDING Deze informatiebrochure is bestemd voor mensen met een chondrosarcoom en
Nadere informatieWEKE DELEN SARCOOM Wat betekent het?
WEKE DELEN SARCOOM Wat betekent het? Oncologie/0145 1 Deze informatiebrochure is voor personen met een weke delen sarcoom en alle anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn: familie, vrienden We geven
Nadere informatieOSTEOSARCOOM KANKERCENTRUM
OSTEOSARCOOM KANKERCENTRUM WAT VINDT U IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Wat is een osteosarcoom? 3 03 Wat zijn de mogelijke klachten bij osteosarcomen? 5 04 Komt een osteosarcoom vaak voor? 5 05 Wat
Nadere informatieEWINGSARCOOM Wat betekent het?
EWINGSARCOOM Wat betekent het? Oncologie/0138 Deze informatiebrochure is bestemd voor personen met een Ewingsarcoom en alle anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn: familie, vrienden, We geven u
Nadere informatieEWINGSARCOOM KANKERCENTRUM
EWINGSARCOOM KANKERCENTRUM WAT VINDT U IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Wat is een Ewingsarcoom? 3 03 Wat zijn de mogelijke klachten bij een Ewingsarcoom? 4 04 Komt een Ewingsarcoom vaak voor? 5 05 Wat
Nadere informatieKanker van de baarmoeder
Kanker van de baarmoeder Endometriumcarcinoom Deze informatiebrochure is bestemd voor vrouwen met baarmoederkanker en hun omgeving. De brochure geeft u een antwoord op volgende vragen: Wat is baarmoederkanker?
Nadere informatieWAT IS KANKER? KANKERCENTRUM. Onco_alg_008
WAT IS KANKER? KANKERCENTRUM Onco_alg_008 WAT VINDT U TERUG IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Celindeling 3 03 Het lymfestelsel 4 WAT IS KANKER? 2 01 INLEIDING Kanker is een verzamelnaam voor meer dan
Nadere informatieBOTTUMOREN. 1. Normaal botweefsel
BOTTUMOREN Om beter te kunnen begrijpen wat een bottumor juist is, wordt er in deze brochure meer uitleg gegeven over de normale structuur van het bot. Op die manier krijgt u een beter zicht op wat abnormaal
Nadere informatieH Melanoom
H.40073.0318 Melanoom Inleiding U heeft van uw arts gehoord dat u een melanoom heeft. Uw arts heeft met u de behandelmogelijkheden besproken. Gedurende de behandeling krijgt u veel informatie. Deze folder
Nadere informatieMelanoom. Wat is een melanoom? Hoe krijgt u een melanoom? Welke klachten geeft een melanoom en hoe ziet een melanoom eruit?
Melanoom Huidkanker, kwaadaardige moedervlek Wat is een melanoom? Een melanoom is een vorm van huidkanker die ontstaat uit pigmentcellen (melanocyten). pigmentcellen komen vooral voor in de huid. In groepjes
Nadere informatieHoe krijgt u een melanoom?
Melanoom Wat is een melanoom? Een melanoom is een vorm van huidkanker die ontstaat uit pigmentcellen (melanocyten). Pigmentcellen komen vooral voor in de huid. In groepjes bij elkaar vormen zij een moedervlek.
Nadere informatieZONNESLIMME SCHOLENPROGRAMMA FACTSHEET
Factsheet ZONNESLIMME SCHOLENPROGRAMMA FACTSHEET WAT IS HUIDKANKER? Kanker is een ongeremde deling van lichaamscellen, die in het omliggende weefsel kunnen ingroeien en via de bloed-of lymfbanen kunnen
Nadere informatieEEN DIAGNOSTISCHE EXCISIE
EEN DIAGNOSTISCHE EXCISIE NUTTIGE INFORMATIE Oncologie/0152 Deze brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over een diagnostische excisie maar we geven u vooral de belangrijkste en juiste
Nadere informatiefact sheet zonneslimmescholenprogramma
30 fact sheet zonneslimmescholenprogramma WAT IS HU IDKANKER? Kanker is een ongeremde deling van lichaamscellen. Die kunnen ingroeien in het omliggende weefsel en via de bloed-of lymfbanen uitzaaien naar
Nadere informatieKANKER VAN DE SCHAAMLIPPEN (VULVACARCINOOM)
KANKER VAN DE SCHAAMLIPPEN (VULVACARCINOOM) KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_pelv_011 INHOUDSTAFEL 01 Inleiding 3 02 Wat is kanker? 4 03 Wat zijn de mogelijke klachten bij vulvakanker? 4 04 Hoe ontstaat kanker
Nadere informatieKanker van de eierstokken
Kanker van de eierstokken Ovariumcarcinoom Deze informatiebrochure is bestemd voor vrouwen met eierstokkanker en hun omgeving. We geven u een antwoord op volgende vragen: Wat is eierstokkanker? Wat zijn
Nadere informatieMijn pathologieverslag begrijpen
Mijn pathologieverslag begrijpen Deze brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over uw pathologieverslag. We geven u vooral de belangrijkste en juiste informatie mee over de resultaten
Nadere informatieInleiding Wat is een melanoom? Hoe vaak komt het voor? Hoe ontstaat een melanoom?
MELANOOM 1179 Inleiding De dermatoloog heeft bij u een melanoom geconstateerd. Deze folder geeft u informatie over een melanoom en de behandelmogelijkheden. Daarnaast krijgt u meer informatie over zelfonderzoek
Nadere informatieEEN SENTINELKLIER PROCEDURE NUTTIGE INFORMATIE
EEN SENTINELKLIER PROCEDURE NUTTIGE INFORMATIE Oncologie/0155 Deze brochure beschrijft het verloop van een biopsie van de sentinelkier, een operatie die u binnenkort ondergaat. Het team van dermato-oncologie
Nadere informatiePatiënteninformatie. Melanoom Huidkanker, kwaadaardige moedervlek
Patiënteninformatie Melanoom Huidkanker, kwaadaardige moedervlek 2 Inhoud Inhoud... 3 Inleiding... 5 Wat is een melanoom?... 5 Hoe krijgt u een melanoom?... 5 Welke klachten geeft een melanoom en hoe ziet
Nadere informatieKanker van de schaamlippen
Kanker van de schaamlippen Vulvacarcinoom Deze informatiebrochure is bestemd voor vrouwen met kanker van de schaamlippen en voor de mensen in hun omgeving. We geven u een antwoord op volgende vragen: Wat
Nadere informatieBorstkanker. Celdeling
Borstkanker In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 12.000 vrouwen borstkanker (mammacarcinoom) ontdekt. Daarnaast wordt bij ongeveer 1.300 vrouwen in Nederland een voorstadium van borstkanker (ductaal
Nadere informatiePatiënteninformatie. Melanoom. Huidkanker, kwaadaardige moedervlek terTER_
Patiënteninformatie Melanoom Huidkanker, kwaadaardige moedervlek 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Wat is een melanoom? 4 Hoe krijgt u u een melanoom? 5 Welke klachten geeft een melanoom en hoe
Nadere informatieBorstkanker. Normale cellen in borstklierweefsel Augustus 2016
Borstkanker In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 12.000 vrouwen borstkanker (mammacarcinoom) ontdekt. Daarnaast wordt bij ongeveer 1.300 vrouwen Ductaal Carcinoom In Situ (DCIS) geconstateerd. Dit
Nadere informatiePatiënteninformatie. Melanoom
Patiënteninformatie Melanoom Melanoom Inleiding In deze folder kunt u lezen wat een melanoom is, hoe een melanoom ontstaat en welke behandelingen mogelijk zijn. De folder is bedoeld als aanvulling op de
Nadere informatieMelanoom. Poli Dermatologie Poli Chirurgie
00 Melanoom Poli Dermatologie Poli Chirurgie Melanoom Melanoom betekent letterlijk: zwart gezwel. Een melanoom is een vorm van huidkanker die ontstaat vanuit pigmentcellen, die melanocyten worden genoemd.
Nadere informatieBehandeling van een melanoom. Huidziekten
Behandeling van een melanoom Huidziekten Het melanoom Melanoom betekent letterlijk: zwart gezwel. Deze vorm van kanker ontstaat uit de pigmentcellen (melanocyten). Pigmentcellen komen vooral voor in de
Nadere informatieWat u moet weten over het melanoom
Dermatologie/Chirurgie Patiënteninformatie Wat u moet weten over het melanoom U ontvangt deze informatie, omdat u meer wilt weten over het melanoom. Hierin leest u onder andere wat deze vorm van huidkanker
Nadere informatieKanker. Inleiding. Wat is kanker. Hoe ontstaat kanker
Kanker Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat veel mensen niet weten wat kanker precies inhoud en ik zelf er ook meer van wil weten omdat mijn oma er in de zomervakantie aan gestorven is. Dat je
Nadere informatieMelanoom. Dermatologie. 5958p DER.083/0512
Melanoom Dermatologie Inleiding Bij u is (mogelijk) sprake van een melanoom. De dermatoloog heeft dit met u besproken. In deze folder leest u meer over het ontstaan, de onderzoeken en de behandeling van
Nadere informatieEen borstafwijking: het stellen van een diagnose
Een borstafwijking: het stellen van een diagnose Als u een verdachte knobbel voelt, moeten verdere onderzoeken uitgevoerd worden om meer informatie te krijgen over de soort en de ernst van het gezwel.
Nadere informatiePigmentvlekken: bescherming en zelfonderzoek. informatie voor patiënten
Pigmentvlekken: bescherming en zelfonderzoek informatie voor patiënten INLEIDING 3 GOEDAARDIGE PIGMENTVLEKKEN 4 WAT IS MALIGNE MELANOOM? 4 IS HET BEHANDELBAAR? 5 WAT VERHOOGT HET RISICO? 5 PAS OP VOOR
Nadere informatiePlastische Chirurgie. Patiënteninformatie. Plaveiselcelcarcinoom. Slingeland Ziekenhuis
Plastische Chirurgie Plaveiselcelcarcinoom i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen In deze folder leest u wat een plaveiselcelcarcinoom inhoudt en welke behandelingen er bij Plastische Chirurgie
Nadere informatieWat is een melanoom. Wat zijn pigmentcellen. Wie krijgt een melanoom
Melanoom Wat is een melanoom In de huid bevinden zich talrijke pigmentcellen (melanocyten). Wanneer deze pigmentcellen ongeremd gaan groeien en daardoor een agressief groeiende tumor ontstaat, spreekt
Nadere informatieBaarmoerderhalskanker
Baarmoerderhalskanker Cervixcarcinoom Deze informatiebrochure is bestemd voor vrouwen met baarmoederhalskanker en hun omgeving. Ze geeft u een antwoord op volgende vragen: Wat is kanker? Wat is het HPV-virus
Nadere informatieHet is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet.
Werkstuk door een scholier 1583 woorden 23 april 2011 4,9 12 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn KANKER: Ik ga vandaag mijn spreekbeurt houden over kanker om twee redenen. De eerste is dat iedereen kanker
Nadere informatieEEN DIAGNOSTISCHE EXCISIE NUTTIGE INFORMATIE
EEN DIAGNOSTISCHE EXCISIE NUTTIGE INFORMATIE KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_dermato_003 INHOUDSTAFEL 01 Inleiding 3 02 Wat is een diagnostische excisie? 3 03 Wat doen bij een opname in het chirurgisch dagcentrum?
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN ZONNEBESCHERMING
INFO VOOR PATIËNTEN ZONNEBESCHERMING INHOUD 01 Zonnebescherming 4 02 Natuurlijke bescherming 4 03 Sneeuw, water, zand en kledij 5 04 Wat kunt u zelf doen? 6 4 / 01 ZONNEBESCHERMING Onze huid wordt continu
Nadere informatiemetabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Zonnebescherming
metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Zonnebescherming Inhoud 01 Zonnebescherming... 04 02 Natuurlijke bescherming... 04 03 Sneeuw, water, zand en kledij... 05 04 Wat kunt u zelf
Nadere informatieWerkstuk Nederlands Kanker
Werkstuk Nederlands Kanker Werkstuk door een scholier 1713 woorden 17 januari 2003 7,2 361 keer beoordeeld Vak Nederlands 1 Wat is kanker? Kanker is de derde ergste doodsoorzaak in Nederland. Er zijn meer
Nadere informatieHuidkanker Het basalioom of het basaalcelcarcinoom
Huidkanker Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht over de meest frequent voorkomende kwaadaardige huidafwijkingen. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan
Nadere informatieEEN BORSTAFWIJKING: HET STELLEN VAN EEN DIAGNOSE
EEN BORSTAFWIJKING: HET STELLEN VAN EEN DIAGNOSE KANKERCENTRUM Onco_seno_003 WAT VINDT U TERUG IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Mammografie 3 03 Echografie van de borst 4 04 NMR 4 05 PUNCTIE (FNAC) 5
Nadere informatielyondellbasell.com Huidkanker
Huidkanker Hoeveel weet je hier van? Deze presentatie is bedoeld om je beter je leren begrijpen wat huidkanker is, welk effect het op je kan hebben en wat je kunt doen om het te voorkomen. De antwoorden
Nadere informatie1. Inleiding 2. Oorzaak aandoening/aanleiding behandeling
Melanoom 1. Inleiding Binnenkort ondergaat u een operatie aan een melanoom in het ETZ TweeSteden op locatie Tilburg of ETZ Waalwijk. In deze folder leest u informatie over de operatie en krijgt u een aantal
Nadere informatieKwaadaardige huidafwijkingen
Afdeling: Onderwerp: Chirurgie Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht over de meest frequent voorkomende kwaadaardige huidafwijkingen. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de
Nadere informatieHoe ontstaan moedervlekken. Hoe zien moedervlekken eruit
Moedervlekken Hoe ontstaan moedervlekken Iedereen heeft moedervlekken, soms wel veertig of meer. Een moedervlek is een onschuldige opeenhoping van pigmentvormende cellen in de huid. Moedervlekken zijn
Nadere informatiePlaveiselcel carcinoom Plastisch chirurgie
Plaveiselcel carcinoom Plastisch chirurgie Wat is een plaveiselcelcarcinoom Het plaveiselcelcarcinoom van de huid is een kwaadaardige vorm van huidkanker. Het ontstaat in de opperhuid en kan soms uitzaaien
Nadere informatieHet verpleegkundig spreekuur Pelviene Oncologie
Het verpleegkundig spreekuur Pelviene Oncologie 1. De verpleegkundig consulenten pelviene oncologie: wie zijn we? De verpleegkundig consulenten organiseren het verpleegkundig spreekuur in de multidisciplinaire
Nadere informatieMoedervlekken, Naevus
Patiënteninformatie Moedervlekken, Naevus Informatie over het ontstaan, de diagnose en behandeling van moedervlekken 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Wat zijn moedervlekken? 5 Hoe ontstaan moedervlekken?
Nadere informatiePatiënteninformatie. Melanoom. Informatie over het ontstaan, de diagnostiek en de behandeling van deze vorm van kanker terTER_
Patiënteninformatie Melanoom Informatie over het ontstaan, de diagnostiek en de behandeling van deze vorm van kanker 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina 1 Wat is een melanoom? 4 2 Hoe vaak komt het
Nadere informatiePsychosociale problemen bij kanker
Psychosociale problemen bij kanker mogelijkheden voor begeleiding in het azm Psychosociale problemen bij kanker Inleiding 3 Reacties 3 Begeleiding 3 Wanneer hulp inschakelen 4 Vroegtijdige herkenning 4
Nadere informatieMelanoom. Dermatologie. Inhoudsopgave. 1. Inleiding
Dermatologie Melanoom Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Algemene informatie over melanoom 3. Het stellen van de diagnose 4. Behandeling 5. Nazorg 6. Meer informatie 1. Inleiding U heeft te horen gekregen dat
Nadere informatieDermatologie. Moedervlekken. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Dermatologie 1 Wat zijn moedervlekken? zijn goedaardige opeenhopingen van pigmentvormende cellen in de huid. Het is een normaal verschijnsel; vrijwel iedereen krijgt meerdere moedervlekken,
Nadere informatieDermatologie. Patiënteninformatie. Moedervlekken. Slingeland Ziekenhuis
Dermatologie Moedervlekken i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Wat zijn moedervlekken Moedervlekken zijn goedaardige opeenhopingen van pigmentcellen in de huid. Het is een normaal verschijnsel.
Nadere informatiePatiënteninformatie. Moedervlekken
Patiënteninformatie Moedervlekken Inhoud Inleiding... 3 Wat zijn moedervlekken?... 3 Hoe ontstaan moedervlekken?... 3 Wat zijn de verschijnselen?... 4 Onrustige moedervlekken... 4 Hoe wordt de diagnose
Nadere informatieBorstsparende operatie bij borstkanker
Chirurgie Borstsparende operatie bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe ontstaat kanker?... 3 Voorbereiding op de operatie... 4 De opname... 4 De operatie... 4 Na de operatie... 5 Mogelijke
Nadere informatiepatiëntenbrochure digestief oncologisch centrum
patiëntenbrochure digestief oncologisch centrum inhoud Wat 02 Multidisciplinair consult 02 Team 03 Waar vind ik de afdeling 06 Hoe contacteren 07 Afspraken 08 1 Wat De digestieve oncologie houdt zich bezig
Nadere informatieMelanoom. Plastische Chirurgie
1/5 Plastische Chirurgie Melanoom Wat is een melanoom? Een melanoom van de huid is een vorm van huidkanker die uitgaat van de pigmentcellen (melanocyten), die overal in de huid voorkomen. In vergelijking
Nadere informatieUW ZORGVERLENERS KANKERCENTRUM UZ GENT. Dermato_onco_018
UW ZORGVERLENERS KANKERCENTRUM UZ GENT Dermato_onco_018 INHOUDSTAFEL 01 Inleiding 3 02 Ons team voor patiënten met een bot- en weke delen tumor 3 03 Bereikbaarheid van de poli, de hospitalisatie en de
Nadere informatieDe vroegtijdige diagnose van huidkankers is primordiaal!
De vroegtijdige diagnose van huidkankers is primordiaal! Dr. I. Tromme UCL 2009 Dr. I. Tromme UCL 2009 Pr. Dr. G.E. Piérard ULg 2009 Met de medewerking van De verschillende types zonnestraling. UVA- en
Nadere informatieUW OPNAME IN HET ZIEKENHUIS
UW OPNAME IN HET ZIEKENHUIS WAT U MOET WETEN Wanneer? Datum: Uur: Waar meldt u zich aan? De kassa van kliniekgebouw K1 - K2 De kassa van kliniekgebouw K12 U wordt opgenomen op de dienst:.. Oncologie/0153
Nadere informatieHoe krijgt u moedervlekken? Wat voor klachten geven moedervlekken en hoe zien moedervlekken eruit?
Moedervlekken Wat zijn moedervlekken? Moedervlekken zijn goedaardige hoopjes van pigmentcellen in de huid. Dit is normaal. Vrijwel iedereen krijgt moedervlekken, gemiddeld zo n 25. Naast normale, goedaardige
Nadere informatieWerkstuk Biologie Hersenkanker/tumor
Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor Werkstuk door een scholier 1349 woorden 19 oktober 2003 6 70 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Mijn werkstuk gaat over hersentumoren. Ik heb het gekozen omdat
Nadere informatieHet effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie
Het effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie verpleegkundige Disclosure belangen spreker Geen(potentiële)
Nadere informatieVoorstel van resolutie tegen huidkanker als gevolg van een langdurige blootstelling aan de zon. Toelichting
Voorstel van resolutie tegen huidkanker als gevolg van een langdurige blootstelling aan de zon (Ingediend door mevrouw Hilde Dierickx) Toelichting Zonnestralen Zonnestralen kunnen volgens hun golflengte
Nadere informatieINFO VOOR PATI ËNTEN PSYCHOLOGISCHE BEGELEIDING BIJ ERFELIJKHEIDSONDERZOEK
INFO VOOR PATI ËNTEN PSYCHOLOGISCHE BEGELEIDING BIJ ERFELIJKHEIDSONDERZOEK INHOUD 01 Wat is erfelijkheidsonderzoek? 4 02 Wat kan de psycholoog voor u doen? 5 03 Hoe en wanneer kunt u de psycholoog inschakelen?
Nadere informatieHuidkanker. Melanoom. Plaveiselcelcarcinoom Basaalcelcarcinoom. Diagnostiek en behandeling
Huidkanker Melanoom Plaveiselcelcarcinoom Basaalcelcarcinoom Diagnostiek en behandeling Is het huidkanker? Welke huidkanker? Hoe wordt de diagnose gesteld? Verhaal Hoe lang bestaat de afwijking? Verandering?
Nadere informatieBorstkanker. hoe moet het nu verder?
Borstkanker hoe moet het nu verder? Deze brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over borstkanker. We geven u vooral de belangrijkste en juiste informatie mee over borstkanker. 2 We proberen
Nadere informatieInformatie over verstandig zonnen en bescherming van de huid.
Informatie over verstandig zonnen en bescherming van de huid. Ieder jaar gaan er miljoenen mensen op vakantie naar zonnige oorden. Maar ook in eigen land kunnen we van de zon genieten. En daar is niets
Nadere informatieBorstkanker. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen
Nadere informatiefact sheet zonneslimmescholenprogramma
30 fact sheet zonneslimmescholenprogramma WAT IS HU IDKANKER? Kanker is een ongeremde deling van lichaamscellen. Die kunnen ingroeien in het omliggende weefsel en via de bloed-of lymfbanen uitzaaien naar
Nadere informatieDERMATOLOGIE/CHIRURGIE
Zorgpad: Melanoom Algemene informatie U bent door uw huisarts verwezen naar de dermatoloog op verdenking van huidkanker (melanoom). Indien u al onder behandeling bent bij de chirurg, komt u bij de chirurg
Nadere informatieDermatologie. Moedervlekken. Waar moet ik op letten? Moedervlekkenpoli. Met verwijzing huisarts. Dagelijks van 8.00-8.30 uur
Dermatologie Moedervlekken Waar moet ik op letten? Moedervlekkenpoli Met verwijzing huisarts Dagelijks van 8.00-8.30 uur Wat zijn moedervlekken? Moedervlekken zijn licht tot donker gekleurde vlekjes of
Nadere informatieDeze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon:
Deze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon: Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Belangrijke namen en telefoonnummers 3. Wat is kanker (algemeen) 4. Behandeling van
Nadere informatieDr. Annemie Galimont-Huidopleiding
Qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd fghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq Signaleren en rapporteren wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui Dr. Annemie
Nadere informatieMoedervlekken. Plastische Chirurgie
1/6 Plastische Chirurgie Moedervlekken Inleiding Moedervlekken staan sterk in de belangstelling omdat bij elke moedervlek de (overigens zeer kleine) kans bestaat dat deze ontaart in een melanoom. Afhankelijk
Nadere informatiePRAKTISCH KANKER BIJ HUISDIEREN
PRAKTISCH KANKER BIJ HUISDIEREN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n over houden van huisdieren De diagnose kanker bij uw geliefde huisdier komt hard aan.
Nadere informatieEFFECT VAN ONCOLOGISCHE THERAPIE OP DE VROUWELIJKE VRUCHTBAARHEID
EFFECT VAN ONCOLOGISCHE THERAPIE OP DE VROUWELIJKE VRUCHTBAARHEID KANKERCENTRUM Onco_alg_045 WAT VINDT U TERUG IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Invriezen van ovarieel weefsel 3 03 Invriezen van eicellen
Nadere informatieInstructie voor zelfonderzoek
Patiënteninformatie Instructie voor zelfonderzoek na verwijdering van een melanoom Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Terugkeer van het oorspronkelijke melanoom 5 Uitzaaiing 5 Wat kunt u zelf doen om terugkeer
Nadere informatieUW ZORGVERLENERS KANKERCENTRUM UZ GENT. Dermato_onco_018
UW ZORGVERLENERS KANKERCENTRUM UZ GENT Dermato_onco_018 INHOUDSTAFEL 01 Inleiding 3 02 Ons team dermato-onco voor patiënten met een huidkanker 3 03 Bereikbaarheid van de poli en de dagkliniek 4 04 Andere
Nadere informatieEEN BREDERE RESECTIE EN SENTINELKLIERPROCEDURE - NUTTIGE INFORMATIE
EEN BREDERE RESECTIE EN SENTINELKLIERPROCEDURE - NUTTIGE INFORMATIE KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_dermato_005 INHOUDSTAFEL 01 Inleiding 3 02 Waarom een bredere resectie? 3 03 Het verloop van een bredere resectie
Nadere informatieInformatiewijzer Oncologie
Informatiewijzer Oncologie Eigendom van: Naam:... Adres:... Plaats:... Telefoon:... Huisarts:... Apotheek:... Bij verlies wordt de vinder dringend verzocht contact op te nemen met de eigenaar van dit boekje.
Nadere informatieInstructie voor zelfonderzoek na verwijdering van een melanoom
Instructie voor zelfonderzoek na verwijdering van een melanoom U heeft een in Tergooi een behandeling ondergaan. Onze artsen en medewerkers hebben er alles aan gedaan om u met de beste zorg te omringen
Nadere informatieministerie van de Vlaamse Gemeenschap administratie Gezondheidszorg
I N F O R M A T I E F O L D E R Overdaad schaadt ZON SPRING ER VERSTANDIG MEE OM! ministerie van de Vlaamse Gemeenschap administratie Gezondheidszorg EVEN UW AANDACHT GRAAG!!! De meeste mensen houden van
Nadere informatieHet verpleegkundig spreekuur Borstkliniek
Het verpleegkundig spreekuur Borstkliniek 1. De borstverpleegkundigen: wie zijn we? De borstverpleegkundigen organiseren het verpleegkundig spreekuur in de Borstkliniek. We werken nauw samen met de artsen,
Nadere informatieBorstkanker. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen van de leeftijd
Nadere informatieMelanoom. Re-excisie en verwijderen schildwachtklier.
Melanoom Re-excisie en verwijderen schildwachtklier www.nwz.nl Inhoud Onderzoek bij een melanoom dikker dan 0,8 millimeter 3 Multidisciplinair overleg 3 Wat is een schildwachtklier-procedure? 4 Voorbereiding
Nadere informatieProject Kwaliteitsindicatoren Borstkanker 2007-2008
Project Kwaliteitsindicatoren 2007-2008 De borstkliniek: Iedere nieuwe diagnose van een borsttumor dient door de borstkliniek te worden geregistreerd bij het Nationaal Kankerregister. Het Project Kwaliteitsindicatoren
Nadere informatieBorstverwijdering bij borstkanker
Chirurgie Borstverwijdering bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe ontstaat kanker?... 3 De opname... 4 Voorbereiding op de operatie... 4 De operatie... 4 Na de operatie... 5 Drains... 5
Nadere informatiepatiëntenbrochure digestief oncologisch centrum
patiëntenbrochure digestief oncologisch centrum inhoud Wat 02 Multidisciplinair consult 02 Team 03 Waar vind ik de afdeling 06 Hoe contacteren 07 Afspraken 08 1 Wat De digestieve oncologie houdt zich bezig
Nadere informatiePsychosociale problemen bij kanker
INTERNE GENEESKUNDE Psychosociale problemen bij kanker Mogelijkheden voor begeleiding in het Laurentius ziekenhuis Deze brochure is bedoeld voor mensen waarbij de diagnose kanker is gesteld en voor hun
Nadere informatieRadiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker
Radiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker Uitwendige bestraling van slokdarmkanker in combinatie met chemotherapie, voorafgaand aan een operatie van
Nadere informatieDocentenhandleiding. Niveau: expert. Lees de taal van de tumor Organisatieniveaus
Docentenhandleiding Niveau: expert Lees de taal van de tumor Organisatieniveaus Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre in samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen
Nadere informatieHuidkankers: melanomen
Met wie kan ik erover praten? Zoekt u hulp of andere informatie? Hebt u er behoefte aan om uw hart eens te luchten? Zoekt u informatie over een type kanker of de behandelingsmogelijkheden? Wilt u weten
Nadere informatieZON EN HUIDKANKER KANKERCENTRUM UZ GENT. Onco_dermato_011
ZON EN HUIDKANKER KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_dermato_011 INHOUDSTAFEL 01 Inleiding 3 02 Wat zijn risicofactoren voor het ontstaan van huidkanker? 3 03 Wat doet de straling van de zon met onze huid? 4 04
Nadere informatieVerstandig zonnen. J.L.M. van Houtum, dermatoloog. 8 mei 2012
Verstandig zonnen J.L.M. van Houtum, dermatoloog 8 mei 2012 Inhoud Wat is zonlicht? Ultraviolet licht Huidtypes Effecten van zonlicht: acuut en chronisch Zonnebrandcrèmes Hoe beschermt u uw huid het best
Nadere informatieSunline zonneproducten
Sunline zonneproducten De Sunline zonneproducten van Mylène zorgen ervoor dat het hele gezin optimaal beschermd is tegen de zon. In het gamma wordt gewerkt met speciale zonnefilters die lang houden en
Nadere informatieInstructie voor zelfonderzoek na verwijdering van een melanoom
Instructie voor zelfonderzoek na verwijdering van een melanoom Uitgave - 2012 Inleiding Deze brochure is bedoeld voor mensen bij wie een melanoom is verwijderd en gaat over zelfonderzoek van de huid en
Nadere informatiePREVENTIE: ZON EN KANKER
PREVENTIE: ZON EN KANKER ONCOLOGISCH CENTRUM Onco_dermato_015 INHOUDSTAFEL 01 Wat doet de straling van de zon met onze huid? 3 02 Praktische tips 8 03 Veel gestelde vragen 8 Preventie: zon en kanker 2
Nadere informatie