Projet LIFE «Information & Communication» Gedragscode invasieve soorten ook voor de openbare groenvoorziening Heemers Leen (PCS)
Solidago gigantea 1758 Cotoneaster horizontalis 1877 Aster lanceolatus 17ème siècle Prunus serotina 1623 Buddleja davidii 1869 Ludwigia grandiflora 1830 Heracleum mantegazzianum 1817 Myriophyllum aquaticum 1880 Fallopia japonica 1825
Ludwigia grandiflora Cotoneaster horizontalis Impatiens glandulifera Solidago gigantea Hydrocotyle ranunculoides
Definitie Invasieve planten (of exotische, woekerende plant) 1) Door de mens geïntroduceerd (vrijwillig of toevallig) buiten zijn natuurlijk verspreidingsgebied (zogenaamde «exotische» plant); 2) geïntroduceerd na 1500; 3) in staat leefbare populaties te vormen in de natuur; 4) sterke verspreidingscapaciteit die kan leiden tot een exponentiële toename van de populaties; 5) vormen dichte populaties die de inheemse soorten verdringen en zo een invloed hebben op de biodiversiteit. Niet alle exotische planten worden invasief, slecht een zeer klein percentage!
Niet alle exoten worden invasief! 1000 De regel van 3 X 10 (Williamson, 1996) 100 10 1 geographisch klimatologisch voortplanting verspreiding de dispersion introductie acclimatisatie naturalisatie expansie
ECOLOGISCHE GEVOLGEN
Impact op de soorten Aantal plantensoorten 20 15 10 5 0 Niet-gekoloniseerde site Gekoloniseerde site Solidago gigantea Fallopia japonica Heracleum mantegazzianum Bron: Vanderhoeven et al., 2005 Heracleum mantegazzianum
In de bodem Impact op de ecosystemen Wijziging van de fysico-chemische eigenschappen. Bv.: duizendknopen, reuzenberenklauw, invasieve waterplanten Vrijgeven van toxines Bv.: duizendknopen, guldenroedes, waterteunisbloemen, hemelboom Soorten van de familie Leguminosae Bv.: gewone robinia, vaste lupine In het water
ECONOMISCHE GEVOLGEN
Verenigd Koninkrijk Rhododendron ponticum 30 tot 50 miljoen Vlaanderen Waterplanten 800.000 /jaar Nederland Prunus serotina Meerdere miljoenen in 30 jaar Frankrijk(Marais Poitevin) Ludwigia spp. 662 000 in 3 ans Duitsland Heracleum mantegazzianum 12 miljoen /jaar
Logo_AlterIAS_baseli... Het AlterIAS-project Eén project, drie objectieven 1) Informeren over de risico s van invasieve planten 2) Identificeren preventieve maatregelen en alternatieven 3) Begeleiden van de doelgroep en 3 campagnes 2010 2011 2012 2013 1. Sensibilisatiecampagne 2. Gedragscode + alternatieven 3. Sensibilisatie tuinbouwonderwijs
AlterIAS: focus op preventie Invasie - niveau Initiële introductie Te laat!! Tijd Preventie Beheer populaties Introducties vermijden
Succes invasie is gelinkt aan herhaaldelijke introducties Des te meer een invasieve soort wordt aangeplant in het landschap, des te groter de mogelijkheid dat ze op een dag «ontsnapt» en terecht komt in een omgeving die gunstig is voor zijn verdere expansie.
De Gedragscode invasieve planten Document met goede praktijken: om de introductie en verspreiding van invasieve planten in parken, tuinen, vijvers, langs wegen, te beperken de Gedragscode is geldig voor heel België vrijwillig engagement Doelstellingen: Beperken van de risico s van invasies in de natuur Mentaliteitswijziging t.o.v. invasieve planten
Ex : code for Gedragscode nursery men invasieve planten Doelgroep Professionele groensector Tuinliefhebbers Siertelers, tuin- en plantencentra (producenten/verkopers/handelaars van land- en waterplanten) Openbare groendiensten Tuin- en landschapsarchitecten Tuinaannemers en -aanleggers Arboreta, botanische tuinen Tuinbouwonderwijs, universiteiten Grote publiek En organisaties(verenigingen, federaties, etc.)
Gedragscode professionele groenvoorziener 5 richtlijnen Kennis van de lijst van invasieve planten in België Beschikbaar op http://www.alterias.be
Gedragscode professionele groenvoorziener Richtlijn 1: Kennis lijst invasieve planten Belgisch biodiversiteitsplatform http://ias.biodiversity.be (ENG)
Zwarte lijst
Gedragscode professionele groenvoorziener Bewakingslijst Richtlijn 1: Kennis lijst invasieve planten Soorten met beperkte of onbekende milieu-impact Sommige soorten zijn invasief in onze buurlanden Lijken nog niet problematisch in België maar dienen opgevolgd te worden
Gedragscode professionele groenvoorziener 5 richtlijnen Kennis van de lijst van invasieve planten in België De verkoop/aanplant van bepaalde invasieve planten in België stopzetten(zie consensuslijst) Beschikbaar op http://www.alterias.be
Gedragscode invasieve planten Richtlijn 2: Verkoop/aanplant van planten van consensuslijst stoppen Annex I: Consensuslijst (28 soorten ook cv s & variëteiten) Unaniem akkoord met groensector Soorten met een sterk negatief effect op het leefmilieu Wijdverspreid 28 invasieve plantensoorten ±50 % van alle invasieve planten in België Deze lijst kan mee opgenomen worden in een openbare aanbesteding
Gedragscode Stopzetten verkoop/aanplant invasieve planten Richtlijn 2: Verkoop/aanplant van planten van consensuslijst stoppen Landplanten Ailanthus altissima Baccharis halimifolia Fallopia japonica Fallopia sachalinensis Fallopia x bohemica Heracleum mantegazzianum Impatiens glandulifera Prunus serotina Solidago canadensis Solidago gigantea Waterplanten Crassula helmsii Egeria densa Hydrocotyle ranunculoides Lagarosiphon major Ludwigia grandiflora Ludwigia peploides Myriophyllum aquaticum Myriophyllum heterophyllum Bidens frondosa Cyperus eragrostis Duchesnea indica Hyacinthoides hispanica Impatiens parviflora Mimulus guttatus Persicaria wallichii Senecio inaequidens
Gedragscode invasieve planten Wat met de andere invasieve planten? Annex II : de andere invasieve planten Soorten die in specifieke milieus invasief zijn OF Soorten met geringe/onbekende impact in België Aanbevelingen: Vermijd het gebruik in de buurt van ecologisch belangrijke, beschermde sites/ gevoelige milieus (PDF-document) Voorzorgsmaatregelen: rhizoombegrenzer, verwijder uitgebloeide bloemen Geef voorkeur aan het gebruik alternatieve planten
Gedragscode professionele groenvoorziener 5 richtlijnen Kennis van de lijst van invasieve planten in België De verkoop/aanplant van bepaalde invasieve planten in België stopzetten(zie consensuslijst) Informeren van klanten en inwoners over invasieve planten Beschikbaar op http://www.alterias.be
Gedragscode invasieve planten Richtlijn 3: Informeren van klanten en inwoners over invasieve planten Poster Folder Logo Brochure
Gedragscode professionele groenvoorziener 5 richtlijnen Kennis van de lijst van invasieve planten in België De verkoop/aanplant van bepaalde invasieve planten in België stopzetten(zie consensuslijst) Informeren van klanten en inwoners over invasieve planten Voorstellen van niet-invasieve alternatieven Beschikbaar op http://www.alterias.be
Gedragscode invasieve planten Richtlijn 4: Promotie/gebruik van alternatieve, niet-invasieve planten Aandeel invasieve planten in het totale marktaanbod planten < 1%! Invasieve planten Eenvoudig principe: kies voor andere planten! Ga voor diversiteit! Alternatieve planten
Gedragscode invasieve planten Richtlijn 4: Promotie/gebruik van alternatieve, niet-invasieve planten Alternatieve planten: Niet-invasief Gelijkaardige morfologie/functie Beschikbaar op de markt Groenvoorziener is dé expert bij uitstek om een alternatief op uw maat voor te stellen --- VAKKENNIS Brochure alternatieven voor invasieven Leidraad Inheemse planten Selectie
Gedragscode invasieve planten STERILITEIT Richtlijn 4: Alternatieven met een gelijkaardige morfologie Spaanse hyacint (Hyacinthoides hispanica) Schijnaardbei (Duchesnea indica) Bosaardbei (Fragaria vesca) Boshyacint (hyacinthoides non-scripta)
Gedragscode invasieve planten Richtlijn 4: Alternatieven met een gelijkaardige functie
Gedragscode professionele groenvoorziener 5 richtlijnen Kennis van de lijst van invasieve planten in België De verkoop/aanplant van bepaalde invasieve planten in België stopzetten(zie consensuslijst) Informeren van klanten en inwoners over invasieve planten Voorstellen van niet-invasieve alternatieven Deelname aan een vervroegd detectiesysteem Beschikbaar op http://www.alterias.be
Gedragscode voor tuinliefhebbers 5 richtlijnen Leer de invasieve tuin- en waterplanten kennen Vermijd het gebruik van invasieve planten Geef de voorkeur aan niet- invasieve alternatieven Gooi nooit groenafval van invasieve planten in de vrije natuur Deel uw kennis over invasieve planten met anderen Beschikbaar op http://www.alterias.be
Online registratie
Voor meer informatie http://www.alterias.be
Bedankt voor uw aandacht!