1nvexo. Interreg Vlaanderen Nederland. minder invasieve planten en dieren. Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

Transcriptie

1 1nvexo minder invasieve planten en dieren Interreg Vlaanderen Nederland Europa investeert in uw regio Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

2

3 Casus Grote waternavel en andere invasieve (water)planten Koen Martens, Vlaamse Milieumaatschappij (VMM)

4 Projectpartners Vlaanderen Oost-Vlaanderen Antwerpen Vlaamse Milieumaatschappij ANB LNE Nederland Provincie Noord-Brabant Brabantse delta Aa en Maas De Dommel PRI

5 Kenmerken Grote waternavel (Hydrocotyle ranunculoides) afkomstig uit Zuid- en Midden-Amerika ook wel braziliaantje of Braziliaanse waternavel groeit vanuit talud via uitlopers naar alle kanten (halve cirkels); kruipen 1 m het land op; vormen drijftillen in voedselrijk water explosieve groei vanaf mei zeer snelle verspreiding; 1 fragmentje kan nieuwe plant worden niet in te sterk stromend water (wel in rechtgetrokken gestuwde waterlopen) op de knopen van de stengels bij elk blad een bosje wortels (meer dan 5 cm lang) temperatuurgevoelig (vooral groei bij toenemende temperatuur, strenge vorst verdraagt de plant moeilijker)

6 Kenmerken Parelvederkruid (Myriophyllum aquaticum) afkomstig uit Zuid-Amerika ook wel braziliaans of gepareld vederkruid genoemd vaak in stilstaande wateren meestal in halve cirkels langs de waterlijn op het water stengels kruipen over natte grond of vlotten tegen waterspiegel, tot 30 cm boven water uitstekend verwarring met inheemse vederkruiden, maar enige soort die boven water groeit blauwgrijsgroene kleur verdwijnt meestal door vorst

7 Kenmerken Waterteunisbloem (Ludwigia grandiflora,l. uruguayensis, L. peploides) afkomstig uit Zuid-Amerika in stilstaand en stromend water drijvende uitlopers vanaf de oever met lepelvormige blaadjes kluwens, sponzige witte wortels bij vlottende planten drijvende mat dicht genoeg: stengels tot 1 m hoog boven het water boven het water: lancetvormige bladeren met aflopende punt, kleur blad blauwgroen gele bloem stevig verankerd in oever en bodem winterhard

8 Grote waternavel, parelvederkruid, waterteunisbloem Waarom invasief? verspreiding via kleine fragmenten hoge groeisnelheid reguliere maaibeheer zorgt voor verspreiding

9 Grote waternavel, parelvederkruid, waterteunisbloem Impact waterafvoer verstopping inheemse flora en fauna zuurstofhuishouding hoge beheerkosten

10 Doelstellingen preventie monitoring en verspreiding bestrijding verwerking van de bestreden massa interne communicatie grensoverschrijdend, kosteneffectief, ecologisch verantwoord beheerssysteem

11 Bestrijdingstechnieken Waterstofperoxide Conclusie Contactwerking niet 10% zeer H 2 O 2 : effectief 1/3 aantasting hoge 30% H dosering 2 O 2 : 2/3 aantasting gevaar voor toepasser

12 Bestrijdingstechnieken Branden Contactwerking Geen effect op plantendelen onder water Geen fragmentatie

13 Bestrijdingstechnieken Branden Conclusie resultaten vergelijkbaar met manuele bestrijding omslachtig - tijd

14 Bestrijdingstechnieken Hydroventuri / spuitlans Losblazen (waterbodem) Resultaat bevredigend Impact op fauna, gevaar op verspreiding Baggeren Ruimen / drijfbalk /

15 Bestrijdingstechnieken Intensieve manuele bestrijding Machinale verwijdering van grote hoeveelheden Manuele verwijdering (met resultaatsverbintenis) Maandelijkse controle Resultaat zeer bevredigend

16 Monitoring Uniforme beoordelingsmethodiek 0: niet meer terug te vinden 1: enkele kleinere vlekken langs de kanten (< 3 vlekken / 100m) 2: meer vlekken langs de kanten (3-10 vlekken / 100 m) 3: > 10 vlekken / 100 m en/of begroeiing bodem Monitoring in provincie Antwerpen

17 Resultaten intensieve manuele bestrijding in Vlaanderen VMM Provinciebestuur Oost-Vlaanderen Provinciebestuur Antwerpen Totaal km % km % km % km % Besmetting bij start 146,1 117,8 69,5 333, besmetting 0 95,9 65,6 76,8 65,3 50,5 72,3 223,2 66, besmetting 1 39,8 27,3 30,9 26,3 4,1 5,9 74,9 22, besmetting 2 10,2 7,0 5,4 4,6 6,9 10,1 22,5 6, besmetting 3 0,2 0,2 4,6 3,9 8,0 11,5 12,8 3,8

18 Resultaten intensieve manuele bestrijding in Vlaanderen

19 Conclusie beheermaatregelen Voorkeur voor volledige eliminatie haalbaar door intensieve bestrijding duur minimum 3 jaar verdere opvolging noodzakelijk Minder intensieve beheersing bij input uit andere gebieden

20 Bestrijding of beheersing? ~ ~~~~~~~~~~~~~~~---- e -.. ~ ~.-~~ ~~~ ~~~~~:58-f~~ ~tfijd.iao nazorg met als doe el"minat-e).. ~.CL r (bestrijding + nerorg 8. met a doe e lim inat-e) 0 ~ ~------~ _g ~ ~ ~ E ~.. ~ c GJ IA.i jaar

21 Verwerking - valorisatie Veevoeder perspectief, maar: hoog vochtgehalte relatief lage energie-inhoud relatief hoog eiwitgehalte kleine hoeveelheden seizoensgebonden Energiewinning co-vergisting met zuiveringsslib biedt perspectief, maar: weinig homogeen wisselende eigenschappen seizoensgebonden Conclusie valorisatie samen met gewoon maaisel zorgvuldige aanpak noodzakelijk

22 Invasieve soorten op oevers Soorten Reuzenbalsemien Japanse duizendknoop Reuzenbereklauw sterke uitbreiding langs waterlopen verschillende problemen

23 Invasieve soorten op oevers Verschillende ecologische kenmerken Bestrijdingstechnieken op maat Kostenefficiëntie Input vanuit droge habitats

24 Bestrijdingsmethodes Reuzenbalsemien Maaien voor zaadvorming met afvoer Maaien voor zaadvorming zonder afvoer Maaien + branden Uittrekken Japanse duizendknoop 7 x maaien Ondoordringbaar doek Afdekken Ontgraven Begrazing

25 Conclusies Eliminatie haalbaar voor Grote waternavel mits intensieve, zorgvuldige bestrijding Snelle detectie en bestrijding essentieel Invasieve oeverplanten vormen nieuwe uitdaging

26