een ziekenhuis, HTSM en logistiek 8 december 2014 Kennispunt Twente, presentatie Twente Index dr. Duco Bannink Vrije Universiteit Amsterdam Bestuurswetenschappen d.b.d.bannink@vu.nl
de ontwikkeling van werkgelegenheid is U-vormig niet simpelweg gevolg van malaise, maar structureel lokaal sociaal beleid in de kennissamenleving p. 2
een ziekenhuis, HTSM en logistiek 1. het verdwijnende midden 2. beleidsopties voor Twente p. 3
1. het verdwijnende midden coördinatie van globale netwerken productie in globale netwerken p. 4
1. het verdwijnende midden Zuidas City Philips ABN Amro Apple coördinatie van globale coördinatie & ontwerp netwerken schoonmaak, zorg, veiligheid ondersteuning productie in globale netwerken China Foxconn productie p. 5
1. het verdwijnende midden economische uitwisseling in netwerken is globaal netwerk-werk is plaatsgebonden > twee consequenties >> volgende slide p. 6
1. het verdwijnende midden 1. uitsluiting uit netwerken bij te hoge kosten of te lage toegevoegde waarde (Manuel Castells, The Network Society) > in Nederland gelokaliseerde productie van goederen komt onder druk > wel toegevoegde waarde op basis van positie ( Rotterdamse haven, geografisch effect) 2. gelokaliseerd netwerk-werk in global city (Saskia Sassen, The Global City) > sterke concentratie van coördinatie-functies (financiën, control, advocatuur, etc.) in die global city ( Zuidas, agglomeratie-effect) > ook ondersteuning van coördinatie is gelokaliseerd: zorg, onderwijs, huisvesting, bouw, horeca, schoonmaak p. 7
1. het verdwijnende midden verschuiving van arbeid: gedifferentieerde consequenties (dit is het gevolg van wat heet task-biased technological change ) > middengroep: numerieke flexibilisering > verdwijnt naar lage lonenlanden (onderkant MBO) > bovenkant: functionele flexibilisering > investering in kennis en capaciteiten; toename inkomens vanwege kapitaliseren op positie en kennis en expertise (vanaf bovenkant MBO) > onderkant: informalisering > informalisering: de baan verdwijnt; toename flexibele contracten, ZZPers, informeel werk, etc.; dus ook toename draaideur-bijstand p. 8
1. het verdwijnende midden > informalisering: laagste inkomens in zorgsector, agrarisch/milieu, horeca > veel deeltijd, lage uurlonen, stijging ZZP-ers vooral in diensten en bouw, enkele procenten stijging flexibele schil ZZP-ers (aandeel werkz. beroepsbev.) 1996: 6% 2008: 9% flexibele schil (CBS, UWV) 2006: 23%, 28% 2009: 26%, 32% > hoogste inkomens in economie, juridisch, hoge techniek, bestuurlijk, zorg-bestuurlijk > integratie in globale netwerken, maar onderhevig aan schommelingen internationale economie CBS, kwartaalberichten III-2009, II-2011, II-2012 p. 9
2. beleidsopties voor Twente > twee opties > investeren in kwaliteit arbeidsaanbod > participatiebeleid, WWB, scholing > moeizaam; en beperkt effect > investeren in internationale positie > welbeschouwd ondoenlijk, maar absoluut noodzakelijk p. 10
Potentieel arbeidsaanbod Activering: scholing, bemiddeling Arbeidsvraag WO, HBO MBO 3-4 Topsegment Integratie in internationale kenniseconomie Tacit knowledge Clientèle WW Verdwijnend midden Banen gebaseerd op expliciete kennis Clientèle WWB Lagere opleiding Gefragmenteerde arbeidsvraag Aan lokale context gebonden taken Toerustingsambitie Toerustingspotentieel
2. beleidsopties voor Twente > twee opties > investeren in kwaliteit arbeidsaanbod > participatiebeleid, WWB, scholing > moeizaam; en beperkt effect > investeren in internationale positie > welbeschouwd ondoenlijk, maar absoluut noodzakelijk p. 12
2. beleidsopties voor Twente > investeren in internationale positie > waarin? inzicht in globale kenniseconomie biedt antwoorden! > let op kennisbasis en op locatievoordeel > impliciete, zich ontwikkelende kennis; die je moeilijk kunt transfereren; bij voorkeur voortbouwend op unieke kritische massa. HTSM! > werk dat is gebonden aan de locatie. toerisme, logistiek! > en beschermde werkgelegenheid in publieke sector. zorg dat je een ziekenhuis hebt! en een HBO of universiteit p. 13
2. beleidsopties voor Twente > ideeën, problemen voor Twente? > verdringing lagere banen door mbo ers > samenwerkingsstrategieën: poolen van personeel, campusgedachte met strategische partners > behoud van kennis van basistechnieken, re-shoring p. 14