MiFID Een praktische gids Tom Van Dyck T: 02 551 15 51 maart 2014 M: 0491 340 782 E: t.vandyck@liedekerke.com
Wat kan Liedekerke Banking voor u betekenen? Know-how: Nieuwsbrieven en trainingen Adviesverlening: Documenten en procedures Thierry Tilquin Head Corporate & Finance t.tilquin@liedekerke.com +32 2 551 15 47 Onderhandelingen: Met klanten of de FSMA Litiges: Uw rechtszaak winnen Jan Vincent Lindemans Head Banking jv.lindemans@liedekerke.com +32 2 551 15 58 Tom Van Dyck Partner Banking t.vandyck@liedekerke.com +32 2 551 15 51 (direct) +32 491 34 07 82 (mobile) 2
Structuur Welke regels worden op mij van toepassing? Wat zijn mijn concrete verantwoordelijkheden? Hoe moet ik omgaan met de regels? 3
Welke regels worden op mij van toepassing? 7 maart 2014 Koninklijke besluiten van 21 februari 2014 Antwoord van Minister Vande Lanotte, 19 februari 2014 «Dan is er de vereiste inzake beroepskennis. Dat is een jaarovergangsregeling, waarbij de erkende opleidingscentra de eerste cursussen op 1 mei 2014 zouden organiseren. [ ] De FSMA heeft wel gezegd dat men de eerste maanden nog vooral zal besteden aan opleiding en veel minder aan controle. Dat heeft de FSMA heel duidelijk gezegd, want men ziet ook wel in dat er een aanpassingsgegeven is.» 4
Welke regels worden op mij van toepassing? 7 maart 2014 Koninklijke besluiten van 21 februari 2014 Maart 2014 FSMA Circulaire April 2014 FSMA FAQ Mei 2014 FSMA reglement (documentenbeheer) Augustus 2014 FSMA reglement (inducements; rapportering) 5
Structuur Welke regels worden op mij van toepassing? Wat zijn mijn concrete verantwoordelijkheden? Hoe moet ik omgaan met de regels? 6
Wat zijn mijn concrete verantwoordelijkheden? Ik distribueer spaar- of beleggingsverzekeringen en ben een ( ) Verzekeringsmakelaar MiFID KBs Handelt onder zijn eigen verantwoordelijkheid 7
Wat zijn mijn concrete verantwoordelijkheden? Ik distribueer spaar- of beleggingsverzekeringen en ben een ( ) Verzekeringsmakelaar MiFID KBs Verzekeringsmakelaar maar ook bankagent Handelt onder de verantwoordelijkheid van de bank (principaal) voor de bankactiviteiten en onder de eigen verantwoordelijkheid voor verzekeringsactiviteiten 8
Wat zijn mijn concrete verantwoordelijkheden? Ik distribueer spaar- of beleggingsverzekeringen en ben een ( ) Verzekeringsmakelaar MiFID KBs Verzekeringsmakelaar maar ook bankagent Subagent van een makelaar Handelt onder de verantwoordelijkheid van de verzekeringsmakelaar (tenzij manifeste schending) 9
Wat zijn mijn concrete verantwoordelijkheden? Ik distribueer spaar- of beleggingsverzekeringen en ben een ( ) Verzekeringsmakelaar Verzekeringsmakelaar maar ook bankagent Subagent van een makelaar Verzekeringsagent (verbonden agent) Verzekeringsagent (niet-verbonden agent) MiFID KBs Verbonden agent handelt onder de verantwoordelijkheid van de verzekeringsonderneming Niet-verbonden agent handelt onder zijn eigen verantwoordelijkheid 10
Wat zijn mijn concrete verantwoordelijkheden? Ik distribueer spaar- of beleggingsverzekeringen en ben een ( ) Verzekeringsmakelaar MiFID KBs Verzekeringsmakelaar maar ook bankagent Subagent van een makelaar Verzekeringsagent (verbonden agent) Verzekeringsagent (niet-verbonden agent) Subagent van een verbonden agent Handelt onder de verantwoordelijkheid van de verzekeringsagent (tenzij manifeste schending) Subagent van een niet-verbonden agent 11
Wat zijn mijn concrete verantwoordelijkheden? Ik distribueer spaar- of beleggingsverzekeringen en ben een ( ) Verzekeringsmakelaar MiFID KBs Wet Cauwenberghs Verzekeringsmakelaar maar ook bankagent Subagent van een makelaar Verzekeringsagent (verbonden agent) Verzekeringsagent (niet-verbonden agent) Subagent van een verbonden agent Subagent van een niet-verbonden agent 12
Wat zijn mijn concrete verantwoordelijkheden? Ik distribueer spaar- of beleggingsverzekeringen en ben een ( ) Verzekeringsmakelaar Verzekeringsmakelaar maar ook bankagent MiFID KBs Wet Cauwenberghs Transversaal KB Fabrikant Fabrikant Subagent van een makelaar Verzekeringsagent (verbonden agent) Verzekeringsagent (niet-verbonden agent) Fabrikant Fabrikant Subagent van een verbonden agent Subagent van een niet-verbonden agent 13
Structuur Welke regels worden op mij van toepassing? Wat zijn mijn concrete verantwoordelijkheden? Hoe moet ik omgaan met de regels? 14
Hoe moet ik omgaan met de regels? Wat zijn de nieuwe regels? LAGE IMPACT Informatie en transparantie Impact? Aandachtspunt; maar wellicht zonder impact op de organisatie Medium Belangenconflicten (inclusief inducements) Actie vereist; maar wellicht zonder Hoog substantiële MEDIUM IMPACT impact op de organisatie Ken uw klant HOGE IMPACT Klantendossier Hoog Actie vereist; wellicht met substantiële impact op de Laag organisatie 15
Hoe moet ik omgaan met de regels? Wat zijn de nieuwe regels? Impact? Informatie en transparantie Medium Belangenconflicten (inclusief inducements) Hoog Zorgplicht (ken uw klant) Hoog Klantendossier Laag (?) 16
Hoe moet ik omgaan met de regels? Informatie en transparantie Verplichting om de producten te begrijpen (en te kunnen uitleggen) Gaat verder dan «MiFID» Dit geldt ook voor de verantwoordelijken voor de distributie en werknemers Hoe bewijs/documenteer je dit? 17
Hoe moet ik omgaan met de regels? Informatie en transparantie Verplichting om de producten te begrijpen (en te kunnen uitleggen) Gaat verder dan «MiFID Praktische» vraag nr. 1 Dit geldt Moet ook de VVD voor het de prospectus kennen en kunnen weergeven? verantwoordelijken voor de distributie en werknemers (Neen) 18
Hoe moet ik omgaan met de regels? Informatie en transparantie Verplichting om de producten te begrijpen (en te kunnen uitleggen) Gaat verder dan «MiFID Praktische» vraag nr. 2 Moet Dit geldt de VVD ook kunnen voor de antwoorden op vragen over de juridische aard van verantwoordelijken het (Tak 21/Tak 23) product, voor de distributie wat het tegenpartijrisico is, en of er een en werknemers mogelijk verlies op de inleg is? (Ja) 19
Hoe moet ik omgaan met de regels? Informatie en transparantie Verplichting dat informatie correct, duidelijk en niet misleidend is Relatief hoog aansprakelijkheidsrisico (nieuwe sanctie van art. 30 ter) «Informatie» omvat ook «reclame» (inclusief uw emails!) Opletten met terminologie zoals «kapitaalbeschermd»; «veilig»; enz 20
Hoe moet ik omgaan met de regels? Informatie en transparantie Verplichting dat informatie correct, duidelijk en niet misleidend is Relatief hoog aansprakelijkheidsrisico Praktische vraag nr. (in 3 de praktijk; cf. Citibank) Een «cliënt Informatie verwijt» u omvat achteraf ook dat «reclame u in marketing» (inclusief materiaal uw emails!) niet transparant was over de kosten. Is het een verweer dat de informatie niet is opgesteld door uzelf als tussenpersoon? Opletten met terminologie zoals «kapitaalbeschermd»; «veilig»; enz (Ja, tenzij u elementen toevoegt of de marketing onder eigen logo opstelt of distribueert) 21
Hoe moet ik omgaan met de regels? Informatie en transparantie Verplichting om passende informatie te verstrekken Informatie omtrent de soorten overeenkomsten, strategieën, kosten, risico s enz, zodat de cliënt «redelijkerwijze» in staat is met kennis van zaken te beslissen Tak 21/Tak 23: Informatie omtrent de voorgestelde strategieën (beschrijving van vb. risico s en garanties) en rendementen (indicaties van historische/toekomstige prestaties) 22
Hoe moet ik omgaan met de regels? Informatie en transparantie Verplichting om passende informatie te verstrekken Informatie omtrent de soorten overeenkomsten, strategieën, kosten, risico s enz, zodat Praktische de cliënt vraag «redelijkerwijze nr. 4» in staat is met kennis van zaken te beslissen Hoe bewijst u dat deze informatie werd verstrekt? Tak 21/Tak 23: Informatie omtrent de voorgestelde strategieën (beschrijving (E-mail; maak van systematisch vb. risico s verslag en garanties) van mondelinge en rendementen vergaderingen) (indicaties van historische/toekomstige prestaties) 23
Hoe moet ik omgaan met de regels? Wat zijn de nieuwe regels? Impact? Informatie en transparantie Medium 24
Hoe moet ik omgaan met de nieuwe regels? Belangenconflicten Naleven van de MiFID regels m.b.t. belangenconflicten en inducements Wanneer zijn inducements onder MiFID toegelaten? Betalingen door of aan cliënten Passende vergoedingen Betalingen door of aan derden: moeten de kwaliteit ten goede komen en moeten vermeld worden 25
Hoe moet ik omgaan met de nieuwe regels? Belangenconflicten Naleven van de MiFID regels m.b.t. belangenconflicten en inducements Inspectie in 2013 (door de FSMA) Hoe prescriptief zal het FSMA reglement zijn? «Belangrijk is dan ook dat deze variabele vergoeding niet tot gevolg mag hebben Richtsnoeren: dat de agent er de voorkeur aan geeft aan die (categorieën van) beleggingsproducten of diensten te verkopen waarvoor zijn vergoeding het ESMA (2010) hoogst is» ESMA (2013) «[ ] als FSMA er tussen inspectie de cliënt 2013 en de onderneming een relatie van beleggingsadvies of vermogensbeheer bestaat, 'incentives' per product of voor een zeer nauw gedefinieerde Impact van categorie MiFID II van m.b.t. producten «onafhankelijke niet aanvaardbaar adviseurs zijn» (ban op inducements) «De FSMA is de mening toegedaan dat [ ] systemen [met targets opgelegd per individu of kantoor] het risico op belangenconflicten in belangrijke mate doen toenemen» 26
Hoe moet ik omgaan met de nieuwe regels? Belangenconflicten Naleven van de MiFID regels m.b.t. belangenconflicten en inducements Hoe prescriptief zal het FSMA reglement zijn? Praktische vraag nr. 5 Richtsnoeren: Mag u een bijzondere bonus krijgen indien u bepaalde Tak 23 producten ESMA (2010) promoot en een bepaalde omzet haalt? ESMA (2013) FSMA inspectie 2013 (Neen) 27
Hoe moet ik omgaan met de regels? Wat zijn de nieuwe regels? Impact? Informatie en transparantie Medium Belangenconflicten (inclusief inducements) Hoog 28
Hoe moet ik omgaan met de nieuwe regels? Zorgplicht Verplichting om de geschiktheid te beoordelen («suitability») Verplichting om de passendheid te beoordelen («appropriateness») Indien «advies» wordt verstrekt Informatie inwinnen omtrent (1) Kennis en ervaring (m.b.t. een «specifieke» soort verzekering) (2) Financiële situatie (3) Doelstellingen Indien geen «advies» wordt verstrekt Informatie inwinnen (enkel) omtrent kennis en ervaring (m.b.t. een «specifieke» soort verzekering) 29
Hoe moet ik omgaan met de nieuwe regels? Zorgplicht Verplichting om de geschiktheid te beoordelen («suitability») Verplichting om de passendheid te beoordelen («appropriateness») Indien «advies» wordt verstrekt Informatie inwinnen omtrent (1) Kennis en ervaring (m.b.t. een «specifieke» soort verzekering) (2) Financiële situatie (3) Doelstellingen Indien geen «advies» wordt verstrekt Informatie inwinnen (enkel) omtrent kennis en ervaring (m.b.t. een «specifieke» soort verzekering) Verplichtingen Wet Cauwenberghs 30
Hoe moet ik omgaan met de nieuwe regels? Zorgplicht Verplichting om de geschiktheid te beoordelen («suitability») Verplichting om de passendheid te beoordelen («appropriateness») Indien «advies» wordt verstrekt Informatie inwinnen omtrent (1) Kennis en ervaring (m.b.t. een «specifieke» soort verzekering) (2) Financiële situatie (3) Doelstellingen Indien geen «advies» wordt verstrekt Informatie inwinnen (enkel) omtrent kennis en ervaring (m.b.t. een «specifieke» soort verzekering) Verplichtingen Wet Cauwenberghs 31
Hoe moet ik omgaan met de nieuwe regels? Zorgplicht Verplichting om de geschiktheid te beoordelen («suitability») Verplichting om de passendheid te beoordelen («appropriateness») «[ ] [C]oncepten als suitability of appropriateness [ ] zijn daarentegen momenteel voor die sector als dusdanig nog niet wettelijk verankerd. De praktijk leert echter dat beleggingsverzekeringen niet zelden als alternatief voor fondsen worden aangeboden, en dat strikt financiële en verzekeringsproducten dus dezelfde beleggingsdoelstellingen kunnen dienen» Praktische vraag nr. Indien 6 geen «advies» wordt verstrekt Wat indien u een profiel maakt, en achteraf Informatie vraagt de inwinnen klant u (enkel) om omtrent producten aan te kopen die strijdig kennis zijn met en dit ervaring profiel? (m.b.t. een «specifieke» soort verzekering) (Duidelijk afraden; documenteren dat klant dit op eigen initiatief aankoopt) Verplichtingen Wet Cauwenberghs Memorie van Toelichting, 7 juni 2013 32
Hoe moet ik omgaan met de nieuwe regels? Zorgplicht Verplichting om de geschiktheid te beoordelen («suitability») Verplichting om de passendheid te beoordelen («appropriateness») «[ ] [C]oncepten als suitability of appropriateness [ ] zijn daarentegen momenteel voor die sector als dusdanig nog niet wettelijk verankerd. De praktijk leert echter dat beleggingsverzekeringen niet zelden als alternatief voor fondsen worden aangeboden, en dat strikt financiële en verzekeringsproducten dus dezelfde beleggingsdoelstellingen kunnen dienen» Praktische vraag nr. Indien 7 geen «advies» wordt verstrekt Wat indien u een profiel maakt, en later krijgt u informatie dat dit profiel Informatie inwinnen (enkel) omtrent niet meer correct is (u weet bijvoorbeeld dat de klant intussen is kennis en ervaring (m.b.t. een gescheiden)? «specifieke» soort verzekering) (Indien er geen advies meer wordt gegeven, en geen aan- of verkopen meer plaatsvinden: geen actie vereist) Verplichtingen Wet Cauwenberghs Memorie van Toelichting, 7 juni 2013 33
Hoe moet ik omgaan met de regels? Wat zijn de nieuwe regels? Impact? Informatie en transparantie Medium Belangenconflicten (inclusief inducements) Hoog Zorgplicht (ken uw klant) Hoog 34
Hoe moet ik omgaan met de nieuwe regels? Klantendossier Verplichting om per cliënt een dossier aan te leggen en adequaat te rapporteren Dit is wat u nu reeds doet Maar het belang en de gevolgen worden nu veel belangrijker FSMA reglement in voorbereiding 35
Hoe moet ik omgaan met de regels? Wat zijn de nieuwe regels? Impact? Informatie en transparantie Medium Belangenconflicten (inclusief inducements) Hoog Ken uw klant Hoog Klantendossier Laag (?) 36