Kwaliteit van IT-Architectuur Leo Pruijt Lectoraat ADIS Hogeschool Utrecht HU Ngi 29-09-2011 1
Architectuur en Kwaliteit Promotieonderzoek (vanaf 01-09-2011) Onderwerp: Architectuur en Kwaliteit Promotor: prof. dr. S. (Sjaak) Brinkkemper, UU Begeleiding: UU Rik Bos, HU Raymond Slot, HU Wiebe Wiersema Uitgangspunt en afbakening: 'Een architectuur heeft kwaliteit als het aan de gestelde (kwaliteits)eisen voldoet'. Het onderzoek zich richt op: Productkwaliteit; Doel en inhoud van de architectuurproducten (niet syntax, leesbaarheid, ). Enterprise architectuur, met name Information Systems Architecture Solution/software architectuur; met name van business applications HU Ngi 29-09-2011 2
Onderzoeksvragen Hoofdvraag: Hoe kan een voor de business relevante kwaliteit door middel van IT-Architectuur bereikt worden? 1. Welke architectuurmaatregelen zijn het meest geschikt om een gewenste kwaliteit te bereiken? 2. Hoe kan bepaald worden of het door middel van IT-Architectuur lukt om een gewenste kwaliteit te bereiken? O.b.v. de producten van de architecten O.b.v. de producten van de realisatieprojecten 3. Welke hulpmiddelen (zouden) de IT-Architect kunnen ondersteunen bij het bereiken van een gewenste kwaliteit? HU Ngi 29-09-2011 3
Activiteiten afgelopen jaren (waarop wordt voortgebouwd) Onderzoeksvraag 1 Artikelenserie in Release Vakblad voor de softwarearchitect Welke kwaliteiten kan je met een gelaagde architectuur bereiken? Hoe ontwerp je een lagenmodel, gericht op? Onderzoeksvraag 2 Onderzoek naar de Enterprise Architecture Realization Index Onderzoeksvraag 3 Ontwikkeling van een tool om fouten tegen een gelaagde architectuur in de programmacode vast te stellen En toepassing van dit tool bij twee organisaties Met 3 e jaars studenten Informatica HU Ngi 29-09-2011 4
Verwacht Inventariserend onderzoek Welke keuzen worden in de praktijk gemaakt? Hoe pakt dat uit? Survey onderzoek onder architecten Casestudies Theorie- en methodevorming Ontwikkeling van hulpmiddelen en tools Toetsing in de praktijk van de methoden, hulpmiddelen en tools Publicaties Wetenschappelijk Vakliteratuur HU Ngi 29-09-2011 5
Introductie EARI De Enterprise Architecture Realization Index (EARI) helpt de volgende vragen te beantwoorden: Is de EA-functie in staat de beoogde doelen te realiseren? (Effectiviteit) En op welke punten is verbetering mogelijk? EA Goals Baseline situation Enterprise Architecture Target situation EARI meet het Resultaat van de EA-activiteiten Activiteiten zijn afgeleid van TOGAF Manier van meten is afgeleid van CobIT HU Ngi 29-09-2011 6
EARI Meting De EARI meet per doel de volgende (architectuur)resultaten: 1. Visie (A) Per resultaat worden drie aspecten gemeten: architectuurproduct, scope en acceptatie. Product Draagt het product bij aan de realisatie van het doel? 2. Architectuurontwerp (B, C, D) 3. Migratieplan (E, F) 4. Project resultaat (F, G) 5. Operationeel resultaat (G, H) Scope Dekt de breedte van de product(en) de gewenste scope af? Acceptatie Kennen relevante stakeholders de producten en zijn ze het er mee eens? Maken ze er gebruik van? HU Ngi 29-09-2011 7
EARI scorecard (Voorbeeld) EA Goal van een overheidsorganisatie: Een wetswijziging moet binnen drie maanden kunnen worden doorgevoerd. Id EA Resultaattype Onderdeel Resultaat score Scope score #1 Visie Product 9 1 9 Acceptatie 8 8 #2 Architectuurontwerp Product 9 0,7 6,3 Acceptatie 6 4,2 #3 Migratie & project portfolio Product 8 0,5 4 Acceptatie 8 4 #4 Project resultaat Product 8 0,3 2,4 Acceptatie 6 1,8 #5 Operational resultaat Product 1 0 0 Acceptatie 1 0 Doel totaal 39,7 Resultaat Totaal HU Ngi 29-09-2011 8
Casestudie: Doel Voor de klant-organisatie: Een (mini) assessment Meer inzicht in de effectiviteit van de EA-functie Voor het onderzoeksteam: Antwoord op een aantal onderzoeksvragen: 1. Is de EARI aanpak effectief? 2. Is de opzet van de EARI in de praktijk werkbaar en efficient? Uitvoering samen met R.Slot, H. Plessius en J.Klappe HU Ngi 29-09-2011 9
Casestudie: Aanpak Voorbereiding met opdrachtgever Doel(en) selecteren Architect(en) en stakeholders selecteren Planning opstellen en afspraken maken met betrokkenen Assessment bijeenkomsten houden 10 interviews van 1½ uur Studie van (vele) documenten Resultaten verwerken Notulen Verslag opstellen Verslag bespreken met opdrachtgever Presentatie uitkomsten Assessment Onderzoeksvragen HU Ngi 29-09-2011 10
Casestudie: Resultaten klant EARI score met argumenten Bepaalde EA-activities scoorden hoog Andere laag tot zeer laag Scores bepaald door assessors Onderbouwing met argumenten Bevindingen Observaties van assessors Geordend per onderwerp Ook met +,?, - Aanbevelingen Hoofdzaken Voortvloeiend uit EARI-score en Bevindingen #1 10 #2 5 #3 #4 0 #5 #1 Visie Product + Xxx xxxx xxxxx xx? Xxxxxxx xxxxxx xx - Xx xxxxxxx xxxx xx Acceptatie + Xxxx xxx xxxxx Scope + Xxx xxxxx xxxxxxx xxx? Xx xxxx xxxxx xxx HU Ngi 29-09-2011
Casestudie: Resultaten Onderzoek EARI-assessment effectief? Geïnterviewden: Architectuur komt volledig aan bod Opdrachtgever: Uitkomsten herkenbaar EARI-assessment werkbaar en efficient? Werkbaar: Ja, maar verschillende verbeterpunten vastgesteld. 1. Doel niet volledig isoleren 2. Verschuiving in activiteiten #4 en #5 3. Normering voor scores expliciteren (moet groeien) Efficient: Ja Na vijf interviews was het beeld voldoende scherp Goede selectie noodzakelijk + Voorbereiding en documentstudie HU Ngi 29-09-2011 12
Interessante literatuur Bas van der Raadt Designing the Enterprise Architecture function Te vinden en te downloaden via Google scholar Proefschrift Leo Pruijt en Wiebe Wiersema Meer inzicht in gelaagde architecturen 1-4 CobiT 4.1 Gepubliceerd in: Release, Optimize, Java Magazine Download: www.onderzoek.hu.nl/publicaties en zoek vervolgens op auteur Download via: www.isaca.org TOGAF 9 Download via: www.opengroup.org HU Ngi 29-09-2011 13
EA-resultaten & hoofdvragen 1. Visie (A-fase binnen TOGAF ADM) Is het doel in de visie opgenomen en uitgewerkt? 2. Architectuurontwerp (B, C, D) Kan het doel bereikt worden met de oplossingen die zijn beschreven in de Business, Information Systems en Technology architectuur? 3. Migratieplan (E, F) Zijn er projecten gestart of gepland om het doel te realiseren? 4. Project resultaat (F, G) Kan het doel bereikt worden met de project (start) architecturen? Zijn de voor dit doel relevante architecturen in het project gerealiseerd? 5. Operationeel resultaat (G, H) Hebben de projectresultaten in de praktijk het doel gerealiseerd? HU Ngi 29-09-2011 14