Op weg naar integrale patiëntenzorg Visie op Zorg voor Chronische Aandoeningen 2012-2015

Op weg naar integrale patiëntenzorg Visie op Zorg voor Chronische Aandoeningen 2012-2015

Vóór 2016 kunnen alle verzekerden met één of meerdere Voorwoord chronische aandoeningen vertrouwen op In de huidige tijd is het voor de zorgverzekeraar al lang niet meer realistisch om haar rol enkel vanuit financieel-economisch perspectief te zien. We moeten innovatieve, creatieve de arrangementen beste zorg. ontwikkelen waarin bijvoorbeeld zelfzorg en regie van de klant centraal staan. Onze verzekerden met een chronische aandoening Het vergroten moeten van de kunnen toegevoegde vertrouwen kwaliteit op voor verzekerden dwingt zorgverzekeraars tot hoogwaardige, nieuwe oplossingen integrale binnen zorg en in tussen de eigen cure en care. Steeds redenerend vanuit de behoeften omgeving. van klanten, Zorg die die een aansluit stevige stem bij hun hebben in die zoektocht naar juiste inhoud van zorg en de individuele beoordeling behoeften van de passendheid het vermogen en de kwaliteit. tot Bij het risico dragen hoort ook risico zelfmanagement. nemen, zeker als kosten Dat doen voor we de met baten getrapt uitgaan en ongelijksoortig neerslaan in deelsectoren. (bij)sturen Goed ondernemerschap en verbeteren is van pittig (zelf)zorg, maar uitdagend: innovatief, klant- en kwaliteitgericht, binnen professioneel, een passend kostenbewust, bekostigingsmodel. maatschappelijk ondernemend en uitstekend organisatie- en Kernbegrippen: stuurvermogen. zelfmanagement, getrapt diseasemanagement en casemanagement. We Daarom zetten heeft maximaal Achmea in het op het Visiedocument voorkomen Zorg voor Chronische Aandoeningen zorgafhankelijkheid opgesteld, in samenwerking op optimaal met externe deskundigen. Met behulp van een drietal brede behandelen workshops zijn wanneer alle ingrediënten dat nodig is, verzameld om voor het Visiedocument. De centrale vraag erger was: Wat te voorkomen zijn de bouwstenen de ziektelast voor de te moderne inrichting van chronische zorg voor de reduceren. komende 10 jaar?. Naast de workshops is tevens een bronnenonderzoek en een cijfermatige analyse uitgevoerd. Dat zijn de uitdagingen voor Achmea in 2012 De visie 2015, geeft op richting weg naar aan integrale de wijze waarop Achmea de zorg rondom chronische patiëntenzorg. aandoeningen wil Daar gaan werkt organiseren. Achmea samen Deze brochure geeft een beknopte weergave van onze met visie. haar partners in het zorgveld aan. In deze brochure leest u meer over onze Visie op Zorg voor Chronische Aandoeningen. Ik wens u veel leesplezier toe en zie uit naar de vereiste samenwerking om deze visie daadwerkelijk te realiseren in de dagelijkse praktijk. Marjolein Verstappen directeur Zorginkoop Achmea - divisie Zorg en Gezondheid 2

Vóór 2020 kunnen alle verzekerden met één of meer chronische aandoeningen vertrouwen op de beste zorg Een stevige ambitie vraagt om een stevige invulling. Daarom formuleerde Achmea haar Visie op Zorg voor Chronische Aandoeningen 2012 2015, op weg naar integrale patiëntenzorg. De visie laat zien aan welke uitdagingen we samen met onze partners in het zorgveld gaan werken. Onze verzekerden met een chronische aandoening moeten kunnen vertrouwen op hoogwaardige, integrale zorg in de eigen omgeving. Zorg die aansluit bij hun individuele behoeften en de mogelijkheden voor zelfzorg. Dat doen we met getrapt (bij)sturen en verbeteren van (zelf)zorg. Kernbegrippen: zelfmanagement, getrapt diseasemanagement en casemanagement. We zetten maximaal in op het voorkomen van zorgafhankelijkheid en op optimaal behandelen wanneer dat nodig is, om erger te voorkomen en de ziektelast te verminderen. In deze brochure leest u meer over onze Visie op Zorg voor Chronische Aandoeningen. 3

In Nederland hebben minimaal 4,5 miljoen mensen een chronische aandoening. Daarvan hebben er ongeveer 1,3 miljoen meer chronische ziekten tegelijkertijd. Vertaald naar de Achmea-populatie zijn dat ruim 1,4 miljoen en ruim 185.000 verzekerden. Het aantal chronisch zieken stijgt naar verwachting vanaf nu tot het jaar 2030 explosief: hartfalen met 47%, dementie met 45% en het aantal beroertes met 37%. 4

Waarom een Visie op Zorg voor Chronische Aandoeningen? De zorgvraag neemt toe Achmea wil haar verzekerden helpen gezond te blijven of te worden. Daarnaast willen we onze maatschappelijke rol pakken door een herkenbare bijdrage te leveren aan het verbeteren en betaalbaar houden van de gezondheidszorg in Nederland. De komende jaren krijgen we te maken met een sterke toename van chronische aandoeningen en van mensen met meer dan één chronische aandoening (multimorbiditeit). De verbetering van de kwaliteit van zorg voor chronische aandoeningen is dan ook een belangrijk speerpunt. Noodzaak tot ingrijpende wijzigingen en slimme keuzes De zorgvraag neemt dus toe en wordt steeds diverser. Tegelijkertijd dreigt er een groot personeelstekort. Ingrijpende wijzigingen zijn nodig in de wijze waarop de zorg wordt georganiseerd en bekostigd. We moeten slimme keuzes gaan maken. Daarom ontwikkelde Achmea haar Visie op Zorg voor Chronische Aandoeningen ; een richtinggevend kader voor (door-) ontwikkeling van innovaties en zorgprogramma s, samen met het zorgveld, patiëntenverenigingen, collectiviteiten en stakeholders. Maar ook voor de inkoop van zorg en voor het aanbod richting verzekerden. Werken aan betere, houdbare zorg In onze visie staat de (zorg)behoefte van de patiënt centraal. We werken aan zorg en dienstverlening die aansluiten op die behoefte. Overlap en onnodige bureaucratie willen we verminderen. Mensen zelf geven we een grotere rol in het managen van hun eigen gezondheid en zorg. Zorgverleners en de zorgverzekeraar krijgen een andere rol, waarbij het ondersteunen van de patiënt in zijn zelfzorg het vertrekpunt is. Zo maken we de zorg voor mensen met een chronische aandoening beter en houdbaar voor de toekomst. Zorg voor mensen met chronische aandoeningen is van recente datum. Daarom is het zo goed dat Achmea met een eigen visie komt. De auteurs maken het onderscheid en het verband tussen zelfmanagement, diseasemanagement en casemanagement heel duidelijk. (professor Guus Schrijvers, hoogleraar Public Health) 5

Op weg naar individuele, integrale zorg de theorie Focus op (het voorkomen van) beperkingen, niet op aandoeningen In Nederland kent elke chronische aandoening een programmatische aanpak waarin gestandaardiseerde zorg wordt aangeboden (diseasemanagement). Die sluit niet per definitie aan op de specifieke (zorg)behoefte van de patiënt. Daarnaast biedt de programmatische aanpak geen integrale zorg voor patiënten met meer chronische aandoeningen. Gerichte inkoop en bekostiging is lastig. Achmea kiest voor een andere benadering. We kantelen het perspectief van preventie van aandoeningen en hun risicofactoren naar preventie van beperkingen. Centrale doelstelling is om persoonlijke competenties van mensen met een chronische aandoening te verbeteren. Door beperkingen te verminderen en te zorgen dat mensen zo lang mogelijk kunnen blijven participeren, kunnen we er samen voor zorgen dat ook een chronisch zieke zich gezond voelt. Zelfzorg, preventie en ehealth zijn daarbij sleutelbegrippen. Kwaliteit van zorg staat daarnaast als algemeen thema hoog op de agenda. Zorgbehoefte centraal Wij bezien de zorg voor chronische aandoeningen vanuit het perspectief uit het model van Kaiser Permanente de Kaiser driehoek. Een geïndividualiseerde benadering, waarbij de (zorg)behoefte van de patiënt centraal staat. Niet de diagnose is leidend, maar de mate waarin de patiënt zelfzorg kan toepassen in relatie tot beperkingen en risico s. De elementen van Kaiser kunnen naar verwachting leiden tot: Passende producten en zorginkoop op maat; Vermijden van dubbelingen door patiëntgericht en niet diseasegericht te behandelen; Reductie van zorgkosten door onderscheid in risicoprofielen, op basis van de zorgbehoefte en de mate waarin de patiënt zelfzorg kan toepassen. Drie niveaus patiënten, bepaald door ernst diagnose én omgevingsfactoren Vanuit het perspectief van Kaiser onderscheiden we drie groepen chronisch zieken, drie niveaus in de driehoek. Niet de diagnose is leidend, maar het vermogen tot zelfmanagement in relatie tot beperkingen en risico s 6

Niveau 3 Casemanagement Professionele zorg Niveau 2 Diseasemanagement Niveau 1 Zelfredzaamheid & ondersteuning Zelfzorg Preventie en gezondheidsbevordering Niveau 1 De basislaag bestaat uit patiënten die slechts een klein risico lopen op toename van ziektesymptomen en grote gezondheidsproblemen. De zorg omvat elementen als routinezorg in de eerste lijn, zelfmanagementeducatie, ondersteuning en training in het gebruik van gezondheidszorg. Deze groep redt het met enkel zelfzorg, ondersteund met bijvoorbeeld ehealth. Niveau 2 De tweede groep omvat patiënten die een verhoogd risico hebben op gezondheidsproblemen. De zorg omvat diseasemanagement waarbij verpleegkundigen en artsen samenwerken in evidence based zorgprogramma s. Patiënten worden opgeroepen voor regelmatige controles, de aandoening wordt gemonitord en zelfzorgvaardigheden worden vergroot. Niveau 3 In het topje van de driehoek zitten de patiënten met meer dan één chronische aandoening die grote risico s hebben op gezondheidsproblemen. Deze patiënten hebben behoefte aan intensieve zorg en begeleiding door een multidisciplinair team. Patiënten krijgen begeleiding van een casemanager. De zorgprogramma s uit niveau 2 zijn voor deze groep niet toereikend; maatwerk is vereist. De professionele noodzaak of behoefte aan zorg verschilt sterk tussen de drie groepen, want er is een groot verschil in de mate waarin beperkingen voorkomen, beperkt of gehanteerd kunnen worden en risico s kunnen worden ingeschat. Dat wordt 7

Praktijkvoorbeelden Paul Paul is 53 en heeft diabetes, maar heeft dat goed onder controle en voelt zich eigenlijk gezond. Hij is getrouwd en heeft twee kinderen. Paul heeft een goede baan in de ICT. Carlos Carlos is 66 en heeft diabetes en overgewicht. Daardoor heeft hij ook voetklachten. Hij is alleenstaand en gepensioneerd. Carlos leidt een vrij teruggetrokken bestaan, maar drie kaartavonden per week geven hem het nodige plezier in het leven. Marja Marja is 78 en heeft COPD, diabetes en hartklachten en is wat vergeetachtig. Haar drie kinderen zijn erg betrokken, maar wonen ver weg. Marja woont nog zelfstandig en wil dat graag zo lang mogelijk zo houden. 8

Nu: standaard zorg Visie Achmea: per 2016 individuele, integrale zorg De periodieke controles die onderdeel zijn van de zorg volgens de zorgstandaard vindt Paul vooral tijdsverspilling; hij kan zelf ook wel bepalen of het goed gaat. Paul krijgt de mogelijkheden om volledig zelfzorg toe te passen. Hij kan online de benodigde medische gegevens invoeren en krijgt naar aanleiding daarvan adviezen. Als dat nodig is kan zijn huisarts ingrijpen met een e-consult. Voor Carlos is de zorg passend. Zijn overgewicht en voetklachten zorgen er echter voor dat hij steeds minder kan kaarten. Daardoor krijgt hij ook depressieve klachten en op termijn wordt de diagnose depressie gesteld. Met Carlos wordt een individueel zorgplan samengesteld, waarin zijn persoonlijke doel centraal staat: kunnen blijven kaarten. Daardoor wordt Carlos meer gemotiveerd om ook zelf actief te werken aan zijn gezondheid. Een online coachingsprogramma helpt hem daarbij. Carlos houdt plezier in het leven. Marja snapt er af en toe niks meer van. Ze krijgt ook zorg volgens de standaarden voor COPD en hartklachten. Ze ziet daardoor veel verschillende zorgverleners, die haar allemaal net iets anders benaderen en andere adviezen geven. Marja raakt daardoor nog verder in de war. In combinatie met haar vergeetachtigheid zorgt dat ervoor dat ze al snel in een verzorgingstehuis wordt geplaatst. Marja krijgt een casemanager. Die houdt het hele medische circuit in de gaten. Ze komt regelmatig op bezoek. Samen nemen ze de adviezen, medicatie en afspraken door. De casemanager helpt Marja ook om met haar vergeetachtigheid om te gaan en houdt contact met de kinderen. Marja kan daardoor nog lang zelfstandig blijven wonen. 9

Eenvoudig en ontzorgd waar dat kan, complex en intensief waar dat moet bepaald door de ernst van de aandoening, maar ook in grote mate door sociale en omgevingsfactoren. Sociaal economische status, kennisniveau, woonomgeving en maatschappelijke relaties zijn van grote invloed en bepalen mede of iemand meer of minder intensieve begeleiding nodig heeft. Preventie is onderdeel in alle niveaus van de piramide. Complete kapstok De interactie tussen de geïnformeerde en geactiveerde patiënt (en diens omgeving) en De aanpak van Achmea breekt met het heden door de verzekerde als primair uitgangspunt te nemen voor zorg. (professor Bert Vrijhoef, hoogleraar Chronische Zorg) het proactieve team van zorgverleners is bepalend voor de kwaliteit van zorg. Dat aanvullende inzicht uit het Chronic Care Model van Wagner gebruiken we ook in de concrete uitwerking van onze visie. Op de interactie zijn elementen van invloed als: zelfmanagement; de organisatie van het zorgproces (het organiseren van een efficiënte, gecoördineerde samenwerking); beslissingsondersteuning (periodieke evaluatie en toepassing van evidence based zorg en zorgstandaarden); de afstemming op de maatschappij ofwel de omgeving van de patiënt. Door het model van Kaiser met deze uitgangspunten te verrijken, krijgen we een complete kapstok waar we de ontwikkeling en verbetering van geïntegreerde chronische zorg aan kunnen ophangen. 10

Op weg naar individuele, integrale zorg hoe doen we dat concreet? Onze visie vertalen we door naar de praktijk: de manier waarop we bij Achmea zorg inkopen en de manier waarop we, samen met veld, werken aan de organisatie van zorg, kwaliteitsverbetering en innovaties. Voor elk niveau van de piramide gaan we interventies afwegen en/ of ontwikkelen om tot de juiste productmix per (inkoop)segment te komen. Daarbij hanteren we een stapelend principe - stepped care - waarbij zelfzorg op het laagste niveau een andere lading en een grotere rol zal hebben dan in de niveaus daarboven. Zelfzorg, organisatie van zorg en kwaliteit In de periode 2012-2015 staan drie aspecten centraal: de ondersteuning van zelfzorg, de organisatie van zorg en het aanbod van kwalitatief goede zorg met een passende financiering. Organisatie van zorg is een aspect waarop we vooral in het tweede en derde niveau willen sturen, om de interactie tussen patiënt en professional te optimaliseren. Het is daarbij uitermate belangrijk dat de organisatie van de professionele zorg goed aansluit op methoden tot zelfmanagement. Een voorbeeld van hoe Achmea innovatie rondom zelfmanagement faciliteert is het initiatief om, gezamenlijk met Philips, een onafhankelijke stichting op te richten ter bevordering van zorg op afstand waarbij zelfregie van patiënten en werkdrukvermindering van zorgverleners centraal staan. De Stichting Zorg Binnen Bereik ontwikkelt samen met patiëntenverenigingen, een aantal kennisinstellingen, huisartsen en medisch specialisten een interactief zorgplatform voor chronisch zieken (diabetes, COPD en hartfalen). Binnen het platform e-vita staat versterking van de samenwerking tussen zorgvrager en zorgaanbieder centraal. Achmea wil daarnaast landelijk voorop lopen om het proces van kwaliteitsverbetering van zorg voor mensen met meer chronische aandoeningen te versnellen. Het ontwikkelen van uitkomstindicatoren voor de meest voorkomende chronische aandoeningen zien we als een belangrijk middel voor transparantie met als uiteindelijk doel verbetering van zorg. 11

Centrale thema s in 2012-2015: zelfmanagement, de organisatie van zorg en zorgkwaliteit 12

De specifieke uitdaging waar we per niveau voor staan: Niveau 1: Zelfzorg met (minimale) professionele ondersteuning Patiënten in niveau 1 willen we zodanig ondersteunen dat zij gezond blijven. We willen (ook) in de zorginkoop onderscheid kunnen maken naar de autonome patiënt die met een passende inzet van zelfmanagement zo lang mogelijk zelfstandig kan zijn. Ondersteuning van zelfzorg is een basisvoorwaarde voor het nemen van eigen verantwoordelijkheid. Door systemen voor zelfmanagement beschikbaar en toegankelijk te maken, willen we de patiënt in staat stellen zijn aandoeningen en risico s zelf te monitoren en te beheersen. We richten ons daarbij op systemen met informatie die voldoet aan de stand van de wetenschap, professionele uitgangspunten en zorgstandaarden. En waarvoor het draagvlak vanuit patiënten en professionals groot is. Aanvullend zien we mogelijkheden op het gebied van preventie en gezondheidsprogramma s gericht op leefstijl en gedrag. Die mogelijkheden gaan we verder onderzoeken, ontwikkelen en inzetten. Ook dat doen we in nauwe samenwerking met patiëntenorganisaties en professionals. Niveau 2: Diseasemanagement (programmatische zorg) Voor deze groep patiënten gaan we meer onderscheid mogelijk maken binnen de huidige aanpak (diseasemanagement). Daarvoor is het nodig dat de zorgstandaarden beter kunnen worden geïmplementeerd en ingekocht, zodat rekening gehouden kan worden met patiëntenprofielen en complexiteit. Digitale ondersteuning (ehealth) voor zelfmanagement en voor professionele ondersteuning moet in onze visie integraal onderdeel van het zorgaanbod zijn. De huidige zorgstandaarden bieden mogelijkheden om patiënten zelf de verantwoordelijkheid te laten dragen voor hun ziekte en behandeling (bijvoorbeeld met het individueel zorgplan). Die willen we beter uitnutten, door te helpen bij de concretisering en operationalisering. Verder wil Achmea dat naast de zorggerelateerde preventie (gericht op ziekte of gezondheidsproblemen) ook de geïndiceerde preventie (gericht op risicofactoren of symptomen) een plaats krijgt binnen diseasemanagement en de bekostiging. Niveau 3: Casemanagement De zorg voor mensen met meer chronische aandoeningen en sociale beperkingen schiet nu vaak tekort. Deze kwetsbare patiënten hebben te maken met wisselende zorgverleners, tegenstrijdige medicatievoorschriften en versnipperde financiering van de zorg. 13

Er is een rolomslag nodig; van patiënten, zorgverleners en van de zorgverzekeraar De grootste uitdaging is om de complexe problematiek van deze groep aan te pakken. Dat gaan we doen door te sturen op goede organisatie van zorg en een passende financiering daarvan. Meer concreet hebben we een modulaire opbouw van zorgstandaarden voor ogen. Dat helpt overlap tussen verschillende zorgprogramma s voorkomen en maakt het mogelijk gericht in te kopen, op basis van de reële behoefte van de patiënt. We zetten vaart achter de ontwikkeling van richtlijnen en uitkomstindicatoren over de diagnostiek, behandeling en begeleiding bij multimorbiditeit. De CG-Raad vindt dat passende resultaatgerichte zorg een voorwaarde is voor meedoen en participatie. Deze visie vergt op verschillende niveau s een omslag in denken en handelen: het brengt ons dichterbij een inrichting van de samenleving waarin iedereen mee kan doen. (Marijke Hempenius, Chronische zieken en Gehandicapten Raad) 14

De belangen voor een goede organisatie van zorg zijn op dit niveau (extra) groot. Achmea ziet casemanagement daarom als belangrijke benodigde innovatie. We gaan de discussie hierover inhoudelijk sturen en versnellen, zodat we het begrip concreet invulling kunnen geven. Rol van de patiënt, zorgverlener en verzekeraar Vertrekken vanuit het basisprincipe van zelfzorg betekent dat er een rolomslag nodig is, van patiënten, zorgverleners en van de verzekeraar. Patiënten krijgen een grotere rol in het managen van hun eigen gezondheid en zorg. Gezondheid wordt een coproductie tussen patiënt en zorgverlener; goed patiëntschap (therapietrouw, leefstijl) wordt onderdeel van de leveringsvoorwaarden. De zorgverlener krijgt een meer coachende rol ten aanzien van de behoefte van de patiënt. Zelfmetingen worden door de patiënt zelf vastgesteld en de zorg begint bij de vraag hoe de patiënt dit zelf heeft geïnterpreteerd. De zorgverlener stelt de patiënt in staat de juiste keuzes te maken. Die rol moet ondersteund en gefaciliteerd worden door organisaties waarin professionals werkzaam zijn en door de zorgverzekeraar. De zorgverzekeraar moet zowel de verzekerde als de zorgverlener faciliteren die (andere) rol in te nemen. Dat vraagt om heldere keuzes in preventiemaatregelen, zorginnovaties, zorgprogramma s en zorgstandaarden. En belangrijker, om het vertalen van die keuzes in toegankelijke tools voor zelfmanagement en zorgondersteuning. Programma Chronische Aandoeningen Achmea zet in op integrale patiëntenzorg en kiest dus ook zelf voor een integrale benadering. We hebben de afzonderlijke zorgprogramma s voor COPD, Diabetes en Hart- en vaatziekten geïntegreerd in één programma Chronische Aandoeningen. Dit programma is ondergebracht bij de afdeling Kwaliteit & Innovatie, en ondersteunt de gehele zorginkoop van Achmea. In 2012 2013 gaan wij vanuit dit programma onze visie concreet maken met behulp van onder andere de volgende projecten: Segmentatie van chronisch zieken: ontwikkeling van een model voor integrale patiëntenzorg, waarbij zorginhoudelijk invulling wordt gegeven aan de niveaus van de piramide. Zelfmanagement: faciliteren van ontwikkelingen op het gebied van zelfzorg, met als uiteindelijk doel een duidelijke inbedding hiervan in de reguliere zorg voor patiënten met een chronische aandoening. Casemanagement: ontwikkeling van duurzame vormen van casemanagement, die aansluiten op het risicoprofiel van de patiënt en het model voor integrale patiëntenzorg. Bekostiging integrale zorg: Realisatie van een geaccepteerd inkoopmodel met prikkels voor het gebruik van kwalitatief 15

goede en betaalbare integrale zorg voor patiënten met één of meer chronische aandoeningen. Samen naar integrale patiëntenzorg De benodigde keuzes en ontwikkelingen kunnen alleen goed gemaakt en uitgevoerd worden als alle partijen samenwerken. De komende jaren zal Achmea dan ook nauw optrekken met het zorgveld, patiëntenverenigingen, werkgevers, verzekerden en andere belanghebbenden. Een goede samenwerking is essentieel om onze visie op Zorg voor Chronische Aandoeningen te concretiseren en te implementeren in de dagelijkse praktijk. Samen werken we aan hoogwaardige, integrale zorg voor mensen met een chronische aandoening.

Mijn suggestie(s) / initiatief voor Zorg voor Chronische Aandoeningen: Categorie: Organisatie van Zorg (bijv. zelf/casemanagement) Preventie Kwaliteit van zorg (innovatie/transparantie) e-health Anders, namelijk Ja, ik licht bovenstaande graag nader toe; bel of mail mij Mijn gegevens Naam Ja, ik wil (blijven) meedenken; hou me op de hoogte van bijeenkomsten en consultaties Organisatie E-mail Telefoonnummer Achmea hecht veel waarde aan uw mening, kennis en ervaringen. Eerder benutten we die bij het opstellen van onze visie en bij het uitwerken daarvan zoeken we opnieuw de aansluiting bij de dagelijkse zorgpraktijk. Zo werken we samen aan betere en toekomstbestendige zorg voor mensen met een chronische aandoening.

Heeft u suggesties? Kent u goede initiatieven? Wilt u met ons mee (blijven) denken? Laat het ons weten via deze antwoordkaart! Achmea Divisie Zorg & Gezondheid Afdeling Kwaliteit en Innovatie (kern 1 8e etage) Programma Chronische Aandoeningen Antwoordnummer 19029 2300 VD Leiden 18

19

Meer informatie Deze brochure is een verkorte weergave van het Visiedocument Zorg voor Chronische Aandoeningen. Wilt u meer informatie of heeft u vragen? Neem contact met ons op via zorgvoorca@achmea.nl. Heeft u suggesties, kent u goede initiatieven of wilt u met ons meedenken? Maak dan gebruik van de antwoordkaart in deze brochure. Achmea verzekert via haar zorgmerken: Zilveren Kruis Achmea, Agis Zorgverzekeringen, Interpolis, FBTO, Avéro Achmea, Pro Life Zorgverzekeringen, DVZ Zorgverzekeringen, OZF en TakeCareNow!