Belfius Financial Academy November 2013
Programma 8u - 8u45 : Onthaal met koffie en ontbijt 8u45-9u : Introductie 9u - 10u15 : Workshop Hoe successie plannen binnen uw gezin? De samenstelling van de Belgische gezinnen wordt steeds meer divers en complex. In deze zal dieper worden ingegaan op de verschillende samenlevingsvormen en kwesties die daarmee gepaard gaan op vlak van successieplanning. 10u15-10u45 : Pauze 10u45-12u15 : Workshop Hoe meer pit geven aan uw beleggingen? Overheden zitten voor jaren in besparingsmodus. Dat laat weinig ruimte voor stijgende rentevoeten. Noch bij staatspapier, noch bij het betere bedrijfspapier. Waar kunt u een beter rendement zoeken? In deze workshop wordt zowel ingegaan op het alternatief van obligaties als het alternatief van aandelen. 12u15-13u : Napraten bij een glas 3
Praktisch Slides van de presentaties zullen vanaf maandag ter beschikking staan op www.belfius.be/financialacademy. Evaluatieformulier Uw Beleggingen: onze maandelijkse nieuwsbrief. Interesse? Schrijf u in op www.belfius.be. Maandelijkse Webinars 03/12. Onderwerp: Converteerbare Obligaties. Inschrijven via www.belfius.be/webinarnl. 4 Nieuwe editie van de Belfius Financial Academy in voorjaar 2014.
BELFIUS FINANCIAL ACADEMY HOE SUCCESSIE PLANNEN BINNEN UW GEZIN? Dominique VAN EYGEN Wealth Analysis & Planning Antwerpen, 9 november 2013
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Inleiding Een beetje theorie Concrete toepassingen Besluit 7
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Inleiding FEITELIJK samenwonenden WETTELIJK samenwonenden gemeenschap scheiding GEEN ERFRECHT VRUCHTGEBRUIK op de GEZINSWONING VRUCHTGEBRUIK op VOLLEDIGE nalatenschap Hoge tarieven < 1 jaar Tarief rechte lijn > 1 jaar Tarief rechte lijn Tarief rechte lijn
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Inleiding Een beetje theorie Concrete toepassingen Besluit 9
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie Het wettelijk erfrecht 4 orden Graden Plaatsvervulling bij vooroverlijden descendent
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie Het wettelijk erfrecht Orde - graad 1 ste orde 2 de orde 3 de orde 4 de orde kinderen, kleinkinderen,... (+ LLE) broers & zussen (+ ouders) (+ LLE) ouders & grootouders,... (+ LLE) ooms & tantes, neven, nichten,... (+ LLE) B staat 11
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie Tarief successierechten Fiscale verblijfplaats overledene 5 jaar termijn Graad van verwantschap overledene/erfgenaam Hoegrootheid van erfdeel/ erfenis
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie Tarief rechte lijn, echtgenoten, wettelijk samenwonend Tarief netto erfdeel/ per erfgenaam 0,01-50 000 50 000-250 000 boven - 250 000 % Totale belasting 3 1 500 9 19 500 27 Opsplitsen roerende onroerende goederen
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie Tarief successierechten Voorbeeld 1: X laat 1 kind na. Hij bezit 250.000 EUR gebouwen en 250.000 EUR cash Successierechten kind: OG: 3% op 50.000 EUR + 9% op 200.000 EUR RG: 3% op 50.000 EUR + 9% op 200.000 EUR = 39.000 EUR Voorbeeld 2: X laat 1 kind na. Hij bezit 500.000 EUR gebouwen Successierechten kind: 3% op 50.000 EUR + 9% op 200.000 EUR + 27% op 250.000 EUR = 87.000 EUR
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie Vrijstelling van successierechten op de gezinswoning Gehuwd Wettelijk samenwonend Feitelijk samenwonend: 3 jaar (!) vόόr overlijden feitelijk samenwonen met erflater (bevolkingsregister, gezamenlijke huishouding) en geen verwant in rechte lijn of daarmee gelijkgesteld
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie Tarief broers & zussen en andere personen EUR 0,01-75 000 75 000-125 000 boven - 125 000 - broers & zussen (netto per erfgenaam) % 30 55 65 anderen (op totaal alle erfdelen) % 45 55 65 Opsplitsen roerende onroerende goederen
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie Successieplanning schenking huwelijkscontract testament verzekering beding van aanwas adoptie - samenwoning
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Limieten van de planning! Reservataire erfgenamen: kinderen/afstammelingen: 1/2 2/3 3/4 & + ouders/ascendenten: in principe 1/4 overlevende echtgenoot : vruchtgebruik 1/2 nalatenschap & minstens vruchtgebruik gezinswoning & huisraad Beschikbaar deel = deel van uw nalatenschap waarover u vrij kan beschikken 18
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie Roerende schenkingen Civielrechtelijk overdracht: - onmiddellijk - onherroepelijk (in principe) soorten schenking: - notarieel - onrechtstreeks (bankgift) - handgift Fiscaal niet registreren: geen fiscale gemoedsrust gedurende 3 jaar of registreren aan vlak tarief 3% 7% Rechte lijn, echtgenoten, wettelijk samenwonenden, feitelijk > 1 jaar Alle anderen 19
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Een beetje theorie Onroerende schenkingen Tarief rechte lijn, echtgenoten, samenwonenden EUR 0,01-12 500 12 500-25 000 25 000-50 000 50 000-100 000 100 000-150 000 150 000-200 000 200 000-250 000 250 000-500 000 500 000 % boven 30 Totale belasting 3 375 4 875 5 2 125 7 5 625 10 10 625 14 17 625 18 26 625 24 86 625
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Concrete toepassingen 21
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Concrete toepassingen 22
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 1 Max Julie Wettelijk stelsel zonder specifieke clausule 70 jaar 70 jaar Vruchtgebruik 750 000 EUR waarvan 500 000 EUR Ella Blote eigendom Nalatenschap = 375 000 EUR Successierechten Julie Ella 700 EUR 19 650 EUR 20 350 EUR 5,4 % van de nalatenschap 23
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 1 Max wettelijke stelsel zonder specifieke clausule Julie 70 jaar 70 jaar 550 000 EUR 750 000 EUR waarvan 500 000 EUR 200 000 EUR Ella Geregistreerde schenking (3%) = 6 000 EUR : 2 24
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 1 Max Julie wettelijk stelsel zonder specifieke clausule Blote 70 jaar 70 jaar eigendom Vruchtgebruik 550 000 EUR Nalatenschap 750 000 EUR = waarvan 500 000 EUR 275 000 EUR Ella Geregistreerde schenking (3%) = 6 000 EUR : 2 Successierechten Julie Kind 0 EUR (180 EUR-belastingkrediet) 14 670 EUR 14 670 EUR + 3 000 EUR = 17 670 EUR 4,7 % 20 350 EUR (zonder schenking) 25
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Concrete toepassingen 26
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 2 Peter 65 jaar 49 jaar Wettelijk stelsel Zonder specifieke clausule Blote eigendom op volledige nalatenschap Katrien Katrien heeft vetorecht Vruchtgebruik op de nalatenschap Mogelijkheid om omzetting vruchtgebruik te vragen Andere goederen Katrien heeft geen vetorecht! duur gezien leeftijd Katrien beschermende maatregelen tav kinderen vorige relatie 27
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Kan wettelijk erfdeel van echtgenoot worden beperkt? via testament! reserve overlevende echtgenoot vruchtgebruik 1/2 nalatenschap & minstens vruchtgebruik gezinswoning + huisraad JA via huwelijkscontract «Valkeniers-beding» huwelijkscontract of wijzigend huwelijkscontract minstens één echtgenoot heeft een kind uit vorige relatie wederkerigheid niet verplicht! vruchtgebruik kan nooit ontnomen worden 28
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Kan wettelijk erfdeel van echtgenoot worden uitgebreid? via testament JA via schenking via huwelijkscontract «huwelijksvoordelen»! Reserve kinderen reserve = 3/4 blijft 1/4 29
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Kan deel van mijn nalatenschap aan stiefkind worden gegeven? via testament JA via schenking! Beschikbaar deel Tarieven??? Successie : rechte lijn Schenking : rechte lijn Successie : rechte lijn (bepaalde voorwaarden!) Schenking : rechte lijn Successie : rechte lijn Schenking : rechte lijn 31
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 3 Peter Katrien Feitelijk samenwonenden 65 jaar 49 jaar Volle eigendom op volledige nalatenschap Niets Peter zou testament kunnen opmaken tvv Katrien, maar : niveau erfrecht risico inkorting niveau fiscaal hoge tarieven < 1 jaar tarief rechte lijn > 1 jaar (niet in Wallonië en Brussel) 32
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 3 voorstel Peter Katrien Wettelijk samenwonenden 65 jaar 49 jaar Blote eigendom + volle eigendom overige goederen + tarief rechte lijn Vruchtgebruik op gezins- Inkorting of omzetting zonder akkoord
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 3 voorstel Beding van aanwas? kanscontract schenking geen inkorting bij overlijden successierechten wel : registratierechten (10% ) herroepelijk behoudens gemeenschappelijk akkoord GEZINSWONING Erfrecht/testament vrijgesteld van successierechten Beding van aanwas 10% registratierechten niet altijd voordelig TIP beding van aanwas mét optie gecombineerd met testament Keuze tussen 10% registratierechten Of 0% voor gezinswoning 3% à 27% andere onroerende goederen
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Voorbeeld 4 Peter Katrien Wettelijk samenwonenden 65 jaar 49 jaar En indien Peter de 4 kinderen gelijk wenst te behandelen? 1 / 3 1 / 3! reserve = 2/3 van nalatenschap Peter
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Adoptie volle : burgerrechtelijk vlak: volledige gelijkstelling met biologische kids fiscaal vlak: tarief successie-/schenkingsrechten: rechte lijn gewone : burgerrechtelijk vlak : gelijkstelling met biologische kinderen enkel ten opzichte van adoptant tarief sucessie-/schenkingsrechten : rechte lijn enkel ten opzichte van adoptant Voorwaarden: Kind van echtgenoot van adoptant Pleegkind/zorgkind Vóór 21 jaar gedurende 3 opeenvolgende jaren opgevoed 36
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Concrete toepassingen 37
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Marcel 65 jaar 1 000 000 EUR + Neven/nichten Testament in het voordeel van neven/nichten Successierechten = 630 000 EUR 63 % van de nalatenschap Blijft netto 370 000 EUR Hetzij elk 123 333 EUR Oplossing? 38
Hoe successie plannen binnen uw gezin? a. Roerende geregistreerde schenking schenkingsrechten = 35 000 EUR (7%) successierechten = 305 000EUR = 340 000 EUR 630 000 EUR 39
Hoe successie plannen binnen uw gezin? b. Duolegaat Wanneer? Techniek Laat toe een persoon te bevoordelen zonder graad van verwantschap of met verre graad van verwantschap hoogste tarieven successierechten legaat n 1 legaat n 2 Legataris minder zwaar belast vb. VZW (8,8%) Tweede legataris successierechten 12,5 of 25% 7 % 40
Hoe successie plannen binnen uw gezin? b. Duolegaat legaat 460 000 EUR 540 000 EUR = 3 x 180 000 EUR VZW - - = 460 000 40 480 (8,8 %) 331 000 88 520 Fiscale besparing = 3 x 56 667 EUR voor = 88 520 EUR voor VZW 41
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Besluit Elk uitgangspunt = uniek Oplossing op maat!!! Verschillende wensen en doelstellingen 42
Hoe successie plannen binnen uw gezin? Vragen? 43
BELFIUS FINANCIAL ACADEMY HOE SUCCESSIE PLANNEN BINNEN UW GEZIN? Dominique VAN EYGEN Wealth Analysis & Planning Antwerpen, 9 november 2013
Geef meer pit aan uw beleggingsportefeuille Belfius Financial Academy
Workshop beleggen Geef meer pit aan uw beleggingsportefeuille Deel 1: Dynamiseer uw obligatieportefeuille Via obligaties van groeilanden Via obligaties in vreemde munten Via hoogrentende obligaties Via converteerbare obligaties Deel 2: Krik uw rendement op via aandelen Waarom aandelen in uw portefeuille opnemen? Het ABC van aandelen (basisprincipes) Hoe beleg je erin? Plaats in onze referentieportefeuille Onze huidige voorkeuren (sectoren, regio s, thema s ) 47
Huidige beleggingsomgeving Rentevoeten nog steeds dicht bij historisch dieptepunt 18 16 14 12 10 8 6 4 2 US - 10 Year Euro - 10 Year 0 1970 1974 1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010 2013 48
Huidige beleggingsomgeving Rendement op klassieke renteproducten staat onder druk Spaarboekje Gemiddeld rendement in België 0,70 % Kasbon op 5 jaar 1,80 % Kwaliteitsvol bedrijfspapier (Iboxx Euro Corporate AA-papier) 1,95 % En inflatie? 0,7% in België «Rente blijft nog lange tijd laag» (Mario Draghi, voorzitter ECB, 4/7/13) Inflatieverwachting 2014: 1,4% (Belfius Research) 49
Huidige beleggingsomgeving «Zoek rendement buiten de obligate veilige havens» maar... (De Standaard, 10/3/12) «There s no such thing as a free lunch!» Milton Friedman 50
Huidige beleggingsomgeving En toch rendement lage risico-beleggingen vandaag zeer laag weinig verlies door die gedeeltelijk links te laten liggen en uw portefeuille aan te vullen met hoger risico-beleggingen beleggen aan 2% of 4% geeft een groot verschil in resultaat en des te meer naarmate er meer tijd verstrijkt 10.000 EUR Belegd aan 2% per jaar Belegd aan 4% per jaar verschil Na 1 jaar 10.200 10.400 200 Na 5 jaar 11.041 12.167 1.126 Na 10 jaar 12.190 14.802 2.612 51
En dus... Deel 1: Dynamiseer uw obligatieportefeuille Stop wat meer pit in uw portefeuille 52
Geef meer pit aan uw beleggingsportefeuille! Deel 1: Dynamiseer uw obligatieportefeuille 1.1. Via obligaties van groeilanden 53
1.1. obligaties van groeilanden 700 600 500 400 Een indrukwekkend parcours rendement sinds 1994 (geannualiseerd) Groeilandobligaties: 9,66 % 300 200 100 Overheidsobligaties België: 6,24 % 54 0 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 Global Emerging Markets Bonds index (JP morgan) Government Bond index Belgium (JP Morgan) 2013
1.1. obligaties van groeilanden Een interessante rentevergoeding Risicopremie 55 Bron: Aberdeen
1.1. obligaties van groeilanden En gezonde fundamenten Lagere schulden dan Westerse landen Maastricht-norm 56
1.1. obligaties van groeilanden En gezonde fundamenten Lagere schulden dan Westerse landen Inflatie beter onder contrôle Argentinië, Brazilië, Chili, Polen, Bulgarije, Rusland, 57
1.1. obligaties van groeilanden En gezonde fundamenten Lagere schulden dan Westerse landen 2 0-2 Inflatie beter onder contrôle -4-6 Lagere overheidstekorten dan ontw. -8 landen -10 Maastrichtnorm 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 net lending / borrowing ontwikkelde landen net lending/borrowing emerging 58
1.1. obligaties van groeilanden En gezonde fundamenten Lagere schulden dan ontwikkelde landen Inflatie beter onder contrôle Lagere overheidstekorten dan ontwikkelde lndn 5 à 6% 2 à 2,5% Hogere econ groei 59
1.1. obligaties van groeilanden 20 jaar van upgrades 60 en betere kwaliteit vertaalt zich in meer geïnteresseerde beleggers en dus hogere koersen
1.1. obligaties van groeilanden Perceptie versus realiteit 61 Bron: Aberdeen (gegevens eind 2012)
1.1. obligaties van groeilanden Hoe erin beleggen? Via individuele uitgiftes Moeilijke toegang Kennis van zaken Munten niet altijd vrij verhandelbaar Illiquide obligaties Spreiding 62
1.1. obligaties van groeilanden Hoe erin beleggen? Via Fonds van obligaties van groeilanden Extern schuldpapier In «harde» munten Binnenlands schuldpapier In «lokale» munten Iets langere looptijden (+/- 6j) Kortere looptijden (+/- 4j) Gemiddelde rating BBB- Gemiddelde rating BBB Profiteren van ontwikkeling groeilanden YTM: 5,4% Profiteren van ontwikkeling + mogelijke muntstijging YTM: 6,4% 63
1.1. obligaties van groeilanden Plaats in een obligatieportefeuille? Kwalitatieve Bedrijfsobligaties 18% Overheidsobligaties ontwikkeld 10% Gestructureerde Producten 28% Tip: 50/50 verdelen over obligaties in lokale en externe schuld Vastrentend Belfius 29% Hoogrentende Obligaties 7% Obligaties groeilanden 7% 64
Geef meer pit aan uw beleggingsportefeuille! Deel 1: Dynamiseer uw obligatieportefeuille 1.1. Via obligaties van groeilanden 1.2. Via obligaties in vreemde munten 65
Rentevoordeel 1.2. obligaties in vreemde munten «Extra rendement mogelijk met obligaties in vreemde munt» (Oblis, 28/11/11) 66
1.2. obligaties in vreemde munten «Ga vreemd, maar let op voor de risico s» (De standaard, 5/5/12) 0,48 0,46 0,44 0,42 0,4 0,38 0,36 0,34-33 % 0,32 0,3 0,28 01/10 04/10 07/10 10/10 01/11 04/11 07/11 10/11 01/12 04/12 07/12 10/12 01/13 04/13 07/13 10/13 Euro per Brazilian Real 67
1.2. obligaties in vreemde munten Welke criteria bepalen de evolutie van een munt? Kapitaalstromen Wisselkoers Waardering Economische en politieke omgeving 68
1.2. obligaties in vreemde munten Welke criteria bepalen de evolutie van een munt? Economische en politieke omgeving 0,45 0,44 0,43 «Turkse lira onder druk door aanhoudende protesten tegen regering» (algemeen dagblad, 20/6/2013) 0,42 0,41 0,4 0,39 0,38 Ratingverhoging Turkije 0,37 0,36 0,35 10/12 11/12 12/12 01/1302/1303/13 04/13 05/13 06/13 07/13 08/1309/13 10/13 Euro per Turkish Lira 69
1.2. obligaties in vreemde munten Welke criteria bepalen de evolutie van een munt? Kapitaalstromen Totale schuldgraad Lopende rekening: tekort/overschot? Geeft aan of er in een land meer geld binnenkomt dan buitengaat Begroting in evenwicht? Rentevoordeel? Inflatie 70
1.2. obligaties in vreemde munten Welke criteria bepalen de evolutie van een munt? Waardering Big Mac-index Koopkracht -pariteit (PPP) Bron: The economist 71
1.2. obligaties in vreemde munten 72 Welke munten zijn interessant? Noorse Kroon Politieke omgeving Groei Inflatie Rente Lopende rekening Waardering Schuldgraad Begroting Totaalscore + + - + ++ ++ +/- + Kopen US Dollar +/- + + + - - = - Kopen (lange termijn) Austral. Dollar Japanse Yen + + +/- +/- + - +/- - Kopen + +/- = + -- - - + Houden Turkse Lira -- + + - ++ - + -- Beperkt aankopen Zuid-Afr Rand -- + + - - - + -- Verkopen Meer info per munt? Raadpleeg onze Muntfiches! www.belfius.be > Sparen en beleggen > Info en publicaties > Muntfiches
1.2. obligaties in vreemde munten Plaats in een portefeuille? Maximum 5% per vreemde munt Maximum 30% vreemde munten Minimum 70% EURO 73
1.2. obligaties in vreemde munten Hoe erin beleggen? Via individuele uitgiftes Nieuwe uitgiftes (= primaire markt) Bestaande uitgiftes (= secundaire markt) 74 www.belfius.be > sparen en beleggen > beleggen > obligaties
1.2. obligaties in vreemde munten Hoe erin beleggen? Via obligatiefondsen Obligaties van euro-convergerende landen 75
Geef meer pit aan uw beleggingsportefeuille! Deel 1: Dynamiseer uw obligatieportefeuille 1.1. Via obligaties van groeilanden 1.2. Via obligaties in vreemde munten 1.3. Via hoogrentende obligaties 76
1.3. Hoogrentende obligaties Hoogrentende obligaties? Investment Grade Non- Investment Grade of High Yield 77
1.3. Hoogrentende obligaties Op zoek naar hoge coupons? 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Jan-99 Jan-01 Jan-03 Jan-05 Jan-07 Jan-09 Jan-11 Jan-13 Euro High Yield B - YTM Euro High Yield BB - YTM Euro High Yield C - YTM C-rating : 10,3% B-rating : 6,9% BB-rating : 4,2% 78 «high yield-obligaties in trek» (Morningstar, 3/9/13)
1.3. Hoogrentende obligaties 30 hoogrentende obligaties hebben nog troeven 25 20 15 10 5 0 79 Jan-01 Jan-03 Jan-05 Jan-07 Jan-09 Jan-11 Jan-13 Euro High Yield - YTM IRS EUR 5 Year Risicopremie (= extra rentevergoeding) High Yield
1.3. Hoogrentende obligaties hoogrentende obligaties hebben nog troeven «Moody s reduces global default rate forecast for 2013» (Bloomberg, 9/8/13) Spreiding!!! 80
1.3. Hoogrentende obligaties Spreiding via hoogrentende obligaties? Een voorbeeld Ratingverdeling in de portefeuille 10 grootste posities in de portefeuille Looptijdverdeling in de portefeuille 23,58% YTM : 5,9% 81
1.3. Hoogrentende obligaties Plaats in een obligatieportefeuille? Kwalitatieve bedrijfsobligaties 18% Overheidsobligaties ontwikkeld 10% Gestructureerde producten 28% Obligaties groeilanden 7% Vastrentend Belfius 29% Hoogrentende of High Yield-obligaties 7% 82
Geef meer pit aan uw beleggingsportefeuille! Deel 1: Dynamiseer uw obligatieportefeuille 1.1. Via obligaties van groeilanden 1.2. Via obligaties in vreemde munten 1.3. Via hoogrentende obligaties 1.4. Via converteerbare obligaties 83
1.4. Converteerbare obligaties Definitie? Een obligatie die door de houder kan worden omgezet in een vooraf bepaald aantal aandelen. Mee profiteren van stijging aandeel Bescherming als aandeel daalt Lagere rentevergoeding dan gewone obligatie van dezelfde emittent Meer weten over converteerbare obligaties? 84 Webinar 3 december om 20u
1.4. Converteerbare obligaties Plaats in een obligatieportefeuille? Converteerbare obligaties 8% Kwalitatieve bedrijfsobligaties 10% Overheidsobligaties ontwikkeld 10% Gestructureerde producten 28% Obligaties groeilanden 7% Vastrentend Belfius 29% Hoogrentende obligaties 7% 85
Geef meer pit aan uw beleggingsportefeuille Dynamiseer uw obligatieportefeuille Via obligaties van groeilanden Lichte voorkeur voor lokale munten Via obligaties in vreemde munten Vb Noorse Kroon, US en Aus Dollar, Turkse lire Via hoogrentende of High Yield obligaties Niet te lange looptijden en voldoende uitgiftes Via converteerbare obligaties Bekijk onze webinar op 3/12 om 20u! 86 Zorg steeds voor voldoende spreiding!
Workshop beleggen Deel 2: Krik uw rendement op via aandelen Stop wat meer pit in uw portefeuille 87
Geef meer pit aan uw beleggingsportefeuille Deel 2: Krik uw rendement op via aandelen Waarom aandelen opnemen? Hoe begin je eraan? Het ABC Basisprincipes Hoe beleg je erin? Aandelen in onze referentieportefeuille? Onze huidige voorkeuren 88
2.1. Waarom aandelen in portefeuille opnemen? «Onderzoek toont aan dat een obligatieportefeuille met 10% aandelen minder risico bevat dan een 100% obligatieportefeuille... en toch een hoger rendement opbrengt.» (stichting financiële kennisbank, definanciëlesite.nl) 89
2.1. Waarom aandelen in portefeuille opnemen? Waarom aandelen in portefeuille opnemen? 120 115 «Aandelen stijgen, obligaties dalen» (De standaard, 23/03/2011) 110 105 100 95 90 85 80 75 01-2011 07-2011 01-2012 07-2012 01-2013 07-2013 STOXX 600 - Index iboxx Euro Bond Index 90
2.1. Waarom aandelen in portefeuille opnemen? Waarom aandelen in portefeuille opnemen? 120 115 110 105 100 95 90 85 80 91 10% aandelen krikt al het rendement op 01-2011 07-2011 01-2012 07-2012 01-2013 07-2013 STOXX 600 - Index iboxx Euro Bond Index 10 % of STOXX 600 + 90 % of iboxx Euro Bond Index + 18,4% + 6,1% + 2,3%
2.2. Hoe begin je eraan? 2.2.1. Het ABC van aandelen 92
2.2.1. Het ABC van aandelen Aandeel? Een aandeel is een bewijs van mede-eigendom van een bedrijf. Het geeft recht op een deel van de winst van het bedrijf - het dividend en een meer- of minwaarde bij verkoop. Een obligatiehouder heeft een lening verstrekt en is dus schuldeiser. Hij heeft recht op een rentevergoeding en terugbetaling van zijn kapitaal op vervaldag. 93
2.2.1. Het ABC van aandelen Waarde aandeel Waarde bedrijf Boekwaarde Marktwaarde Werkelijke waarde van de bezittingen en schulden van een bedrijf zoals ze in de boekhouding zijn opgenomen 94 Vb. Colruyt: 1,8 miljard eur 11,5 eur per aandeel Vb. Colruyt: 6,6 miljard eur 42 eur per aandeel
2.2.1. Het ABC van aandelen Marktwaarde Prijs of koers aandeel Waarderingsmodellen Vb. Dividend Discount Model : (DDM) Div 1 Div 2 Div 3 Nu +1j +2j +3j 95
2.2.1. Het ABC van aandelen Marktwaarde Prijs/koers aandeel Vraag & aanbod - Bedrijfsnieuws - Economisch nieuws - Marktsentiment 46 Colruyt SA - Price 44 42 «Beleggers hebben Colruyt beloond voor beter dan verwacht resultaat» (De Morgen, 26/6/13) 40 38 winstwaarschuwing 36 34 01/2013 02/2013 03/2013 04/2013 05/2013 06/2013 07/2013 08/2013 09/2013 10/2013 96
2.2.1. Het ABC van aandelen Is een aandeel nu eigenlijk duur of goedkoop? «Europese aandelen zijn goedkoop gewaardeerd» (belegger.nl, 12/08/2013) «Amerikaanse aandelen overgewaardeerd» (belegger.nl, 19/08/2013) 97
2.2.1. Het ABC van aandelen Basisratio s voor elke belegger: A) Koers/winstverhouding (K/W) of Price/Earnings (P/E) Koers aandeel Winst per aandeel Vb. Colruyt: Koers aandeel : 42,2 Winst per aandeel : 2,4 = 17,6 P/E of K/W 2013 (schatting) P/E of K/W Colruyt Delhaize Ahold Carrefour 2013 17,6 10,9 15,8 20,1 98 2014 16,5 10,2 13,7 16,9 Bron: factset
2.2.1. Het ABC van aandelen Basisratio s voor elke belegger: B) Price/Earnings Growth (PEG-ratio) Verwachte K/W Groeiratio winst per aandeel komende 5 jaar Vb. Colruyt Verwachte K/W: 17,6 Groeiratio : 5,01% = 3,5 PEGratio Colruyt Delhaize Ahold Carrefour 2013 3,5 3,0 2,5 1,2 99
2.2.1. Het ABC van aandelen Basisratio s voor elke belegger: C) Dividendrendement of Dividend Yield (DY) Dividend per aandeel Aandelenprijs Vb. Colruyt Dividend : 0,97 Aandelenprijs : 42,2 = 2,3 % DY Colruyt Delhaize Ahold Carrefour 2013 2,3% 3,3% 3,4% 2,2% 100 Obligatie Delhaize: Ter vergelijking: 2,57%
2.2.1. Het ABC van aandelen Is een aandeel nu eigenlijk duur of goedkoop? ratio Europa (Stoxx600) VS (S&P500) Japan (Nikkei 225) Groeilanden (MSCI EM) K/W 13,57 14,84 13,50 11,23 PEG 1,30 1,36 0,85 - DY 3,57% 2,15% 2,13% 2,74% «Europese aandelen zijn goedkoop gewaardeerd» (belegger.nl, 12/08/2013) «Amerikaanse aandelen overgewaardeerd» (belegger.nl, 19/08/2013) 101
2.2. Hoe begin je eraan? 2.2.2. Drie gouden regels: 1. Verwachtingen 2. Beleggingshorizon 3. Spreiding 102
2.2. Hoe begin je eraan? - Basisprincipes 1. Wees realistisch in uw verwachtingen «Zie beleggen niet als een snelle manier om rijk te worden» Morningstar Gemiddeld jaarlijks rendement: 5,99% 103
2.2. Hoe begin je eraan? - Basisprincipes 2. Beleggingshorizon 60,00% 51,25% «Ik ben er absoluut van overtuigd dat je aandelen moet kopen met de bedoeling ze tien à twintig jaar in portefeuille te houden» (Stefan Duchateau) 40,00% 39,83% 35,94% 29,07% 31,14% 25,73% 24,27% 22,00% 20,74% 19,79% 20,00% 0,00% -20,00% -40,00% -42,01% -26,11% -18,23% -9,38% -5,48% -0,95% -2,83% -3,97% -4,84% -2,48% -60,00% 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 jaar 6 jaar 7 jaar 8 jaar 9 jaar 10 jaar Worst Best 104 Gegevens: MSCI World (total return) sinds 1970
2.2. Hoe begin je eraan? - Basisprincipes 3. Spreiding! «If you are not a professional investor, ( ), then I believe in extreme diversification. So I believe 98 or 99 % of people who invest should extensively diversify and not trade» Warren Buffett 105
2.2. Hoe begin je eraan? - Basisprincipes 3. Spreiding? 106 140 130 120 110 100 90 80 70 01/2013 03/2013 05/2013 07/2013 09/2013 11/2013 Belgacom Telenet MSCI Europe / Telecom
2.2. Hoe begin je eraan? - Basisprincipes 3. Spreiding? «Diversificatie vereist ten minste 50 aandelen» (Nico van der Sar, Erasmusuniversiteit Rotterdam, 31/5/2011) 107
2.3. Hoe beleg je erin? Fonds? Individueel aandeel? Gespreid instappen? Tak 44? Gestructureerd product? 108
2.3. Hoe beleg je erin? Via individuele aandelen? Laat toe om te profiteren van de groei van één specifiek bedrijf Maar opgelet! - Geen spreiding -> hoog risico! - Kosten - Opvolging! - Doe uw huiswerk (of laat het door iemand doen) - Vergeet uw portefeuille niet regelmatig te herbalanceren - Sla nooit in paniek Wees een belegger, geen speculant 109
2.3. Hoe beleg je erin? Via beleggingsfondsen - Geen kapitaalsgarantie - Kosten (instap- en beheer) Maar een reeks troeven Gemak Ruime spreiding Professioneel beheer Toegang tot moeilijk toegankelijke markten 110
2.3. Hoe beleg je erin? Via gestructureerde producten? Gestructureerd product Obligatie Optie-structuur 100% kapitaalsbescherming Meeprofiteren van de evolutie van - Een beurs, - Een aandelenkorf - Een fondsenkorf - 111
2.3. Hoe beleg je erin? Via gestructureerde producten? 140 120 100 Koers van het product daalt onder 100 % Beurs doet het beter Uw deelname aan de beursstijging 80 60 40 20 Daling van de beurs Tijdens de looptijd veroorzaakt een stijging van de rente een daling van de obligatiekoers... maar op eindvervaldag hebt u kapitaalbescherming Kapitaal terugbetaald aan 100 %. 0 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 Obligatie Opties 112
2.3. Hoe beleg je erin? Via Tak 44? Tak 44 Zekerheid Rendement Tak 21 Zorgt voor gewenste kapitaalsbescherming (5%, 50%, 100%) Gegarandeerde rentevoet @ 2% Mogelijke winstdeelname Tak 23 Keuze uit meerdere kwalitatieve fondsen Rendement gelinkt aan evolutie fondsen 113
2.3. Hoe beleg je erin? Via Tak 44? Toegang tot meerdere internationale kwalitatieve fondsen Beperking risico s via opties (stop loss, lock win) Flexibel beheer: interne arbitragemogelijkheden Mogelijkheid begunstigde bij overlijden aan te duiden Robeco Templeton Carmignac BlackRock Fidelity Aberdeen 114
2.3. Hoe beleg je erin? Gespreid instappen «Rijk worden dankzij regelmaat» (De Standaard, 3/8/2013) «Gespreid beleggen is de beste remedie tegen zenuwachtige beurzen» (De Tijd, 1/6/2013) 115
2.3. Hoe beleg je erin? Gespreid instappen gespreid instappen in Europese aandelen tussen 26-2-2008 en 17-2-2011: eindkapitaal: 25.197 euro (rendement 8% per jaar) Kapitaal 20000 via storting van 1,666,67 euro elke 3 maanden 116
2.3. Hoe beleg je erin? Gespreid instappen via Flex Invest Plan Vroeg begonnen = half gewonnen Gespreid beleggen = beleggen tegen gemiddelde koersen Flexibiliteit: kies zelf hoeveel en wanneer u belegt Ruime keuze aan fondsen 117
2. Krik uw rendement op via aandelen Plaats in een portefeuille? 118
2. Krik uw rendement op via aandelen Plaats in onze referentieportefeuille? Immo 3% Liquiditeiten 7% Aandelen 34% Obligaties 56% 119
2. Krik uw rendement op via aandelen Spreiding! 34% aandelen Geografisch N-Amerika 18% Azië-Oceanië 9% Groeilanden 8% Europa 65% 120
2. Krik uw rendement op via aandelen Spreiding! 34% aandelen Sectoraal Def cons 13% Energie 8% Farma 13% Cycl cons 9% Fin sect. 20% Basismat. 6% Nutsbedr. 4% Techno 10% Telecom 3% Industrie 13% 121
2. Krik uw rendement op via aandelen Onze huidige voorkeuren: Regionaal: nadruk op Europa Japan Thematisch: Kleine en middelgrote ondernemingen Demografie Innoverende bedrijven Sectoraal: Farma / Biotech Industriële bedrijven 122
2.4. Samenvatting Obligaties 56 % Belfius vastrentend (in EUR of vreemde munt) Obligaties van groeilanden (in lokale munten) Hoogrentende obligaties Converteerbare obligaties Aandelen 34 % Thema demografie Europese kleine en middelgrote bedrijven Europese innoverende bedrijven Japanse aandelen Aandelen van groeilanden Of all-in-one: Via Tak 44 of gemengde fondsen 123
vragen? 124
Wij danken U voor uw aandacht!