EU-exotenverordening; wat betekent dit voor ons?

Transcriptie

1 EU-exotenverordening; wat betekent dit voor ons? Wiebe Lammers NVWA 8 februari 2018, Nijkerk

2 Deze presentatie: EU-exotenverordening (1143/2014) De Unielijst Uitroeien en beheersen: een strategie op hoofdlijnen 2

3 EU-exotenverordening 1143/ Verboden en verplichtingen 3

4 In EU schade door invasieve exoten: 12 miljard / jaar EU exotenregelgeving Sinds : een EU-verordening voor invasieve exoten (1143/2014) Voor 49 exoten van EU-belang (Unielijst): Verboden (Artikel 7) Verplichtingen 4

5 Verboden (Artikel 7, EU 1143/2014) Soorten van de Unieijst mogen niet opzettelijk worden: binnengebracht op het grondgebied van de EU gehouden gekweekt vervoerd, behalve t.b.v. bestrijding verhandeld toegestaan zich voort te planten vrijgelaten in het milieu 5

6 Verplichtingen (EU 1143/2014) De exotenverordening verplicht lidstaten, o.a. tot: het opzetten van een douanesysteem (artikel 15) het opzetten van een vergunningensysteem (artikel 8 en 9) het opzetten van een surveillancesysteem voor vroegtijdige signalering van Unielijstsoorten (artikel 14) snelle uitroeiing van populaties voor nieuw waargenomen Unielijstsoorten (artikel 17) beheersmaatregelen voor gevestigde Unielijstsoorten (artikel 19) 6

7 EU-exotenverordening 1143/ Uitroeien en beheersen 7

8 Snelle uitroeiing Unielijstsoorten bij inwerkingtreden van de Unielijst NIET gevestigd in NL: Artikel 17 Artikel 17. Snelle uitroeiing Na vroegtijdige detectie en uiterlijk drie maanden na het verzenden van de in artikel 16 vermelde kennisgeving van vroegtijdige detectie nemen de lidstaten uitroeiingsmaatregelen, die als doel hebben om de populatie van de betrokken invasieve uitheemse soort volledig en permanent te verwijderen. 8

9 Afwijken van plicht tot snelle uitroeiing Onder voorwaarden is afwijking van uitroeiingsplicht mogelijk. Artikel 18 Afwijkingen van de verplichting tot snelle uitroeiing Binnen twee maanden na de in artikel 16 bedoelde detectie van een invasieve uitheemse soort, kan een lidstaat op basis van degelijk wetenschappelijk bewijs besluiten geen uitroeiingsmaatregelen uit te voeren als: er geen uitroeiingsmaatregelen beschikbaar zijn, uitroeiing niet uitvoerbaar is en/of de uitroeiingskosten niet in verhouding staan tot de voordelen. 9

10 Beheersmaatregelen Unielijstsoorten bij inwerkingtreden van de Unielijst al WEL gevestigd in NL: Artikel 19. Artikel 19. Beheersmaatregelen Binnen 18 maanden nadat een invasieve uitheemse soort in de Unielijst is opgenomen beschikken de lidstaten over beheersmaatregelen, zodat de gevolgen van deze exoten tot een minimum worden beperkt. De beheersmaatregelen bestaan uit maatregelen om een populatie van een invasieve uitheemse soort uit te roeien, te beheersen of in te dammen. 10

11 Beheersmaatregelen Artikel 19. Beheersmaatregelen -> meer vrijheid dan bij Artikel 17 Deze beheersmaatregelen zijn afgestemd op de specifieke omstandigheden van de lidstaten, zijn gebaseerd op een kostenbatenanalyse en worden op basis van risico-evaluatie en hun kosteneffectiviteit naar prioriteit gerangschikt. 11

12 12 De Unielijst

13 De Unielijst is een dynamische lijst Een soort kan op de Unielijst komen als uit een wetenschappelijke risicobeoordeling blijkt dat: de soort uitheems is op het gehele grondgebied van de EU. de soort zich kan vestigen en verspreiden in minimaal 2 lidstaten. de soort waarschijnlijk aanzienlijke nadelige gevolgen zal hebben voor de biodiversiteit of ecosysteemdiensten. optreden op Unieniveau nodig is om de introductie, vestiging of verspreiding van de soort te voorkomen. 13

14 De Unielijst is een dynamische lijst Lidstaten of de EC kunnen nieuwe soorten voor de Unielijst voordragen, mits een wetenschappelijke risicobeoordeling is uitgevoerd. In 2016: eerste Unielijst (37 soorten) In 2017: aanvulling op de Unielijst (12 soorten) Eerstvolgende aanvulling waarschijnlijk in

15 De Unielijst (zie ook Terrestrische planten Artikel 17 Struikaster (Baccharis halimifolia) Perzische berenklauw (H.persicum) Sosnowski s berenklauw (H.sosnowskyi) Parthenium (Parthenium hysterophorus) Persicaria (Persicaria perfoliata) Kudzu (Pueraria lobata) Fraai lampenpoetsergras (Pennisetum setaceum) Gewone gunnera (Gunnera tinctoria) Japans steltgras (Microstegium vimineum) Artikel 19 Reuzenbalsemien (Impatiens glandulifera) Zijdeplant (Asclepias syriaca) Moeraslantaarn (Lysichiton americanus) Reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum) 15

16 De Unielijst (zie ook Zoetwaterplanten Artikel 17 Alligatorkruid (Alternanthera philoxeroides) Artikel 19 Grote waternavel (Hydrocotyle ranunculoides) Verspreidbladige waterpest (Lagarosiphon major) Waterteunisbloem (Ludwigia grandiflora) Kleine waterteunisbloem (Ludwigia peploides) Smalle waterpest (Elodea nuttallii) Parelvederkruid (Myriophyllum aquaticum) Ongelijkbladig vederkruid (Myriophyllum heterophyllum) Waterwaaier (Cabomba caroliniana) Waterhyacinth (Eichhornia crassipes) 16

17 De Unielijst (zie ook Zoogdieren Artikel 17 Artikel 19 Indische mangoeste (Herpestes javanicus) Rode neusbeer (Nasua nasua) Wasbeer (Procyon lotor) Grijze eekhoorn (Sciurus carolinensis) Amerikaanse voseekhoorn (Sciurus niger) Siberische grondeekhoorn (Tamias sibiricus) Muntjak Beverrat (Muntiacus reevesii) (Myocastor coypus) Muskusrat (Ondatra zibethicus) Wasbeerhond (Nyctereutes procyonoides) Pallas eekhoorn (Callosciurus erythraeus) 17

18 De Unielijst (zie ook Vogels Artikel 17 Artikel 19 Heilige ibis (Threskiornis aethiopicus) Indische huiskraai (Corvus splendens) Rosse stekelstaart (Oxyura jamaicensis) Nijlgans (Alopochen aegyptiacus) 18

19 De Unielijst (zie ook Zoetwater invertebraten Artikel 19 Chinese wolhandkrab (Eriocheir sinensis) Gevlekte Amerikaanse rivierkreeft (Orconectes limosus) Geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft (Orconectes virilis) Californische rivierkreeft (Pacifastacus leniusculus) Rode Amerikaanse rivierkreeft (Procambarus clarkii) Marmerkreeft (Procambarus fallax forma virginalis) 19

20 De Unielijst (zie ook Vissen Artikel 17 Artikel 19 Amurgrondel (Perccottus glenii) Blauwband (Pseudorasbora parva) Amfibieën en reptielen Artikel 17 Artikel 19 Amerikaanse stierkikker (Lithobates (Rana) catesbeianus) Rood-, geelwang- geelbuikschildpad (Trachemys scripta) 20

21 De Unielijst (zie ook Insecten Artikel 17 Aziatische hoornaar (Vespa velutina nigrithorax) 21

22 Uitroeien en beheersen; Een strategie op hoofdlijnen 22

23 Decentralisatie Rijk -> Provincies Inhoudelijke input door Focusgroep Eliminatie en beheer (voorzitter: Johan Cronau, provincie Gelderland): - Opzet voor taakverdeling Rijk, provincie, waterschappen, terreinbeheerders (masterplan) - Beheersplannen op hoofdlijnen per soort (soortenbijlagen) - Kostenraming voor aanpak Unielijstsoorten in Nederland 23

24 Artikel 17 Unielijstsoorten - Opgave is duidelijk: Populatie snel uitroeien, tenzij dat onmogelijk blijkt Artikel 19 Unielijstsoorten - Meer keuzevrijheid, prioriteiten stellen is nodig en mogelijk - Maatregelen gericht op uitroeien, indammen of beheersen 24

25 Artikel 19 Unielijstsoorten a) Voorgestelde ambitie = uitroeien in heel Nederland Soort Pallas eekhoorn (Callosciurus erythraeus) Huiskraai (Corvus splendens) Kleine waterteunisbloem (Ludwigia peploides) Moeraslantaarn (Lysichiton americanus) Muntjak (Muntiacus reevesi) Beverrat (Myocastor coypus) Rosse stekelstaart (Oxyura jamaicensis) Prioriteit Laag (actie afgerond) Laag (actie afgerond) Hoog (loopt deels) Matig (trage verspreider) Matig (voortplanting?) Hoog (waterschappen) Hoog (actie niet effectief) 25

26 Artikel 19 Unielijstsoorten b) Voorgestelde ambitie = lokaal uitroeien, elders beheersen. Watersysteemaanpak! Soort Waterwaaier (Cabomba caroliniana) Grote waternavel (Hydrocotyle ranunculoides) Verspreidbladige waterpest (Lagarosiphon major) Waterteunisbloem (Ludwigia grandiflora) Parelvederkruid (Myriophyllum aquaticum) 26

27 Artikel 19 Unielijstsoorten c) Voorgestelde ambitie = commercieel bevissen & onderzoek naar effectieve beheersopties Soort Rivierkreeften (diversen) Chinese wolhandkrab (Eriocheir sinensis) 27

28 Artikel 19 Unielijstsoorten d) Voorgestelde ambitie = voorlopig alleen monitoren op verspreiding en eventuele schade Soort Rood-, geelwang- geelbuikschildpad (Trachemys scripta) Siberische grondeekhoorn (Tamias sibiricus) Waterhyacint (Eichhornia crassipes) alert zijn op winterhardheid 28

29 Bedankt voor uw aandacht! Zijn er nog vragen? 29

30 2e aanvulling Unielijst 2019?? (in ontwikkeling) Terrestrische planten Hemelboom (Ailanthus altissima) Balonnenplant (Cardiospermum grandiflorum) Zoetwaterplanten Senegal tea plant (Gymnocoronis spilanthoides) Watersla (Pistia stratiotes) Grote vlotvaren (Salvinia molesta) Zoogdieren Amerikaanse nerts (Neovison vison) Zoetwatervissen Zonnebaarsachtigen (Lepomis spp) Amerikaanse dwergmeervallen (Ameiurus spp) Slangekopvissen (Channa spp) 30