Hoofdproductschap Akkerbouw Louis Braillelaan 80 2719 EK Zoetermeer Telefoon 079 368 70 03 www.hpa.nl. Jaarrekening 2013



Vergelijkbare documenten
Hoofdproductschap Akkerbouw Stadhoudersplantsoen JL Den Haag Telefoon Jaarrekening 2010

Jaarrekening HPA. Bezoekadres Stadhoudersplantsoen JL Den Haag

JAARSTUKKEN 2017 BATEN EN LASTEN

Behoort bij punt 5b. van de agenda van de 252 ste vergadering van het bestuur d.d. 18 november 2014

Vereniging Sociaal Verhaal. Noordwal EA DEN HAAG JAARREKENING 2016

OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017

Herziene begroting 2010 Begroting 2011 VERGADERING : BESTUUR HPA DATUM : 11 NOVEMBER 2010 AGENDAPUNT : 6 BIJLAGE : 6

Rapport Aan het Curatorium van de Dr. Wiardi Beckman Stichting, Den Haag inzake de jaarrekening Jaarrekening 2014

Stichting Instituut Fondsenwerving. gevestigd te Utrecht. Rapport inzake de Jaarrekening 2014

ACTIVA Vaste activa Vlottende activa

Rafael gemeente De Rank T.a.v. het bestuur Ringvaartweg AC ROTTERDAM. Jaarrekening 2014

Jaarrekening 2014 Stichting Openbare Bibliotheek Gouda

JAARRAPPORT 2017 STICHTING OPENBARE LEESZAAL EN BIBLIOTHEEK HENGELO

Jaarrekening 2017 Stichting Bibliotheek West-Achterhoek (versie t.b.v. ANBI-status en publicatieplicht W.N.T.)

Balans per 31 december na resultaatbestemming ACTIVA

31 december Vorderingen (1) Overige vorderingen en overlopende activa Liquide middelen (2)

Stichting Kennisbank Filantropie Hilversum. Jaarrapport 2014

Financieel verslag Stichting Welstede Ede

31 december Vorderingen (1) Overige vorderingen en overlopende activa Liquide middelen (2)

Stichting Present Den Haag

Jaarverslag Begroting Gemeenschappelijke regeling reinigingstaken Borsele-Goes

Jaarrekening 2014 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI

STICHTING METAAL- EN ELECTRO OPLEIDINGEN TWENTE TE HENGELO (OV.) JAARRAPPORT 2015/2016

Jaarrekening 2015 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI

JAARREKENING Stichting Rechtswinkel Amsterdam

JAARREKENING 2014 STICHTING OPENBARE BIBLIOTHEEK RAALTE

Stichting Steun Sonshine

JAARREKENING 2014 STICHTING OPENBARE BIBLIOTHEEK OLST-WIJHE

Vaste activa Materiële vaste activa 4 Inventaris Transportmiddelen Apparatuur

Materiële vaste activa Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

STICHTING KINDERKLEDINGBANK HAARLEM TE HAARLEM. Rapport inzake jaarstukken 2016

Herziene begroting. Begroting

Stichting Kringloopcentrum Spullenhulp, SOEST inzake de jaarrekening 2013

Jaarrekening 2013 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI

Sien gevestigd te Houten. Financiële verantwoording 2017

FINANCIEEL VERSLAG maart 2015

Jaarrekening Stichting Openbare Bibliotheek Heiloo

Inhoudsopgave 1. Algemene gegevens 2. Resultatenanalyse 3. Financiële positie 4. Fiscale positie 6. Balans per 31 december

JAARREKENING Stichting Present Deventer - Jaarrekening

Jaarrekening Stichting KopGroep Bibliotheken

JAARRAPPORT Stichting Openbare Bibliotheken. Hardenberg

STICHTING PRESENT DEVENTER

ABCDE. Bijlage 221/4a

Jaarrekening Stichting Welzijn Kapelle

Jaarcijfers 2016 Stichting Openbare Bibliotheek Gouda (ontleend aan de jaarrekening)

Jaarcijfers 2015 Stichting Openbare Bibliotheek Gouda (ontleend aan de jaarrekening)

Jaarrekening Stichting Openbare Bibliotheek Zoetermeer

Stichting Present Den Haag

Jaarrekening 2018 Stichting Museum Drachten, Drachten

CONCEPT JAARREKENING. Stichting Open Monumentendag. Amsterdam, juli 2015

FINANCIEEL JAARVERSLAG OVER HET JAAR. Stichting Amstelveens Poppentheater Amstelveen

FINANCIELE VERANTWOORDING 2016 STICHTING PLEIN C Haarlem <KORTE VERSIE>

Jaarrekening Stichting Openbare Bibliotheek en Volksuniversiteit Hilversum

Het Bestuur van de Stichting Hospice IJsselThuis Batavierlaan NIEUWERKERK A/D IJSSEL. KvK-nummer

Financieel verslag Stichting Welzijn Vianen. te Vianen

Jaarrekening Stichting Bibliotheek Krimpenerwaard

concept Jaarrekening 2015 FAM! te Roermond

Jaarrekening Stichting Bibliotheek Hoeksche Waard

Jaarrekening 2014 Stichting Museum Drachten, Drachten

Jaarrekening Stichting Openbare Bibliotheek Heiloo

Rapport inzake jaarrekening. 1 september 2012 t/m 31 augustus Vineyard Gemeente Wageningen. te Wageningen

Stichting CHAVAH. Jaarrekening. Stichting CHAVAH

Jaarrekening Stichting Bibliotheek Westland

Mentelity foundation Baambrugge. Jaarrapport 2013

Jaarrekening Stichting Bibliotheek Bollenstreek

Jaarrekening 2017 Stichting Museum Drachten, Drachten

Jaarrekening april 2018

Jaarrekening Stichting Openbare Bibliotheek Huizen-Laren-Blaricum

31 december Vorderingen (2) Overige vorderingen en overlopende activa Liquide middelen (3)

Automatisering Bibliotheekvernieuwing - - Inventaris

Stichting Stad & Natuur Almere gevestigd te Almere. Jaarrekening 2013

PUBLICATIEVERSLAG van. Stichting Hervormde Jeugdfederatie te Hendrik-Ido-Ambacht

Online administraties & Financieel professionals

Financieel verslag Stichting Tuin Laag Oorsprong. Oosterbeek

Jaarrekening 2012, van het Gemeenschappelijk Secretariaat PVE

Jaarrekening Stichting Bibliotheek De Groene Venen

MFC 'T PARADIES TE ROERMOND. Jaarrapport 2017

JAARVERSLAG Stationsweg 6-B 3862 CG NIJKERK

STICHTING SPEELGOEDBANK HAARLEM TE HAARLEM. Rapport inzake jaarstukken 2017

Stichting Kennisbank Filantropie Hilversum. Jaarrapport 2013

DES Centrum gevestigd te Nijkerk. Jaarrekening 2016

Jaarrekening Stichting Bibliotheek Krimpenerwaard

Jaarrekening Stichting Bibliotheek Westland

STICHTING BEDRIJF EN SAMENLEVING HAARLEM EN OMSTREKEN TE HAARLEM. Rapport inzake jaarstukken 2016

Herziene begroting 2009 Begroting 2010

Materiële vaste activa Inventaris Financiële vaste activa Effecten Som der vaste activa

Stichting Thuis Op Straat de heer P. Steenbergen ROTTERDAM. Jaarverslag 2018

Protestantse gemeente te Nieuw en Sint Joosland College van Diakenen Jaarrekening 2018

Rapport inzake de jaarrekening Stichting Special Arts Nederland te Amersfoort

Algemeen 2. Jaarrekening

Stichting Filmhuis Gouda

FINANCIEEL VERSLAG OVER HET BOEKJAAR Stichting Theater op Katendrecht Sumatraweg ZP ROTTERDAM

H.B. Blijdensteinstichting. Openbare Bibliotheek voor Enschede

JAARRAPPORT 2017 STICHTING BIBLIOTHEEK HOF VAN TWENTE

Jaarrekening 2016 Stichting Museum Drachten, Drachten

Stichting Filmhuis Gouda

Jaarrekening Stichting Bibliotheekservice Passend Lezen

Onderwerp : Herziene begroting PDV 2011 en begroting PDV 2012

Jaarrekening. Stichting Geboren Om Vrij Te Zijn te Aalten. Inhoudsopgave

VERKORTE JAARREKENING Stichting Voedselbank Waalwijk Waalwijk Balans per 31 december 2015 Staat van baten en lasten over 2015

Transcriptie:

Hoofdproductschap Akkerbouw Louis Braillelaan 80 2719 EK Zoetermeer Telefoon 079 368 70 03 www.hpa.nl Jaarrekening 2013

INHOUDSOPGAVE A. ALGEMENE INLEIDING EN MANAGEMENTSAMENVATTING 5 B. GRONDSLAGEN BIJ DE JAARREKENING 9 C. BALANS PER 31 DECEMBER 2013 10 D. TOELICHTING OP DE BALANS 12 E. REKENING VAN BATEN EN LASTEN 18 F. REKENING VAN BATEN EN LASTEN NAAR GELEDING 26 G. FINANCIERINGSSTAAT 30 H. OVERZICHT EIGEN VERMOGEN 31 I. SUBSIDIES-INGEKOCHTE DIENSTEN TBV DE SECTOR 32 J. ACCOUNTANTSVERKLARING 33 K. TOELICHTING BIJ REKENING VAN BATEN EN LASTEN NAAR GELEDING 35 L. OVERIGE BIJLAGEN 66 3

4

A. ALGEMENE INLEIDING EN MANAGEMENTSAMENVATTING A.1 Inleiding In deze algemene inleiding wordt in hoofdlijnen een toelichting gegeven op de jaarrekening 2013. Overeenkomstig de Wet op de bedrijfsorganisatie (WBO) biedt het dagelijks bestuur de begroting (artikel 118) en de jaarrekening (artikel 124) aan het bestuur aan. Het bestuur stelt jaarlijks een begroting en een jaarrekening vast. A.1.1 Voornemen opheffing en de jaarrekening 2013 In het regeerakkoord van het kabinet Rutte / Asscher is opgenomen dat de product- en bedrijfschappen worden opgeheven en dat de autonome publieke taken van de schappen vanaf 2014 door het Ministerie van Economische Zaken (EZ) zullen worden uitgevoerd. Een deel van de autonome publieke taken zal in 2014 nog door de productschappen op verzoek van EZ worden uitgevoerd. Deze jaarrekening is opgesteld met het inzicht dat de continuïteitsveronderstelling niet meer passend is en is daarom opgesteld uitgaande van de liquidatie van het geheel der werkzaamheden van de organisatie. Het HPA zal naar verwachting per 1 januari 2015 haar activiteiten staken en zal per 31 december 2014 worden geliquideerd. Alle mogelijke resterende verplichtingen zullen dan van rechtswege overgaan op EZ, die volgens het voorliggende wetsvoorstel als vereffenaar zal optreden. Voor een groot deel zijn of zullen de taken van de schappen worden overgenomen door anderen en waar mogelijk is het uitgangspunt dat het personeel het werk volgt. Waar dat niet mogelijk is zullen medewerkers ondersteund worden in het vinden van nieuw werk of afvloeien op basis van het Sociaal Plan dat de werkgevers en werknemersorganisaties met elkaar hebben afgesloten. Voor een deel heeft dit al zijn beslag gehad in 2013 en zal dit een vervolg krijgen in 2014. In de jaarrekening 2013 zijn echter wel alle mogelijke lasten van het Sociaal Plan en het liquideren van de activiteiten voorzien. Door het besluit tot opheffen van de schappen is de focus van het HPA in de loop van 2013 meer en meer verschoven naar het verantwoord afbouwen van de activiteiten. Verantwoord afbouwen betekent in dit geval: - zo snel en efficiënt mogelijk alle inhoudelijke taken beëindigen, afstoten en/of overdragen; - voldoen, of kunnen voldoen, aan alle financiële en juridische verplichtingen; - het door het bestuur geven van een bestemming aan eventuele saldi van reserves; - zoveel mogelijk afronden van lopende juridische procedures. De volledige uitwerking van deze onderwerpen is opgenomen in het afbouwplan dat het bestuur met de vaststelling van de herziene begroting 2013 / begroting 2014 heeft goedgekeurd. De consequenties voor personeel en financiën zijn daarbij met de huidige kennis al in de jaarrekening 2013 expliciet gemaakt. A.1.2 Leeswijzer De jaarrekening is opgedeeld in zes geledingen (zie A.3 Inrichting). Binnen de HPA afdelingen is een onderscheid gemaakt in afdelingskosten (personeelsgerelateerd) en organisatiekosten (kosten die vanwege doelmatigheid en/of aansturing bij de desbetreffende afdeling worden verantwoord). De hoofdstukken A tot en met I gaan op hoofdlijnen in op het uitgevoerde beleid en bevatten alle informatie die nodig is om aan de richtlijnen van de Verordening financiën bedrijfslichamen 2011 van de SER te voldoen. In hoofdstuk A.2 is een managementsamenvatting opgenomen. Hoofdstuk K bevat de informatie die op subfunctieniveau nodig is, waaronder een gedetailleerde weergave van het verloop van de baten en lasten per afdeling. Dit ten behoeve van de beoordeling en sturing door afdelingshoofden en beleidsverantwoordelijken. In hoofdstuk L wordt afgesloten met de volgende bijlagen: - Overzicht Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT); - Bijzondere regelingen; - Specificatie van Gemeenschappelijk secretariaat; - Specificatie van de Interne overboekingen. 5

A.2 Managementsamenvatting De productschappen worden opgeheven. Het bestuur heeft afspraken gemaakt om tot een ordentelijke afbouw te komen. Hiertoe is een afbouwplan opgesteld. De financiële gevolgen van de gemaakte afspraken zijn verwerkt in deze jaarrekening. Resultaten en reserves in het kader van de opheffing productschappen De jaarrekening 2013 sluit af met een negatief resultaat van 308.000, in de herziene begroting 2013 was rekening gehouden met een negatief resultaat van 202.600. Voor een toelichting op de afwijkingen tussen de jaarrekening 2013 en de herziene begroting 2013 verwijzen wij naar hoofdstuk E.2 (toelichting op begroting van baten en lasten). Herwaardering pand Stadhoudersplantsoen Den Haag Als gevolg van de opheffing productschappen was herwaardering van het pand noodzakelijk. Het pand was ultimo 2012 volledig afgeschreven. Het pand is per 31-12-2013 gewaardeerd op 3.500.000, zijnde ook het bedrag waarvoor het pand gedurende 2014 (onder ontbindende voorwaarde wijzigen bestemmingsplan gemeente) verkocht is. De boekwinst wordt voor 300.000 gebruikt om de leegstandkosten te dekken voor geheel 2013 en een deel van 2014. Het saldo van 3.200.000 komt ten gunste van PA, PDV en Wijn en is in de desbetreffende jaarrekeningen als incidentele bate verantwoord. Gemeenschappelijk secretariaat Ten behoeve van de productschappen Akkerbouw, Diervoeder en Wijn is bij het HPA een gemeenschappelijke werkorganisatie ingericht. De autonome kosten hiervan worden gefinancierd door deze productschappen. Dit gebeurt aan de hand van vooraf afgesproken bedragen, die of gebaseerd zijn op bestuurlijke afspraken of ontleend zijn aan geleverde dienstverlening (uren maal tarief), geborgd door een systeem van dienstverleningsovereenkomsten (DVO s). De doorbelastingen van het HPA worden verwerkt onder gemeenschappelijk secretariaat. Afdeling Voedsel en voeding De Afdeling Voedsel en voeding is een sectoroverstijgende expertiseafdeling van het HPA. De doelen die de afdeling nastreeft zijn het voeren van het secretariaat van de Productschappencommissie Levensmiddelenwetgeving (PLW) en het proactief informeren, adviseren en ondersteunen van het PA, het PDV, het PW en gelieerde brancheorganisaties en bedrijfsleven over algemeen geldende levensmiddelenwetgeving, certificering, kwaliteitsborging en biotechnologie in de akkerbouwketen en alle aspecten rondom voeding en gezondheid van levensmiddelen. Afdeling Arbeid Het Samenwerkingsverband Sociale Aangelegenheden (SSA) is ingesteld om activiteiten op het terrein van sociale aangelegenheden doeltreffend en doelmatig voor te bereiden en uit te voeren. Samen met het Productschap Margarine, Vetten en Oliën zijn het PA, het PDV en het PW het SSA aangegaan. De hiertoe ingestelde Afdeling Arbeid van het HPA is een ondersteunend secretariaat ten behoeve van de deelnemers aan het SSA op het terrein van onder meer arbeidsmarkt, werkgelegenheid, arbeidsomstandigheden en scholing. Medebewind De productschappen werken op het gebied van de uitvoering van medebewindstaken vanaf oktober 2012 intensief samen. Alle medebewindstaken zijn ondergebracht in één organisatorische eenheid. Vanaf 1 januari 2014 worden de medebewindactiviteiten niet langer in de vorm van medebewind uitgevoerd. De uitvoering heeft vanaf dat moment plaats onder rechtstreekse verantwoordelijkheid van het departement. Omdat de arbeidsrechtelijke- en feitelijke overgang van medewerkers nog niet is afgerond, worden de betreffende medewerkers vooralsnog door de productschappen gedetacheerd. 6

Afbouwkosten inzake opheffing productschappen In de herziene begroting 2013 zijn onder overige lasten de bedragen opgenomen met betrekking tot de opheffing van de productschappen. Het gaat hierbij om: - Afbouwlasten Sociaal Plan (personele verplichtingen); - Afbouwlasten PBOD/Pensioenfonds productschappen; - Afbouwlasten Vereffeningsorganisatie (vanaf 1 januari 2015). In deze jaarrekening zijn omwille van het inzicht de hierboven genoemde lasten apart vastgelegd. Met betrekking tot de lasten is het volgende gewijzigd: - De personele verplichtingen zijn geactualiseerd; - De geraamde lasten afbouw PBOD/pensioenfonds zijn geactualiseerd. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de uitgebreide toelichting in hoofstuk K.5, Toelichting bij rekening van baten en lasten naar geleding. Bijzondere regelingen Wachtgeld / Herstructurering Inzake de regeling Wachtgeld / Herstructurering 2006 zijn geen lasten begroot, aangezien de autonome lasten reeds in het verleden zijn genomen en deze uitgaven nu uit de gevormde voorziening gefinancierd worden. Een uitzondering hierop is het aandeel wat ten laste komt van Medebewind. De financiering van het aandeel Medebewind vindt plaats op kasbasis. Dit betekent dat tegenover het aandeel medebewind in de voorziening een rekening-courant vordering opgenomen is in de balans. Jaarlijks worden de werkelijke kosten gedeclareerd bij het ministerie en neemt de rekening-courant vordering af. Het aandeel voor Medebewind is rechtstreeks opgenomen onder overige lasten bij de geleding Medebewind. Sociaal Plan 2010-2017 Om meer duidelijkheid te verkrijgen in de opbouw van de verplichtingen en de kosten van het Sociaal Plan 2010-2017, is besloten deze in verschillende fasen in te delen. Fase 1 t/m 3 is het gevolg van afname medebewindtaken, efficiency en samenwerking productschappen (schoon aan de haak). In het regeerakkoord is vastgelegd dat de product- en bedrijfschappen worden opgeheven. In deze jaarrekening is er van uit gegaan, dat er per 1 januari 2015 geen actief personeel meer is. De kosten die gepaard gaan met de afvloeiing van medewerkers als gevolg van de opheffing worden verantwoord in fase 4, waarin in 2013 inmiddels 22 medewerkers zijn uitgestroomd. In 2014 zal het dan nog actieve personeel gefaseerd afvloeien. Voor informatie hier over verwijzen wij naar hoofdstuk L.2, Bijzondere regelingen. 7

A.3 Inrichting De activiteiten van het HPA zijn als volgt ingedeeld: Geleding Subfunctie Bestuur & Organisatie HPA afdelingen - Bestuur Algemeen - Voorzitter - Secretariaat - Communicatie - Personeel & Organisatie - Interne Audit Dienst - Juridische- en Bestuursaangelegenheden - Financiën, Planning en Control - Informatie- en Communicatie Technologie - Facilitaire Dienst - Exploitatie Gebouw Bijzondere regelingen - Wachtgeld / Herstructurering 2006 - Sociaal plan 2010-2017 Voedsel en voeding Arbeid Medebewind - Afdeling Voedsel en voeding - Afdeling Arbeid - Algemeen - Uitvoering Regelingen - Adviseur - Personeel & Organisatie - Informatie- en Communicatie Technologie - BOS 8

B. GRONDSLAGEN BIJ DE JAARREKENING De jaarrekening 2013 is opgesteld met inachtneming van de aanwijzingen als gegeven in de Verordening financiën bedrijfslichamen 2011. De SER heeft op 8 mei 2012 de productschappen erop gewezen dat er, ook in de huidige situatie van afbouw, een jaarrekening moet worden opgesteld aan de hand van de regels die daaromtrent zijn bepaald in vorenbedoelde verordening. Wij zijn er bij het opstellen van de jaarrekening vanuit gegaan dat de intrekkingswet, de Wet opheffing bedrijfslichamen, per 1 januari 2015 in werking zal treden. Discontinuïteit Het HPA zal naar verwachting per 1 januari 2015 haar activiteiten staken en zal per 31 december 2014 worden opgeheven. In verband met deze omstandigheden is de continuïteitsveronderstelling vervallen. De jaarrekening 2013 is daarom opgesteld uitgaande van liquidatie van het geheel der werkzaamheden van de organisatie. Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn gewijzigd ten opzichte van het voorgaande jaar. De jaarrekening is opgesteld uitgaande van liquidatie van het geheel der werkzaamheden van de rechtspersoon. In verband met de aan de orde zijnde discontinuïteit zijn hiervoor bij het HPA voorzieningen gevormd. In de jaarrekening 2013 van het HPA zijn hier geen directe lasten voor opgenomen, deze zijn direct bij PA, PDV en Wijn opgenomen. De grondslagen van waardering en resultaatbepaling luiden als volgt: - Activa en passiva worden gewaardeerd op basis van liquidatiewaarde. Bij toepassing van waarderings- en afschrijvingsmethoden wordt het toerekeningsbeginsel in acht genomen. De methoden volgens welke de afschrijvingen zijn berekend worden in de toelichting op de balans uiteengezet. In afwijking van bovenstaande zijn voor vorderingen, liquide middelen, schulden en voorzieningen andere waarderingsgrondslagen van toepassing: - Vorderingen worden gewaardeerd op nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid; - Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde; - Schulden worden gewaardeerd op nominale waarde; - Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is in te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd op nominale waarde tegen de beste schatting van de bedragen die nodig zijn om de verplichtingen af te wikkelen; - Belegde gelden worden gewaardeerd op basis van de verkrijgingsprijs of de marktwaarde. De marktwaarde wordt aangepast indien een eventuele waardevermindering of -vermeerdering naar verwachting duurzaam is; - Investeringen in inventaris worden in het jaar van aanschaf volledig afgeschreven, tenzij de financiering anders geregeld is. De andere financiering houdt hoofdzakelijk verband met afspraken die gemaakt zijn inzake de uitvoering van medebewindtaken; - Baten en lasten worden verantwoord in het jaar waarop deze betrekking hebben; - De lasten inzake Subsidies/ingekochte diensten tbv de sector die betrekking hebben op meerdere jaren worden verantwoord in het jaar van toekenning indien de financiering reeds aanwezig is. De lasten worden naar rato van de looptijd toegerekend indien ook de financiering over deze periode is gespreid. 9

C. BALANS PER 31 DECEMBER 2013 Activa Rekening Rekening 2013 2012 Materiële vaste activa Kantoorgebouw en grond 3.500.000 - Vervoermiddelen 22.300 67.500 totaal materiële vaste activa 3.522.300 67.500 Vlottende activa Vorderingen 36.900 78.400 Overlopende activa 937.500 923.900 Rekening courant met productschappen 553.600 - Rekening courant met derden 8.066.400 3.666.700 totaal vlottende activa 9.594.400 4.669.000 Liquide middelen Bankrekeningen 16.176.300 17.172.300 totaal liquide middelen 16.176.300 17.172.300 totaal activa 29.293.000 21.908.800 10

Passiva Rekening Rekening 2013 2012 Eigen vermogen Algemene reserve: - Bestuur Algemeen (147.100) 5.200 - Herwaarderingsreserve pand 300.000 - - Afdeling Voedsel en voeding - 230.600 - Afdeling Arbeid - 225.100 totaal algemene reserve 152.900 460.900 totaal eigen vermogen 152.900 460.900 Voorzieningen Meerjarig groot onderhoud gebouw 198.000 230.100 Bijzondere regelingen 18.728.200 5.063.100 totaal voorzieningen 18.926.200 5.293.200 Vlottende passiva Rekening courant met productschappen 4.129.200 10.508.300 Rekening courant met derden 247.100 197.900 Nog te betalen bedragen 5.837.600 5.448.500 totaal vlottende passiva 10.213.900 16.154.700 totaal passiva 29.293.000 21.908.800 11

D. TOELICHTING OP DE BALANS Rekening Rekening 2013 2012 D.1 Kantoorgebouw en grond Aanschafwaarde kantoorgebouw en grond 6.407.800 6.407.800 Afschrijving cumulatief (6.407.800) (6.407.800) Herwaardering kantoorgebouw 3.500.000 - boekwaarde kantoorgebouw en grond 3.500.000 - Als gevolg van de opheffing productschappen was herwaardering van het pand noodzakelijk. Het pand was ultimo 2012 volledig afgeschreven. Het pand is per 31-12-2013 gewaardeerd op 3.500.000, zijnde ook het bedrag waarvoor het pand gedurende 2014 (onder ontbindende voorwaarde wijzigen bestemmingsplan gemeente) verkocht is. D.2 Vervoermiddelen Jaar Aanschaf- Afschrijving Afschrijving Afschrijving Des- Boekwaarde van waarde t/m 2013 cumulatief investeringen ultimo aanschaf 2012 t/m 2013 2013 2013 Volvo Voorzitter 2011 50.300 (18.800) (16.800) (35.600) - 14.700 Volkswagen Secretaris 2011 39.300 (18.600) (13.100) (31.700) - 7.600 Mitsubishi Adjunct-secretaris 2011 29.000 (13.700) (8.100) (21.800) (7.200) - totaal 118.600 (51.100) (38.000) (89.100) (7.200) 22.300 De vervoermiddelen worden in drie jaar geheel afgeschreven. De voorzitter heeft haar dienstverband beëindigd per 1 december 2013. Afgesproken is dat zij de dienstauto kon blijven gebruiken tot het moment waarop de nieuwe werkgever een auto beschikbaar kon stellen. De doorlopende kosten van de auto worden verrekend met de nieuwe werkgever. Begin maart 2014 is de auto ingeleverd bij het HPA. Verkoop zal op korte termijn gaan geschieden. Door het vertrek van de adjunct-secretaris per 30-06-2013 is de auto ter overname aan hem aangeboden. Door middel van onafhankelijke taxatie is de auto eind november 2013 verkocht voor 16.500, wat een boekwinst oplevert van 9.300. D.3 Vorderingen Debiteuren 36.900 78.400 Het debiteurensaldo heeft betrekking op ondersteunende diensten aan organisaties die eind 2013 zijn gefactureerd. 12

Rekening Rekening 2013 2012 D.4 Overlopende activa Voorschot pensioenpremies 2014 400.900 413.700 Nog te vorderen pensioenpremies huidig boekjaar 119.500 15.400 Nog te ontvangen rente (belegde gelden) 53.800 148.800 Nog te ontvangen rente (bankrente) 108.000 101.300 BTW - 139.600 Transitoria (overloop facturen) 136.600 89.400 Waarborgsommen 10.000 10.000 Nog te factureren aan derden 108.500 3.900 Overige 200 1.800 totaal overlopende activa 937.500 923.900 D.5 Rekening courant met productschappen Rekening Courant met Productschap Wijn 553.600 - Voor de stand van de Rekening courant Productschap Wijn per 31-12-2012 verwijzen wij naar D.11 Rekening courant met productschappen. D.6 Rekening courant met derden EZ Wachtgeld / Herstructurering 2006 753.600 1.036.300 EZ Sociaal Plan 2010-2017 6.706.900 2.630.400 EZ Afbouwlasten Productschappen 100.500 - EZ Afbouwlasten PBOD / PFP 505.400 - totaal rekening courant met derden 8.066.400 3.666.700 Medebewind Bijzondere regelingen Het betreft hier het aandeel van EZ in de bijzondere regelingen. Afrekening geschiedt op kasbasis. Jaarlijks worden de werkelijke kosten door middel van de declaratie uitvoeringskosten Medebewind bij EZ gedeclareerd, als gevolg daarvan nemen deze vorderingen af. D.7 Bankrekeningen Bankrekeningen 13.326.400 13.497.100 Bankrekening ten gunste van de cacaobranche 2.849.900 3.675.200 totaal bankrekeningen 16.176.300 17.172.300 Alle inkomsten en uitgaven van het HPA, PA, PDV en PW lopen via de banken van het HPA. Hiervoor heeft het HPA met al deze productschappen een rekening courant verhouding. Over de saldi van deze rekening couranten vergoedt, respectievelijk ontvangt het HPA rente. De Subsidieregeling duurzame ontwikkeling cacao- en chocoladesector wordt uitgevoerd door een door de Minister van EZ ingestelde begeleidingscommissie. Het HPA is hierbij verantwoordelijk voor de financiële administratie. In 2013 is buiten de directe baten en lasten een bedrag van circa 879.300 aan projecten uitgekeerd. Van het saldo is reeds voor 791.400 verplichtingen aangegaan (zie ook onder D.13 Nog te betalen bedragen). 13

Rekening Rekening 2013 2012 D.8 Eigen vermogen Bestuur Algemeen Stand per 1 januari 5.200 435.400 Resultaat (152.300) (430.200) stand per 31 december (147.100) 5.200 Herwaarderingsreserve pand Stand per 1 januari - - Resultaat 300.000 - stand per 31 december 300.000 - Afdeling Voedsel en voeding Stand per 1 januari 230.600 197.400 Resultaat (230.600) 33.200 stand per 31 december - 230.600 Afdeling Arbeid Stand per 1 januari 225.100 198.400 Resultaat (225.100) 26.700 stand per 31 december - 225.100 Met betrekking tot het eigen vermogen ultimo 2013 valt een voorbehoud te maken. Het overeengekomen bedrag van de verkoop (onder ontbindende voorwaarde wijzigen bestemmingsplan gemeente) van het kantoorgebouw Den Haag is in onderstaande jaarrekeningen reeds verwerkt als incidentele bate, terwijl de verwachting is dat de daadwerkelijke oplevering in het 3 e kwartaal 2014 gaat plaatsvinden. Zie ook de toelichting bij D.1 Kantoorgebouw en grond. De verdeling is als volgt: HPA 300.000 - Productschap Akkerbouw 1.863.680 - Productschap Diervoeder 747.200 - Productschap Wijn 589.120 - totaal incidentele baten uit verkoop pand 3.500.000 - D.9 Voorziening onderhoud gebouw Stand per 1 januari 230.100 299.800 Dotatie t.l.v. exploitatie gebouw - 200.000 Vrijval - (200.000) Onttrekkingen (32.100) (69.700) stand per 31 december 198.000 230.100 Ten behoeve van het in stand houden van het pand hebben we een voorziening groot onderhoud. Dit bedrag kan pas vrijvallen na de overdracht van het pand aan de nieuwe eigenaar (verwacht oktober 2014), waarvan circa 50% ten gunste komt van Medebewind als voormalige financier. Het autonome deel zal gebruikt gaan worden om de leegstandkosten gedeeltelijk te financieren. 14

Rekening Rekening 2013 2012 D.10 Voorzieningen Bijzondere regelingen Wachtgeld / Herstructurering 2006 912.600 1.364.800 Sociaal Plan 2010-2017 17.815.600 3.698.300 totaal bijzondere regelingen 18.728.200 5.063.100 Voor een nadere toelichting en specificatie verwijzen we u naar hoofdstuk L.2 Bijzondere regelingen. D.11 Rekening courant met productschappen Productschap Akkerbouw 830.500 6.261.700 Productschap Diervoeder 3.298.700 3.177.800 Productschap Wijn - 1.068.800 totaal rekening courant met productschappen 4.129.200 10.508.300 Voor de stand van de Rekening courant Productschap Wijn per 31-12-2013 verwijzen wij naar D.5 Rekening courant met productschappen. D.12 Rekening courant met derden EZ Medebewind Algemeen 247.100 197.900 Het saldo van de Rekening courant met EZ Medebewind Algemeen bestaat uit een vordering van 31.400, zijnde het verschil van te declareren kosten inzake medebewindtaken over 2013 ( 5.565.200) en de reeds verleende voorschotten door EZ ( 5.533.800) conform goedgekeurde begroting 2013). Daarnaast moeten wij nog een bedrag verrekenen met EZ van 278.500 inzake uitbetaalde regelingen in 2013 die wij in de jaarrekening 2012 extracomptabel konden declareren vanwege een destijds toereikend budget. 15

Rekening Rekening 2013 2012 D.13 Nog te betalen bedragen Internationale Cacao Overeenkomst 2.849.900 3.675.200 Reservering verlofuren 422.300 650.100 Loonbelasting 371.800 380.900 Reservering vakantiegeld 224.400 287.700 Crediteuren 115.700 202.900 Sociale lasten 103.100 115.700 Huisvestingskosten Zoetermeer 65.200 - Autonoom aandeel vrijval onderhoud gebouw - 93.400 Support hard- en software - 32.500 Transitoria (overloop facturen) 7.100 3.200 Vereffeningskosten Productschappen 670.000 - Afbouw PBOD / PFP 981.300 - Lasten pand Stadhoudersplantsoen 24.000 - Overige 2.800 6.900 totaal nog te betalen bedragen 5.837.600 5.448.500 De Internationale Cacao Overeenkomst heeft betrekking op de subsidieregeling duurzame ontwikkeling cacao- en chocoladesector. Voor een nadere toelichting verwijzen we u naar D.7 bankrekeningen. Onder Reservering vakantiegeld en verlofuren zijn de verplichtingen opgenomen van het HPA, PA, PDV en PW aan uit te betalen vakantiegeld en verlofuren per 31 december. Deze balanspost is uitsluitend bij het HPA opgenomen, de hiermee samenhangende lasten per productschap zijn wel bij de verschillende productschappen opgenomen. D.14 Niet uit de balans blijkende verplichtingen Lease- en huurverplichtingen Er zijn langlopende huurovereenkomsten aangegaan inzake kopieermachines. Ultimo 2013 zijn er nog twee kopieermachines in gebruik. Voor één machine is destijds een langlopende huurverplichting aangegaan, deze vervalt eind 2014. De jaarlijkse kosten hiervan zijn circa 50.000 inclusief 115.000 afdrukken per maand. Het contract van de kleurenmachine is begin april 2014 beëindigd. 16

17

E. REKENING VAN BATEN EN LASTEN Rekening Herziene Begroting Rekening 2013 begroting 2013 2012 2013 Baten Algemene heffingen - - - - Bestemmingsheffingen - - - - Retributies - - - - Diensten aan derden 502.300 481.300 634.500 616.800 Gemeenschappelijk secretariaat 2.424.500 2.694.800 3.566.000 3.827.000 Rente - - - - Vergoeding voor opgedragen taken 5.565.200 5.750.700 5.533.800 5.899.900 Niet bestede subsidies - - - - Overige baten 483.900 86.800 274.000 276.000 subtotaal baten 8.975.900 9.013.600 10.008.300 10.619.700 Interne overboekingen (aan) 1.541.800 1.950.200 2.644.200 4.435.100 totaal baten 10.517.700 10.963.800 12.652.500 15.054.800 Lasten Voorzitters- / personeelskosten 5.712.500 6.054.000 7.052.000 7.519.900 Reis-, verblijf- en representatiekosten 98.300 116.100 139.700 123.400 Huisvestingskosten 654.000 403.400 553.300 446.800 Bureaukosten 487.100 589.500 730.300 769.600 Vergaderkosten 22.500 19.200 19.000 15.100 Subsidies/ingekochte diensten tbv de sector 46.500 56.200 196.500 67.200 a) Subsidies - - - - b) Ingekochte diensten tbv de sector 46.500 - - 67.200 Ingekochte diensten tbv het schap 340.300 234.400 211.800 498.500 Gemeenschappelijk secretariaat 276.200 289.200 291.500 304.600 Overige lasten 1.646.500 1.454.200 814.200 1.244.900 subtotaal lasten 9.283.900 9.216.200 10.008.300 10.990.000 Interne overboekingen (van) 1.541.800 1.950.200 2.644.200 4.435.100 totaal lasten 10.825.700 11.166.400 12.652.500 15.425.100 Exploitatiesaldo (baten -/- lasten) (308.000) (202.600) - (370.300) Stand van de reserve Reserve 01/01 460.900 460.900 4.200 831.200 Bestemmingsfonds 01/01 - - - - Eigen vermogen 01/01 460.900 460.900 4.200 831.200 Reserve 31/12 (147.100) 258.300 4.200 460.900 Toevoeging Voorziening Sociaal Plan - (225.100) - - Bestemmingsfonds 31/12 - - - - Herwaarderingsreserve (verkoop pand) 300.000 - - - Eigen vermogen 31/12 152.900 33.200 4.200 460.900 18

E.1 Verschillentabel rekening van baten en lasten In onderstaande tabel worden de verschillen tot uitdrukking gebracht van de rekening 2013 ten opzichte van de herziene begroting 2013. Grote afwijkingen en relevante ontwikkelingen worden hierna nader toegelicht. Baten Rekening Herziene Verschil 2013 begroting 2013 Diensten aan derden 502.300 481.300 21.000 Gemeenschappelijk secretariaat 2.424.500 2.694.800 (270.300) Vergoeding voor opgedragen taken 5.565.200 5.750.700 (185.500) Overige baten 483.900 86.800 397.100 subtotaal baten 8.975.900 9.013.600 (37.700) Intern doorbelast (aan) 1.541.800 1.950.200 (408.400) totaal baten 10.517.700 10.963.800 (446.100) Lasten Voorzitters- / personeelskosten 5.712.500 6.054.000 (341.500) Reis-, verblijf- en representatiekosten 98.300 116.100 (17.800) Huisvestingskosten 654.000 403.400 250.600 Bureaukosten 487.100 589.500 (102.400) Vergaderkosten 22.500 19.200 3.300 Subsidies/ingekochte diensten tbv de sector 46.500 56.200 (9.700) Ingekochte diensten tbv het schap 340.300 234.400 105.900 Gemeenschappelijk secretariaat 276.200 289.200 (13.000) Overige lasten 1.646.500 1.454.200 192.300 subtotaal lasten 9.283.900 9.216.200 67.700 Intern doorbelast (van) 1.541.800 1.950.200 (408.400) totaal lasten 10.825.700 11.166.400 (340.700) Resultaat (308.000) (202.600) (105.400) 19

E.2 Toelichting op de rekening van baten en lasten Baten De Service organisatie HPA krimpt als gevolg van de aanstaande opheffing van de productschappen. Als gevolg daar van nemen de lasten daar af en dus ook de inkomsten voor Gemeenschappelijk secretariaat en Interne overboekingen. Het verschil in overige baten wordt veroorzaakt door incidentele baten uit verkoop pand 300.000. Uit dit bedrag worden de lasten gedekt inzake noodzakelijk onderhoud en nutsvoorzieningen van het pand. Tevens is een bedrag opgenomen van 138.000, zijnde een bijdrage van derden aan de kosten van het Sociaal Plan (Afdeling Arbeid). Lasten Voorzitters- / personeelskosten Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) Sinds 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) van kracht. Deze is in plaats gekomen van de Wet Openbaarmaking Uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens (WOPT). In de WNT zijn regels vastgelegd voor de (semi)publieke sector, onder andere dat topfunctionarissen niet meer mogen verdienen dan het wettelijke maximum: de WNT norm. Jaarlijks wordt dit bedrag vastgesteld in een ministeriële regeling. Het bezoldigingsmaximum bedraagt na indexering voor 2013 228.599. Dit bestaat uit een basis van 187.340 verhoogd met 8.069 (het aandeel voor belaste vaste en variabele onkostenvergoedingen) en 33.190 (het aandeel voor de voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn). De verantwoording in het kader van deze wet maakt onderdeel uit van de jaarrekening. Voor een uitgebreid overzicht van de WNT wordt verwezen naar bijlage L.1. Salarissen De salarissen zijn gebaseerd op de CAO voor de PBO-sector. Bij het opstellen van de begroting 2013 is destijds rekening gehouden met een salarisverhoging van 1,5% met ingang van 1 april. Intussen is de CAO vastgesteld, met als gevolg een structurele salarisverhoging van 1,25% per 1 januari voor zowel 2013 als 2014. De structurele salarisverhoging wordt wel meegerekend in de pensioenopbouw, maar is niet van toepassing op uitkeringen in het kader van het Sociaal Plan. Pensioenpremie Met ingang van 1 januari 2013 bedraagt de totale pensioenpremie 28%, dit is abusievelijk niet in de (herziene)begroting 2013 verwerkt. De dekkingsgraad van ons pensioenfonds (PFP) is per eind 2013 116%. Mocht de dekkingsgraad van PFP dalen tot beneden de 105%, dan heeft de werkgever zich verplicht een extra premiestorting te doen in het pensioenfonds van 5% van de totale salarissom. Dit is met betrekking tot deze jaarrekening niet van toepassing. De specificatie van de pensioenpremie is als volgt: Rekening Herziene Begroting Rekening 2013 begroting 2013 2012 2013 Werkgeversaandeel 19,6% 17,5% 17,5% 17,5% Werknemersaandeel 8,4% 7,5% 7,5% 7,5% totaal pensioenpremie 28,0% 25,0% 25,0% 25,0% 20

Overige personeelskosten Onder overige personeelskosten zijn kosten verantwoord als belaste- en onbelaste vergoedingen, opleidingskosten, ondernemingsraad, arbo en vitaliteitsbeleid. De specificatie van de voorzitters- / personeelskosten is als volgt: Rekening Herziene Begroting Rekening 2013 begroting 2013 2012 2013 Salarissen 4.249.000 4.224.000 4.884.100 5.301.200 Wettelijke sociale lasten 646.600 570.200 744.700 789.000 Pensioenpremie 631.300 629.100 653.700 737.300 Overige personeelskosten 185.600 630.700 769.500 692.400 totaal voorzitters- / personeelskosten 5.712.500 6.054.000 7.052.000 7.519.900 21

Gemiddelde formatie In onderstaande tabel wordt de gemiddelde formatie weergegeven, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen actief personeel (gefinancierd door de sectorproductschappen en EZ medebewind) en niet actief personeel (gefinancierd door een reeds eerder gevormde voorziening, met uitzondering van het medebewindaandeel, dit gaat op kasbasis). HPA: (in full-time equivalenten) Rekening Herziene Begroting Rekening 2013 begroting 2013 2012 2013 Voorzitter 0,8 0,8 0,8 1,2 Secretariaat 2,8 2,8 3,3 4,7 Adviseurs - - - 1,3 Afdelingen: Communicatie 2,0 2,0 2,9 2,9 Personeel & Organisatie 4,3 4,1 4,1 4,1 Interne Auditdienst 3,0 3,0 3,9 3,9 Juridische- en Bestuursaangelegenheden 3,7 3,7 4,4 4,4 Financiën, Planning en Control 11,8 11,8 13,7 17,5 Informatie- en Communicatie Technologie 4,8 4,8 5,4 7,6 Facilitaire Dienst 4,2 4,2 6,0 4,0 Exploitatie Gebouw 2,9 2,9 3,0 8,8 Uitvoering Regelingen - - - 21,1 totaal afdelingen 36,7 36,5 43,4 74,3 Afdeling Voedsel en voeding 4,5 4,5 4,5 5,3 Afdeling Arbeid 4,8 4,8 6,0 6,0 Medebewind Uitvoering Regelingen 22,3 22,2 25,9 6,8 Adviseurs 1,0 1,0 1,0 0,3 Personeel & Organisatie 2,0 2,0 2,0 0,5 Informatie- en Communicatie Technologie 2,5 2,5 3,0 0,8 totaal medebewind 27,8 27,7 31,9 8,4 totaal (actief) 77,4 77,1 89,9 101,2 Bijzondere regelingen: Regeling Individuele Vervroegde Uittreding 2005 - - - 3,2 Herstructurering 2006 8,1 7,9 6,9 7,6 Sociaal plan 2010-2017 24,1 25,4 6,5 15,8 totaal bijzondere regelingen (niet actief) 32,2 33,3 13,4 26,6 totaal HPA 109,6 110,4 103,3 127,8 Overige Productschappen: Productschap Akkerbouw 13,1 13,2 13,9 14,4 Productschap Diervoeder 3,6 3,7 4,8 4,6 Productschap Wijn 4,7 4,7 4,6 5,4 totaal overige productschappen 21,4 21,6 23,3 24,4 totaal Akkerbouwproductschappen 131,0 132,0 126,6 152,2 22

Aantallen medewerkers In deze tabel vindt u, anders dan in de voorgaande tabel, de aantallen medewerkers per 31 december van het betreffende jaar. HPA: Rekening Herziene Begroting Rekening 2013 begroting 2013 2012 2013 Voorzitter - 1 1 1 Secretariaat 3 3 4 5 Afdelingen: Communicatie 1 1 3 3 Personeel & Organisatie 4 3 4 5 Interne Auditdienst 2 2 4 4 Juridische- en Bestuursaangelegenheden 4 4 6 6 Financiën, Planning en Control 12 12 16 17 Informatie- en Communicatie Technologie 5 5 6 6 Facilitaire Dienst 3 3 6 6 Exploitatie Gebouw 1 1-9 totaal afdelingen 32 31 45 56 Afdeling Voedsel en voeding 5 5 5 5 Afdeling Arbeid 4 4 7 7 Medebewind Uitvoering Regelingen 21 21 30 31 Adviseurs 1 1 1 1 Personeel & Organisatie 2 2 2 2 Informatie- en Communicatie Technologie 2 2 3 3 totaal medebewind 26 26 36 37 totaal (actief) 70 70 98 111 Bijzondere regelingen: Regeling Individuele Vervroegde Uittreding 2005 - - - 1 Herstructurering 2006 9 9 8 9 Sociaal plan 2010-2017 37 38 10 23 totaal bijzondere regelingen (niet actief) 46 47 18 33 totaal HPA 116 117 116 144 Overige Productschappen: Productschap Akkerbouw 11 13 14 14 Productschap Diervoeder 5 5 6 5 Productschap Wijn 5 5 5 6 totaal overige productschappen 21 23 25 25 totaal Akkerbouwproductschappen 137 140 141 169 23

In onderstaande tabel wordt de formatie weergegeven van het betreffende jaar onderverdeeld naar salarisschalen. De bijzondere regelingen zijn niet opgenomen in dit overzicht. De reden hiervoor is dat deze medewerkers niet volgens de schaalindeling verloond worden, maar dat met de medewerkers aparte afspraken zijn gemaakt met betrekking tot een vertrekregeling. Salarisschaalindeling (in fulltime equivalenten) Rekening Rekening 2013 2012 Voorzitter 0,8 1,2 16 0,5-15 - 1,0 14 1,0 1,0 13 2,8 2,8 12 6,2 5,5 11 13,5 19,0 10 3,6 5,0 9 7,6 9,1 8 6,4 9,8 7 8,3 10,9 6 19,9 24,4 5 5,1 6,1 4 1,6 2,9 3-0,3 2 0,1 1,9 1-0,3 totaal fte HPA (actief) 77,4 101,2 Huisvesting De opgenomen huur- en servicekosten zijn gebaseerd op het eind 2012 afgesloten huurcontract voor het pand te Zoetermeer voor 2013. De schoonmaak, catering en de beveiliging, inclusief receptiediensten, zijn uitbesteed. De overbesteding wordt met name veroorzaakt door de servicekosten, die vooraf moeilijk in te schatten waren. Alle overcapaciteit in de huisvesting die kon worden opgezegd is met ingangsdatum van januari 2014 opgezegd en teruggegeven. De huur- en servicekosten worden aan de gebruikers van de kantoorruimten doorberekend op basis van de in gebruik zijnde m². Bureaukosten In verband met de opheffing worden alleen nog noodzakelijke investeringen gedaan met betrekking tot inventaris en computerapparatuur. Tevens zijn er een aantal onderhoudscontracten inzake medebewindactiviteiten die tot en met de herziene begroting 2013 bij de afdeling ICT verantwoord werden, rechtstreeks onder de Medebewind gebracht. Dit in verband met het op termijn overdragen van taken en systemen aan de overheid. Vergaderkosten Het bestuur van het productschap heeft in de bestuursvergadering van 10 november 2011 de Verordening HPA vacatiegeld en reis- en verblijfkosten 2011 vastgesteld met terugwerkende kracht tot 1 januari 2011. De (plaatsvervangende) leden van het (dagelijks) bestuur ontvangen voor het bijwonen van vergaderingen, per dagdeel waarin is vergaderd, een vacatievergoeding en een vergoeding voor reis- en verblijfkosten. 24

Ingekochte diensten ten behoeve van het schap De specificatie is als volgt: Rekening Herziene Begroti ng Rekening 2013 begroting 2013 2012 2013 Juridische advieskosten 69.900 20.000 10.000 43.700 Overige advieskosten 9.100 32.100 10.900 14.500 Accountants controlekosten 47.600 47.500 57.000 39.200 Samenwerking productschappen 46.900 50.000 27.200 106.200 Verkoopkosten pand Den Haag 61.400-50.000 41.000 Archiefkosten pand Den Haag 26.000 - - 122.400 Verhuiskosten Zoetermeer - - - 102.000 Opruimingskosten pand Den Haag 12.000 - - - Projectkosten afdeling Arbeid 39.100 38.200 - - Overige 28.300 46.600 56.700 29.500 totaal overige lasten 340.300 234.400 211.800 498.500 Overige lasten De specificatie van de overige lasten is als volgt: Rekening Herziene Begroting Rekening 2013 begroting 2013 2012 2013 Herstructurering (Medebewind) 317.700 330.500 334.600 259.600 RIVU (Medebewind) - - - 48.500 Sociaal Plan (Medebewind) 1.206.300 1.215.100 476.300 361.500 Vrijval Groot onderhoud gebouw (autonoom aandeel) (93.400) (93.400) - - Afbouwlasten Sociaal Plan fase 4 (Afd. Arbeid - MVO) 138.200 - - - Incidentele lasten 52.600 - - 573.000 Overige 25.100 2.000 3.300 2.300 totaal overige lasten 1.646.500 1.454.200 814.200 1.244.900 Het bedrag van 138.200 is een bijdrage van het Productschap Margarine, Vetten en Oliën (MVO) in de afbouwlasten van de afdeling Arbeid van het HPA. De afdeling Arbeid heeft vanaf het begin werkzaamheden verricht voor MVO, vandaar dat deze ook de afbouwlasten financiert. Onder incidentele lasten is bij Bestuur Algemeen het autonome aandeel ( 52.600) opgenomen van financiering Sociaal Plan fase 1 t/m 3, na actualisatie van de cijfers. 25

F. REKENING VAN BATEN EN LASTEN NAAR GELEDING Rekening 2013 Lasten Totaal Bestuur Afdelingen Afdeling Afdeling Medebewind generaal & Voedsel en Arbeid Organisatie voeding Voorzitters- / personeelskosten 5.712.500 347.700 2.732.500 348.900 405.800 1.877.600 Reis-, verblijf- en representatiekosten 98.300 49.900 17.500 13.600 8.500 8.800 Huisvestingskosten 654.000 40.900 464.300 19.700 27.600 101.500 Bureaukosten 487.100 6.400 316.600 12.700 9.000 142.400 Vergaderkosten 22.500 17.200 1.600-3.700 - Ingekochte diensten tbv het schap 340.300 20.300 127.600-39.000 153.400 Gemeenschappelijk secretariaat 276.200 41.500 - - - 234.700 Overige lasten 1.646.500 (39.700) 24.000-138.200 1.524.000 totaal apparaatskosten 9.237.400 484.200 3.684.100 394.900 631.800 4.042.400 Subsidies/ingekochte diensten tbv de sector 46.500 - - - 39.000 7.500 subtotaal lasten 9.283.900 484.200 3.684.100 394.900 670.800 4.049.900 Interne overboekingen (van) 1.541.800 37.000 - - (30.700) 1.535.500 totaal lasten 10.825.700 521.200 3.684.100 394.900 640.100 5.585.400 Financiering Diensten aan derden 502.300 71.100 143.600 159.000 128.600 - Gemeenschappelijk secretariaat 2.424.500 481.700 1.816.500 5.000 107.100 14.200 Vergoeding voor opgedragen taken 5.565.200 - - - - 5.565.200 Overige baten 483.900 10.000 321.600 300 146.000 6.000 subtotaal baten 8.975.900 562.800 2.281.700 164.300 381.700 5.585.400 Interne overboekingen (aan) 1.541.800 106.100 1.402.400-33.300 - totaal financiering 10.517.700 668.900 3.684.100 164.300 415.000 5.585.400 Exploitatiesaldo (baten -/- lasten) (308.000) 147.700 - (230.600) (225.100) - Stand van de reserve Reserve 01/01 460.900 5.200-230.600 225.100 - Bestemmingsfonds 01/01 - - - - - - Eigen vermogen 01/01 460.900 5.200-230.600 225.100 - Reserve 31/12 (147.100) (147.100) - - - - Bestemmingsfonds 31/12 - - - - - - Herwaarderingsreserve (verkoop pand) 300.000 300.000 - - - - Eigen vermogen 31/12 152.900 152.900 - - - - 26

Herziene begroting 2013 27

Lasten Totaal Bestuur Afdelingen Bijzondere Afdeling Afdeling Medebewind generaal & regelingen Voedsel en Arbeid Organisatie voeding Voorzitters- / personeelskosten 6.054.000 393.300 2.953.000-392.700 396.600 1.918.400 Reis-, verblijf- en representatiekosten 116.100 63.800 17.300-16.000 7.200 11.800 Huisvestingskosten 403.400 35.500 241.400-18.000 24.000 84.500 Bureaukosten 589.500 8.900 470.700-16.000 7.200 86.700 Vergaderkosten 19.200 15.000 1.000 - - 3.200 - Ingekochte diensten tbv het schap 234.400 21.600 57.600-10.000 38.200 107.000 Gemeenschappelijk secretariaat 289.200 44.400 - - - - 244.800 Overige lasten 875.500 (91.400) - - - - 966.900 totaal apparaatskosten 8.581.300 491.100 3.741.000-452.700 476.400 3.420.100 Subsidies/ingekochte diensten tbv de sector 56.200-2.000 - - 24.200 30.000 subtotaal lasten 8.637.500 491.100 3.743.000-452.700 500.600 3.450.100 Interne overboekingen (van) 1.950.200 209.300 - - - - 1.740.900 totaal lasten 10.587.700 700.400 3.743.000-452.700 500.600 5.191.000 Financiering Diensten aan derden 481.300 65.100 131.100-139.700 145.400 - Gemeenschappelijk secretariaat 2.694.800 484.800 1.816.400-82.400 297.000 14.200 Vergoeding voor opgedragen taken 5.172.000 - - - - - 5.172.000 Overige baten 86.800 1.800 22.000 - - 58.200 4.800 subtotaal baten 8.434.900 551.700 1.969.500-222.100 500.600 5.191.000 Interne overboekingen (aan) 1.950.200 176.700 1.773.500 - - - - totaal financiering 10.385.100 728.400 3.743.000-222.100 500.600 5.191.000 Exploitatiesaldo (baten -/- lasten) (202.600) 28.000 - - (230.600) - - Stand van de reserve Reserve 01/01 460.900 5.200 - - 230.600 225.100 - Bestemmingsfonds 01/01 - - - - - - - Eigen vermogen 01/01 460.900 5.200 - - 230.600 225.100 - Reserve 31/12 258.300 33.200 - - - 225.100 - Toevoeging Voorziening Sociaal Plan (225.100) - - - - (225.100) - Bestemmingsfonds 31/12 - - - - - - - Eigen vermogen 31/12 33.200 33.200 - - - - - 28

29

G. FINANCIERINGSSTAAT Rekening Rekening 2013 2012 Rekening van baten en lasten Diensten aan derden (externe dienstverlening) 502.300 616.800 Gemeenschappelijk secretariaat: Productschap Akkerbouw 1.398.700 2.211.400 Productschap Diervoeder 583.000 952.300 Productschap Wijn 442.800 663.300 subtotaal Gemeenschappelijk secretariaat 2.424.500 3.827.000 Vergoeding voor opgedragen taken (EZ Medebewind) 5.565.200 6.006.500 Overige baten 483.900 169.400 totaal baten 8.975.900 10.619.700 totaal lasten 9.283.900 10.990.000 Resultaat (308.000) (370.300) Mutaties Balans Mutaties Rekening Couranten Productschappen: Productschap Akkerbouw (5.431.200) (1.808.200) Productschap Diervoeder 120.900 (642.100) Productschap Wijn (1.622.400) 438.400 subtotaal mutaties rekening couranten productschappen (6.932.700) (2.011.900) Overige balansmutaties HPA: Investeringen in materiële en immateriële vaste activa (3.471.000) 49.400 Afschrijvingen in materiële en immateriële vaste activa 16.200 (9.900) Investeringen in financiële vaste activa - 5.007.100 Mutatie vorderingen en overige overlopende activa (4.371.800) 185.500 Mutatie kortlopende schulden en overige overlopende passiva 438.300 (663.100) Mutatie voorzieningen 13.633.000 109.200 Resultaat (308.000) (370.300) subtotaal overige balansmutaties HPA 5.936.700 4.307.900 totaal mutatie liquide middelen (996.000) 2.296.000 Het resultaat is toegerekend aan: Algemene reserve (608.000) (370.300) Herwaarderingsreserve 300.000 - Bestemmingsreserves - - totaal mutaties reserves (308.000) (370.300) 30

H. OVERZICHT EIGEN VERMOGEN Op grond van artikel 30 van de Verordening financiën bedrijfslichamen 2011 van de Sociaal-Economische Raad (SER) worden de reserves onderscheiden naar: Algemene reserve De algemene reserve is de reserve van de geledingen Bestuur & Organisatie, Voedsel en voeding en Arbeid; Bestemmingsreserves Bestemmingsreserves zijn de reserves met een bijzondere bestemming, bepaald door het bestuur; Bestemmingsfondsen Bestemmingsfondsen zijn reserves met een bijzondere bestemming, waarbij een bestedingsbeperking is aangebracht door derden. Het eigen vermogen bestaat uit de som van de algemene reserve, de bestemmingsreserves en de bestemmingsfondsen. Op grond van artikel 32 van de Verordening financiën bedrijfslichamen 2011 hanteert de SER als norm dat de som van de algemene reserve en de bestemmingsreserves maximaal gelijk is aan het totaal van de lasten over het verslagjaar. Bij het HPA is alleen sprake van algemene reserves. Het eigen vermogen van het HPA is als volgt opgebouwd: Rekening Herziene Begroting Rekening 2013 begroting 2013 2012 2013 Algemene reserve Bestuur Algemeen (inclusief Afdelingen) (147.100) 33.200 (359.400) 5.200 Bestuur Algemeen (herwaarderingsreserve) 300.000 - - - Afdeling Voedsel en voeding - - 197.400 230.600 Afdeling Arbeid - - 166.200 225.100 totaal algemene reserve 152.900 33.200 4.200 460.900 Vermogenstoets Totale reserve 152.900 33.200 4.200 460.900 Totale jaarlasten 9.283.900 9.216.200 10.008.300 10.990.000 Eigen vermogen ten opzichte van de jaarlasten 1,6% 0,4% 0,0% 4,2% Onderbouwing vermogensbeleid Met ingang van verslagjaar 2012 moeten productschappen volgens de Verordening financiën bedrijfslichamen 2011 (Vfb 2011) inzicht verschaffen in hun reserve- en vermogensbeleid. Ultimo 2013 is de algemene reserve 152.900. Deze reserve wordt aangehouden om eventuele tegenvallers in 2014 op te vangen. Op grond van artikel 32 van de Vfb 2011 hanteert de SER als norm dat de som van de algemene reserve en de bestemmingsreserves maximaal gelijk is aan het totaal van de lasten over het verslagjaar. 31

I. SUBSIDIES-INGEKOCHTE DIENSTEN TBV DE SECTOR I.1 PBO toets De uitgaven aan Subsidies/ingekochte diensten tbv de sector vallen onder de directe verantwoordelijkheid van het Productschap. Het kan gaan om onderzoeken, promotiecampagnes, voorlichtingscampagnes, handhaving van verordeningen en kennisoverdracht. Het Productschap besteedt slechts een activiteit uit of zet deze voort wanneer aan de volgende criteria is voldaan: - Het doel van de uit te voeren activiteit is herleidbaar tot de taken en bevoegdheden van het Productschap, zoals bedoeld in artikel 71 van de Wet op de bedrijfsorganisaties en in haar instellingsbesluit; - Het doel van de uit te voeren activiteit is niet of niet goed te bereiken door middel van financiering door privaatrechtelijke organisaties; - Het Productschap kan de activiteiten niet of niet goed zelf uitvoeren; - De activiteiten komen in beginsel ten goede aan alle ondernemingen waarvoor het Productschap is ingesteld, of die behoren tot een branche of sector binnen de werkingssfeer en de daarbij betrokken personen; - Er is voorzien in een tijdige evaluatie van de doelmatigheid en doeltreffendheid van de uitbestede activiteiten. In de intern opgestelde handreiking subsidiebeheer zijn deze criteria omgezet in te voeren beleid, procedures en uit te voeren beheersactiviteiten rondom de uit te besteden activiteiten. Bij vaststelling van projecten door het productschap of daar onder vallende commissies, zijn de bovenstaande criteria tevens de uitgangspunten geweest voor het Bestuur. De handreiking wordt door het secretariaat nageleefd en afwijkingen worden schriftelijk geautoriseerd door de secretaris of door daartoe gemachtigde medewerkers. I.2 Dragende en niet-dragende organisaties In het geval dat het Productschap subsidies verstrekt of een financiële bijdrage verleent ten behoeve van bepaalde activiteiten, dient op grond van de Vfb 2011 en het Besluit Beleidsregels van de SER de betreffende relatie te worden vermeld, waarbij onderscheid wordt gemaakt naar: - benoemingsgerechtigde organisaties en instellingen waarin deze organisaties participeren (dragende organisaties); - overige organisaties (niet-dragende organisaties). In deze jaarrekening zijn geen Subsidies/ingekochte diensten tbv sector die onder dragende of niet-dragende organisaties opgenomen moeten worden. 32

J. ACCOUNTANTSVERKLARING 33

34

K. TOELICHTING BIJ REKENING VAN BATEN EN LASTEN NAAR GELEDING K.1 Bestuur & Organisatie Onder de geleding Bestuur & Organisatie worden de kosten verantwoord die verbonden zijn met de algemene bestuurskosten, voorzitter en het secretariaat. Bestuur Algemeen Onder de subfunctie Bestuur Algemeen worden de algemeen bestuurlijke kosten vastgelegd zoals representatiekosten, drukwerk (jaarverslagen en jaarrekeningen), vergaderkosten (vacatiegelden en reis- en verblijfkosten) en accountants controle- en advieskosten ten behoeve van de jaarrekening HPA. Ook worden er interne en externe kosten doorbelast aan deze subfunctie. De secretaris van Productschap Akkerbouw is tevens secretaris van het HPA. Ten behoeve van deze werkzaamheden wordt een deel van zijn kosten doorbelast aan Bestuur Algemeen. Financiering Aangezien de directe lasten niet gedekt worden door eigen inkomsten en we het hier hebben over algemeen bestuurlijke kosten, worden deze voor 100% doorberekend aan de schappen op basis van overeengekomen verdeling (PA 55%, PDV 25% en PW 20%). Voorzitter De voorzitter van het HPA is tevens voorzitter van de productschappen Akkerbouw, Diervoeder en Wijn en de daaronder ressorterende (artikel 88a) commissies. De totale kosten van de voorzitter zijn als volgt opgebouwd: Rekening Herziene Begroting Rekening 2013 begroting 2013 2012 2013 Voorzitter: Salariskosten 100.100 99.700 109.600 106.500 Vakantietoeslag 4.200 8.400 8.400 8.500 Eindejaarsuitkering 7.900 8.600 8.600 8.800 Sociale lasten 7.600 8.500 9.000 9.000 Pensioenlasten 20.300 21.300 20.200 20.100 subtotaal voorzitter 140.100 146.500 155.800 152.900 Overige personeelskosten 500 14.000 15.200 7.400 totaal personeelskosten 140.600 160.500 171.000 160.300 Reis-, verblijf- en representatiekosten 28.500 49.500 47.000 43.500 Huisvesting 27.800 25.000 22.000 15.500 Bureaukosten 3.500 4.000 5.000 4.800 Ingekochte diensten tbv het schap - - 5.000 - totaal overige kosten 59.800 78.500 79.000 63.800 totaal kosten voorzitter 200.400 239.000 250.000 224.100 35

De kosten worden doorberekend op basis van de Verordening HPA Bezoldiging Voorzitter 2012 aan: HPA Bestuur Algemeen 25% Productschap Akkerbouw 30% Productschap Diervoeder 25% Productschap Wijn 20% totaal verdeling voorzitter 100% Secretariaat Ter ondersteuning van de werkorganisatie beschikt het productschap over een secretariaat. De directe personeelskosten en de hieraan gerelateerde kosten worden onder de subfunctie Secretariaat vastgelegd en vervolgens doorberekend aan de geledingen waarvoor zij werkzaam zijn. Secretaris De secretaris van het HPA, tevens secretaris van PA en PDV is onder personeelskosten opgenomen bij PA en belast een percentage door aan HPA Bestuur Algemeen, wat overeenkomt met de bestuurlijke inzet. 36