TIJDLIJN. Een reis door de geschiedenis



Vergelijkbare documenten
Onze bijzondere planeet De aarde is een bijzondere planeet. Er zijn in het heelal veel meer planeten. Leven op onze planeet is mogelijk door de zon.

HOOFDSTUK 1 HET ONTSTAAN VAN HET LEVEN OP AARDE BLZ 3. HOOFDSTUK 3 DE VELOCIRAPTOR BLZ 5. HOOFDSTUK 4 DE SPINOSAURUS BLZ 6.

Dinosauriërs. Inhoudsopgave. 1. Inleiding. 2. Wat is een dinosauriër?

inhoud Inleiding Wat is een fossiel? Hoe ontstaan fossielen? Paleontologie Beroemde fossielen Pluskaarten Bronnen Colofon en voorwaarden

DINOSAURIËRS. Marthe Terny

Oog in oog met de dino s expeditie oertijd

Kosmische Vertellingen. Het Ontstaan van het Zonnestelsel. Het Zwarte Tijdlint

Lesbrief T. rex voedselweb

Prehistorie (van tot )

W.O. Tweede leerjaar Geert DE JAEGER

Allemaal Dinosaurussen

Inhoud. Inleiding blz. 3. Wat is een fossiel? blz. 4. Hoe fossielen ontstaan blz. 5. Fossielen van zacht weefsel blz. 6. Zeedieren blz.

Werkstuk door M woorden 15 juni keer beoordeeld. Wat zijn Pterosauriërs Inleiding:

Werkstuk Levensbeschouwing De prehistorie

Juf Kim Afkomstig van:

Info plus Algemeen. Project Dieren F- verrijking week 1

Geschiedenis van de aarde

Opdracht 1 De Tijdlijn

Tijd. een tijdlijn met daarop verschillende gebeurtenissen sinds het ontstaan van het heelal tot nu. 60 minuten

Galerij van de Evolutie

Spreekbeurt Dinosaurussen

De Prehistorie. Naam:.. W.O. De prehistorie

En toen kwam Darwin. On the origin of species. 1. Het ontstaan van het leven. Fossielen. 2. Getuigen van deevolutietheorie

Kosmische Vertellingen

7.4. Boekverslag door Amany 2168 woorden 1 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Paragraaf 2: Planeet Aarde

Voor/na het bezoek. Museum voor Natuurwetenschappen.be Vautierstraat, Brussel

Werkstuk Biologie Evolutie van de mens

6,5. Werkstuk door een scholier 3016 woorden 1 februari keer beoordeeld. Inleiding

Leven op aarde. Het verhaal. In dit werkboek stap je in een tijdmachine. Je reist terug in de tijd naar het ontstaan van de

Evolutie, wat is dat nu feitelijk?!

DE GESCHIEDENIS VAN DE AARDE

Eindexamen biologie vmbo gl/tl II

Darwin en de evolutieleer

Evolutie. Basisstof 4 thema 5

EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 2 Ontwikkeling van het leven in de zee

1. In l e id in g. 2. D o e l va n h e t s p e l. 6 overlevingskaarten (Spelvariant I en II ) 6 gebeurteniskaarten ( Spelvariant II)

HET BIOCHRON... EEN LEVEND BEELD VAN MILJOEN JAAR AARDGESCHIEDENIS

PROJECT DINOSAURIERS NOV 2015 JAN 2016 DIPLODOCUS

EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 6 Evolutie mens

De Tijdperken. 419 miljoen jaar geleden. 358 miljoen jaar geleden. 289 miljoen jaar geleden. 252 miljoen jaar geleden. 201 miljoen jaar geleden

EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 6 Evolutie mens

Andere boeken in deze serie:

Onze geschiedenis in een notendop

Ik houd mijn spreekbeurt over de eerste mensen en mensachtigen op aarde, zoals de Neanderthalers.

Bijlage VMBO-GL en TL 2006

1. Fossielen, dood of levend?

AAN PASSEN DOET OVERLEVEN

Dit kan nog gewijzigd worden!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Praktische opdracht Biologie Evolutie van de Mens

Info plus Dinosauriërs

De Evolutietheorie Door: Gijs Steur (Jur was ziek) Klas: B2a Docent: ERH Datum:

Bijlage-VMBO-KB 2006 BIOLOGIE CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie b

Zoeken naar leven. Jouw werkbladen. In NEMO. Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Mijn naam:

WEST-VLAAMSE ARCHEOKRANT

Ons zonnestelsel bestaat uit de zon, een ster met 8 planeten die daarom heen draaien.

Werkbladen In NEMO. Zoeken naar leven. Naam. School. groep 7-8. Klas

Werkstuk Biologie Dino's

1. Fossielen, dood of levend?

4 A A N P A S S E N D O E T O V E R L E V E N

Thuisgekomen van een scoutingkampweek met een beschadigde koffer, mamma boos.

Te vertellen dat God dinosaurussen heeft geschapen op dag 6.

Lesbrief BIJZONDERE SCHATTEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2 OPDRACHT 2 - SCHATGRAVEN IN DE NOORDZEE

Ontdek de topstukken van het Museum voor Natuurwetenschappen. Voor kinderen van 9 tot 12 jaar

Beestige bundel van: 1

wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen

Het ontstaan van leven op aarde.

Evolutie vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Antwoorden door een scholier 1825 woorden 28 februari keer beoordeeld

Dino's. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Antwoordkernen bij Eureka 1 Prehistorie H. 1 t/m 4

Ontdek de topstukken van het Museum voor Natuurwetenschappen. Voor kinderen van 6 tot 8 jaar

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 en 3 (Actieve aarde)

Lesbrief BIJZONDERE SCHATTEN OPDRACHT 1 - SCHATGRAVEN IN DE NOORDZEE

1. Ontstaan van de mens

DinoLab LIVE Lesbrief websessie

Het houden en maken van een Spreekbeurt.

De Kosmische Vertellingen

EXPO DINO ADVENTURE LESMAP

1. Het Heelal. De aarde lijkt groot, maar onze planeet is niet meer dan een stip in een onmetelijke ruimte.

Bottenbeest. Activiteit in de klas Docentblad

Examentrainer. Vragen. Een erfelijke ziekte

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - GESCHIEDENIS OPDRACHTEN OPDRACHT 1 - SCHATGRAVEN IN DE NOORDZEE

Planeten. Zweven in vaste banen om een ster heen. In ons zonnestelsel zweven acht planeten rond de zon. Maar wat maakt een planeet nou een planeet?

2. We nu nog levende katachtige is volgens deze stamboom het meest verwant aan de Poema? A de Cheeta B de Europese lynx C de Huiskat D de Jaguar

Determineren van gesteente

3. Van wie is de kreet? 4. Wat wil Albor met het zwijntje doen?

Evolutie hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Archeologie. Dit werkstuk is gemaakt door: Lonneke Surstedt.

Volgens de meeste wetenschappers vond 13,7 miljard jaar geleden de big bang plaats en ontstond het universum.

IDEEËNWIJZER bij KITS, de krant waar nieuws in zit

discussiëren. Begrippen van hoofdstuk 1 die je moet kennen Schepping Evolutie Spontane waarneming Mythe Moraal TeNaCH Bijbel Koran

Samenvatting door F woorden 3 juni keer beoordeeld. Biologie voor jou

Evolutie: De ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen.

Mijn oerboek. 1 Houd jij van. Ben jij een echte oer-onderzoeker? Doe de test. Dit ben ik als oermens. Bedenk je graag verhalen? geschiedenis?

6,7. Praktische-opdracht door een scholier 2169 woorden 28 juni keer beoordeeld. Inleiding

Mitose is een ander woord voor gewone celdeling. Door gewone celdeling blijft het aantal chromosomen in lichaamscellen gelijk (46 chromosomen).

Auditieve oefeningen bij het thema: dinosaurussen

Oerboeren in de Friese Wouden.

Kaartenset gewervelde dieren

11/19/2012. Systeem Aarde-6:het Mesozoicum. Perm/Trias Paleozoicum-Mesozoicum)massa extinctie Pangea

Transcriptie:

De OERKNAL! Wetenschappers denken dat zo n 13,7 miljard aardse jaren geleden alles in het heelal samengeperst was tot een gloeiend heet punt. Tijdens een enorme oerexplosie ontstonden uit dat punt materie en tijd. Onze aarde ontstond ongeveer 4,55 miljard jaar geleden.

TIJDLIJN Een reis door de geschiedenis

De oorsprong van het leven Nadat de aarde was ontstaan, duurde het nog een tijd voordat er leven op verscheen. Sporen van dat eerste leven zijn soms nog terug te vinden in oeroude gesteenten. Zulke resten van planten of dieren noemt men fossielen. Er zijn fossielen gevonden van verschillende tijdperken. Elk tijdperk heeft een naam en wordt soms nog eens onderverdeeld in kleinere tijdperken met weer een eigen naam. Vissen zijn de eerste gewervelde wezens. Wervels vormen de ruggengraat. De grootte van trilobieten varieert van millimeters tot tientallen centimeters. Er waren meer dan 15.000 verschillende soorten trilobieten. Trilobieten leefden 521 tot 250 miljoen jaar geleden in het paleozoïcum. Het oudste bewijs van leven op onze planeet zijn stromatolieten van wel 3,5 miljard jaar oud. Fossiele stromatolieten worden gevormd door blauwwieren. Dat zijn een primitief soort bacteriën. Fossielen van de trilobieten behoren tot de oudste fossielen.

Amfibieën ontstonden vermoedelijk ongeveer 350 miljoen jaar geleden. Het zijn dieren die gedeeltelijk op het land en gedeeltelijk in het water leven, zoals kikkers en salamanders. Ammonieten leefden 400 tot 66 miljoen jaar geleden in het tijdperk van het paleozoïcum en van het mesozoïcum. Sommige ammonieten waren meer dan 2,5 meter groot. verschillende soorten voor. Ammonieten kwamen in honderden Het mesozoïcum bestaat uit drie geologische perioden: het trias, de jura en het krijt. Ammonieten zijn de uitgestorven voorouders van de inktvissen.

Het grootste vliegende dier aller tijden is de Quetzalcoatlus. Zijn vleugels hadden een spanwijdte van tien meter. Het woord dinosaurus is samengesteld uit de Griekse woorden deinos ( verschrikkelijk ) en sauros ( hagedis ). De bekendste dinosaurus is de Tyrannosaurus rex, ook wel T-rex genoemd. Met zijn lengte van vijftien meter behoort hij, samen met de Giganotosaurus, tot de grootste landroofdieren ooit. Enkel de Spinosaurus is nog groter. Er zijn fossiele insekten gevonden van 350 miljoen jaar oud. was 26 meter lang en 65 ton zwaar. De Titanosaurus is de reus onder de dino s. Een fossiel van Het skelet is 77 miljoen jaar oud. De Titanosaurus deze planteneter werd in 2005 in Argentinië opgegraven.

De pterosauriërs waren geen dinosauriërs, maar vliegende reptielen. Ze ontwikkelden zich meer dan 220 miljoen jaar geleden in het trias. Stegosaurus Parasaurolophus In het mesozoïcum waren de meeste planten naaktzadige varens en coniferen. Triceratops triceratopsje De dinosaurussen Dinosaurussen leefden van het laat-trias tot het krijt. Dat is ongeveer 230 tot 65 miljoen jaar geleden, in het mesozoïcum. Geen enkele gewervelde soort heeft al ooit zo lang geleefd. Er was een grote verscheidenheid aan dinosaurussen, van kleine vogelachtigen tot de grootste reptielen die ooit op onze aarde rondliepen. Vroeger dacht men in Europa dat dinosaurus fossielen afkomstig waren van draken en monsters. Pas in het begin van de 19de eeuw werden de eerste dinosaurussen beschreven.

De Chicxulubkrater van wel 180 kilometer doorsnee zou het restant kunnen zijn van een meteorieteninslag die aan de dinotijd een einde maakte. De meteoriet sloeg ongeveer 65 miljoen jaar geleden tegen de aarde te pletter in het huidige Mexico. Kleinere dieren zoals insecten, amfibieën en zoogdieren slaagden erin de ramp te overleven en zich verder te ontwikkelen. Het einde van het dinosaurustijdperk Aan het tijdperk van de dinosauriërs kwam plotseling een einde. Wetenschappers hebben verschillende verklaringen bedacht. De meest waarschijnlijke verklaring is dat de inslag van een meteoriet aan het einde van het krijt, zo n 65 miljoen jaar geleden, de dinosauriërs deed uitsterven. De inslag van de krater is nu nog te zien in Mexico. Door het verdwijnen van de dinosauriërs kregen zoogdieren, en uiteindelijk ook de mens, de kans zich te ontwikkelen.

De inslag van de meteoriet veroorzaakte enorme stof- en rookwolken, die het zonlicht verduisterden. Daardoor konden planten niet meer groeien.

De oudste gevonden fossielen van uilen zijn 65 tot 56 miljoen jaar oud. mammoet nog een mammoet De mensen uit de ijstijd jaagden in groep op grote zoogdieren. wolneushoorn sabeltandtijger In 1974 vond Donald C. Johanson in de Afar-woestijn van Ethiopië de best bewaarde en een van de oudste fossielen van een rechtoplopende voorouder. Hij noemde zijn vondst Lucy maar de wetenschappelijke naam is Australopithecus afarensis. Lucy leefde 3,5 miljoen jaar geleden.

Ongeveer 45.000 jaar geleden kwam de Homo sapiens vanuit Afrika naar Europa. Homo Sapiens is Latijn voor Wetende mens. In de grot van Altamira in Spanje werden 15.000 jaar oude rotstekeningen gevonden. De grot werd in 1879 ontdekt en is nu wereldberoemd. Was de Venus van Willendorf een vruchtbaarheidssymbool? Het in 1908 door een archeoloog gevonden beeldje van een vrouw is naar schatting 25.000 jaar oud. Neanderthalers zijn een uitgestorven mensenras. Ze zagen er een beetje anders uit dan wij, maar kenden ook werktuigen, vuur, begrafenisrituelen en gesproken taal. De eerste mensen Uit alle prehistorische vondsten blijkt dat de eerste mensen waarschijnlijk uit Afrika kwamen. Er zijn werktuigen aangetroffen die 3,3 miljoen jaar geleden door voorouders van de moderne mens zijn gemaakt.