RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT Registratienummer raad 1055110 Behorend bij het B&W-advies met registratienummer 1055109 Behandeling in de raadsvergadering van de gemeente Purmerend d.d. 20 december 2012 Datum: 16 november 2012 Behandeld door: Marieke Hart Afdeling/Team: Inwoners / Belastingen Onderwerp: Definitieve aanpassing kwijtscheldingsbeleid gemeentelijke belastingen Samenvatting: De wet- en regelgeving van de kwijtschelding gemeentelijke belastingen is veranderd. Hierdoor zijn er nu drie nieuwe opties voor de gemeenteraad om over te beslissen: - de kosten kinderopvang meenemen als uitgave in de berekening van de betalingscapaciteit; - een ruimere kwijtscheldingsnorm toepassen voor 65-plussers. - kwijtschelding van privébelasting mogelijk maken voor zelfstandig ondernemers; Voorgesteld wordt de eerste twee opties over te nemen. Huishoudens die vanuit een bijstandssituatie aan het werk zijn gegaan, komen vanwege hun toegenomen netto inkomen vaak niet meer in aanmerking voor bijzondere bijstand en kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Hun besteedbaar inkomen gaat er echter in veel gevallen niet op vooruit vanwege de kosten kinderopvang. Recente wetgeving heeft het daarom nu mogelijk gemaakt voor gemeenteraden om te besluiten deze kosten voor de kinderopvang mee te nemen in de berekening van de kwijtschelding. Hierdoor komen meer mensen voor kwijtschelding in aanmerking. Het Rijk geeft hiervoor een vergoeding. Door de wet 'Geleidelijke afbouw van de dubbele heffingskorting in het referentieminimum tot een keer de algemene heffingskorting met uitzondering van het referentieminimumloon voor de Algemene Ouderdomswet' komen 65-plussers met uitsluitend AOW steeds minder in aanmerking voor volledige kwijtschelding. Om dit tegen te gaan is het voor gemeenten mogelijk gemaakt om een ruimere kwijtscheldingsnorm voor deze categorie toe te passen, zodat zij voor volledige kwijtschelding in aanmerking blijven komen.
Inleiding De wet- en regelgeving over kwijtschelding van lokale belastingen voor mensen met kinderopvang, 65-plussers en ondernemers is in 2012 gewijzigd. Hierdoor zijn de mogelijkheden voor de gemeenteraad om kwijtschelding te verlenen verruimd. De gemeenteraad kon al langer beleidskeuzes maken over onderstaande onderwerpen: A. Voor bepaalde belastingen volledig, geen of gedeeltelijk kwijtschelding verlenen; B. Welke norm wordt gehanteerd voor de zogenoemde norm kosten van bestaan; Per 2012 kan de gemeenteraad ook beleidskeuzes maken voor de volgende onderwerpen: C. Kosten kinderopvang als uitgave meenemen in de berekening van de betalingscapaciteit; D. Verruimen van de kwijtscheldingsnorm voor 65-plussers; E. Mogelijkheid creëren zelfstandig ondernemers kwijtschelding van privéschulden te verlenen. Beleidskeuzes gemaakt in 2004 Over de eerste twee onderwerpen heeft de gemeenteraad al in 2004 een beleidskeuze gemaakt, te weten: A. Kwijtschelding is mogelijk voor het volledige bedrag van de afvalstoffenheffing en de rioolheffing gebruiker; B. De normkosten van bestaan zijn vastgesteld op 100% van de bijstandsnorm. Dit houdt in dat de hoogte van het inkomen op basis waarvan kwijtschelding mogelijk is maximaal gelijk is aan de hoogte van een bijstandsuitkering; Nieuwe beleidskeuzes per 1 januari 2013 Voor wat betreft de overige onderwerpen kan de gemeenteraad een beleidskeuze maken met als ingangsdatum 1 januari 2013. C. Kosten kinderopvang als uitgave meenemen in de berekening van de betalingscapaciteit In de berekening voor de kwijtschelding wordt op dit moment alleen rekening gehouden met (een gedeelte van) de kosten van de huur en de ziektekosten. Er wordt geen rekening gehouden met de kosten voor kinderopvang. Huishoudens die vanuit een bijstandssituatie aan het werk zijn gegaan komen vaak niet meer in aanmerking voor kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Hun netto inkomen gaat er namelijk op vooruit, terwijl hun besteedbaar inkomen er in veel gevallen niet op vooruit gaat, vanwege de kosten kinderopvang. Aan artikel 28 Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 is een nieuw lid 3 toegevoegd, om deze armoedeval te verminderen. Hierin is geregeld dat gemeenten bij de kwijtschelding van lokale belastingen de kosten van formele kinderopvang als uitgave in de zin van artikel 15 Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 mee kunnen nemen bij de berekening van een kwijtscheldingsverzoek. Het gaat hierbij om het bedrag dat per maand betaald wordt min het bedrag van de kinderopvangtoeslag en eventuele bijdrage in de kosten door de gemeente of het UWV. Als de raad tot deze verruiming overgaat, betekent dit dat het financieel aantrekkelijker wordt om te werken. Meer mensen met een inkomen van net boven het minimum komen dan voor kwijtschelding in aanmerking. Voorgesteld wordt het bestaande beleid uit te breiden met optie O blz. 2 van 7
D. Verruimen van kwijtscheldingsnorm voor 65-plussers Door de wet 'Geleidelijke afbouw van de dubbele heffingskorting in het referentieminimum tot een keer de algemene heffingskorting met uitzondering van het referentieminimumloon voor de Algemene Ouderdomswet' komen 65-plussers met uitsluitend AOW steeds minder in aanmerking voor volledige kwijtschelding. Deze afbouwregeling verloopt geleidelijk (tot 2024) en leidt er op termijn toe dat 65-plussers met uitsluitend AOW enkele euro's belasting gaan betalen, terwijl zij voorheen volledige kwijtschelding ontvingen. 65-plussers die geen volledige AOW hebben en waarbij de AOW tot bijstandsniveau wordt aangevuld (een zogenaamde AlO-aanvulling) behouden wel de mogelijkheid van volledige kwijtschelding. Om ervoor te zorgen dat de personen van 65 jaar of ouder, met alleen een AOW-uitkering, toch de mogelijkheid behouden om volledige kwijtschelding te krijgen is een aanpassing van het kwijtscheldingsbeleid nodig. Deze aanpassing houdt in dat er voor personen van 65 jaar of ouder een ruimere norm gaat gelden dan de bijstandsnorm. De kwijtscheldingsnorm voor deze categorie personen wordt opgehoogd tot 100 procent van de toepasselijke netto AOW-bedragen. Voorgesteld wordt het bestaande beleid uit te breiden met optie D. E. Kwijtschelding aan zelfstandig ondernemers voor hun privéaanslagen Op dit moment kunnen zelfstandig ondernemers met een inkomen van rond het minimum geen kwijtschelding van de aan hen privé opgelegde belastingaanslag aanvragen. Dankzij gewijzigde wetgeving kan de gemeenteraad in zijn beleid de mogelijkheid van kwijtschelding voor zelfstandig ondernemers opnemen. Gelet op de in de toelichting genoemde afwegingen (het gelijkheidsbeginsel, de concurrentiepositie, de problemen met het vaststellen van de hoogte van het inkomen en het vermogen en de verwerking in de tarieven) wordt voorgesteld géén mogelijkheid tot kwijtschelding in te voeren voor ondernemers voor de aan hen privé opgelegde belastingaanslagen. Financiële consequenties: De invoering van optie C gaat gepaard met hogere kosten. Zo zal het kwijtscheldingsformulier en de software moeten worden aangepast. Dit kan binnen het huidige budget plaatsvinden plaats vinden. Daarnaast zullen er meer kwijtscheldingen worden verleend, nu meer mensen voor kwijtschelding in aanmerking komen. Hoeveel meer is lastig te voorspellen. Het totale bedrag van de verleende kwijtschelding zal in elk geval toenemen. Om gemeenten financieel te ondersteunen om van de mogelijkheid gebruik te maken en de kosten kinderopvang mee te nemen als uitgaven bij de berekening van de kwijtschelding is structureel tien miljoen aan het gemeentefonds toegevoegd. De middelen zijn verdeeld via de maatstaven bijstandsontvangers en huishoudens met laag inkomen. Gemeente Purmerend krijgt de volgende bedragen: 2012: 31.150 2013:6 30.700 2014:6 31.337 2015:6 31.352 In 2011 is besloten om deze gelden niet direct te verrekenen met de tariefberekening voor de gemeentelijke heffingen, maar om zowel deze extra opbrengsten als mogelijke extra kosten als gevolgen van de extra kwijtscheldingsopties vooralsnog buiten de tariefberekening te laten. blz. 3 van 7
Voor 2012 zijn deze gelden niet gebruikt om meer mensen in aanmerking te laten komen voor kwijtschelding. Hiervoor is gekozen omdat voor de invoering van deze verruiming nog aanpassingen nodig zijn in het bestaande beleid en de werkwijze bij de behandeling van kwijtscheldingsverzoeken. De gelden zijn in 2012 echter wel voor dezelfde doelgroep gebruikt door afdeling Werk en Welzijn. Zij hebben het geld gebruikt om als bijzondere bijstandsverlening de inkomensafhankelijke eigen bijdrage van kinderopvang voor WWB klanten (in het kader van een re-integratietraject of die parttime werken) te vergoeden. Vanaf 2013 zouden de extra toegewezen verzoeken betaald kunnen worden uit het bedrag van het Gemeentefonds. Hiertoe zullen de extra inkomsten uit het gemeentefonds kunnen worden gebruikt ter dekking van de kwijtscheldingen en de kosten van de extra kwijtschelding zullen dan bij de reguliere kwijtscheldingen meegenomen worden. Op deze wijze wordt recht gedaan aan het beleid dat de kwijtscheldingen voor gemeentelijke heffingen integraal in de kosten voor gemeentelijke heffingen worden meegenomen en dat deze derhalve kostendekkend zijn. Uitgaande van de tarieven van 2012 zou uit de vergoeding aan ongeveer 82 meer huishoudens kwijtschelding kunnen worden verleend. De verwachting is dat de extra verleende kwijtscheldingen dit aantal niet te boven zullen gaan. Mocht dit toch het geval zijn, dan is de verwachting dat de overschrijding beperkt zal blijven. Naast de extra kwijtscheldingsmogelijkheid zal de afdeling Werk en Welzijn doorgaan met het vergoeden van de eigen bijdrage van de kosten kinderopvang. Zij zullen hiertoe echter een ander budget aanwenden. De invoering van optie D gaat niet gepaard met hogere kosten. Het betekent namelijk dat dezelfde groep in aanmerking blijft komen voor kwijtschelding als nu. Communicatie: De verruiming wordt op de website en in de toelichting bij de aanslag gemeentelijke belastingen 2013 gecommuniceerd. Daarnaast worden Werk en Welzijn, SMD, Activa en dergelijke instanties actief benaderd, aangezien het vaak om hun cliënten gaat. Monitoring/evaluatie: De verruiming voor wat betreft de kosten kinderopvang wordt aan het eind van belastingjaar 2013 geëvalueerd. In deze evaluatie wordt bekeken of de extra kosten die deze verruiming met zich meebrengt daadwerkelijk betaald kan worden uit de extra vergoedingen door het gemeentefonds. blz. 4 van 7
Voorstel: De Raad besluit akkoord te gaan met: 1. het bestaande kwijtscheldingsbeleid per 1 januari 2013 uit te breiden met de optie om de kosten kinderopvang als uitgave mee te nemen in de berekening van de betalingscapaciteit; 2. het overgaan tot verruimen van de kwijtscheldingsnorm voor 65-plussers tot 100 procent van de toepasselijke netto AOW-bedragen; 3. het niet invoeren van de mogelijkheid kwijtschelding te verlenen aan zelfstandig ondernemers van hun privéaanslagen gemeentelijke belastingen; 4. zowel de kosten van de extra kwijtschelding als de extra bijdrage via het gemeentefonds toe te voegen aan het budget voor kwijtscheldingen gemeentelijke heffingen. jurgemeester en wethouders van Purmerend, ecrpta/s, de burgemeester ijlagg(n): Toelichting kwijtschelding onaêmemers blz. 5 van 7
De raad van de gemeente Purmerend; gelezen het voorstel van 16 november 2012, nr. 1055110; gelet op de Uitvoeringsregeling invorderingswet 1990 BESLUIT 1. het bestaande kwijtscheldingsbeleid per 1 januari 2013 uit te breiden met de optie om de kosten voor kinderopvang als uitgave mee te nemen in de berekening van de betalingscapaciteit; 2. over te gaan tot het verruimen van de kwijtscheldingsnorm voor 65-plussers tot 100 procent van de toepasselijke netto AOW-bedragen; 3. de mogelijkheid om kwijtschelding te verlenen aan zelfstandig ondernemers van hun privéaanslagen gemeentelijke belastingen, niet in te voeren; 4. om zowel de kosten van de extra kwijtschelding, als de extra bijdrage via het gemeentefonds toe te voegen aan het budget voor kwijtscheldingen gemeentelijke heffingen. Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van 20 december 2012, de griffier, de voorzitter,
Toelichting kwijtschelding aan ondernemers Gelijkheidsbeginsel De regeling dient van toepassing te zijn voor alle ondernemers en mag zich niet beperken tot slechts een bepaalde categorie zoals een startende ondernemer die uit de bijstand komt of een ondernemer met een BBZ-uitkering. Dit zou leiden tot schending van het gelijkheidsbeginsel. Een BBZ-uitkering is een periodieke uitkering voor het dagelijkse levensonderhoud. Deze wordt als aanvulling op het bedrijfsinkomen en het overige inkomen verstrekt. Het inkomen wordt aangevuld tot bijstandniveau. Concurrentiepositie De concurrentiepositie van de ondernemer die kwijtschelding krijgt, wordt positief beïnvloed ten opzichte van de ondernemer die geen kwijtschelding krijgt. Vaststellen hoogte inkomen De hoogte van het inkomen van een ondernemer kan pas definitief bepaald worden na ontvangst van de aanslag inkomstenbelasting (na 1,5 a 2 jaar). Bovendien zal de beoordelaar van de kwijtscheldingsaanvraag deze aanslag inkomstenbelasting inhoudelijk moeten (kunnen) beoordelen. Dit zorgt er voor dat de doorlooptijd van de behandeling van een dergelijk kwijtscheldingsverzoek lang is. Daarnaast moet ook de hoogte van het vermogen worden vastgesteld. Wat tot vermogen wordt gerekend en de wijze waarop het vermogen wordt bepaald, moet door de raad worden vastgelegd in beleidsregels. Verder kan de invordering pas weer hervat worden na de beslissing op het kwijtscheldingsverzoek. Nu dit 1,5 a 2 jaar later is kan dit tot problemen leiden. Het is zelfs mogelijk dat een bedrijf inmiddels opgeheven of failliet is. Verwerking in de tarieven In de huidige tarieven voor de afvalstoffenheffing en de rioolheffing voor gebruiker is een bedrag opgenomen als dekkingsmiddel voor de kosten van kwijtschelding. De financiële gevolgen van de verleende kwijtscheldingen aan ondernemers zijn pas na 1,5 a 2 jaar bekend (zie kopje vaststellen hoogte inkomen). Door deze lange doorlooptijd van deze kwijtscheldingsverzoeken is een inschatting van de extra kosten niet of nauwelijks te maken. Een verdiscontering in de tarieven van deze extra uitgaven is hierdoor niet eenvoudig te realiseren.