meer grafische mogelijkheden en de store In de vorige les hebben we gekeken naar het invoegen van afbeeldingen en illustraties. In deze les komen vooral vormen en tekstvakken aan bod. We beginnen echter met het invoegen van Google afbeeldingen. Een afbeelding van Google invoegen In de vorige les hebt u afbeeldingen vanuit Bing ingevoegd. Veel mensen vinden Google echter een fijnere zoekmachine dan Bing. Daarom leggen we hier ook uit hoe u vanuit Google een plaatje kunt invoegen. Ga op internet naar www.google.nl Kies voor Afbeeldingen (bovenin het venster) en typ een onderwerp in waar u een afbeelding van wilt invoegen. Laat vervolgens bovenin, bij Zoekhulpmiddelen alleen zoeken naar grote afbeeldingen (dan krijgt u een goede kwaliteit) en merk op dat er meer interessante opties zijn, net als bij Bing: Klik hier en hier: Maak uw keuze Als u een geschikte afbeelding hebt gevonden, klikt u erop. U ziet dit: DataDidact slimme computerkennis pagina 39
Word 2016 Specialist Via de pijlen links en rechts kunt u naar vorige/volgende afbeeldingen gaan. Via Gerelateerde afbeeldingen, ziet u afbeeldingen die erop lijken. Klik uiteindelijk op Afbeelding bekijken. Nu wordt de afbeelding groot weergegeven. U klikt er met de rechter muisknop op en kiest voor Kopiëren. U gaat naar Word en plakt de afbeelding op de gewenste plaats. Natuurlijk kunt u alle mogelijkheden die u eerder hebt geleerd toepassen. Oefening 3.1 a. Zorg ervoor dat er een leeg Word document is geopend. b. Ga naar internet en Google. c. Laat een grote afbeelding zoeken van de Eiffeltoren. Kies ook voor bruine afbeeldingen, want we willen een foto die 's avonds is genomen. d. Kopieer deze afbeelding naar het Word-document. e. Zet er het bijschrift Eiffeltoren bij nacht bij. f. Sluit het document, u hoeft niet op te slaan. Invoegtoepassingen gebruiken voor afbeeldingen Er is nog een prachtige mogelijkheid om mooie afbeeldingen te zoeken: via een invoegtoepassing die u in de Store kunt vinden. Een invoegtoepassing (ook wel plug-in genoemd) is een appje dat door anderen is gemaakt en dat werkt in combinatie met het hoofdprogramma. Stap 1: U gaat naar de Store via Invoegen > Invoegtoepassingen > Store. pagina 40 DataDidact slimme computerkennis
Word 2016 Specialist les 3 Stap 2: U zoekt een invoegtoepassing uit. Gebruik Engelse zoektermen! Geef een zoekterm op (Engels). Klik op Toevoegen om de invoegtoepassing te downloaden. Let op: voor sommige invoegtoepassingen Let op: voor moet sommige u betalen! invoegtoepassingen moet u betalen! Rechts verschijnt de invoegtoepassing: In het voorbeeld ziet u Pickit met allerlei mooie zakelijke afbeeldingen en clipart. Klik op een rubriek om foto's te zien of gebruik de zoekfunctie (Engelstalig!). Selecteer één of meerdere afbeelding(en) en klik op Insert (onderin): In Word kunt u de foto's gebruiken als normaal. Sluit de invoegtoepassing via het kruisje, rechtsboven. Oefening 3.2 a. Begin een nieuw document. b. Ga naar de Store en voeg Pickit toe als Invoegtoepassing. c. Laat een afbeelding naar keuze invoegen. Pas de maat aan. d. Sluit Pickit. DataDidact slimme computerkennis pagina 41
Word 2016 Specialist Stap 3: Als u de volgende keer Pickit wilt gebruiken, gaat u niet naar de Store, maar naar Mijn Invoegtoepassingen: Daar ziet u de door u gedownloade invoegtoepassingen. Via de rechter muisknop krijgt u details van de invoegtoepassing en kunt u hem ook verwijderen. Klik de invoegtoepassing aan en klik op Invoegen om hem te starten. Tip: Pickit plaatst een icoon op het tabblad Start waarmee snel een afbeelding kan worden gevonden. De app is bekroond tot beste invoegtoepassing van 2016 en is ook heel handig in PowerPoint. Oefening 3.3 a. Ga naar Mijn invoegtoepassingen. b. Bekijk de details van Pickit. c. Start de invoegtoepassing. d. Sluit hem weer. e. Verwijder de invoegtoepassing (voor cursisten na u). Tip: Er zijn niet alleen grafische invoegtoepassingen, maar ook invoegtoepassingen met vertalingen, sjablonen, enz. Pictogrammen invoegen Met Office is een grote set pictogrammen meegeleverd bij Invoegen > Illustraties > Pictogrammen: Selecteer één of meerdere pictogrammen via de aankruisvakjes en klik op invoegen. pagina 42 DataDidact slimme computerkennis
Word 2016 Specialist les 3 Als een pictogram in Word is geselecteerd, verschijnt het tabblad Indeling op het lint. Daarmee kunt u bijvoorbeeld een andere Graphic-stijl, kleur of effect instellen. Laten we het oefenen. Oefening 3.4 a. Voeg het volgende pictogram in uit de categorie Feest: b. Stel een andere Graphic-stijl in en een andere Graphic-opvulling. c. Bekijk de mogelijkheden van Graphic-effecten. d. Verwijder het pictogram. Vormen invoegen U kunt dan denken aan pijlen, tekstballonnen, ovalen enz. U vindt de vormen bij Invoegen > Illustraties > Vormen: Vormen U krijgt een hele waslijst aan vormen te zien. Om een vorm in te voegen gaat u zo te werk: Kies een vorm door erop te klikken. Klik met de muis waar u de vorm wilt hebben en sleep. Zodra u een vorm hebt ingevoegd, ziet u het tabblad Opmaak. Aan de linkerkant, in de groep Vormen invoegen, ziet u de vormen ook weer terug. Als u nog een vorm wilt invoegen, kunt u die hier kiezen. U hoeft dus niet terug naar het tabblad Invoegen. Let op: In de vorige les leerde u dat de tekstterugloop voor afbeeldingen standaard In tekstregel is. Voor vormen geldt dat de tekstterugloop ingesteld is op Voor tekst. Indien nodig kunt u aanpassen. DataDidact slimme computerkennis pagina 43
Word 2016 Specialist Oefening 3.5 a. Neem de volgende vormen over: b. Sla het document op onder de naam Vormen in uw eigen map. Twee belangrijke hulpmiddelen bij het slepen zijn: Shift ingedrukt houden om een rechte lijn te krijgen, vierkant (i.p.v. rechthoek) of cirkel (i.p.v. ovaal). Dit werkt bijvoorbeeld ook bij de zon en een stervorm. Ctrl ingedrukt houden om naar twee kanten te gaan slepen. De vorm wordt dus twee keer zo lang, groot, hoog enz. Oefening 3.6 a. Neem onderstaande vormen over. Bekijk per vorm het effect als u Ctrl of Shift ingedrukt houdt tijdens het slepen. b. Sla de wijzigingen op onder dezelfde naam. Nadat u een vorm ingevoegd heeft, is het geselecteerd en staan er formaatgrepen omheen, waarmee u de vorm kunt vergroten en verkleinen. Bij sommige vormen, zoals de dubbele pijl, de ster, het zonnetje en het gezichtje, verschijnen het gele rondje en het draaipijltje die we in de vorige les al tegenkwamen. Met het gele rondje kunt u de vorm aanpassen. In de bovenstaande voorbeelden kunt u de pijl versmallen of verbreden met het gele rondje. Van het gezichtje kunt u de stand van de mond ermee aanpassen. De ster kunt u langere en kortere pijlen geven. Via het pijltje kunt u de vorm draaien. Een vorm verplaatst u door de muisaanwijzer in de vorm te zetten. Deze verandert in een vierpijl. Nu kunt u de vorm naar een andere plaats slepen. Als u een vorm wilt kopiëren, dan sleept u terwijl u de Ctrl-toets ingedrukt houdt. Een geselecteerde vorm kunt u eenvoudig verwijderen door op Delete te drukken. pagina 44 DataDidact slimme computerkennis
Word 2016 Specialist les 3 Oefening 3.7 a. Selecteer de rechthoek door erop te klikken en maak de rechthoek hoger door de formaatgreep midden onder naar beneden te slepen. b. Verdraai de driehoek via het groene rondje. c. Verplaats de driehoek door te slepen. d. Klik naast de rechthoek; merk op dat de formaatgrepen verdwijnen. e. Selecteer het gezichtje en laat het sip kijken door de stand van de mond te veranderen via het gele ruitje. Maak het gezicht ook groter. f. Kopieer het gezicht, laat dit vrolijk kijken. g. Selecteer de dubbele pijl en wijzig de vorm naar eigen smaak via het gele ruitje. h. Selecteer de ster en bekijk wat hier het effect is van het gele ruitje. i. Wis de ster. Vormen bewerken Nadat u een vorm hebt ingevoegd, is het tabblad Opmaak actief. Als dat niet het geval is, kunt u klikken op een vorm. De meeste mogelijkheden kent u van de vorige les of spreken voor zich. Daarom beginnen we meteen met een paar oefeningen. Oefening 3.8 a. Selecteer het zonnetje. b. Pas een vormstijl toe. c. Merk op dat er geen felgele vormstijl is. Pas de vormstijl zo aan dat de zon wel felgeel wordt. d. Experimenteer ook met de omtrek van de vorm, maak de rand dunner. e. Verander de zon in een andere vorm via Vorm invoegen > Vorm bewerken > Vorm wijzigen. f. Pas ook op de andere vormen een vormstijl toe. Oefening 3.9 a. Selecteer één van de vormen en geef hem een schaduweffect (via Vormstijlen > Vormeffecten) b. Verander dit in een 3D-effect. c. Selecteer een vorm en laat deze precies in het midden van de pagina plaatsen via de optie Positie. d. Laat de vorm verticaal spiegelen. e. Sluit het document, sla op onder dezelfde naam. Meerdere vormen selecteren U kunt meerdere vormen selecteren door eerst één vorm te selecteren en vervolgens de andere terwijl u Ctrl of Shift ingedrukt houdt. Vervolgens kunt u verplaatsen, kopiëren, verwijderen, opmaak wijzigen enz. DataDidact slimme computerkennis pagina 45
Word 2016 Specialist Oefening 3.10 a. Maak in een nieuw document de volgende drie vormen naast elkaar: b. Selecteer de drie vormen en geef ze een zelfde vormstijl. Geselecteerde vormen kunt u groeperen tot één vorm. U doet dat via Opmaak > Schikken > Groeperen: Als u meerdere vormen hebt geselecteerd, kunt u kiezen voor Groeperen. De vormen worden dan samengevoegd tot één nieuwe vorm. U kunt ook met de rechter muisknop kiezen voor Groeperen. Nu kunt u met de verschillende vormen werken alsof het één vorm is. Met Opmaak > Schikken > Groep opheffen herstelt u de oude situatie weer. Oefening 3.11 a. Laat de drie vormen groeperen tot één vorm. b. Hef de groep weer op. c. Zorg ervoor dat elke vorm een andere opvulkleur krijgt, u mag ook stijlen gebruiken. Naar voren of naar achteren plaatsen van vormen/afbeeldingen De opties Naar voren en Naar achteren zijn van toepassing als er meerdere vormen of afbeeldingen in het Word-document staan. Als u meerdere afbeeldingen of vormen deels over elkaar heen zet, kunt u ervoor kiezen dat een bepaalde afbeelding hoger op de stapel komt te liggen (via Naar voren) of juist lager via Naar achteren. Let op de keuzepijl: hier kunt u ook kiezen voor Naar voorgrond en Naar achtergrond, waarmee de afbeeldingen helemaal onder- of bovenop de stapel legt. Tip: Staan er veel verschillende vormen/afbeeldingen in het document? Gebruik dan het Selectievenster om vormen snel te selecteren en hoger of lager op de stapel te plaatsen. U kunt hier ook vormen verbergen door op het oogje te klikken. De knop Selectievenster vindt u in de groep Schikken. pagina 46 DataDidact slimme computerkennis
Word 2016 Specialist les 3 Oefening 3.12 a. Sleep de drie vormen deels over elkaar. b. Bekijk de mogelijkheden van het naar voren en achteren plaatsen. c. Bekijk de mogelijkheden van het Selectievenster. d. Sluit het document zonder op te slaan. Als voor het ene plaatje als tekstterugloop In tekstregel is ingesteld, wordt dit plaatje ook inderdaad als tekst beschouwd. Kies bij het andere plaatje dan voor Opmaak > Schikken > Naar achteren > Achter tekst plaatsen. Oefening 3.13 a. Begin een nieuw document. b. Voeg een willekeurige afbeelding in, bijvoorbeeld deze trein: c. Voeg nog een simpele afbeelding in en kies als tekstterugloop Voor tekst, bijvoorbeeld: d. Sleep de afbeelding half over de andere afbeelding heen. Deze afbeelding staat vooraan. e. Selecteer deze afbeelding en laat hem naar de achtergrond verplaatsen. Let op: u kiest nu voor de optie Achter tekst plaatsen. Voor het andere plaatje was de tekstuitlijning immers ingesteld op In tekstregel. f. Stel de tekstterugloop voor dit plaatje in op Boven en onder. g. Wijzig de volgorde: het plaatje dat op de achtergrond staat, moet nu naar de voorgrond. Vormen en tekst In vormen kunt u tekst typen. Dat kan natuurlijk alleen in vormen die daar geschikt voor zijn, zoals ovalen, driehoeken en rechthoeken. Tekst toevoegen kan het makkelijkst door met de rechter muisknop in de vorm te klikken en te kiezen voor en kies voor Tekst toevoegen. Er verschijnt een cursor in de vorm en kunt u typen. DataDidact slimme computerkennis pagina 47
Word 2016 Specialist Als u later tekst wilt veranderen, kunt u gewoon met de muis in de tekst klikken en de wijzigingen aanbrengen. Natuurlijk kunt u in zo'n geval de tekst ook een andere opmaak geven of bijvoorbeeld centreren of rechts uitlijnen. Wilt u achteraf de opmaak wijzigen, dan kunt u snel de hele tekst in de vorm selecteren met Ctrl+A. Oefening 3.14 a. Maak in een nieuw document onderstaande vormen: b. Zorg dat de volgende teksten erin geplaatst worden (lettertype Verdana, 12 punten): 8 uur eten UITGANG c. Breng de volgende wijziging aan: INGANG d. Laat de vormen groeperen en laat ze midden op de pagina plaatsen via Opmaak > Schikken > Positie. Tekstvakken Hierboven is uitgelegd hoe u tekst kunt plaatsen in een vorm. Dit is vooral bedoeld voor kleine stukken tekst. Voor meer tekst heeft Word een andere oplossing: het tekstvak. Tekstvakken kunt u maken via Invoegen > Tekst > Tekstvak. Het volgende venster klapt uit: pagina 48 DataDidact slimme computerkennis
Word 2016 Specialist les 3 Klik hier om een tekstvak in te voegen. U kunt een keuze maken uit allerlei voorinstellingen. Deze kunt u altijd naar eigen smaak aanpassen. Zo kunt u het formaat wijzigen via de inmiddels bekende formaatgrepen, kleuren wijzigen via Stijlen enzovoort. U kunt ook zelf een tekstvak maken via deze optie. De muisaanwijzer verandert dan in een kruisje. Vervolgens sleept u het tekstvak uit, zoals u gewend bent met de eerder uitgelegde vormen. Na afloop kunt u een tekstvak vormgeven. U kunt lijnen aanpassen of verwijderen, kleuren instellen enzovoort. Net als bij de vormen en afbeeldingen kunt u een tekstvak vormgegeven via het tabblad Opmaak op het lint. Bij sommige tekstvakken, zoals in de oefening hieronder, worden in feite twee vakken neergezet; één voor de vormgeving en één voor de tekst. Oefening 3.15 a. Maak een pagina-einde. b. Zet op de tweede bladzijde een tekstvak van het type Facet citaat: c. Geef het vak een andere stijl. d. Geef de tekst een andere kleur (denk aan Ctrl+A!). e. Zet het Tekstvak op een andere plek. f. Wijzig de opvulkleur. DataDidact slimme computerkennis pagina 49
Word 2016 Specialist Oefening 3.16 a. Maak nog een tekstvak, maar kies nu voor de optie Tekstvak maken (helemaal onderaan): Dit is een zelf gemaakt tekstvak. Ik kan dit tekstvak eenvoudig een ander uiterlijk geven. b. Wijzig de vorm in een pijl (via Opmaak > Vorm invoegen > Vorm bewerken en Vorm wijzigen. c. Geef de omtrek een andere kleur. d. Stel een kleurovergang als opvulkleur in. Tip: Bestaande tekst kunt u in een tekstvak plaatsen door de tekst te selecteren en te kiezen voor Invoegen > Tekst > Tekstvak en Tekstvak maken. Een tekstvak is vooral handig omdat het op elke plek in het document kan staan. Als u de omtrek (randen) van het tekstvak weglaat, kunt u tekst die er "gewoon" uitziet op lastige plekken in het document plaatsen, bijvoorbeeld in de marge. Dat zou anders niet kunnen. Als u een tekstvak of een vorm met tekst hebt ingevoegd, is de groep Tekst op het tabblad Opmaak interessant: De knop Koppelen behandelen we in de extra stof van deze les. Met de knop Tekstrichting kunt u de tekst verticaal laten lopen i.p.v. horizontaal. Oefening 3.17 a. Type op een lege plek in het document op het scherm de volgende tekst (lettertype Tahoma, 24 punten): Uitverkoop! pagina 50 DataDidact slimme computerkennis
Uitverkoop! Word 2016 Specialist les 3 b. Plaats deze tekst in een tekstvak. Geef het vak het volgende uiterlijk (tekst gecentreerd): Uitverkoop! c. Verander het tekstvak zoals hiernaast is aangegeven: (tekstrichting wijzigen) d. Zorg ervoor dat het vak geen randen krijgt. e. Kopieer het vak door te slepen en daarbij de Ctrl-toets ingedrukt te houden. f. Sla de tekst op onder de naam Vormen en tekst in uw map. extra stof/opdrachten Tekstvakken koppelen Tekstvakken en vormen met tekst kunnen aan elkaar gekoppeld worden. Het verhaal van het ene vak loopt dan door naar het andere vak. Dat is handig als u met veel opmaak werkt en de tekst in kolommen wilt plaatsen. Een voorbeeld: Tekstvak 1 Tekstvak 2 Tekstvak 3 DataDidact slimme computerkennis pagina 51
Word 2016 Specialist Gewone tekstkolommen zijn minder flexibel en daardoor minder geschikt. Voor het maken (en verbreken) van koppelingen moet u gebruik maken van Opmaak > Tekst: De stappen om een koppeling te maken op een rijtje: Maak een tekstvak en typ hierin de tekst (of selecteer de tekst en zet deze in een tekstvak). Maak het tekstvak op maat. De tekst past dan niet meer. Maak een nieuw, leeg tekstvak. Klik met de muis in het tekstvak met tekst en klik op de knop Koppelen. Wijs met de muisaanwijzer het lege tekstvak aan. Er verschijnt bij de muisaanwijzer een bekertje met een pijl naar rechtsonder. Klik om de koppeling te maken. De stappen om een koppeling te verbreken op een rijtje: Klik in het tekstvak waaraan een ander tekstvak gekoppeld is. Klik op de knop Koppeling verbreken: We doen eerst even een simpele opdracht. Opdracht 3.1 a. Begin een nieuw document en maak daarin een tekstvak met de volgende tekst: Iedereen vindt het leuk om van tijd tot tijd er eens op uit te trekken. Via het internet vindt u allerlei leuke mogelijkheden. Kijk bijvoorbeeld maar eens op www.lekkerweg.nl. U vindt er informatie over steden en regio's, bijvoorbeeld welke musea er zijn, waar u gezellig kunt winkelen en tips om de natuur in te gaan. b. Maak het tekstvak zo klein dat de tekst er niet meer helemaal inpast. c. Maak een nieuw tekstvak. d. Keer terug naar het oorspronkelijke tekstvak en kies voor Koppelen. e. Klik in het tweede tekstvak om de koppeling tot stand te brengen. f. Geef het tweede tekstvak een andere vorm. g. Verbreek de koppelingen tussen de vakken. h. Sluit het document zonder op te slaan. pagina 52 DataDidact slimme computerkennis
Word 2016 Specialist les 3 Nu dit eenmaal duidelijk is, maken we het document van de kat na. De werkwijze op een rijtje: De kop De kat is in een tekstvak gezet en deze heeft een mooie stijl gekregen. Het plaatje is erin gezet via Invoegen > Illustraties > Afbeelding. Bij Resultaten moeten zijn: is gekozen voor Foto's. Voor de foto is een speciale stijl ingesteld. De tekstterugloop is ingesteld op Achter tekst. Dat is in dit geval de beste keuze, zie verderop. De artikeltekst is in zijn geheel in een tekstvak geplaatst. Dit tekstvak is op maat gemaakt, waardoor het grootste deel van de tekst verdween. Via het tabblad Opmaak is de breedte op 5 cm ingesteld. De tekstterugloop is ingesteld Om kader. De omtrek (rand) bleef in eerste instantie in tact. Vervolgens is er nog een tekstvak gemaakt. Hiervan is ook een breedte ingesteld op 5 cm en de tekstterugloop Om kader. Ook hier lieten we de omtrek eerst gewoon staan, want dat maakte het eenvoudiger. De tekstvakken zijn gekoppeld. De beide tekstvakken en de foto konden nu eenvoudig op de goede plek worden gezet. Als de foto ook als tekstterugloop Om kader had gehad, dan zou de ruimte tussen de onderdelen groter moeten worden gemaakt en dat was hier niet de bedoeling. Tenslotte is er een laatste tekstvak over de hele breedte gemaakt. In het tweede tekstvak is geklikt op Koppelen. De tekst is in het derde vak gezet. Tenslotte is de omtrek van de tekstvakken uitgezet en is alles netjes op de juiste plek gezet. Opdracht 3.2 a. Open het bestand Kat. U vindt het in de map Word op de netwerklocatie Cursus (X:). b. Sla het bestand op in uw eigen map onder dezelfde naam. c. Maak nu het voorbeeld na, dus met 3 tekstvakken en een illustratie. d. Sluit het document en sla het op. Tekenpapier gebruiken Als u meerdere vormen invoegt, kan het tekenpapier een handig hulpmiddel zijn. Zonder te groeperen, houdt u de vormen bij elkaar en kunt u ook in een klap alles wissen. Daarnaast kunt op het tekenpapier zelf ook opmaak toepassen, zoals een rand of een opvulkleur. Dat werkt precies hetzelfde als bij elke andere vorm. U maakt tekenpapier via Invoegen > Illustraties > Vormen > Nieuw tekenpapier. Daarna voegt u vormen toe aan het tekenpapier op de gebruikelijke manier. Het tekenpapier kunt u makkelijk groter of kleiner maken via de grepen middenboven, middenonder, linksmidden, rechtsmidden en in de hoeken: DataDidact slimme computerkennis pagina 53
Word 2016 Specialist Sleep om aan te passen. Als het tekenpapier geselecteerd is, kunt u gemakkelijk via het lint een afbeelding, vorm of illustratie invoegen. Deze komt op het tekenpapier te staan. Tip: Als u het tekenpapier verwijdert (op de rand klikken en op Delete drukken), worden ook alle vormen en afbeeldingen verwijderd. Opdracht 3.3 a. Maak tekenpapier. b. Voeg hierop een aantal vormen in. c. Voeg ook een illustratie in naar keuze. d. Knip het tekenpapier. Merk op dat de vormen en de illustratie meegeknipt zijn. e. Start een nieuw document en plak hierin het tekenpapier. f. Verwijder het tekenpapier; de vormen en de illustratie worden ook verwijderd. g. Sluit de geopende documenten zonder de wijzigingen op te slaan. Instellen als standaardvorm Als u een vorm een bepaalde opmaak geeft (lijndikte, -kleur, opvulkleur enz.) en u wilt deze instellingen in het vervolg ook op nieuwe vormen laten gelden, dan kunt u er standaardinstellingen van maken. Handig bij een bepaalde huisstijl! U doet dat door met de rechter muisknop op de vorm te klikken en dan te kiezen voor Instellen als standaardvorm. Als u een nieuwe vorm invoegt, wordt deze automatisch opgemaakt met de nieuwe standaardinstellingen. Om te voorkomen dat vormen vreemde standaard opmaken krijgen, oefenen we er niet mee. pagina 54 DataDidact slimme computerkennis