00 4358 20-05-1 5 Gemeente 'yy' Hardenberg Raadsvoorstel Zaakkenmerk: 1423903 Documentkenmerk: 1424235 Behandeld door: dhr. R.M. Ekkelenkamp E-mail; Robert.Ekkelenkamp@ommenhardenberg.nl Raad B.en W. 17 maart 2015 10 februari 2015 Onderwerp: Verzoek Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) tot de vestiging van een tijdelijke opvanglocatie voor asielzoekers op korte termijn in de gemeente Hardenberg DE GEMEENTERAAD WORDT VOORGESTELD TE BESLUITEN OM; 1. In principe medewerking te verlenen aan het verzoek van het COA om vanaf de tweede helft van 2015 binnen de gemeente Hardenberg vooreen periode van 5 jaar tijdelijk maximaal 1.000 asielzoekers op vangen. 2. In samenwerking met het COA te onderzoeken of opeen terrein van circa 4 hectare binnen het toekomstig plangebied Heemserpoort, gelegen aan de Jachthuisweg in Hardenberg, een tijdelijke opvanglocatie gerealiseerd kan worden. 3. Het COA te verzoeken het plan voor de realisatie van een tijdelijke opvanglocatie in het plangebied Heemserpoort nader uit te werken en de omgeving en betrokken instanties hierbij te betrekken. 4. Afspraken over de ontwikkeling van de opvanglocatie met het COA vast te leggen in een intentieovereenkomst, en van daaruit te komen tot een bestuurs- en verhuurovereenkomst met het COA. Inleiding Nederland heeft op dit moment te maken met een uitzonderlijke hoge stroom asielzoekers. Naar verwachting zal dit ook de komende maanden zo zijn. De mogelijkheden die het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft om op de bestaande COA-locaties mensen op te vangen en te huisvesten zijn op dit moment zo goed als uitgeput. Daarom is het COA dringend op zoek naar nieuwe tijdelijke opvanglocaties. Gesprekken met COA In navolging van een oproep van de minister aan gemeenten om mee te werken aan de tijdelijke opvang van asielzoekers, heeft het COA de gemeente Hardenberg benaderd voor een mogelijke locatie om tijdelijk asielzoekers op te vangen. Daarop is de gemeente met het COA in gesprek gegaan en is binnen de gemeentegrenzen gezocht naar bestaande gebouwen/infrastructuur die geschikt zijn (te maken) voor de noodopvang van asielzoekers. Gebleken is dat hiervoor binnen de gemeente Hardenberg geen bestaande locaties direct voorhanden zijn. Daarom zijn naar aanleiding van de gesprekken met het COA de mogelijkheden bekeken voor het realiseren van een tijdelijke opvanglocatie met semipermanente woon- en kantoorunits voor de huisvesting van asielzoekers. 1
Verzoek CO A Op 2 februari 2015 heeft het COAde gemeente Hardenberg per brief gevraagd of de gemeente bereid is om vanaf de tweede helft van 2015 voor een periode van vijfjaar, dus tijdelijk, maximaal 1.000 asielzoekers op te laten vangen, met de mogelijkheid deze termijn eenmalig te verlengen met vijfjaar. Tegelijkertijd vraagt het CO A of er in de gemeente Hardenberg geschikte terreinen zijn om een tijdelijke opvanglocatie te realiseren die voldoet aan de volgende voorwaarden: het terrein is geschikt om maximaal 1.000 asielzoekers op te vangen in tijdelijke units en daarom minimaal 40.000 m2 groot en fysiek geschikt om relatief eenvoudig gereed te maken voor dit gebruik (hoogteligging, grondslag c.a.). het terrein ligt in de nabijheid van een grote kern met uitgebreide voorzieningenstructuur, zoals openbaar vervoer (bus en trein) en een voldoende aanbod van winkels. het terrein kan ruimtelijk goed ingepast worden, waarbij rekening wordt gehouden met aspecten als een goede/veilige ontsluiting voor gemotoriseerd en langzaam verkeer, een calamiteitenontsluiting en veiligheid. Het terrein is bij voorkeur gemeentelijk eigendom vanwege de uitdrukkelijke wens om in de tweede helft van 2015 de eerste asielzoekers te kunnen huisvesten op de locatie. het terrein is vooreen periode van 5 jaar beschikbaar, met de mogelijkheid tot verlenging indien de omstandigheden dit toelaten en uw college hiertoe bereid is. U vindt het verzoek van het COA in de bijlage. Beoogd effect Met het aanbieden van een tijdelijke opvanglocatie voor asielzoekers draagt de gemeente actief bij aan het verzoek van de minister en het COA om spoedig hulp te bieden aan mensen in nood door het beschikbaar stellen van een tijdelijke opvanglocatie voor asielzoekers. Argumenten 1. Medewerking verlenen aan de tijdelijke opvang van maximaal 1.000 asielzoekers voor een periode van vijfjaar Het college van B&W wil actief bijdragen aan een tijdelijke oplossing voor de opvang van asielzoekers en staat positief tegenover het verzoek van het COA. Betrokkenheid In de visie op het Sociaal Domein heeft de gemeente Hardenberg vastgesteld dat zij 'de kwaliteiten van de inwoners en de samenleving wil benutten en versterken'. De gemeente gaat uit van een betrokken samenleving en is daarin een betrokken overheid. Mensen zorgen in eerste instantie voor zichzelf en elkaar. Pas als dat niet mogelijk is, stapt de gemeente in.' Deze visie is niet alleen van toepassing op inwoners van de gemeente Hardenberg die hier al langere tijd wonen. Ook andere mensen die afhankelijk zijn van ondersteuning, kunnen op de betrokkenheid van de gemeente Hardenberg rekenen. Actief bijdragen aan oplossing De gemeente Hardenberg heeft momenteel geen opvanglocatie voor asielzoekers. Dat terwijl de vraag naar opvanglocaties voor vluchtelingen, die als gevolg van de situatie in delen van de wereld hun thuis ontvluchten, zeer urgent te noemen is. Uw raad heeft al eerder uitgesproken haar maatschappelijke verantwoordelijkheid hierin te willen nemen. Wij zien de noodzaak om voor tijdelijke oplossingen te zorgen en hierin actief op te treden. Bovendien geven we daarmee gehoor aan de oproep van de minister. 2
Termijn en aantal asielzoekers Vanwege de investeringen die gedaan moeten worden om een tijdelijke opvanglocatie te realiseren, achten wij een periode van vijfjaar redelijk, met de mogelijkheid deze termijn eenmalig met nog eens vijfjaar te verlengen. Uiteraard geldt bij een verlenging dat wij de situatie op dat moment opnieuw zorgvuldig zullen beoordelen in overleg met de omgeving en instemming van uw raad. Voor een rendabele exploitatie van een tijdelijke opvanglocatie is het verzoek van het COA gericht op de tijdelijke opvang van maximaal 1.000 asielzoekers. Vanwege het belang van een goede verhouding tussen het aantal asielzoekers en het aantal inwoners, heeft een opvanglocatie nabij de kern Hardenberg als grootste kern binnen de gemeente met bijna 19.000 inwoners onze voorkeur. 2. Tijdelijke opvanglocatie binnen plangebied Heemserpoort Naar aanleiding van de gesprekken met en het verzoek van het COA is nagegaan welke locaties binnen de gemeente beschikbaar zijn voor het realiseren van een tijdelijke opvanglocatie van asielzoekers. Vervolgens is bekeken welke van deze locaties voldoen aan de voorwaarden die het COA in haar verzoek stelt. Uit deze quickscan is gebleken dat het toekomstige plangebied Bedrijvenpark Heemserpoort aan de Jachthuisweg in Hardenberg als locatie in de gemeente Hardenberg mogelijk aan alle voorwaarden zou kunnen voldoen. Analyse voorwaarden De gemeente heeft in het plangebied Bedrijvenpark Heemserpoort 91.000 m2 aaneengesloten landbouwgrond in eigendom. Het is mogelijk in dit plangebied een aaneengesloten terrein van 40.000 m2 groot te vinden dat direct en voor de periode van minimaal vijfjaar beschikbaar is ten behoeve van de tijdelijke opvanglocatie. Het plangebied is bedoeld voor de realisering van een bedrijventerrein als toekomstige uitbreiding van het bedrijventerrein Haardijk. Afgesproken is dat de planvorming en uitgifte van bedrijfskavels in het plangebied vanaf 2015/2016 gefaseerd ter hand wordt genomen. Realisering van een tijdelijke opvanglocatie in het gebied biedt hiervoor voldoende ruimte. In het gebied lijken er voldoende mogelijkheden om een tijdelijke opvanglocatie. Het gebied ligt nabij de kern Hardenberg met een aanzienlijk voorzieningenniveau en winkelaanbod en openbaar vervoersvoorzieningen zoals bus en trein. Op de bijgevoegde plattegrond is het zoekgebied voor de tijdelijke opvanglocatie in het plangebied aangeduid. 3. Nadere uitwerking plan voortijdelijke opvanglocatie Het plan voor de ontwikkeling van een tijdelijke opvanglocatie op een terrein in het plangebied Heemserpoort kan, in overleg met de gemeente Hardenberg en in samenspraak met de omgeving en betrokken instanties door het COA nader uitgewerkt worden. Aandachtspunten Onderdeel van het plan is een ontwerp van de bebouwing en situering in het terrein met bijbehorende ontsluiting. In het plan dient in ieder geval aandacht te zijn voor een goede ruimtelijke inpassing, de toekomstige verkeerssituatie, de aanleg van noodzakelijke (nuts)voorzieningen en wegen, leefbaarheid en veiligheid. Eerdere verkenningen tot realisering van Heemserpoort kunnen dienen als input bij de planvorming. Onderwijs Naar verwachting is 15% van de asielzoekers die in de tijdelijke opvanglocatie gehuisvest worden leerplichtig. Gezien het verwachte aantal leerlingen wordt het COA verzocht om in de planvorming rekening te houden met het geven van onderwijs op de tijdelijke opvanglocatie zelf. De gemeente Hardenberg zal in overleg met bestaande onderwijsinstanties nagaan op welke wijze het onderwijs het beste geboden kan worden. 3
Betrokkenheid omgeving en instanties Er dient voldoende tijd en ruimte genomen te worden om de omgeving de gelegenheid te bieden om mee te denken en mee te praten over de exacte invulling van de tijdelijke opvanglocatie, bijbehorende randvoorwaarden en eventuele aanvullende maatregelen. Hiervoor wordt een klankbordgroep in het leven geroepen, waarin naast omwonenden en ondernemers uit de omgeving ook instanties als kerken en scholen een rol kunnen krijgen. Mede op basis van de input van de klankbordgroep wordt het inrichtingsplan voor de tijdelijke opvanglocatie gemaakt. U vindt de momenten waarop de omgeving betrokken wordt bij de planvorming in de planning die u in de bijlage vindt. Het uiteindelijke inrichtingsplan wordt als onderdeel van de bestuursovereenkomst ter goedkeuring aan uw raad voorgelegd. Planning Vanwege de urgente noodzaak van opvang van asielzoekers is het de uitdrukkelijke wens van het COA om in de tweede helft van 2015 de noodopvanglocatie te openen. Onze inzet is er daarom op gericht om het inrichtingsplan van de tijdelijke opvanglocatie samen met de bestuursovereenkomst ter vaststelling aan uw raad aan te bieden. Na verlening van de tijdelijke omgevingsvergunning kan de aanleg van de benodigde infrastructuur zoals nutsvoorzieningen, wegen en voetpaden starten. Dit is naar verwachting in het derde kwartaal 2015. Wij verwachten op deze wijze aan het verzoek van COA te kunnen voldoen. U vindt de gedetailleerde planning in de bijlage. 4. Afspraken met het COA vast te leggen in een intentieovereenkomst en komen tot een bestuursen verhuurovereenkomst Als u instemt met dit voorstel, dan leggen wij de afspraken met het COA over de ontwikkeling van de tijdelijke opvanglocatie in het plangebied Heemserpoort vast in een intentieovereenkomst. Parallel aan de ontwikkeling van het plan willen wij, mede op basis van de input van de omgeving en betrokkenen, nadere afspraken maken over de exacte voorwaarden rond de tijdelijke opvanglocatie en deze vastleggen in een bestuursovereenkomst. Intentieovereenkomst Voor de periode tot aan de ondertekening van de bestuursovereenkomst leggen COA en de gemeente afspraken over de wijze van samenwerking vast in een intentieovereenkomst. Onderwerpen van de intentieovereenkomst zijn onder andere de verantwoordelijkheden van gemeente en COA en de wijze waarop de kosten verrekend worden. Bestuursovereenkomst Onderdelen van de bestuursovereenkomst zijn onder andere: het exacte aantal op te vangen asielzoekers, de periode waarin de opvanglocatie in gebruik zal zijn, kosten/investeringen die met de realisatie van een tijdelijke opvanglocatie gemoeid zijn, de wettelijke vergoeding die de gemeente ontvangt voor de opvang van asielzoekers, onderwijs, veiligheid, leefbaarheid, werkgelegenheid en eventuele te nemen aanvullende maatregelen. Als bijlage van de bestuursovereenkomst wordt een privaatrechtelijke huurovereenkomst gesloten waarin alle afspraken rond de fysieke vestiging worden vastgelegd. De bestuurs- en verhuurovereenkomst dienen de nodige waarborgen en zekerheden te bieden ten opzichte van de gemeente en worden naar verwachting nog voor de zomer ter goedkeuring aan uw raad voorgelegd. 4
Risico's Financieel Ons standpunt is dat de realisatie en exploitatie van de tijdelijke opvanglocatie voor de gemeente Hardenberg budgettair neutraal verloopt. Vertraging in de procedures Om de tijdelijke opvanglocatie te realiseren kan het COA gebruik maken van een tijdelijke omgevingsvergunning. Het is de uitdrukkelijke wens van het COA om in de tweede helft van 2015 de eerste asielzoekers te kunnen huisvesten op de locatie. Om dit mogelijk te maken, moet de omgevingsvergunningprocedure doorlopen zijn. Belanghebbenden kunnen na verlening en publicatie van een tijdelijke omgevingsvergunning binnen 6 weken bezwaar aantekenen en kunnen een voorlopige voorziening aanvragen. Dit laatste schort de inwerkingtreding van het besluit op. Na de bezwarenprocedure staat er voor reclamanten de mogelijkheid voor beroep open. Een mogelijke vertraging in de procedure is een risico voor het COA. Beschikbaarheid materialen Met behulp van een tijdelijke omgevingsvergunning kan het COA starten met het bouwrijp maken van het terrein en het plaatsen van woon- en kantoorunits. Om tijdig te kunnen beschikken over nutsvoorzieningen als elektriciteit, gas en riolering moeten de benodigde materialen spoedig besteld worden om de voorzieningen tijdig te kunnen aanleggen. Veiligheid Risico's op het gebied van veiligheid en leefbaarheid op een tijdelijke locatie en in de omgeving moeten nader in kaart gebracht worden en vervat in een veiligheidsplan welke onderdeel uitmaakt van bestuursovereenkomst. In overleg met de politie en hulpdiensten stellen we het veiligheidsplan op. Daarnaast dient de afgifte van een gebruiksvergunning met daarin voorschriften over brandpreventie aandacht te hebben. Reacties uit de samenleving Een goede verbinding met de samenleving draagt bij aan de acceptatie van een tijdelijke opvanglocatie voor asielzoekers. Zorgvuldigheid en tijdigheid in de communicatie met de omgeving zijn daarom essentieel, met oog voor signalen en opmerkingen uit de omgeving. Financiën Voor de locatie Bedrijvenpark Heemserpoort is een grondexploitatie opgesteld. Vanuit deze grondexploitatie is het uitgangspunt dat de realisering van een tijdelijke noodopvanglocatie voor asielzoekers budgetneutraal plaatsvindt. Het COA draagt zorg voor de noodzakelijke investeringen op de opvanglocatie. Om de vestiging van een tijdelijke opvanglocatie mogelijk te maken, maakt de gemeente kosten voor het bouwrijp maken van het terrein, het aanleggen van voorzieningen en het inrichten van de omgeving. Ook deze eenmalige investeringskosten komen voor rekening van het COA. Daarnaast dient rekening te worden gehouden met de rentekosten over de boekwaarde en het verlies aan huurinkomsten van de bestaande woning binnen het plangebied Heemserpoort. Deze kosten worden jaarlijks door het COA vergoed op basis van een huurovereenkomst voorde opvanglocatie. Samenvattend, alle kosten die direct en indirect voortvloeien uit de vestiging van een tijdelijke opvanglocatie worden door het COA aan de gemeente vergoed. Het COA neemt bovendien alle kosten rond het voorbereiden en ontwikkelen van het plan voor de tijdelijke opvanglocatie voor haar rekening. Voor de aanwezigheid van asielzoekers ontvangt de gemeente een vergoeding voor bestuurskosten. De hoogte hiervan is afhankelijk van het aantal asielzoekers en wettelijk vastgelegd. 5
Communicatie Het COA en de gemeente Hardenberg verzorgen de communicatie richting de verschillende doelgroepen gezamenlijk. Uitgangspunt is een zorgvuldige en tijdige communicatie. Doelgroepen worden op tijd, regelmatig en in de juiste volgorde geïnformeerd en betrokken bij de ontwikkeling van de plannen. Hiervoor worden onder andere informatie- en inloopbijeenkomsten georganiseerd en worden gemeentelijke media ingezet. De (directe) omgeving wordt direct na het aanbieden van dit voorstel aan uw raad persoonlijk of per brief geïnformeerd. Op maandag 16 februari 2015 wordt een informatie- en inloopbijeenkomst georganiseerd. In de ontwerp- en voorbereidingsfase van het project krijgen de omgeving van het plangebied en betrokken instanties de gelegenheid om mee te denken. Ook de verschillende communicatiemomenten zijn opgenomen in de planning die als bijlage is bijgevoegd. Bijlage Formeel verzoek medewerking vestiging tijdelijke opvanglocatie COA in de gemeente Hardenberg, d.d. 2 februari 2015 Plattegrond gemeentelijke grondpositie terrein in plangebied Heemserpoort Planning AZC Heemserpoort, d.d. 5 februari 2015 Burgemeester en wethouders van de gemeente Hardenberg, Secretaris, Burgemeester, J.M.G. Waaijer P.H. Snijders 6
Gemeente Hardenberg Raadsbesluit Zaakkenmerk: 1423903 Documentkenmerk: 1424235 Onderwerp; Verzoek Centraal Orgaan opvang Asielzoekers tot de vestiging van een tijdelijke opvanglocatie voor asielzoekers op korte termijn in de gemeente Hardenberg. De raad van de gemeente Hardenberg; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 10 februari 2015; gehoord de beraadslaging en met inachtneming van het amendement Van der Valk c.a.; Besluit: 1. In principe medewerking te verlenen aan het verzoek van het COAom vanaf de tweede helft van 2015 binnen de gemeente Hardenberg vooreen periode van 5 jaar tijdelijk maximaal 1.000 asielzoekers op vangen. In aanvang zal een substantieel kleiner aantal worden opgevangen. Het aantal kan in de loop van 2016 toenemen als aan een aantal nader uit te werken voorwaarden wordt voldaan. 2. In samenwerking met het COAte onderzoeken of op een terrein van circa 4 hectare binnen het toekomstig plangebied Heemserpoort, gelegen aan de Jachthuisweg in Hardenberg, een tijdelijke opvanglocatie gerealiseerd kan worden. 3. Het COA te verzoeken het plan voor de realisatie van een tijdelijke opvanglocatie in het plangebied Heemserpoort nader uit te werken en de omgeving en betrokken instanties hierbij te betrekken. 4. Afspraken over de ontwikkeling van de opvanglocatie met het COA vast te leggen in een intentieovereenkomst, en van daaruit te komen tot een bestuurs- en verhuurovereenkomst met het COA; 5. De bestuurs- en verhuuroverkomst wordt minimaal veertien dagen voordat er in een oriënterende ronde door de raad over wordt gesproken aan de raad aangeboden en openbaar gemaakt. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Hardenberg d.d. 17 maart 2015 De raad voornoemd, De griffier, F.G.S. Droste 7