ICT in de binnenvaart Van kost tot opportuniteit Agenda De binnenvaartondernemer Profiel Gebruik ICT ICT-maturiteit Nood aan online informatie RIS De bevrachter Profiel Gebruik ICT Nood aan online informatie RIS Conclusies
De binnenvaartonderneming Aantal verwerkte enquêtes: 83 Profiel: Tonnenmaat schip Grote schepen (tonnenmaat > 1000ton) zijn oververtegenwoordigd in de steekproef.
Profiel: Type transport Respondenten vervoeren voornamelijk vaste bulk goederen en containers. RoRo via de binnenvaart komt niet voor in de steekproef. Profiel: Vaargebied Meer dan de helft van de Vlaamse binnenvaartondernemersvaart in België (99%), Nederland (90%), Duitsland (58%) en Frankrijk (54%).
ICT-infrastructuur aan boord Bijna alle ondernemers hebben een PC aan boord (95%) of investeringsplannen op KT (4%) verbetering t.o.v. 2005 (+7%) Meerderheid ondernemers heeft internet aan boord en e-mail (84%) verbetering t.o.v. 2005 (+30%) ICT-infrastructuur t.o.v. de gemiddelde tonnenmaat Grote schepen hebben een uitgebreidere ICT-infrastructuur dan kleine schepen.
ICT-kennis schipper Vergeleken met 2005 is de ICT-kennis in de sector toegenomen. Professioneel gebruik van ICT aan boord 77% van de schippers gebruikt zijn PC dagdagelijks minimaal één uur professioneel, 47% gebruikt internet dagdagelijks minimaal één uur professioneel.
Communicatiekosten Communicatiekosten nemen een grote hap uit het budget van de binnenvaartondernemer. Gemiddeld bedraagt de telefoonrekening ongeveer 350 per maand en de internetrekening ongeveer 60 per maand. Internettechnologie aan boord schipper vaart niet in dit land GSM EDGE schipper heeft geen internet aan boord GPRS HSPDA schipper heeft geen internet in dit land UMTS De meeste binnenvaartondernemingen hebben slechts in een gedeelte van hun vaargebied internetbereik. GPRS en UMTS worden het meest gebruikt.
Toepassingsgebieden van ICT in de binnenvaart ICT = Informatie- en communicatietechnologie bv.: GSM, PC, Internet, Fax, In dit onderzoek worden er vier toepassingsgebieden gedefinieerd voor ICT: Algemeen management Binnenvaartondernemer heeft aandacht voor algemeen management, maar gebruikt vooral Microsoft Office.
Klantenmanagement (1) Klantenmanagement (2) De binnenvaartsector wordt door de verlader vaak als een grijze zone gezien in de logistieke keten Het ontbreken van voldoende ICT-ondersteuning inzake communicatie met de opdrachtgever bevestigt dit beeld. De elektronische communicatie verloopt voornamelijk via e-mail.
Ladingmanagement (1) Ladingmanagement (2) De binnenvaartsector heeft aandacht voor ladingmanagement vanaf de start van ICT-investeringen. Waarin ze investeren, hangt sterk af van de transportmarkt waarin zij zich bevinden. Zo zal de containervaart en de tankvaart eerder in stuwage-applicaties investeren en zullen bedrijven die voor de chemische sector varen in ADNR-ondersteunende applicaties investeren.
Reismanagement Elektronisch melden Elektronische vaarkaarten T&T RIS River Information Services RICHTLIJN 2005/44/EG IV Va Alle relevante gegevens over de binnenvaart en reisplanning op de binnenwateren minstens in een toegankelijk elektronisch formaat Elektronische scheepsrapporten ontvangen. Bij grensoverschrijdend vervoer worden deze rapporten doorgestuurd naar de bevoegde instanties van de naburige lidstaat. De verzending van deze data moet zijn afgerond alvorens de schepen de grens bereiken. Berichten aan de scheepvaart, meldingen van waterstanden en ijsberichten ter beschikking stellen in gestandaardiseerde, gecodeerde en downloadbare berichten. De berichten aan de scheepvaart moeten minstens in een toegankelijk elektronisch formaat worden medegedeeld. Voor waterwegen behorende tot klasse Va of hoger dienen naast de in A. vermelde gegevens ook electronische navigatiekaarten beschikbaar te zijn voor de RIS gebruikers (Inland ECDIS) Indien voor RIS een nauwkeurige plaatsbepaling vereist is, wordt het gebruik van technologieën voor plaatsbepaling per satelliet aanbevolen.
Timing River Information Services RICHTLIJN 2005/44/EG Publicatie op 30.09.2005 RIS richtsnoeren: 20.06.2006 23.04.2007 Technische specs voor Inland ECDIS: 20.10.2006 23.04.2007 Technische specs voor T&T: 20.12.2006 23.04.2007 Omzetting De lidstaten doen de nodige wettelijke regelgevende en bestuursrechtelijke bepalingen in werking treden om uiterlijk in 20 oktober 2007 aan deze richtlijn te voldoen. De lidstaten nemen de nodige maatregelen om uiterlijk na 30 maanden na de inwerkingtreding van de hierboven vermelde richtsnoeren en technische specs te voldoen aan alle voorschriften.
Reismanagement (1) Reismanagement (2) De binnenvaartsector heeft aandacht voor reismanagement vanaf de start van ICT-investeringen: elektronische vaarkaarten voor navigatie en routeplanning behoren zowat tot de standaarduitrusting van het schip. Andere toepassingen blijken daarentegen minder goed ingeburgerd.
Samenvatting: gebruik van ICT Houding t.o.v. RIS RIS is beter bekend in de sector dan in 2005 (32% kende RIS toen niet). De meerderheid staat relatief positief t.o.v. RIS.
Voordelen van RIS voor de binnenvaartondernemer Genoemde voordelen (in volgorde van belangrijkheid): Ik weet het niet welke voordelen ik kan verwachten Informatie beter beschikbaar Efficiëntiewinst door automatisatie Verhoging van de veiligheid De binnenvaartsector staat positief t.o.v. RIS, ondanks het feit dat de meerderheid niet onmiddellijk voordelen voor zichzelf ziet. Houding t.o.v. RIS De meerderheid van de binnenvaartondernemers ziet de noodzaak van AIS in, om te concurreren met ander modi of voor een beter veiligheid. Slechts 11% ziet het voordeel voor de totale logistieke keten (TLK).
ICT-maturiteit Elke respondent kreeg een ICT-maturiteitsscore, rekening houdend met (1) bezit van PC en internet, (2) kennis van ICT, (3) professioneel gebruik van ICT, (4) softwarebezit voor algemeen management, klantenmanagement, reismanagement en ladingmanagement, (5) houding t.o.v. ICT. Door middel van een statistische analyse werden de respondenten in 5 verschillende klassen onderverdeeld: niet geïnformatiseerd, minimaal geïnformatiseerd, basisprocessen, interne optimalisatie en externe integratie. ICT-maturiteit 24,4 41,0 55,7 69,6 1,9 De grafiek geeft per ICT-maturiteitsklasse de gemiddelde score grafisch weer. Hieruit blijkt duidelijk dat de ICT-maturiteitsscore stijgt naarmate de respondent doorgroeit van niet geïnformatiseerd naar externe integratie.
Samenvattende tabel ICT-maturiteit Toepassing s-gebied Niet geïnformatiseerd Minimaal geïnformatiseerd Basisprocessen Interne optimalisati e Externe integratie Aantal cases 5% 28% 40% 17% 10% max. pc pc geen 2/3 ICT-bezit de pc pc pc : internet en internet en internet en internet/email e-mail internet en e-mail e-mail e-mail basis tot goede goede tot heel ICT-kennis geen basiskennis goede kennis kennis goede kennis Professioneel ICT-gebruik Houding t.a.v. ICT pc: niet internet: niet geen noodzaak, geen voordeel pc: geregeld internet: amper geen noodzaak, geen voordeel pc: dagelijks internet: vaak intern voordeel pc: dagelijks internet: dagelijks intern voordeel pc: dagelijks internet: dagelijks competitief voordeel Samenvattende tabel ICT-maturiteit Toepassings -gebied Algemeen management Basisprocessen Klantenmanagement (communicatie via ICT over) Niet geïnfor -matiseerd Minimaal geïnformatiseerd Interne optimalisatie Externe integratie niet basis basis + kpi s uitgebreid uitgebreid facturatie boekhouding facturatie boekhouding fin. kpi s opp. kpi s orderbeheer facturatie boekhoudin g fin. kpi s opp. kpi s niet niet amper basis goed opdrachten (1/3 de ) opdrachten forecast orderbeheer facturatie boekhouding loonadmin. fin. kpi s opp. kpi s crm opdrachten facturen forecast voortgang transport vertragingen supply chain planning
Samenvattende tabel ICT-maturiteit Toepassing sgebied Basisprocessen Reismanagement Ladingmanagement Niet geïnformatis eerd Minimaal geïnformatis eerd Interne optimalisati e Externe integratie niet basis basis basis goed tot uitgebreid meldappl. reizen en e- vaarkaarte e- vaarkaarte e- vaarkaarte plaatsreser vering n n n e- navigatie navigatie navigatie vaarkaarte n navigatie niet niet basis uitgebreid uitgebreid vrachtdoc. stuwageappl. vrachtverw ervingssyst eem vrachtdoc. adnr stuwageappl. vrachtverw ervingssyst eem vrachtdoc. adnr Gemiddelde ICT-maturiteit per type transport 39,5 49,0 36,5 47,5 Het tanktransport en containertransport gebruiken meer ICT dan het bulk transport. Dit is eigen aan het typetransport. Bv. binnenvaartondernemers met tank- en containertransport doen geregeld een beroep op een stuwage-applicatie. Een binnenvaartonderneming die vaste bulk vervoert, heeft hier echter geen nood aan.
ICT-maturiteit naar soort contract 39,5 35,0 Binnenvaartondernemingen met een vast contract (tijd of tonnage), hebben iets meer ICT dan binnenvaartondernemingen die altijd op de spotmarkt werken. Bij binnenvaartondernemingen met een vast contract investeert de opdrachtgever soms mee in ICT, bv. voor communicatie rond opdrachten en voortgang transport. ICT-maturiteit water-weg gemiddelde score binnenvaart gemiddelde score wegvervoer Deze grafiek toont voor elk interval van 10 punten het percentage respondenten met deze scores. Bv. 22% van de binnenvaartondernemingen 40% van de wegtransporteurs hebben een score tussen 10 en 20 Hoewel de hoogste ICT-maturiteitsscore in het wegtransport ligt, is de gemiddelde binnenvaartonderneming reeds verder geautomatiseerd dan de gemiddelde wegtransporteur: het gemiddelde voor het wegtransport ligt op 25,1 en in de binnenvaart op 30,5.
Vergelijking weg-water per deelgebied Lading management Houding t.a.v. ICT Binnenvaartsector Wegtransportsector Deze grafiek toont de gemiddelde ICT-maturiteitsscore voor elk deeldomein. Hieruit blijkt dat het gemiddelde in het wegtransport steeds onder het gemiddelde in de binnenvaart ligt. Nood aan online reisinformatie
Nood aan online ladinginformatie Nood aan online informatie rond de onderneming
De bevrachter Aantal verwerkte enquêtes: 10 Profiel: Ingezette modi Alle bevrachters die deelnamen aan de enquête organiseren transport via de binnenvaart. Ongeveer één derde specialiseert zich enkel in binnenvaart, één derde biedt alle modi aan en één derde beperkt zijn expertise tot een aantal modi, bv. alle watergebonden modi (binnenvaart, kustvaar en zeevaart), alle inland modi (binnenvaart, spoor en weg) of binnenvaart en kustvaart plus voor- en natransport via de weg.
Profiel: type transport Respondenten organiseren voornamelijk transport voor bulk goederen (vaste bulk en vloeibare bulk) Profiel: Communicatie via internet en e-mail De bevrachters gebruiken internet en e-mail intensief voor communicatie met de buitenwereld.
ICT als selectiecriterium Gevraagde ICT-ondersteuning E-mail Gemelde problemen Tekort aan (kleine) schepen waardoor geen eisen inzake ICT gesteld kunnen worden Extra eisen naar de toekomst toe Geen: eerst probleem van tekort aan schepen oplossen Algemeen management Alle respondenten gebruiken een ICT-applicatie voor facturatie. Vgl. binnenvaartondernemingen: slechts 70%
Communicatie met binnenvaartondernemingen (1) Communicatie met binnenvaartondernemingen (2) De binnenvaartsector wordt door de verlader vaak als een grijze zone gezien in de logistieke keten De bevrachter communiceert wel elektronisch met de binnenvaartondernemers, maar in beperkte mate. Bovendien nemen zij ook communicatie per fax en telefoon mee als elektronische communicatie. Dit is correct, maar zorgt niet voor automatische gegevensverwerking. Het verklaart ook waarom de percentages voor communicatie net iets hoger liggen bij de bevrachters als bij de binnenvaartondernemingen.
Reismanagement (1) Reismanagement (2) De bevrachters laten veel van het reismanagement over aan de binnenvaartsector, enkel elektronisch plannen van opdrachten doen ze al meer dan de binnenvaartonderneming. De bevrachters uit deze enquête hebben nog geen eigen trackingen tracingsysteem, AIS kan hier een oplossing bieden in de toekomst.
Ladingmanagement (1) Ladingmanagement (2) Ook het ladingmangement laat de bevrachter grotendeels over aan de binnenvaartsector. Enkel het opstellen van vrachtdocumenten wordt door bijna de helft van de bevrachters met behulp van een PC gedaan. Opvallend is dat één derde van de bevrachters een beroep doet op online vrachtverwervings-systemen.
Nood aan online reisinformatie Nood aan online ladinginformatie
Houding t.o.v. RIS De meerderheid van de bevrachters ziet de noodzaak van AIS in, om te concurreren met ander modi of voor een beter veiligheid. 33% ziet het voordeel voor de totale logistieke keten (TLK). Conclusies Schipperij: (begin van) informatisering MAAR: sterke variatie tussen schippers Aandacht voor: Reismanagement (bv. elektronische vaarkaarten) Ladingmanagement (bv. vrachtdocumenten) Algemeen management (bv. boekhouding en facturatie) Klantenmanagement gebeurt minder (uitzondering: containervaart) ICT: Vooral gebruikt voor optimalisatie van eigen processen en nautische veiligheid Minder gebruikt voor integratie binnenvaart in logistieke keten: nog veel ontwikkelingsmogelijkheden
Conclusies Knelpunten voor schippers: Dekking draadloze netwerk Prijs draadloze netwerk Online informatie-aanbod sterk gefragmenteerd Weinig tijd voor ICT Bevrachters: twee eisen: E-mailcommunicatie Gestandaardiseerde elektronische communicatie voor betere integratie binnenvaart in logistieke keten oplossing voor grijze zone : AIS Oplossing voor logistiek Verhoogt de verkeersveiligheid, zeker in gebieden met maritiem verkeer en binnenvaartverkeer, MAAR privacy-issues! Conclusies Informatienoden schipperij en bevrachters: Actuele vaarweginformatie Afhandelen administratie Extra informatienoden bevrachters: Ketenintegratie Betrouwbaarheid transport Gedeeltelijk reeds voor handen Wordt volop aan gewerkt Nieuwe instrumenten laten sector verder professionaliseren ICT-evolutie zou een sterke versnelling kunnen doormaken in de volgende jaren
Vragen? ICT in de binnenvaart Van kost tot opportuniteit