RAADSNOTA VERRUIMINGSMOGELIJKHEDEN KWIJTSCHELDING Gemeente Eindhoven

Transcriptie

1 RAADSNOTA VERRUIMINGSMOGELIJKHEDEN KWIJTSCHELDING Gemeente Eindhoven Involon BV Saltshof 1020, 6604 EA Wijchen Postbus 168, 6600 AD Wijchen Telefoon Datum 23 november 2012 Fax Kenmerk / CONCEPT d.deridder@involon.nl Contactpersoon D.H. de Ridder

2 INHOUD 1 Inleiding 3 2 Wettelijke grondslag, beleidsvrijheid en uitvoering Wettelijke grondslag De toelichting bij het wetsvoorstel Beleidsvrijheid Uitsluiten van belastingsoorten Beperken van de doelgroep ondernemers Stand van zaken andere gemeenten Uitvoering bij de gemeente Eindhoven Vaststellen wijze van toetsing De richtlijn bij het wetsvoorstel Aansluiten bij de Bbz-toets Pragmatische werkwijze Te verstrekken gegevens 8 3 Financiële gevolgen Minderopbrengst belastingen Perceptiekosten Uitvoering door het zelfstandigenteam Uitbesteding aan een externe partij Administratief beroepschriften Bekostiging Minderopbrengst belastingen Perceptiekosten 13 4 Vastleggen beleidskeuzes 14 5 Gevolgen verruimde kwijtschelding ondernemers 15 Raadsnota verruimingsmogelijkheden kwijtschelding 1.0 Pagina 2 van 15

3 1 INLEIDING De Gemeentewet en de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 geven sinds kort meer ruimte aan gemeenten om eigen beleidskeuzes te maken, die ertoe leiden dat in ruimere mate kwijtschelding wordt verleend. Toegestane beleidskeuzes kwijtschelding waren: 1. Voor bepaalde belastingen wel, geen of in beperkte mate kwijtschelding toestaan (art. 255 Gemeentewet, in de huidige vorm sinds medio 1990) 2. De normkosten van bestaan (kwijtscheldingsnorm) maximaal verruimen van 90% naar 100% van de bijstandsnorm (art. 255 Gemeentewet / Nadere regels kwijtschelding gemeentelijke en waterschapsbelastingen, sinds 1996/1997) Nieuw toegestane beleidskeuzes zijn: 3. Kwijtschelding privé-belastingschulden voor ondernemers op grond van dezelfde systematiek als voor particulieren (art. 28 Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990, per 1 april 2011) 4. Kosten kinderopvang als bijzondere uitgaven in aanmerking nemen (art. 28 Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990, per 1 januari 2012) 5. Vaststellen hogere kwijtscheldingsnorm voor 65+-ers (art. 255 Gemeentewet / Nadere regels kwijtschelding gemeentelijke en waterschapsbelastingen, per 1 januari 2012) Invulling geven aan deze beleidskeuzes (het wel of niet verruimen) is aan de raad voorbehouden. Vervolgens is het mogelijk om uitvoeringsregels (beleid, hoe wordt in de uitvoering met deze dossiers omgegaan) door het college vast te laten stellen. Door de PvdA, VVD en Ouderen Appèl Eindhoven is onder Raadsnummer 12R5045 een (herzien) initiatiefvoorstel ingediend, gericht op beleidskeuze 3 (kwijtschelding van privé-belastingschulden voor ondernemers). Met deze adviesnota wordt inzicht gegeven in de gevolgen van dit initiatiefvoorstel, zowel ten aanzien van de belastingopbrengsten als ten aanzien van de uitvoeringsproblematiek. Raadsnota verruimingsmogelijkheden kwijtschelding 1.0 Pagina 3 van 15

4 2 WETTELIJKE GRONDSLAG, BELEIDSVRIJHEID EN UITVOERING 2.1 WETTELIJKE GRONDSLAG In artikel 28, lid 1, onder b van de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 is opgenomen dat ten aanzien van een natuurlijk persoon die een bedrijf of zelfstandig een beroep uitoefent indien door de gemeenteraad daartoe is besloten, met betrekking tot een verzoek om kwijtschelding van de in artikel 27, onderdeel a, onderdeel b, onderscheidenlijk onderdeel c, bedoelde belastingen en heffingen die geen verband houden met de uitoefening van dat bedrijf of beroep, de afdelingen 1, 2 en 5 van overeenkomstige toepassing zijn. Dit betekent dat de raad kan besluiten om voor de privébelastingen die een (zelfstandig) ondernemer moet betalen, kwijtschelding verleend kan worden op grond van dezelfde voorwaarden als die voor particulieren gelden. Wordt door de raad geen besluit genomen, dan is kwijtschelding voor deze categorie ondernemers slechts mogelijk onder voorwaarde van een zogenaamd algeheel crediteurenakkoord De toelichting bij het wetsvoorstel Tijdens de behandeling van het wetsvoorstel is gesteld dat de ondernemer die een verzoek om kwijtschelding van lokale privé heffingen indient zelf moet aantonen dat hij voor kwijtschelding in aanmerking komt, op grond van de inkomensgegevens van het desbetreffende jaar. Om de uitvoeringskosten beperkt te houden is de volgende handelwijze voorgesteld: De gemeente verleent uitstel van betaling en bekijkt na afloop van het belastingjaar aan de hand van de inkomensgegevens of betrokkene inderdaad op of onder het bijstandsniveau zit. Het door de WIK (Werkgroep Inkomens- en Kwijtscheldingsbeleid) uitgebrachte advies bij het wetsvoorstel luidde om aan te sluiten bij reeds bestaande toetsen voor ondernemers. Als voorbeeld is de toets op het inkomen door de Belastingdienst aangehaald. 2.2 BELEIDSVRIJHEID Uitsluiten van belastingsoorten Artikel 255, lid 3 van de Gemeentewet geeft aan de raad de bevoegdheid om voor bepaalde belastingsoorten slechts gedeeltelijk of in het geheel geen kwijtschelding te verlenen. Zo is bij de gemeente Eindhoven bepaald dat alleen de volgende belastingsoorten voor kwijtschelding in aanmerking komen: Onroerendezaakbelastingen, Rioolheffing (eigendom), Afvalstoffenheffing, Hondenbelasting en Lijkbezorgingsrechten. Aan de raad is niet de bevoegdheid gegeven om voor bepaalde categorieën belastingschuldigen, andere belastingen voor kwijtschelding in aanmerking te laten komen. Zo is het niet mogelijk om voor ondernemers bepaalde belastingsoorten voor kwijtschelding uit te sluiten. Genoemd artikel 28 van de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 schrijft echter voor dat slechts die belastingen die geen verband houden met de uitoefening van het bedrijf of beroep onder de verruimde kwijtscheldingsmogelijkheid vallen. Dit betekent dat belastingsoorten met een gemengd karakter (deels privé en deels zakelijk) per definitie niet onder deze regeling vallen. Wanneer een belastingschuldige vanuit zijn woning een bedrijf of een zelfstandig beroep uitoefent, dan zijn de belastingaanslagen Onroerendezaakbelastingen (eigendom) en Rioolheffing (eigendom) geen zuivere privébelastingen. Deze belastingen Raadsnota verruimingsmogelijkheden kwijtschelding 1.0 Pagina 4 van 15

5 komen daarom niet voor de verruimde kwijtscheldingsmogelijkheid voor ondernemers in aanmerking voor kwijtschelding Beperken van de doelgroep ondernemers De toelichting bij het oorspronkelijke wetsvoorstel was gericht op ondernemers die vanuit de bijstand met behulp van de gemeente (en met ondersteuning van de gemeente middels het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen) een onderneming aan het opstarten zijn. Deze doelgroep kwam in de bijstandssituatie veelal in aanmerking voor kwijtschelding. Wanneer zij met behulp van de gemeente een onderneming op gingen starten, waarbij zij in het eerste jaar van het zelfstandig ondernemerschap er financieel niet op vooruit gingen, kon op grond van de regelgeving geen kwijtschelding worden verleend. Het voorstel was om deze categorie belastingschuldigen onder de reikwijdte van de regelgeving voor particulieren te laten blijven vallen. De particuliere toets op het recht op kwijtschelding van belastingen is echter een zuiver zakelijke toets. Aan de hand van de financiële situatie van belastingschuldige (kan uit het beschikbare vermogen de belastingaanslag betaald worden en/of kan uit het verschil tussen het netto besteedbare inkomen en de uitgaven de belastingaanslag betaald worden) wordt bepaald of er recht bestaat op kwijtschelding. Om deze reden kan niet alleen aan ondernemers die met behulp van bijstandsverlening van de gemeente (de zogenaamde Bbz-regeling) een onderneming voeren, kwijtschelding verleend worden. Ter verduidelijking: het is ook niet mogelijk om alleen aan belastingschuldigen (particulieren) die een bijstandsuitkering genieten kwijtschelding te verlenen. Een ieder (met een inkomen op of rond bijstandsniveau) dient aan de hand van dezelfde criteria beoordeeld te worden (gelijkheidsbeginsel). 2.3 STAND VAN ZAKEN ANDERE GEMEENTEN Andere gemeenten zijn ten aanzien van de verruiming van de mogelijkheid om kwijtschelding aan ondernemers te verlenen, de gemeente Eindhoven al voorgegaan. Zo is al eerder door onder andere de gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Tilburg, s-hertogenbosch, Enschede, Groningen en Leeuwarden besloten om van deze mogelijkheid gebruik te maken. Zonder uitzondering is door geen van deze gemeenten invulling gegeven aan het vaststellen van de wijze waarop het inkomen wordt getoetst en de wijze waarop het voor de betreffende ondernemer noodzakelijke bedrijfsvermogen wordt getoetst. In praktijk komt het er op neer dat ondernemers die vanuit een bijstandsuitkering met behulp van de gemeente (en ondersteund vanuit de Bbz-regeling) bezig zijn een onderneming op te starten, in aanmerking komen voor kwijtschelding. De voor de Bbz-toets noodzakelijke gegevens zijn bij de gemeente bekend, voorgaande jaren is aan deze ondernemers kwijtschelding verleend (omdat zij toen nog een WWB-uitkering genoten en er geen sprake was van bovenmatig privé-vermogen). Op grond van deze gegevens zijn de ingediende verzoeken om kwijtschelding afgedaan. De handelwijze voor deze doelgroep is ingegeven door de toelichting bij het wetsvoorstel en het advies van de WIK (Werkgroep Inkomens- en Kwijtscheldingsbeleid). Buiten deze categorie ondernemers zijn ook verzoeken om kwijtschelding door ondernemers ingediend die géén gebruik maken van de Bbz-regeling of hier niet voor in aanmerking komen. Ook op deze ondernemers is de kwijtscheldingsregeling van toepassing. Voor genoemde gemeenten geldt dat aan deze ondernemers uitstel van betaling is verleend en de verzoeken in afwachting zijn van nader in te vullen regelgeving. In onderstaande tabel is weergegeven hoeveel dossiers op dit moment (stand oktober 2012) nog bij de verschillende gemeenten moeten worden afgedaan. Deze aantallen hebben betrekking op verzoeken door ondernemers die geen een Bbz-regeling of aanvraag hebben lopen. Raadsnota verruimingsmogelijkheden kwijtschelding 1.0 Pagina 5 van 15

6 Organisatie Aantal verzoeken ondernemers (nog te behandelen, uitstelconstructie) Verwacht aantal verzoeken 2013 Gemeente Amsterdam Gemeente Groningen Gemeente Tilburg Gemeente s-hertogenbosch Gemeente Helmond Gemeentelijk Belastingkantoor Twente (Gemeente Enschede) Gemeente Arnhem Belastingsamenwerking Gouwe Rijnland Bij genoemde gemeenten is bij de invoering van de mogelijkheid om aan ondernemers kwijtschelding te verlenen vrijwel geen ruchtbaarheid gegeven. Alleen aan ondernemers die een Bbz-aanvraag hebben ingediend is de mogelijkheid van kwijtschelding kenbaar gemaakt. De verwachtingsaantallen voor 2013 zijn ingegeven op basis van het aantal ingediende verzoeken over het afgelopen jaar, waarbij de huidige beleidslijn (geen kwijtschelding promoten) wordt gecontinueerd. De gemeente Amsterdam maakt hier als enige een duidelijke uitzondering op. Tot op dit moment is op de website van Amsterdam nog het volgende te lezen: Ondernemer of zelfstandige Ondernemers of zelfstandigen kunnen alleen kwijtschelding krijgen met een saneringsakkoord tussen degene die de schulden heeft en alle schuldeisers. Ondanks deze vermelding hebben toch enkele honderden ondernemers een verzoek om kwijtschelding ingediend. Voor 2013 zal meer kenbaar worden gemaakt dat de gemeente Amsterdam aan ondernemers voor de privébelastingen ook kwijtschelding zal verlenen als er sprake is van een inkomen op bijstandsniveau en een gering vermogen. Het ingeschatte aantal verzoeken voor 2013 is daarom bepaald op het aantal ondernemers met een inkomen op of rond bijstandsniveau. 2.4 UITVOERING BIJ DE GEMEENTE EINDHOVEN Het invoeren van kwijtschelding voor ondernemers mag niet leiden tot onduidelijkheid bij de burger. Om deze reden moet vóór de aanslagoplegging (eind januari 2013) duidelijk zijn op welke wijze een verzoek om kwijtschelding voor ondernemers door de gemeente getoetst wordt. De uitstelconstructie zoals door andere gemeenten toegepast, levert voor zowel burger als gemeente onduidelijkheid op. Om deze reden is in het initiatiefvoorstel ook opgenomen dat een pragmatische werkwijze moet worden nagestreefd. Daarnaast is aangegeven dat de minst kostbare wijze van uitvoering moet worden onderzocht Vaststellen wijze van toetsing Ten aanzien van het inkomen en het privévermogen zijn de bepalingen zoals voorgeschreven in de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 van toepassing (afdelingen 1, 2 en 5). De Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 beschrijft echter niet hoe het inkomen en vermogen van een ondernemer in het kader van kwijtschelding bepaald moet worden. Deze regeling is immers geschreven voor particulieren. In haar Raadsnota verruimingsmogelijkheden kwijtschelding 1.0 Pagina 6 van 15

7 brief van 2 maart 2012 aan de Tweede Kamer 1 heeft de minister van BZK met betrekking tot kwijtschelding voor ondernemers slechts gesteld dat het voor de uitoefening van het bedrijf of zelfstandig beroep noodzakelijke vermogen niet tot het voor de kwijtschelding te toetsen vermogen wordt gerekend. Hoe dit noodzakelijke vermogen moet worden vastgesteld en hoe het inkomen van een ondernemer moet worden bepaald, is niet in de regelgeving opgenomen. De bedoeling van de wetgever was een uniforme regeling voor de toetsing van deze verzoeken om kwijtschelding. Omdat er geen volledige invulling is gegeven in de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990, moeten gemeenten (en waterschappen) daarom zelf invulling geven aan de wijze waarop het inkomen en het noodzakelijke bedrijfsvermogen wordt getoetst De richtlijn bij het wetsvoorstel Bij de behandeling van het wetsvoorstel is aangegeven dat de mogelijkheid om aan ondernemers kwijtschelding te verlenen op grond van dezelfde bepalingen als die voor particulieren gelden, niet zou moeten leiden tot hoge uitvoeringskosten voor de lokale overheid. Om deze reden is door de WIK aangegeven dat aangesloten zou kunnen worden bij de toets op het inkomen die door de Belastingdienst wordt uitgevoerd. Aansluiten bij de definitieve aanslag IB/PVV (toets inkomen Belastingdienst) van de betreffende ondernemer, houdt in dat (ruim) twee jaar uitstel van betaling moet worden verleend. Immers, de definitieve aanslag zal voor ondernemers die in een lastige financiële situatie zijn geraakt (en daarom ook om uitstel van aangifte bij de Belastingdienst hebben gevraagd) pas laat worden vastgesteld. Voor een belastingaanslag over het jaar 2013 moet bij de Belastingdienst uiterlijk voor 1 april 2014 aangifte worden gedaan. De Belastingdienst verleent (op verzoek) uitstel voor het doen van aangifte tot uiterlijk 31 december De voorlopige aanslag zal dan medio maart 2015 worden vastgesteld, de definitieve aanslag doorgaans medio juni Wanneer de betreffende ondernemer voor zijn gemeentelijke (privé)aanslag 2013 om kwijtschelding verzoekt (aanslag gedagtekend eind januari 2013), zal dan tot medio juni 2015 uitstel moeten worden verleend alvorens het verzoek kan worden getoetst. Deze handelwijze wordt daarom ook wel de uitstelconstructie genoemd. Een ondernemer die een verzoek om kwijtschelding indient, bevindt zich (financieel) in de gevarenzone. Het verlenen van uitstel voor een dergelijk lange periode betekent dat de betreffende ondernemer in het invorderingsproces uit beeld is. De kans bestaat dat de ondernemer alsnog in staat van faillissement wordt gesteld. De gemeente is geen preferente schuldeiser en zal derhalve in het gros van de gevallen, met betrekking tot het betaalbaar stellen van de gemeentelijke belastingaanslag, achter het net vissen. Wanneer de ondernemer wel weet te overleven, maar uiteindelijk na de periode van uitstel (na twee jaar) besloten wordt dat toch geen kwijtschelding verleend kan worden, zijn er inmiddels drie aanslagen door de ondernemer te voldoen (2013, 2014 en 2015). Door deze wijze van uitvoering wordt de ondernemer door toedoen van de gemeente in een financieel nog ongunstigere positie gebracht. Het toepassen van de zogenoemde uitstelconstructie wordt daarom afgeraden Aansluiten bij de Bbz-toets Een andere mogelijkheid is om aan te sluiten bij de wijze van toetsing conform de Bbz-regeling van de gemeente (Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004). Deze regeling richt zich op ondernemers die vanuit : Gevolgen voor de armoedeval van wijziging van de vermogensnorm in de decentrale kwijtscheldingsregeling Raadsnota verruimingsmogelijkheden kwijtschelding 1.0 Pagina 7 van 15

8 een bijstandsuitkering geholpen worden om door middel van eigen ondernemerschap uit de bijstand te geraken. Anderzijds is de regeling bestemd voor gevestigde ondernemers die (door omstandigheden) een inkomen genereren onder bijstandsniveau. Door middel van de Bbz-regeling kan het inkomen aangevuld worden tot bijstandsniveau en kan eventueel een lening verstrekt worden om schulden af te betalen of investeringen te doen (bedrijfskapitaal in de vorm van een lening). Omdat de Bbz-regeling zich, net als de kwijtscheldingsregeling, in grote lijnen richt op bijstandsniveau, is het verdedigbaar om de wijze van toetsing van het inkomen en (noodzakelijke bedrijfs-)vermogen te toetsen op grond van de landelijke Bbz-regeling. Onderdeel van de Bbz-toets is het bepalen van het noodzakelijke bedrijfsvermogen. Dit vermogen is per ondernemer verschillend. Immers, het specifiek voor die ondernemer noodzakelijke bedrijfsvermogen moet worden bepaald. Deze toets is daarom afhankelijk van verschillende factoren (zoals soort bedrijf, orderportefeuille, uitstaande opdrachten, openstaande te ontvangen bedragen, versnelde afschrijving van schulden/investeringen, etc.). Door aan te sluiten bij de Bbz-regeling wordt aangesloten bij de door de Minister van BZK vastgestelde richtlijn ten aanzien van het toegestane vermogen voor ondernemers bij het verlenen van kwijtschelding. Bbz-aanvragen worden bij de gemeente Eindhoven getoetst door het zelfstandigenteam. Van ondernemers met een lopende Bbz-aanvraag, of die al door het zelfstandigenteam worden getoetst, zijn daarom al gegevens in beeld voor de toetsing van een verzoek om kwijtschelding. Voor verzoeken om kwijtschelding van ondernemers die géén Bbz-aanvraag hebben lopen, geldt dat eenzelfde toets moet worden uitgevoerd (gelijkheidsbeginsel) Pragmatische werkwijze Een ondernemer die een verzoek om kwijtschelding indient, moet op grond van de wet- en regelgeving op dezelfde wijze getoetst worden als een particulier. De twee onderdelen die noodzakelijkerwijs verschillen zijn, zoals hiervoor beschreven: - de wijze waarop het inkomen wordt bepaald; en - de wijze waarop het noodzakelijke bedrijfsvermogen wordt bepaald. Om onnodig hoge kosten te voorkomen wordt ten aanzien van de uitvoering geadviseerd om eerst de privégegevens van de betreffende ondernemer te toetsen. Is er sprake van overwaarde in de eigen woning, is er sprake van vermogen in de vorm van een (privé-)auto of meerdere auto s, is het bedrag aan financiële middelen (saldo betaal- + spaarrekeningen op de privé-rekeningen) hoger dan de toegestane drempel, etc. Wanneer een verzoek om kwijtschelding op grond van deze toets al kan worden afgewezen, behoeft de specifieke ondernemerstoets niet plaats te vinden. Mochten in de verzoekfase onjuiste aannemingen zijn gedaan waarop het verzoek is afgewezen, dan kan in de (administratief) beroepsfase alsnog indien noodzakelijk naar de ondernemerstoets gekeken worden Te verstrekken gegevens Zoals aangegeven moet de ondernemer die een verzoek om kwijtschelding indient voor zijn privébelastingen op dezelfde wijze getoetst worden als een particulier. Dit betekent dat het formulier wat voor particulieren gebruikt wordt ook voor deze categorie kwijtscheldingsgerechtigden gebruikt kan worden. Omdat voor de ondernemer echter andere regels gelden voor het bepalen van het inkomen en noodzakelijke bedrijfsvermogen zullen de volgende extra te verstrekken gegevens moeten worden opgevraagd: Raadsnota verruimingsmogelijkheden kwijtschelding 1.0 Pagina 8 van 15

9 - jaarstukken voorafgaande twee jaar (volledige jaarcijfers bedrijf); - aangiften inkomstenbelasting ook van de partner; - naam en bereikbaarheidsgegevens aanvrager (telefoonnummer; adres); - naam en bereikbaarheidsgegevens boekhouder (telefoonnummer; adres); - ruimte voor opmerkingen zelfstandige m.b.t. verwachte wijzigingen in zijn bedrijfsinkomen t.o.v. vorig jaar. Omdat de kwijtscheldingstoets een individuele toets is, zal het noodzakelijk zijn om aan de hand van met name de jaarstukken aanvullende vragen aan de ondernemer te stellen. Deze vragen zullen betrekking kunnen hebben op onder andere (versnelde) afschrijvingen, (aard van) openstaande schulden en vermogensbestanddelen (onderbouwde inschatting maken: wat is noodzakelijk bedrijfsvermogen). Raadsnota verruimingsmogelijkheden kwijtschelding 1.0 Pagina 9 van 15

10 3 FINANCIËLE GEVOLGEN De financiële gevolgen van de verruimde mogelijkheid van kwijtschelding voor ondernemers is in twee categorieën te splitsen: 1. Minderopbrengst belastingen 2. Perceptiekosten (uitvoering) 3.1 MINDEROPBRENGST BELASTINGEN Ten aanzien van de ingeschatte hoeveelheid te verlenen kwijtschelding is nader onderzoek uitgevoerd. Om een inschatting te maken van het aantal ondernemers die onder de verruimde kwijtscheldingsregeling voor ondernemers vallen, zijn gegevens uit het Vestigingsregister BIO gebruikt. Het aantal kleine zelfstandigen met een vestigingsadres in de gemeente Eindhoven is Dit aantal is afgeleid van het aantal vestigingen waarbij één persoon betaalde arbeid verricht voor meer dan 15 uur per week. Van dit aantal vestigingsadressen hebben er een woonfunctie. Dit zijn in ieder geval ondernemers die onder de verruimde kwijtscheldingsregeling kunnen vallen. Van de resterende is dit onzeker. Vervolgens is naar de branchesoort gekeken. Van bepaalde branchesoorten is het onwaarschijnlijk dat deze daadwerkelijk onder de verruimde kwijtscheldingsregeling vallen. Dit betreft ondernemingen (waarbij één persoon betaalde arbeid verricht voor meer dan 15 uur per week) zoals benzinestations, supermarkten en warenhuizen, winkels, restaurants, café s. Dit zijn in totaal 491 ondernemers. Eerder onderzoek in Eindhoven heeft uitgewezen dat in ,1% van het totaal aantal huishoudens die inkomen genereren uit eigen onderneming een inkomen hadden op of onder de lage-inkomensgrens. Uit gegevens van het CBS is af te leiden dat landelijk van 2009 tot 2012 een groei van circa 15% (voor de periode was er een groei van 11,1%) van het aantal ondernemers met een inkomen op of onder de lage inkomensgrens heeft plaatsgevonden. Wanneer deze landelijke groei als aanname voor de gemeente Eindhoven wordt gehanteerd, betekent dit dat circa 14% van het aantal ondernemers een inkomen genereert op of onder de lage inkomensgrens. Gelet op het vorenstaande aannames kan het volgende geconcludeerd worden: - Aantal ondernemers wat onder de verruimde kwijtscheldingsregeling valt: = 9.293; - Aantal ondernemers met een inkomen op of onder de lage inkomensgrens: (14%); - Aantal ondernemers met een inkomen op of onder de lage inkomensgrens met belastingaanslagen die een gemengd karakter hebben (hier wordt geen kwijtschelding voor verleend): (80% van ondernemers vallend onder de verruimde kwijtscheldingsregeling); - Aantal ondernemers met een inkomen op of onder de lage inkomensgrens met belastingaanslagen die geen betrekking hebben op de bedrijfsvoering: 260 (overige 20%); - Verwacht aantal verzoeken om kwijtschelding door ondernemers: circa De laatste aanname is het aantal te verwachten verzoeken om kwijtschelding. Dit aantal is afgeleid van het percentage toegewezen kwijtscheldingsverzoeken door particulieren. 56% van het aantal ingediende verzoeken door particulieren wordt toegewezen (ofwel: heeft een inkomen rond de lage inkomensgrens en een gering vermogen). Afgeleid van het aantal ondernemers met een inkomen rond de lage inkomensgrens (1.300) betekent dit dat het verwacht aantal verzoeken om kwijtschelding door ondernemers circa zal bedragen. Raadsnota verruimingsmogelijkheden kwijtschelding 1.0 Pagina 10 van 15

11 Uit deze aannames is de volgende inschatting gemaakt van de aantallen per belastingsoort die aan ondernemers zullen worden kwijtgescholden: Belastingsoort Geschat aantal Totaal aantal verzoeken % toewijzers Gemiddeld aanslagbedrag 2013 Totaal Onroerende-zaakbelastingen 80 56% Rioolheffing eigenarenbelasting 75 56% Afvalstoffenheffing % Hondenbelasting % Lijkbezorgingsrechten Nihil 56% n.v.t. Totaal Bron: Afgeleid van de verhouding kwijtschelding per belastingsoort bij particulieren, meest recente stand PERCEPTIEKOSTEN Het behandelen van een verzoek om kwijtschelding door een ondernemer is, op grond van de eerder in dit rapport aangegeven specifieke toetsingsonderdelen, een specialisme wat niet door de huidige medewerkers die verzoeken om kwijtschelding behandelen beheerst wordt. De uitvoering van (onderdelen van) de toets voor verzoeken om kwijtschelding van ondernemers zal derhalve een inspanning zijn die elders uitgevoerd moet worden Uitvoering door het zelfstandigenteam Door ondernemersloketten die de Bbz-regeling voor gemeenten uitvoeren 2 wordt voor de toets op inkomen en noodzakelijk bedrijfsvermogen een bedrag gerekend wat varieert tussen 400,- en 1.000,-. De uitvoering van de Bbz-regeling wordt bij de gemeente Eindhoven door het zelfstandigenteam uitgevoerd. Met betrekking tot een verkorte toets op inkomen en noodzakelijk bedrijfsvermogen wordt door het zelfstandigenteam een tijdsbesteding van 9 uur ingeschat. Het zelfstandigenteam berekent op basis van een intern uurloon de bestede uren ten behoeve van kwijtschelding door à 75,00 per uur. Dit betekent een kostenpost van circa 675,00 per dossier. Van het aantal ingediende verzoeken wordt vervolgens verwacht dat circa 50% kan worden afgewezen op grond van privé-vermogen. Om de meest pragmatische en minst kostbare wijze van uitvoering na te streven, wordt daarom geadviseerd om deze verzoeken direct te behandelen. Dit houdt in dat dossiers op de normale particuliere wijze kunnen worden afgedaan. De behandelingsduur van een regulier verzoek om kwijtschelding bedraagt 45 minuten. Dit betekent 863 uur, ofwel 0,66 fte. (1 fte = uur). Voor het overige aantal te behandelen verzoeken om kwijtschelding, getoetst bij het zelfstandigenteam, derhalve een kostenpost groot x 675,00 = ,00. De behandelde dossiers worden administratief binnen de afdeling invorderen afgewikkeld (completering dossier, verwerken uitspraak in belastingapplicatie). De tijdsbesteding per dossier voor de administratieve afwikkeling is 15 minuten per dossier, ofwel 216 uur (0,17 fte). 2 Regionaal bureau zelfstandigen Rotterdam e.o., Regionaal bureau zelfstandigen Zwolle e.o., Regionale Organisatie Zelfstandigen Twente, Zelfstandigenloket Flevoland, Werkplein regio Helmond Raadsnota verruimingsmogelijkheden kwijtschelding 1.0 Pagina 11 van 15

12 3.2.2 Uitbesteding aan een externe partij Een andere mogelijkheid is het uitbesteden van de kwijtscheldingstoets voor ondernemers. Omdat er op dit moment nog geen aanbieder op de markt is, kan van deze kosten nog geen definitieve inschatting gemaakt worden. Het Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf (IMK) is volgens de Centrale Raad van Beroep een deskundige instantie, met betrekking tot vragen over de levensvatbaarheid van ondernemingen en de toepassing van de Bbz-regeling 3. Het IMK ondersteunt 75% van de gemeenten in Nederland met betrekking tot (onderdelen van) de Bbz-regeling. Aan het IMK is om een inschatting qua tijdsbesteding gevraagd voor de twee, specifiek op kwijtschelding voor ondernemers gerichte, uit te voeren toetsen: het bepalen van het inkomen van een ondernemer en het bepalen van het noodzakelijk bedrijfsvermogen van die ondernemer. Het hanteren van een pragmatische handelwijze die recht doet aan de uit te voeren toets leidt volgens het IMK afhankelijk van de soort onderneming tot een tijdsbesteding van 2 tot 4 uur. De verwachting is dat het toetsen van verzoeken om kwijtschelding van ondernemers voor het eind van het jaar wel bij aanbieders in de markt kunnen worden ondergebracht. Uitgaande van de geldende uurtarieven en de ingeschatte tijdsbesteding zal naar verwachting per verzoek om kwijtschelding een bedrag van circa 250,00 gerekend worden. Ook voor deze wijze geldt dat 50% op particuliere wijze kan worden afgedaan (863 uur, zijnde 0,66 fte). Voor de overige dossiers wordt op grond van het vorenstaande ingeschat dat uitbesteding een kostenpost groot circa ,00 betekent. Ook hierbij geldt dat de tijdsbesteding per dossier voor de administratieve afwikkeling 15 minuten per dossier bedraagt, ofwel 216 uur (0,17 fte) Administratief beroepschriften De verwachting (op basis van het eerder berekende aantal lage inkomens) is dat circa verzoeken zullen worden afgewezen. Bij particulieren ligt het percentage beroepschriften ten opzichte van het aantal afgewezen verzoeken op 10%. Omdat deze materie (kwijtschelding voor ondernemers) nieuw is, is de verwachting dat meer afgewezen verzoeken zullen leiden tot een administratief beroepschrift. Op grond hiervan wordt het percentage administratief beroepschriften geschat op 20% (circa 200). Ten aanzien van de behandeling van deze beroepschriften wordt ingeschat dat voor 50% inhuur van advies buiten de afdeling noodzakelijk is (de hiervoor genoemde partijen zelfstandigenteam en externe partij. De overige dossiers kunnen door de afdeling innen worden behandeld. De tijdsbesteding voor de uitspraak op een beroepschrift wordt ingeschat op 1,5 uur. De tijdsbesteding voor de advisering op de beroepschriften zal niet afwijken van de tijdsbesteding bij de behandeling van een verzoekschrift. Er moet immers een totale heroverweging gedaan worden en belanghebbende kan specifieke grieven aangeven, die onderzocht moeten worden. Op grond hiervan worden de kosten voor behandeling van de beroepschriften als volgt ingeschat: x administratief beroepschriften uitbesteed zelfstandigenteam à 675 = ; of x administratief beroepschriften uitbesteed aan externe partij à 250 = ; en x administratieve afwikkeling beroepschrift afdeling invorderen à 45 min. = 75 uur; en x overige administratief beroepschriften afdeling invorderen à 1,5 uur = 150 uur 3 LJN: BX1674, Centrale Raad van Beroep, 10/4987 BBZ Raadsnota verruimingsmogelijkheden kwijtschelding 1.0 Pagina 12 van 15

13 3.3 BEKOSTIGING Minderopbrengst belastingen Het in paragraaf 3.1 geschatte bedrag aan meer te verlenen kwijtschelding is niet in de huidige begroting voor het jaar 2013 opgenomen. De bekostiging van het verlies aan belastinginkomsten zal middels de voorziening minimabeleid / armoedebeleid plaatsvinden. Voor de jaren na 2013 zal de minderopbrengst, net als bij de reguliere kwijtscheldingsdoelgroep, gefinancierd worden vanuit de belastingopbrengsten. Dit betekent dat met het totaalbedrag aan te verlenen kwijtschelding, voor zowel particulieren als ondernemers, bij de tariefstelling rekening zal worden gehouden Perceptiekosten De reguliere perceptiekosten kwijtschelding worden gefinancierd uit de loonkosten (huidige fte-berekening). De verruimingsmogelijkheid om aan ondernemers kwijtschelding te verlenen betekent: - voor de verzoeken die binnen de huidige afdeling invorderen behandeld kunnen worden een uitbreiding van 0,66 fte (verkorte afdoening) + 0,17 fte (administratieve afdoening) = 0,83 fte; - voor de administratieve verwerking van de administratief beroepschriften een uitbreiding van 0,17 fte (150 uur + 75 uur). Derhalve in totaal 1 fte aan noodzakelijke uitbreiding. De uit te besteden dossiers (kostenpost variërend tussen en voor de verzoeken en tussen en voor de administratief beroepen) dienen op andere wijze gefinancierd te worden. Voor beide soorten perceptiekosten (extra formatie en kosten uitbesteding) geldt dat dit niet in de begroting voor 2013 is meegenomen. Raadsnota verruimingsmogelijkheden kwijtschelding 1.0 Pagina 13 van 15

14 4 VASTLEGGEN BELEIDSKEUZES Zoals in de inleiding is aangegeven heeft de raad naast de beleidskeuze voor ondernemers ook nog andere beleidskeuzes op het terrein van kwijtschelding. Hier wordt in overleg met de politiek al sinds dit jaar invulling aan gegeven. Nu de raad de keuze voor het verlenen van kwijtschelding aan ondernemers, en de wijze waarop deze dossiers getoetst worden, vast gaat stellen wordt geadviseerd om ook de overige beleidskeuzes door de raad te laten vaststellen in een Verordening kwijtschelding. De betreffende beleidskeuzes zijn: 1. Geen kwijtschelding te verlenen voor andere belastingen dan a. Onroerende-zaakbelastingen; b. Rioolheffing eigenarenbelasting; c. Afvalstoffenheffing; d. Hondenbelasting; e. Lijkbezorgingsrechten. 2. De kwijtscheldingsnorm voor belastingschuldigen tot 65 jaar vast te stellen op 100% van de voor die belastingschuldige van toepassing zijnde bijstandsnorm; 3. De kwijtscheldingsnorm voor belastingschuldigen van 65 jaar en ouder vast te stellen op 100% van de voor die belastingschuldige geldende AOW-norm; 4. Kosten voor (noodzakelijke) kinderopvang in aanmerking te nemen als uitgaven bij de berekening van de betalingscapaciteit; 5. Kwijtschelding van privébelastingen voor natuurlijke personen die een bedrijf of zelfstandig een beroep uitoefenen te toetsen op grond van dezelfde bepalingen als die voor particulieren gelden, waarbij a. de wijze waarop het inkomen wordt bepaald geschiedt conform het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004; b. de wijze waarop het voor belastingschuldige noodzakelijke bedrijfsvermogen getoetst wordt geschiedt conform het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen Bovengenoemde beleidskeuzes worden in een Verordening kwijtschelding gemeentelijke heffingen aan de raad aangeboden. Aanvullend zullen in de Leidraad Invordering Gemeentelijke Belastingen beleidsregels opgenomen worden. Deze beleidsregels geven een nadere invulling aan de wijze van toetsing van verzoeken om kwijtschelding door ondernemers en bijzondere aandachtsgebieden zoals verwijtbaar gedrag. Beleidsregels worden door het college van burgemeester en wethouders vastgesteld. Raadsnota verruimingsmogelijkheden kwijtschelding 1.0 Pagina 14 van 15

15 5 GEVOLGEN VERRUIMDE KWIJTSCHELDING ONDERNEMERS Invulling geven aan het initiatiefvoorstel om aan ondernemers voor de privébelastingen onder dezelfde voorwaarden kwijtschelding te verlenen als aan particulieren heeft de volgende gevolgen: Berekening (inschatting) bedrag te verlenen kwijtschelding: Belastingsoort Geschat aantal Totaal aantal verzoeken % toewijzers Gemiddeld aanslagbedrag Totaal Onroerende-zaakbelastingen 80 56% Rioolheffing eigenarenbelasting 75 56% Afvalstoffenheffing % Hondenbelasting % Lijkbezorgingsrechten Nihil 56% n.v.t. Totaal Berekening (inschatting) perceptiekosten: Verzoeken om kwijtschelding Interne uren 1079 uur = 0,83 fte Behandeling door zelfstandigenteam Uitbesteding aan externe partij Administratief beroepschriften Interne uren 225 uur = 0,17 fte Behandeling door zelfstandigenteam Uitbesteding aan externe partij Totaal perceptiekosten kwijtschelding ondernemers Interne uren 1304 uur = 1,0 fte Behandeling door zelfstandigenteam Uitbesteding aan externe partij Raadsnota verruimingsmogelijkheden kwijtschelding 1.0 Pagina 15 van 15