Kweek zelf de lekkerste TOMATEN EN ZUIDERSE GROENTEN 1
2 INHOUDSTAFEL TOMATEN 3 De start 4-5 Verzorging 6-7 Oogsten 7 Ons Horta assortiment 8-11 ZUIDERSE GROENTEN 12 Wat je moet weten 12 Ons Horta assortiment 13-15
TOMATEN De tomaat (Lycopersicon Esculentum) is één van de populairste en meest veelzijdige vruchtgroenten. Ze behoort tot de familie van de Nachtschade (net zoals de aardappel) en komt oorspronkelijk uit Zuid- en Centraal-Amerika. 3 Tomaten zijn echt superfood. Ze zijn zeer caloriearm: ze bevatten maar liefst 90% water. Ze zijn rijk aan vitamine A en C, voedingsvezels, bèta-carotenen en lycopeen. Dat kan helpen bij de bescherming tegen kanker. Hoe roder de tomaat, hoe meer lycopeen ze bevat. Bereide tomaten bevatten meer opneembaar lycopeen dan rauwe. En tomaten zijn niet alleen gezond, ze zijn natuurlijk ook gewoon héérlijk om te eten. In deze infobrochure vind je een aantal tips om met succes zelf heerlijke tomaten te telen in je moestuin of je serre. Of in potten op het terras of je balkon. i Meer info op www.horta.org/tomaten Zaaitijdstip Uitplanttijdstip Begin oogst Volle grond Eind maart Midden mei Serre of binnen Begin tot eind maart Eind april tot begin mei Midden tot eind juli Begin tot midden juli
4 DE START Zaaien Wacht tot maart om tomaten te zaaien. In een (koude) serre wacht je best zelfs tot eind maart/begin april. Vroeger is er te weinig licht en loop je het risico dat je zaailingen doorschieten en planten geven met lange en slappe stengels. Zaai 8 tot 10 weken voor het uitplanten in de volle grond. Hoe doe je het? Gebruik steeds zaai- en stekgrond. Door de hele fijne structuur en goede doorlaatbaarheid kiemen de zaden gemakkelijk en hebben je zaailingen geen natte voeten. Het risico op wortelrot wordt kleiner. De fijne structuur vermindert ook de kans op wortelbeschadiging bij het verspenen. Zaai in kweekbakken, maar niet te dicht, zodat de zaailingen voldoende ruimte hebben. Dek af met een laagje zand van maximaal een halve centimeter. Verwijder iedere dag het deksel even om te verluchten. Verspenen Als je plantjes hun eerste twee echte blaadjes (na de kiemblaadjes) hebben, meestal zo n tien dagen na het zaaien, is het tijd om te verspenen. Kies alleen de sterkste plantjes, en zeker niet de opgeschoten, langgerekte. Afharden Voor het uitplanten moeten de plantjes wennen aan de buitentemperatuur. Zet ze eerst in een temperatuur van 15 tot 18. Hou de planten wat droger, zodat ze zich beter aanpassen. Zet ze overdag buiten. Na een weekje mogen de planten buiten blijven staan als het s nachts niet vriest. Goed afgeharde planten zijn korter, steviger en beter bestand tegen ziekten.
Uitplanten Bereid de bodem goed voor op het uitplanten. Een goed doorlaatbare bodem met een luchtige structuur is essentieel. Meng daarom 1 week voor het planten Horta Koemest of een andere bodemverbeteraar in de grond of gebruik een bodemactivator. Doe er ook wat tomatenmest onder. De ideale tomatenmeststof heeft een hoog kaliumgehalte. 5 Tomatenplanten hebben behoefte aan zon en warmte. Geef ze daarom de zonnigste plek in je tuin, maar bescherm ze tegen urenlange felle zonneschijn of regen. De planten zijn klaar om uit te planten als de eerste bloemtros gaat bloeien. Zet een stok van ongeveer 1,5 m naast de plant en bind op met een touw voor extra steun. Of gebruik een tomatenspiraal: die geeft de plant de perfecte steun zonder op te binden. Het risico op beschadiging van de plant is hierdoor miniem. tip ONDER GLAS: ten vroegste eind april bij zacht weer IN OPENLUCHT: vanaf 20 mei (na de IJsheiligen) Tomatenplanten kopen Met gekochte planten wordt alles veel eenvoudiger. Een bijkomend voordeel is dat je kan kiezen voor geënte tomatenplanten. Dat zijn planten die geënt zijn op een wilde onderstam. Deze stam is sterker en beter bestand tegen ziekten. Geënte tomatenplanten verenigen de kwaliteiten van de twee delen: een mooie opbrengst en een goede resistentie tegen ziekten. Vooral als je tomaten jaar na jaar op dezelfde plaats plant, heb je kans op kurkwortel, iets waar geënte tomatenplanten resistent tegen zijn. Tip: aard geënte tomaten niet te hoog aan. Bij Horta vind je een ruim assortiment aan tomatenplantjes. Een overzicht hiervan vind je verderop in deze brochure. DCM Bodemactivator
6 VERZORGING Twee dingen zijn erg belangrijk voor je tomatenplanten: voldoende verluchting en voldoende water. Verluchting krijg je door de planten niet te dicht bij elkaar te zetten. Zet in de serre, zeker bij intense zonneschijn, regelmatig de ramen open. Water geven Enkele vuistregels: geef niet te veel en enkel handwarm water. Geef bovendien enkel water aan de voet en doe dat in een ring van 25 centimeter rond de plant. Vochtige bladeren Tomaten die te vochtig staan, lopen meer risico op schimmelziekten. Verstuif daarom preventief DCM Vitasilica, na het dieven. Dat bevat veel sporenelementen (versterkt de plant), silicum (uitdrogend effect op kiemsporen van schimmels) en zwavel (preventief tegen witziekte). tip Laat de grond nooit volledig uitdrogen. Geef water op het ritme van de zon: bij zonnig weer een halve tot 2 liter per plant, bij bewolkt weer tot een halve liter. Met een tomatenwaterreservoir hou je de vochtigheid op peil. Bemesten Mest wat bij zodra drie trossen zijn gevormd. Planten in potten geef je best elke week wat extra voeding. DCM Vitasilica Dieven Normaal verschijnt er om de week een nieuwe bloementros op de plant. Waar de bladeren vergroeid zijn met de stengel, staan okselscheuten, de zogenaamde dieven. Ze zijn nutteloos en doen de plant kracht verliezen, waardoor de oogst minder wordt. Het is beter die scheuten weg te breken. Controleer wekelijks op ongewenste okselscheuten. Kerstomaatjes moeten niet gediefd worden.
Trillen Tomaten zijn zelfbestuivend. Het volstaat dat er stuifmeel op de stamper komt van dezelfde bloem om een vrucht te krijgen. Buiten helpt de wind een handje, maar planten die binnen staan, help je best door ze om de 2 dagen te trillen. Beweeg de bloemtrossen regelmatig met de hand of met een stokje, zodat het stuifmeel op de stamper van de bloem terechtkomt. Of nog beter: plaats een hommelkast in de buurt van je tomatenplanten. Dan doen de hommels het werk voor jou. 7 Trossnoei Als de vruchtjes op een tros zichtbaar zijn, is trossnoei aan te raden voor een regelmatige, overvloedige productie van mooie vruchten. Bij vleestomaten laat je maximaal vier tot vijf vruchten per tros uitgroeien, bij trostomaten zeven tot acht. Bij kerstomaten is trossnoei overbodig. Toppen Bij buitentomaten moet je de topscheut op twee bladeren boven de derde of vierde bloementros afnijpen. Onder glas top je na zes à acht trossen. Dit moet ten laatste begin augustus gebeuren. Bij struiktomaten is dat niet nodig. BIOLOGISCHE INSECTENBESTRIJDING Ondanks alles toch nog last van schadelijke insecten of bladluizen? Dan kan je natuurlijke vijanden inzetten. In open lucht: lieveheersbeestjes DCM Adali Guard In serre: galmuggen en sluipwespen DCM Aphidi Guard Wist je dat lieveheersbeestjes zeer nuttige insecten zijn en graag bladluizen eten. DCM Aphidi Guard DCM Adali Guard OOGSTEN Tomaten oogst je rijp. Op het eind van de oogsttijd kan het gebeuren dat de temperatuur te laag is om nog rijpe vruchten te kunnen oogsten. Narijpen doe je dan bij een temperatuur van 22 tot 27 C.
8 Onze tomaten De ene tomaat is de andere niet. Ze onderscheiden zich van mekaar op vlak van smaak, vorm, afkomst, opbrengst of resistentie. Hieronder een overzicht van de belangrijkste verschillen. Ze zijn stuk voor stuk om van te smullen! E TOMATEN Enten betekent dat je het bovenste deel van een tomatenplant laat vergroeien met een sterke onderstam die heel resistent is tegen ziektes. Zo krijg je én een sterke plant én een grote, smakelijke opbrengst. Je herkent ze verderop in het overzicht aan het rode label. SNACKTOMATEN Deze selectie bestaat uit kleine tomaatjes die heerlijk zijn om in één keer op te eten als de ultieme gezonde snack! Deze snacktomaten komen in alle vormen en kleuren en zijn gemakkelijk om zelf te telen. Iedereen is er dól op. SUPERIEURE SMAAKTOMATEN Tomatenplanten met een hoge opbrengst en een goede resistentie tegen ziektes. Je oogst gegarandeerd tomaten met een superieure smaak. HYBRIDE F1 TOMATEN SUPER TOMATEN Deze planten zijn geselecteerd op sublieme smaak, grote opbrengst en betere ziekteresistentie. Deze planten worden aangeboden in een grotere maat (pot 13 cm). Je herkent ze aan het groene label. Hybride tomatenplanten zijn een kruising van twee verschillende rassen. Ze worden gekweekt om de beste eigenschappen van die twee rassen te versterken. Hybride planten hebben vruchten met een nog betere smaak, betere oogst én ze zijn ziekteresistenter. Ze dragen steeds F1 in hun naam.
SNACKTOMATEN 9 TOMAMINI GEEL Vormt grote trossen minitomaatjes Hoge opbrengst Zeer lekker van smaak Gewicht 4-5 g TOMAMINI ROOD Vormt grote trossen minitomaatjes Hoge opbrengst Zeer lekker van smaak Gewicht 4-5 g PEERVORMIGE APERITIEFTOMAAT RED PEAR Kleine, peervormige tomaatjes Zoete smaak Mooi in salades Gewicht 30 g TUTTI FRUTTI F1 Zoet aperitieftomaatje, type coeur de pigeon, met hoog brix-gehalte. Zeer energieke, productieve soort met een grote ziektetolerantie. Gewicht 15-20 g STRUIKTOMAAT TINY TIM Kleine, ronde tomaatjes Ideaal voor teelt in pot Moet niet gediefd worden Gewicht 3-15 g PRUIMCHERRY SANTORANGE F1 Oranje, pruimvormige kerstomaat Fruitig en zoet Hoge resistentie Gewicht 20 à 30 g GREEN GRAPE Groengeel gestreept Zéér aromatisch en zéér zoet Ook druiventomaatje genoemd Gewicht 20 gram MINI ROMA CUPIDO F1 Snoeptomaatje Nog zoeter dan de klassieke Roma Hoog lycopeengehalte Gewicht 20-30 g GELE APERITIEFTOMAAT YELLOW PEARSHAPED Gele, peervormige tomaatjes Zeer zoet Ook in pot te telen (gesteund) Gewicht 20 g BLACK CHERRY F1 Roodbruin- zwart kerstomaatje Uiterst productief en groeikrachtig Bijzonder lekkere, zachte en kruidige smaak Gewicht 15-25 g GELE APERITIEFTOMAAT STAR GOLD F1 Zeer zoet, goudgeel snoeptomaatje Vruchtgewicht 15-20 gram HOOGAROMATISCH NECTARTOMAATJE SOLENA F1 Superzoet aperitieftomaatje met hoog brix-gehalte Zeer geliefd bij kinderen Gewicht 12 g NECTARTOMAATJE GEEL JOLENA F1 Plant draagt veel tomaatjes Geel, zoet snoeptomaatje Gewicht 12 g TIJGERTOMAATJE COOKIE F1 Rood-groengestreepte cherrytomaat Sappig en smaakvol Gewicht 20-25 g
10 SUPERIEURE SMAAKTOMATEN MARMANDE Platronde, geribde vleestomaat Lekkere, zoete smaak Ook geschikt voor buitenteelt Gewicht 170 g BOMBONERA F1 Bruine Chocoladetomaat Bevat 3x meer lypoceen dan gewone rode tomaat Gewicht 40-50 g ROSE DE BERNE Rijp oogsten (roze van kleur) Zeer zoet en zeer aromatisch ORANGE QUEEN Ronde, sappige vrucht met weinig zaden Zoete smaak Geel oogsten, anders kans op scheurtjes Gewicht 100-200 g ROMA Italiaanse langwerpige tomaat Zoete smaak Ideaal voor soepen en sauzen Gewicht 90-100 g MONTFAVET Bekende vleestomaat Oudere soort Gewicht 110-140 g SAN MARZANO Italiaanse, langwerpige tomaat Drogere smaak dan Roma tomaat Ideaal voor sauzen Gewicht 80-120 g COEUR DE BOEUF Ossenhartvorm Unieke smaak Rijping gebeurt van binnen naar buiten Gewicht 230 g ANDINE CORNUE Zeer homogene selectie van het in Frankrijk populaire type Andenhorn-tomaten Zeer aromatisch, niet zuur Gewicht 150-200 g GOLDENE KONINGIN Ronde tomaat Specifieke, iets minder zoete smaak Gewicht 100-150 g ANANAS Grote vruchten met weinig zaadjes Zeer lekkere smaak Mooie kleuren geel, groen, rood Gewicht 240-400 g GREEN ZEBRA Groene tomaat met gele strepen Heel sappig, lekkere smaak Oogsten als ze nog groen is Gewicht 80-120 g NOIRE DE CRIMÉE Platronde vorm met rood- tot zwartpaarse kleur Heerlijke smaak Tijdig oogsten, anders ontstaan scheurtjes Gewicht 120-150 g
HYBRIDE F1 TOMATEN 11 ROMA COLIBRI F1 Productieve hybride tomaat type Roma (Roma-tomaten zijn van nature nogal ziektegevoelig, vandaar de nood aan een hybride die ziektetoleranter is) Gewicht 80-100 g MAESTRIA F1 Zeer grote resistentie tegen plaag Zeer groeikrachtig Lichtjes geribde vleestomaat met lekkere smaak COEUR DE BOEUF CORAZON F1 Coeur de boeuf Liguriatype Peervormig, geribbeld Grote, vlezige vruchten Gewicht 200-250 g BUFFALO STEAK F1 Supergrote tomaat, type supersteak Goed ziekteresistent Lekker, productief en zeer makkelijk te kweken COBRA F1 Zeer lekkere smaak Uniforme, stevige, ronde tomaat Gewicht 100 g PYROS F1 Lekkere smaak Zowel voor in de serre als buiten Gewicht 140 g CRISTAL F1 Vroege, robuuste kwaliteitssoort met ronde, stevige vruchten Zeer aromatisch Zeer productief Gewicht 110-150 g MATIAS F1 Grote, aromatische tomaten Vroege en rijke oogst Zeer goede ziekteresistentie Gewicht 250-300 g FANDANGO F1 Lekkere smaak Ziekteresistenter Gelijkmatige rijping Gewicht 150 g CORNABEL F1 Kwaliteitssoort van het type Cornue des Andes Langwerpige, puntige vruchten, 12-15 cm lang Zeer vlezig en zacht smeltend TROSTOMAAT PREMIO F1 Mooie, uniforme, ronde tomaten Fijne zoete smaak Gelijkmatige rijping Gewicht 80-90 g COEUR DE BOEUF GOURMANDIA F1 Coeur de boeuf ossenharttype Sappig vruchtvlees met weinig zaadjes Goed resistent tegen ziektes Gewicht 150-200 g FANTASIO F1 Ziekteresistente plant Grote, ronde vruchten Vruchtgewicht 160-180 g FANTASIO F1 Ziekteresistente plant Grote, ronde vruchten Vruchtgewicht 160-180 g
12 Onze zuiderse groenten Met zuiderse groenten tover je meteen een beetje vakantie op je bord. Wie houdt er niet van een ratatouille of gevulde paprika s? In het woord zuiders hoor je ook al warmte. De meeste van deze groenten hebben echt warmte nodig voor een goede groei en bloei. Sommigen kunnen zelfs helemaal niet zonder een serre of kweektunnel. Maar in ruil krijg je zoveel terug: een rijke oogst van kleurige, gezonde groenten waarmee je in de keuken aan de slag kan in eindeloze combinaties van smaken en geuren. De werkwijze van zaaien tot oogsten is zo goed als dezelfde als voor tomaten, met één belangrijk verschil: deze planten hoef je niet te dieven. i Meer info op www.horta.org/zuidersegroenten
SNACKGROENTEN 13 PAPRIKA MINIBLOK ROOD Kleine blokvorm: heel geschikt (om te vullen) als borrelhapje Kleine vruchtjes: ø 2-5 cm Gewicht 30 g PAPRIKA MINIBLOK GEEL Kleine blokvorm: heel geschikt (om te vullen) als borrelhapje Kleine vruchtjes: ø 2-5 cm Gewicht 30 g MINI-KOMKOMMER PASSANDRA F1 Eenjarig, niet winterhard Bevat minder zaden MUIZENMELOEN Lekker, klein, ovaalrond komkommertje Eenjarige klimplant Zowel voor in de serre als buiten Vorstgevoelig TOMATILLO Groene variant van ananaskers Houdt van zon en verdraagt geen vorst Verkiest een luchtige, vocht vasthoudende, humusrijke grond In droge periodes is water geven noodzakelijk ANANASKERS Groeit zeer weelderig Moet niet gesnoeid worden MINI-SNACKPAPRIKA LUBEGA MIDI RED F1 Ook geschikt voor teelt in pot Zeer zoete, fruitige smaak Vruchtjes van 12-14 cm MINI-SNACKPAPRIKA LUBEGA MIDI ORANGE F1 Ook geschikt voor teelt in pot Zeer zoete, fruitige smaak Vruchtjes van 12-14 cm
14 HYBRIDE SOORTEN POTAUBERGINE OPHELIA F1 Decoratieve plant Wordt 50 à 60 cm hoog Ideaal voor vensterbank of terras AUBERGINE VIOLETTE Planten vanaf 16 C Op een zonnige plaats Zachte smaak AUBERGINE WHITE EGG Eenjarige plant Kruipt of klimt Vooral voor de inmaak AUBERGINE MADONNA F1 Planten vanaf 16 C Op een zonnige plaats Zachte smaak KOMKOMMER FUTURA F1 Eenjarig, niet winterhard Bevat minder zaden Het ras Futura F1 is meeldauwresistent KOMKOMMER DOMINICA F1 Eenjarig, niet winterhard Bevat minder zaden KOMKOMMER BURPLESS Hoog vitaminegehalte Worden tot 25 cm lang Ook geschikt voor buitenteelt COURGETTE BLACK BEAUTY Sterke, productieve planten Voorzie 1 m 2 per plant Zeer veelzijdig in de keuken COURGETTE GOLD RUSH F1 Sterke, productieve planten Voorzie 1 m 2 per plant Zeer veelzijdig in de keuken COURGETTE RONDE VAN NICE Sterke, productieve planten Voorzie 1 m 2 per plant Zeer veelzijdig in de keuken AUGURK VERT PETIT DE PARIS Eenjarige plant Kruipt of klimt Vooral voor de inmaak WATERMELOEN MINI LOVE F1 Teelt alleen mogelijk in kas Vruchtgewicht tussen 3 en 6 kg Intens rood vruchtvlees Goed resistent tegen witziekte MELOEN ORANGE ANASTA F1 Wordt best in kas of tunnel gekweekt Mannelijke en vrouwelijke bloemen op één plant Sterke groeier MELOEN GALIA F1 Wordt best in kas of tunnel gekweekt Mannelijke en vrouwelijke bloemen op één plant Vroege oogst MELOEN CHARENTAIS Wordt best in kas of tunnel gekweekt Mannelijke en vrouwelijke bloemen op één plant Sterke groeier
15 HONINGMELOEN Lichtgroen tot geel vruchtvlees Fris, sappig en lekker zoet Verfrissend POMPOEN ROUGE VIF D ETAMPES, POMPOEN RED KURI, POMPOEN JACK O LANTERN, POMPOEN BUTTERNUT Teel op lichtere grond (op composthoop is ideaal) Kleinere soorten zijn beter qua smaak en bewaren langer Vroege teelt in openlucht mogelijk SPAGHETTIPOMPOEN Speciale pompoensoort waarvan het vruchtvlees lijkt op spaghetti wanneer het klaargemaakt is CAYENNEPEPER Doorlevend, niet winterhard Te telen zoals paprika s Best te telen in kas 8 PADRON PEPER Spaanse aperitiefpepertjes Compact plantje dat heel veel vruchten geeft. 6 extra zoet PIRI PIRI ZIMBABWE Populaire, scherpe peper Rijpen van zwart naar rood Korte, rechtopstaande vruchtjes 3-4 cm lang 10 GELE PUNTPAPRIKA PINOKKIO F1, ZOETE PUNTPAPRIKA TOSCANA F1 Groeit makkelijker dan de gewone paprika Ook geschikt voor teelt in pot Zeer zoet Dikwandige vruchten die kleuren van lichtgeel naar oranjerood 1 HABANERO Hot Chocolate Zeer pittig 4-5 cm lang 9 JALAPEÑO Licht pittige peper Vruchten zijn groen (onrijp) en rood (eetbaar) 10 cm lang 8 POIVRON FELIPE F1 Behoort tot de Nachtschade, zoals tomaat en aubergine Best te telen in kas Rijke oogst Niet bewaren in de koelkast 3 PAPRIKA YELLOW CALIFORNIA WONDER, PAPRIKA ARIANE F1, PAPRIKA YOLO WONDER, PAPRIKA BELLADONNA F1 Behoort tot de Nachtschade, zoals tomaat en aubergine Best te telen in kas Rijke oogst Niet bewaren in de koelkast 3 1 ZACHT PIKANT 10
16 HORTA Je Horta winkel maakt deel uit van een sterke groep van winkels met materiaal voor jouw tuin, moestuin en dier. Horta waakt streng over de kwaliteit van de aangeboden producten. Van deze keuze pluk jij (soms letterlijk) de vruchten, want jij weet hoe leuk het is om het juiste materiaal te hebben dat nodig is voor een goed resultaat. De Horta winkels wisselen continu informatie uit, het personeel volgt cursussen en opleidingen. Dat geeft jou de zekerheid van een oplossing voor jouw probleem. In je Horta winkel vind je zeker iemand die naar je luistert, meedenkt, en je op de best mogelijke manier adviseert. Voor meer informatie: www.horta.org uw Hortawinkel Je Horta winkel