Voedingscentrum Bachelor s Award 2015 Juryrapport
1. De Voedingscentrum Bachelor s Award Toekomstige foodprofessionals zoals productontwikkelaars en marketeers kunnen met hun producten een bijdrage leveren aan de gezondheid van consumenten. Het Voedingscentrum vindt het belangrijk om studenten hier bewust van te maken en organiseert daarom dit jaar voor de 11 e keer de Voedingscentrum Bachelor s Award voor foodgerelateerde HBO- en WO-opleidingen. De opdracht voor deelname aan de Bachelor s Award luidt als volgt: ontwikkel een nieuw product of concept, of pas een bestaand product zo aan dat het bijdraagt aan een gezonder en duurzamer eetpatroon van de consument. Om kans te maken op de Bachelor s Award moeten inzendingen bijdragen aan één of meer voedingskundige verbeterpunten én aan één of meer duurzaamheid gerelateerde verbeterpunten. Voedingskundige verbeterpunten: - het verminderen van de inname van verzadigd vet en transvet - het verminderen van de inname van zout - het verhogen van de consumptie van groente en fruit - het verhogen van de inname van voedingsvezel - het verhogen van de consumptie van vis - het makkelijker maken voor consumenten om minder energie te consumeren, bijvoorbeeld door de energiedichtheid van producten te verlagen en/of de portiegrootte te verkleinen. Duurzaamheid gerelateerde verbeterpunten: - het verhogen van het gebruik van duurzaam geproduceerde grondstoffen - voldoen aan de criteria van aan duurzaamheid gerelateerde keurmerken - het verminderen van voedselverspilling, zowel bij de consument als in het productieproces - het verlagen van de milieudruk van het product - het gebruik van minder dierlijke en meer plantaardige eiwitbronnen Jury De inzendingen zijn beoordeeld door een jury bestaande uit vertegenwoordigers van de levensmiddelenindustrie, de retail, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, en het Voedingscentrum: - Mw. Erika Smale, Senior beleidsmedewerker, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport - Mw. Nancy Lentjes, Beleidsmedewerker Directie Plantaardige Agroketens en Voedselkwaliteit, Miniserie van Economische Zaken - Mw. Christine Grit, Manager Voeding & Gezondheid, FNLI - Mw. Sanne Bogaarts, Medewerker CSR, Lidl - Mw. Lidy Veldhuis, Kennisspecialist Voeding en Gezondheid, Voedingscentrum 1/8
- Dhr. Corné van Dooren, Kennisspecialist Duurzaam eten, Voedingscentrum - Mw. Valérie Klostermann, Senior Projectleider, Voedingscentrum (juryvoorzitter) - 2. Werkwijze van de jury De inzendingen zijn beoordeeld volgens vooraf gestelde criteria en de te verwachten gezondheidswinst van het productidee. De rapporten zijn in twee juryrondes beoordeeld. In een eerste jurybijeenkomst zijn potentiele kanshebbers geselecteerd en in een tweede jurybijeenkomst zijn hieruit de genomineerde inzendingen gekozen. De genomineerde inzendingen zijn door alle juryleden beoordeeld met een cijfer. Het gemiddelde cijfer van de inzending telt voor 4/5 mee voor het eindcijfer. Tijdens het minisymposium van de Bachelor s Award op 12 juni presenteren de genomineerde studenten hun concept en het cijfer hiervoor telt voor 1/5 mee voor het eindcijfer. Het gemiddelde cijfer voor alle onderdelen bepaalt uiteindelijk wie de winnaar is van de Bachelor s Award 2015. 3. Inzendingen Dit jaar heeft de jury maar liefst 30 inzendingen ontvangen, afkomstig van acht opleidingen. Daarmee doet een groot deel van de relevante HBO foodopleidingen mee aan de Voedingscentrum Bachelor s Award. De deelnemende opleidingen zijn: - Voeding & Diëtetiek (Hogeschool van Amsterdam) - Voeding & Diëtetiek (Haagse Hogeschool) - Voeding & Diëtetiek (Hanze Hogeschool Groningen) - Voeding & Diëtetiek (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) - Food & Business (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) - Food Design & Innovation (HAS Hogeschool) - Lerarenopleiding Consumptieve Technieken (Fontys Hogeschool) - Lerarenopleiding Consumptieve Technieken (Stoas Vilentum) Dit jaar hebben veel studenten gebruik gemaakt van de mogelijkheid hun productidee te laten proeven. Dat kon op de tweede jurybijeenkomst. Van de 18 inzendingen die uit de voorronde als kanshebber waren geselecteerd zijn er 10 producten door de jury geproefd. 2/8
4. Algemene opmerkingen en aanbevelingen van de jury voor alle deelnemende opleidingen Naar aanleiding van de inzendingen heeft de jury een aantal algemene opmerkingen. Het is de jury opgevallen dat studenten bij het bedenken van gezonde en meer duurzame producten regelmatig aannames doen die niet kloppen. De meest in het oog springende kort door de bocht oplossingen waren: 1. Meerdere groepen hebben de zogenaamde superfoods gebruikt in hun concept en claimen hiermee een gezond product op de markt te zetten. Ook al zijn superfoods momenteel zeer populair, de geclaimde gezondheidseffecten van superfoods zijn over het algemeen niet voldoende wetenschappelijk onderbouwd. Het Voedingscentrum is van mening dat er geen superfoods bestaan. Niet één voedingsmiddel kan alle essentiële voedingstoffen leveren die het lichaam nodig heeft. Gevarieerd eten volgens de Schijf van Vijf is de beste manier om alle belangrijke voedingsstoffen binnen te krijgen. 2. Veel producten waren gezoet met alternatieven voor suiker zoals agavesiroop en honing. Dit werd benoemd als een natuurlijke zoetstof en er werd aangegeven dat er geen suiker was toegevoegd. Ook normale bietsuiker is een natuurlijke zoetstof en al deze vormen van zoetstof bevatten nagenoeg dezelfde hoeveelheid calorieën. Het gebruik van bijvoorbeeld agave siroop is uit gezondheidskundig oogpunt niet beter dan het gebruik van suiker. 3. In veel rapporten wordt het gebruik van biologische ingrediënten beschreven. Het inzetten biologische producten betekent niet automatisch een meer duurzaam eindproduct. Op bepaalde aspecten, zoals landgebruik of broeikasgasemissies, kunnen biologische producten minder goed presteren dan gangbare producten. Daarbij, we verwachten van de studenten dat ze een bredere visie hebben op verduurzaming van voedsel. De jury wil de docenten en studenten attenderen op het feit dat er veel trends bestaan op het gebied van voeding, maar dat deze wetenschappelijk gezien lang niet altijd kloppen. Zij adviseert de studenten zich te richten op wetenschappelijke consensus en een kritische houding aan te nemen zodat het onderscheid tussen feiten en fabels beter wordt gemaakt. 3/8
5. De genomineerden voor de hoofdprijs (op alfabetische volgorde) De jury heeft zeven inzendingen genomineerd voor de Bachelor s Award 2015. Product: BUG A SPREAD Opleiding: Voeding en Diëtetiek Haagse Hogeschool Studenten: Susanne Drienhuizen, Martina de Haan, Evelien van der Heiden, Anita Hellemons, Floor Hendriks en Maartje Hommeles BUG A SPREAD is een smeersel met pompoen, citroensap, basilicum en oosterse specerijen waarbij bij de productie op duurzaamheid is gelet. Daarnaast bevat de spread gevriesdroogde meelwormenpoeder. Het product is bedoeld als variatie op hartig beleg, een segment waar nog veel winst te halen valt, en is door het gebruik van insecten uniek in zijn vorm. Het product bevat 122 calorieën per 100 gram en valt daarmee in de voorkeurscategorie voor broodbeleg. BUG A SPREAD is bedoeld voor een specifieke doelgroep namelijk, hoger opgeleiden die meer te besteden hebben, geïnteresseerd zijn in een gezonde leefstijl en oog hebben voor duurzame productie. De juryleden zijn enthousiast over het product. Het is een gezond alternatief voor de bestaande en vaak minder gezonde belegsoorten. Daarbij is het een mooi instapproduct om het eten van insecten te introduceren bij consumenten. De juryleden vinden dit product een goede aanvulling op het al bestaande assortiment. Met de gekozen doelgroep is het nog wel een nicheproduct. De jury vindt dat de studenten een goed concept hebben ontwikkeld en ze vinden dat de studenten dit bijzonder goed overbrengen in hun presentatie. Ze hebben aan alle aspecten gedacht en laten met hun moodboards ook zien dat ze verder hebben gedacht dan alleen het concept en ook al met een doorontwikkeling aan de slag zijn gegaan. Product: Dutchie Dosa Opleiding: Voeding en Diëtetiek Haagse Hogeschool Studenten: Arauri Fernandez, Claudia Arkesteijn, Romy Basart, Daphne Bastemeijer, Suzanne de Groot en Nina de Jong Dutchie Dosa, is een dosa (Indiaas plat brood) gevuld met Oosterse groenten en een mangochutney. De doelgroep bestaat uit consumenten tussen de 19-30 jaar die een kant-en-klare, maar gezonde en lekkere lunch willen. Het product bestaat uit drie componenten (de dosa, de groenten en de chutney). Alle drie de componenten voldoen aan de voorkeurscriteria voor hun productgroep. Daarnaast voldoet het product aan de criteria voor energie en vezel voor lunchgerechten. De jury is positief verrast over de uitstraling en de smaak van het product. Het is naast groenterijk ook geheel vegetarisch en ze vinden het daarmee een gezonde en lekkere toevoeging voor het aanbod in (sport)kantines. Wel is het product aan de dure kant en de jury vraagt zich af of dit niet een belemmering is voor consumenten om het te kopen. 4/8
De duurzaamheidsaspecten zijn redelijk beschreven, maar dit had beter gekund. De kostprijsberekening is niet helder uitgewerkt. Over het geheel gezien had de kwaliteit van het rapport beter gekund. Product: Haver Crunchies Opleiding: Voeding en Diëtetiek Hanzehogeschool Groningen Studenten: Rosanne Holman, Ramila KhafajiZadeh, Tessa Franke en Emira Omerbasic Haver Crunchies bestaat uit twee crackers met daartussen een spread van kikkererwten en kruiden. De crackers zijn gemaakt van biologische havermout, lijnzaad, pompoenpitten en een snufje paprikapoeder. Door de combinatie van havermout en peulvruchten is dit een vezelrijk product dat goed aansluit bij trends in de samenleving. Het product is bedoeld als tussendoortje voor onderweg. De jury is positief verrast door het gebruik van peulvruchten in de spread, ze vinden het een mooi alternatief voor de reeds bestaande gevulde crackers. De jury heeft het product geproefd en is positief over de smaak. Het product heeft een goede prijs en valt met minder dan 75 calorieën in de voorkeurscategorie van het Voedingscentrum. Door het gebruik van peulvruchten scoort het product op het gebied van duurzaamheid erg goed. De studenten geven aan dat de crackers door de spread na een tijdje slap worden. De jury vindt het voorstel om de spread als dip bij de crackers aan te bieden een goed alternatief. Tijdens hun presentatie geven de studenten aan dat een bepaalde tussenlaag op de cracker kan voorkomen dat ze slap worden. Product: Heinz pastasaus Verdure Olandaise Opleiding: Food & Business Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Studenten: Kiona van Saarloos, Naomi Janssen, Suzanne op t Landt, Ichraq Boulehoual, Max Douven en Denise Roodbeen Heinz pastasaus Verdura Olandaise (Hollandse groenten) is een groene, plantaardige/vegetarische saus, met groenten als broccoli en spinazie. Het product richt zich op studenten en hoogopgeleide singles, omdat deze groep vaak gebruik maakt van producten met een hoog gebruiksgemak. Per portie bevat de saus 200 gram groenten en valt in de voorkeurscategorie van het Voedingscentrum. De jury vindt het een leuk product dat zou kunnen bijdragen aan de groenteconsumptie van de doelgroepen. De duurzaamheidsaspecten zijn goed beschreven, zoals het voorkomen van voedselverspilling wat de jury positief vindt. Wel mist de jury consistentie in het rapport, zo wordt de saus de ene keer smeuïg genoemd en de andere keer als robuust omschreven. Tenslotte vindt de jury het een gemiste kans dat het product zich niet op de doelgroep ouders met kinderen focust, omdat pasta (met saus) bij uitstek een zeer geschikt gerecht voor kinderen is. 5/8
Product: MeatGreen Opleiding: Food Design & Innovation HAS Hogeschool Den Bosch Student: Anna Lyskawa MeatGreen is een biologische burger die voor 50% uit vlees en 50% uit groenten bestaat. Het past bij consumenten die bewuster willen eten, maar toch vlees bij de avondmaaltijd willen. MeatGreen zorgt ervoor dat er minder vlees en meer groenten op het bord liggen. Er zijn drie smaakvariaties, waarbij rundvlees wordt gecombineerd met steeds een andere soort groente. Het product voldoet het aan de voorkeurscriteria van het Voedingscentrum. Het is een mooi product dat als variant tussen vlees en vleesvervangers gezien kan worden. Vleeseters, kunnen wennen aan minder vlees eten, terwijl er toch een redelijk stuk op het bord ligt. Qua duurzaamheid vindt de jury het jammer dat er rundvlees wordt gebruikt, omdat dit van alle vleessoorten het minst duurzaam is. Daarnaast wordt gesteld dat door gebruik van biologische ingrediënten het product ook duurzamer is. Het gebruik van biologische ingrediënten is echter geen garantie voor een duurzaam eindproduct. Het rapport is goed geschreven en getuigt van een gedegen aanpak en goed uitgevoerd marktonderzoek. De jury is onder de indruk dat deze student het gehele project in haar eentje heeft gedaan. Tijdens haar presentatie komt ze sterk over en het is duidelijk dat ze het concept goed heeft uitgedacht. De doorkijk naar de toekomst, over de doorontwikkeling van het product vindt de jury een mooie toevoeging. Product: Sjammie Opleiding: Voeding en Diëtetiek Hogeschool van Amsterdam Studenten: Nicole Brierley, Lisa de Vries, Jeffrey Tuijtel en Mitch Smeekes SJAMMIE is een zoet broodbeleg dat niet in een pot zit, maar de vorm heeft van een worst. Het wordt gemaakt van seizoensfruit en bestaat in drie smaken. De jury vindt het een origineel en creatief product, omdat er gebruik wordt gemaakt van een zoet broodbeleg van fruit in een heel andere vorm dan de gebruikelijke jam. In plaats van suiker wordt Stevia gebruikt, waardoor SJAMMIE naast veel vezels slechts 28 calorieën per portie (30 gram) bevat. Het is een gezond alternatief voor jam en door de vorm, snijden en niet smeren origineel in zijn soort. De jury is wel kritisch over de claim dat SJAMMIE geen toegevoegd suiker bevat. Door het gebruik van gedroogd fruit bevat het product weldegelijk suikers. De doelgroep van SJAMMIE bestaat uit moeders met kinderen, wat de jury positief vindt. Kanttekening hierbij is wel dat het product vrij prijzig is en daarmee minder geschikt zou zijn voor een brede doelgroep. Het gebruik van lokaal- en seizoensfruit zorgt ervoor dat het product op duurzaamheid goed scoort. 6/8
De studenten hebben een duidelijk en goed geschreven rapport geleverd en hebben goed marktonderzoek gedaan en goed over de promotie van SJAMMIE nagedacht. Product: Veggiedip Opleiding: Voeding en Diëtetiek Haagse Hogeschool Studenten: Nika van Den Bosch, Chayanne Chin-A-Woeng, Aysegül Kus, Myrna van der Lugt, Zena van de Poel, Ilse van Schaik en Vera van der Werff Veggiedip is een dip van groenten met een dipstick op basis van volkorenmeel. De dip bestaat uit puree van wortel en biet of paprika en erwt, op smaak gebracht met hüttenkäse, citroensap, bloemenhoning en zout. Elke Veggiedip bestaat uit een combinatie van twee groentedips, samen met een witte swirl van hüttenkäse. De doelgroep van het product zijn kinderen van vier tot met 12 jaar. Veggiedip bevat 25 gram groente en kan, wanneer dit als extra eetmoment gegeten wordt, bijdragen aan de groente-inname. Door het uiterlijk en de presentatie vindt de jury het een mooi product voor kinderen De jury vindt het een helder en goed geschreven rapport en vindt het leuk dat de studenten onderzoek hebben gedaan bij de BSO en daarmee daadwerkelijk het product onder de doelgroep hebben kunnen testen. Een goede uitkomst hiervan is dat de kinderen het product ook echt lekker vonden. Wat de jury jammer vindt, is dat het product is gezoet met honing. De studenten claimen hiermee een natuurlijke zoetstof te hebben gebruikt. Maar in principe is dit niet beter dan het gebruik van suiker. 6. De uitslag Op basis van de rapporten en de presentaties is de jury tot het volgende oordeel gekomen: Hoofdprijs: BUG A SPREAD (Haagse Hogeschool) 2e prijs: MeatGreen (HAS Hogeschool) 3e prijs: Dutchie Dosa (Haagse Hogeschool) 4 e prijs: Haver Crunchies (Hanzehogeschool Groningen) 5 e prijs: Veggiedip (Haagse Hogeschool) Orginaliteitsprijs: Er is dit jaar geen orginaliteitsprijs uitgereikt. 7/8