DATASUPPLEMENT 1. Algemene informatie. Expert groep Wetenschappelijke naam Soortgroep Engelse naam Nederlanse naam

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "DATASUPPLEMENT 1. Algemene informatie. Expert groep Wetenschappelijke naam Soortgroep Engelse naam Nederlanse naam"

Transcriptie

1 DATASUPPLEMENT 1 Expert groep Wetenschappelijke naam Soortgroep Engelse naam Nederlanse naam Amfibieën en reptielen Batrachochytrium dendrobatidis Fungi Amphibian chytrid fungus Amfibieschimmel (Bd) Amfibieën en reptielen Elaphe shrenckii Reptielen Amur Ratsnake, Siberian Ratsnake Russische rattenslang Amfibieën en reptielen Elaphe spp. Reptielen Asian ratsnakes Aziatische rattenslangen Amfibieën en reptielen Pantherophis spp. Reptielen Rat snake Noord-Amerikaanse rattenslangen Amfibieën en reptielen Rana catesbeiana Amfibieën American bullfrog Amerikaanse brulkikker Amfibieën en reptielen Ranavirus Virussen Ranavirus Ranavirus Amfibieën en reptielen Thamnophis spp. Reptielen Garter snake Kousebandslangen Amfibieën en reptielen Trachemys scripta elegans Reptielen Red-eared terrapin Roodwangschildpad Amfibieën en reptielen Xenopus laevis Amfibieën African clawed toad Klauwpad Insecten Aedes albopictus Insecten Asian tiger mosquito Aziatische tijgermug Insecten Arthurdendyus triangulatus Wormen New Zealand flatworm Insecten Coptotermes formosanus Insecten Formosan subterranean termite Insecten Linepithema humile Insecten Argentine ant Argentijnse mier Insecten Vespa velutina Insecten Asian hornet Aziatische hoornaar Macro-evertebraten (zoetwater) Dreissena bugensis Mossels Quagga mussel Quaggamossel Macro-evertebraten (zoetwater) Eriocheir sinensis Krabben Chinese mitten crab Chinese wolhandkrab Macro-evertebraten (zoetwater) Limnoperna fortunei Mossels Golden mussel Macro-evertebraten (zoetwater) Orconectes immunis Kreeften Calico crayfish Calicotrivierkreeft Macro-evertebraten (zoetwater) Orconectes rusticus Kreeften Rusty crayfish Macro-evertebraten (zoetwater) Orconectes virilis Kreeften Virile crayfish Geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft Macro-evertebraten (zoetwater) Pacifastacus leniusculus Kreeften Signal crayfish Californische rivierkreeft Macro-evertebraten (zoetwater) Potamopyrgus antipodarum Slakken New zealand mudsnail Jenkins' waterhoren Macro-evertebraten (zoetwater) Procambarus acutus Kreeften Eastern white river crayfish Macro-evertebraten (zoetwater) Procambarus clarkii Kreeften Red swamp crayfish Gestreepte Amerikaanse rivierkreeft Rode Amerikaanse rivierkreeft Macro-evertebraten (zoetwater) Sinanodonta woodiana Mossels Swan mussel Chinese vijvermossel Mariene soorten Asterias amurensis Zeesterren panese seastar, northern Pacific seastar Noord-Atlantische zeester Mariene soorten Caprella mutica Vlokreeften panese Skeleton shrimp Harig spookkreeftje Mariene soorten Crassostrea gigas Tweekleppigen Pacific oyster, panese oyster Mariene soorten Crepidula fornicata Slakken Slipper limpet Muiltje panse oester Mariene soorten Didemnum vexillum Zakpijpen Druipzakpijp Mariene soorten Hemigrapsus sanguineus Krabben Algemene informatie panese shore crab, Asian shore crab Blaasjeskrab Mariene soorten Hemigrapsus takanoi Krabben Brush-clawed shore crab Penseelkrabbetje Mariene soorten Homarus americanus Kreeften American lobster Amerikaanse kreeft Mariene soorten Morone americana Vissen White bass Amerikaanse zeebaars 1

2 Ia Biodiversiteit Vraag 1a Wetenschappelijke naam Score Predatie Herbivorie Competitie Parasitisme Hybridisatie Broncodering Batrachochytrium dendrobatidis 2 - Matige impact X Elaphe shrenckii 1 - Lage impact X X Elaphe spp. 1 - Lage impact X X Pantherophis spp. 1 - Lage impact X X Rana catesbeiana 3 - Hoge impact X X X Ranavirus 3 - Hoge impact X Thamnophis spp. 1 - Lage impact X X Trachemys scripta elegans 1 - Lage impact X Xenopus laevis 2 - Matige impact X Aedes albopictus 0 - Geen impact Arthurdendyus triangulatus 2 - Matige impact X Coptotermes formosanus 0 - Geen impact Linepithema humile 2 - Matige impact X X Vespa velutina 1 - Lage impact X Dreissena bugensis 3 - Hoge impact X Eriocheir sinensis 2 - Matige impact X X Limnoperna fortunei 3 - Hoge impact X Orconectes immunis 3 - Hoge impact X X X Orconectes rusticus 3 - Hoge impact X X X Orconectes virilis 3 - Hoge impact X X X Pacifastacus leniusculus 3 - Hoge impact X X X Potamopyrgus antipodarum 0 - Geen impact Procambarus acutus 3 - Hoge impact X X X Procambarus clarkii 3 - Hoge impact X X X Sinanodonta woodiana 1 - Lage impact X Asterias amurensis 3 - Hoge impact X Caprella mutica 2 - Matige impact X Crassostrea gigas 3 - Hoge impact X X X Crepidula fornicata 2 - Matige impact X Didemnum vexillum 3 - Hoge impact X Hemigrapsus sanguineus 2 - Matige impact X Hemigrapsus takanoi 2 - Matige impact X Homarus americanus 2 - Matige impact X X X X Morone americana 2 - Matige impact X X X 2

3 Ib Ecosystemen Ic Ecosysteemdiensten Id Overige schade 1b 1c 1d Wetenschappelijke naam Score Broncodering Score Broncodering Overige schade Broncodering Batrachochytrium dendrobatidis 1 - Lage impact 1 - Lage impact Dierenhouderij Elaphe shrenckii 1 - Lage impact 1 - Lage impact Geen Elaphe spp. 1 - Lage impact 1 - Lage impact Geen Pantherophis spp. 1 - Lage impact 0 - Geen impact Geen Rana catesbeiana 1 - Lage impact 2 - Matige impact Geen Ranavirus 2 - Matige impact 1 - Lage impact Economische schade handel of dierentuinen Thamnophis spp. 1 - Lage impact 0 - Geen impact Geen Trachemys scripta elegans 0 - Geen impact 0 - Geen impact Overdracht van bijvoorbeeld Salmonella Xenopus laevis 0 - Geen impact 0 - Geen impact Geen Aedes albopictus 0 - Geen impact 0 - Geen impact Arthurdendyus triangulatus 3 - Hoge impact 3 - Hoge impact Coptotermes formosanus 0 - Geen impact 0 - Geen impact Linepithema humile 1 - Lage impact 1 - Lage impact Vespa velutina 2 - Matige impact 0 - Geen impact Overbrengen van virussen op mensen, evt. overlast Groot effect op het bodemleven in Vraat aan hout in gebouwen Klachten over mieren binnenshuis en schade Predatie op honingbijen. Steken van mensen, maar Dreissena bugensis 3 - Hoge impact 2 - Matige impact Biofouling Eriocheir sinensis 2 - Matige impact 2 - Matige impact Schade aan visfuiken en netten, graven in oevers, Limnoperna fortunei 3 - Hoge impact 2 - Matige impact Biofouling Orconectes immunis 3 - Hoge impact 3 - Hoge impact Graven in oevers, onrust veroorzaken bij mensen Orconectes rusticus 3 - Hoge impact 3 - Hoge impact Onrust bij mensen Orconectes virilis 3 - Hoge impact 3 - Hoge impact Pacifastacus leniusculus 3 - Hoge impact 3 - Hoge impact Graven in oevers, onrust veroorzaken bij mensen, Graven in oevers, onrust veroorzaken bij mensen Potamopyrgus antipodarum 0 - Geen impact 0 - Geen impact biofouling Procambarus acutus 3 - Hoge impact 3 - Hoge impact Procambarus clarkii 3 - Hoge impact 3 - Hoge impact Graven in oevers, onrust veroorzaken bij mensen Graven in oevers, onrust veroorzaken bij mensen Sinanodonta woodiana 1 - Lage impact 0 - Geen impact Geen Asterias amurensis 3 - Hoge impact 1 - Lage impact Caprella mutica 2 - Matige impact 1 - Lage impact Crassostrea gigas 3 - Hoge impact 3 - Hoge impact Crepidula fornicata 3 - Hoge impact 3 - Hoge impact Didemnum vexillum 3 - Hoge impact 3 - Hoge impact Bedreiging commerciële visserij en aquacultuur Fouling aquacultuurplots en schelpdierbroed Fouling, voedselconcurrentie voor Fouling, koelwaterinlaat, impact op commerciële Fouling, schade voor visserij en aquacultuur Hemigrapsus sanguineus 2 - Matige impact 0 - Geen impact Schade aan aquacultuur Hemigrapsus takanoi 2 - Matige impact 0 - Geen impact Schade aan aquacultuur Homarus americanus 1 - Lage impact 0 - Geen impact Schade voor kreeftenvisserij Morone americana 2 - Matige impact 2 - Matige impact Geen 3

4 Wetenschappelijke naam Aanwezigheid pathways Pathway 1 Handelingsperspectief? Impact maatregel Benoem actor(en) Broncodering Batrachochytrium dendrobatidis Elaphe shrenckii Elaphe spp. 3.4 Contaminant op dieren (uitgezonderd parasieten, soorten getransporteerd door gastheer / drager) 2 bedrijfsleven Pantherophis spp. Rana catesbeiana Ranavirus die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m Contaminant op dieren (uitgezonderd parasieten, soorten getransporteerd door gastheer / drager) 1 terrein / waterbeheerders 1 eigenaren Thamnophis spp. Trachemys scripta elegans Xenopus laevis 2 eigenaren Aedes albopictus Arthurdendyus triangulatus 3.6 Contaminant op planten (uitgezonderd parasieten, soorten getransporteerd door gastheer / drager) 1 bedrijfsleven, privé-handel in planten Coptotermes formosanus Linepithema humile 2.8 Tuinbouw (horticultuur) 2 bedrijfsleven en Vespa velutina Dreissena bugensis Eriocheir sinensis die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 6 Limnoperna fortunei 4.8 Ballastwater schepen 2 bedrijfsleven en Orconectes immunis Orconectes rusticus Orconectes virilis Pacifastacus leniusculus Potamopyrgus antipodarum Procambarus acutus Procambarus clarkii Sinanodonta woodiana 1.7 Uitzetten in de natuur voor gebruik (anders dan hierboven, bv. bont, transport, medische doeleinden) Gedeeltelijk 2 Gedeeltelijk 2 Gedeeltelijk 2 aquariumhandel en aquariumhouders, aquariumhandel en aquariumhouders, aquariumhandel en aquariumhouders, 2 aquacultuur, Gedeeltelijk 2 Gedeeltelijk 2 aquariumhandel en aquariumhouders, aquariumhandel en aquariumhouders, Asterias amurensis 4.8 Ballastwater schepen Gedeeltelijk 3 Bedrijfsleven Caprella mutica 4.8 Ballastwater schepen Gedeeltelijk 3 Crassostrea gigas die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 Bedrijfsleven, eigenaren, handhavende diensten Crepidula fornicata 3.3 Gecontamineerd voedsel (inclusief levende organismen) Didemnum vexillum 4.9 Aangroei op scheepswanden Gedeeltelijk 4 Hemigrapsus sanguineus 4.8 Ballastwater schepen Gedeeltelijk 3 Hemigrapsus takanoi 4.8 Ballastwater schepen Gedeeltelijk 3 Homarus americanus 2.11 Levende organismen dienende als voedsel en levend aas Gedeeltelijk 1 Morone americana 4.8 Ballastwater schepen 3 Bedrijfsleven, eigenaren, handhavende diensten Bedrijfsleven, eigenaren, handhavende diensten Bedrijfsleven, eigenaren, handhavende diensten Bedrijfsleven, terreinbeheerders, Bedrijfsleven, eigenaren, handhavende diensten 4

5 Wetenschappelijke naam Pathway 2 Handelingsperspectief? Impact maatregel Benoem actor(en) Broncodering Batrachochytrium dendrobatidis Elaphe shrenckii Elaphe spp. 6.1 Grensoverschrijdende natuurlijke verspreiding van invasieve soorten die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 Pantherophis spp. Rana catesbeiana Ranavirus Thamnophis spp. 2.4 Huisdieren / soorten in aquaria of terraria (inclusief levende organismen 6.1 Grensoverschrijdende natuurlijke verspreiding van invasieve soorten die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 1 eigenaren Trachemys scripta elegans Xenopus laevis Aedes albopictus 2.10 Onderzoeksdoeleinden en ex-situ kweken / fokken (in voorzieningen) 1 Arthurdendyus triangulatus 3.10 Transport van habitat materiaal (grond, vegetatie, ) 1 Coptotermes formosanus Linepithema humile 4.6 Personen en bagage / uitrusting (met name toerisme) 2 bedrijfsleven en onderzoek bedrijfsleven, privé-handel in planten privé-personen, controlerende diensten Vespa velutina 4.2 Container / bulk / vrachtlading 2 bedrijfsleven Dreissena bugensis 4.8 Ballastwater schepen 2 Eriocheir sinensis 4.8 Ballastwater schepen 2 Limnoperna fortunei bedrijfsleven en bedrijfsleven en Orconectes immunis 3.2 Gecontamineerd aas 2 Orconectes rusticus 3.2 Gecontamineerd aas 2 Orconectes virilis 3.2 Gecontamineerd aas 2 Pacifastacus leniusculus 2.2 Aquacultuur / mariene cultuur 2 Potamopyrgus antipodarum aquacultuur, handhavende diensten Procambarus acutus 3.2 Gecontamineerd aas 2 Procambarus clarkii 3.2 Gecontamineerd aas 2 Sinanodonta woodiana Asterias amurensis 3.3 Gecontamineerd voedsel (inclusief levende organismen) 3 Bedrijfsleven, Caprella mutica 4.9 Aangroei op scheepswanden Crassostrea gigas 2.2 Aquacultuur / mariene cultuur Gedeeltelijk 4 Bedrijfsleven Crepidula fornicata 4.8 Ballastwater schepen Didemnum vexillum 3.3 Gecontamineerd voedsel (inclusief levende organismen) 2 Bedrijfsleven Hemigrapsus sanguineus 3.3 Gecontamineerd voedsel (inclusief levende organismen) Gedeeltelijk 3 Bedrijfsleven Hemigrapsus takanoi 3.3 Gecontamineerd voedsel (inclusief levende organismen) Gedeeltelijk 3 Bedrijfsleven Homarus americanus 1.3 Visserij (inclusief sportvisserij) Gedeeltelijk 1 Morone americana Bedrijfsleven, terreinbeheerders, 5

6 Wetenschappelijke naam Pathway 3 Handelingsperspectief? Impact maatregel Benoem actor(en) Broncodering Batrachochytrium dendrobatidis 4.6 Personen en bagage / uitrusting (met name toerisme) 1 terrein/waterbeheerders Elaphe shrenckii Elaphe spp. Pantherophis spp. Rana catesbeiana Ranavirus 4.6 Personen en bagage / uitrusting (met name toerisme) 1 terrein/waterbeheerders Thamnophis spp. Trachemys scripta elegans Xenopus laevis Aedes albopictus Arthurdendyus triangulatus Coptotermes formosanus Linepithema humile 3.1 Gecontamineerd materiaal van kwekerijen 2 bedrijfsleven Vespa velutina 4.10 Voertuigen (auto, trein, ) 2 bedrijfsleven Dreissena bugensis 4.9 Aangroei op scheepswanden 2 bedrijfsleven Eriocheir sinensis Limnoperna fortunei Orconectes immunis Orconectes rusticus Orconectes virilis 1.7 Uitzetten in de natuur voor gebruik (anders dan hierboven, bv. bont, transport, medische doeleinden) die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 Gedeeltelijk 2 Handhavende diensten Pacifastacus leniusculus 3.2 Gecontamineerd aas 2 Handhavende diensten Potamopyrgus antipodarum Procambarus acutus Procambarus clarkii Sinanodonta woodiana die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m Uitzetten in de natuur voor gebruik (anders dan hierboven, bv. bont, transport, medische doeleinden) Asterias amurensis 4.9 Aangroei op scheepswanden Gedeeltelijk 3 Caprella mutica Crassostrea gigas 3.4 Contaminant op dieren (uitgezonderd parasieten, soorten getransporteerd door gastheer / drager) 3.4 Contaminant op dieren (uitgezonderd parasieten, soorten getransporteerd door gastheer / drager) Gedeeltelijk 2 Handhavende diensten Bedrijfsleven, reizigers, Gedeeltelijk 3 Bedrijfsleven Gedeeltelijk 4 Bedrijfsleven, Crepidula fornicata 4.9 Aangroei op scheepswanden Didemnum vexillum 4.1 Hengelsport / beroepsvisserij benodigdheden Gedeeltelijk 4 Waterbeheerders Hemigrapsus sanguineus 4.9 Aangroei op scheepswanden Gedeeltelijk 3 Hemigrapsus takanoi 4.9 Aangroei op scheepswanden Gedeeltelijk 3 Homarus americanus 2.2 Aquacultuur / mariene cultuur 1 Morone americana Bedrijfsleven, eigenaren en Bedrijfsleven, eigenaren en Bedrijfsleven, 6

7 Wetenschappelijke naam Pathway 4 Handelingsperspectief? Impact maatregel Benoem actor(en) Broncodering Batrachochytrium dendrobatidis Elaphe shrenckii Elaphe spp. Pantherophis spp. Rana catesbeiana Ranavirus Thamnophis spp. Trachemys scripta elegans Xenopus laevis Aedes albopictus Arthurdendyus triangulatus Coptotermes formosanus Linepithema humile 3.10 Transport van habitat materiaal (grond, vegetatie, ) 2 bedrijfsleven Vespa velutina Dreissena bugensis Eriocheir sinensis Limnoperna fortunei Orconectes immunis Orconectes rusticus Orconectes virilis Pacifastacus leniusculus Potamopyrgus antipodarum die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 Procambarus acutus 2.2 Aquacultuur / mariene cultuur 2 Procambarus clarkii Sinanodonta woodiana Asterias amurensis Caprella mutica die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 Crassostrea gigas 4.9 Aangroei op scheepswanden Gedeeltelijk 4 Crepidula fornicata Didemnum vexillum Hemigrapsus sanguineus Hemigrapsus takanoi Homarus americanus Morone americana die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 Aquacultuur, Bedrijfsleven, eigenaren, 7

8 Wetenschappelijke naam Mate van aanwezigheid Broncodering Vestiging? Broncodering Batrachochytrium dendrobatidis Wijdverspreid Elaphe shrenckii Elaphe spp. Pantherophis spp. Rana catesbeiana Ranavirus Wijdverspreid Thamnophis spp. Trachemys scripta elegans Xenopus laevis Aedes albopictus Arthurdendyus triangulatus Coptotermes formosanus Linepithema humile Enkele lokale plekken in NL Vespa velutina Dreissena bugensis Wijdverspreid Eriocheir sinensis Wijdverspreid Limnoperna fortunei Orconectes immunis Orconectes rusticus Orconectes virilis Pacifastacus leniusculus Potamopyrgus antipodarum Procambarus acutus Enkele lokale plekken in NL Enkele lokale plekken in NL Enkele lokale plekken in NL Procambarus clarkii Regionaal Sinanodonta woodiana Asterias amurensis Caprella mutica Wijdverspreid Crassostrea gigas Wijdverspreid Crepidula fornicata Wijdverspreid Didemnum vexillum Wijdverspreid Hemigrapsus sanguineus Wijdverspreid Hemigrapsus takanoi Wijdverspreid Homarus americanus Enkele lokale plekken in NL III a. Mate van aanwezigheid 5 6 Morone americana 8

9 Wetenschappelijke naam Eliminatie mogelijk? Broncodering Kosten eliminatie Broncodering Milieuvervuiling Batrachochytrium dendrobatidis Elaphe shrenckii Elaphe spp. Pantherophis spp. Verstoring ecosysteem / inheemse soorten Maatschappelijke onrust Overige bijeffecten Broncodering Rana catesbeiana Ranavirus Thamnophis spp. Trachemys scripta elegans Xenopus laevis < Aedes albopictus Arthurdendyus triangulatus Coptotermes formosanus Linepithema humile Vespa velutina Dreissena bugensis Eriocheir sinensis Limnoperna fortunei Orconectes immunis Orconectes rusticus Orconectes virilis Pacifastacus leniusculus Potamopyrgus antipodarum Procambarus acutus Procambarus clarkii Sinanodonta woodiana Asterias amurensis Caprella mutica Crassostrea gigas Crepidula fornicata Didemnum vexillum Hemigrapsus sanguineus Hemigrapsus takanoi Homarus americanus Morone americana 7 III b. Eliminatie 8 9 9

10 Wetenschappelijke naam Beheer mogelijk? Broncodering Kosten beheer Broncodering Milieuvervuiling Batrachochytrium dendrobatidis Elaphe shrenckii Elaphe spp. Pantherophis spp. Verstoring ecosysteem / inheemse soorten Maatschappelijke onrust Overige bijeffecten Broncodering Rana catesbeiana Gedeeltelijk < Ranavirus Thamnophis spp. Trachemys scripta elegans Xenopus laevis Aedes albopictus Arthurdendyus triangulatus Coptotermes formosanus Linepithema humile Gedeeltelijk < Vespa velutina Gedeeltelijk < Dreissena bugensis Gedeeltelijk Eriocheir sinensis Gedeeltelijk Limnoperna fortunei Gedeeltelijk Orconectes immunis Gedeeltelijk Orconectes rusticus Gedeeltelijk Orconectes virilis Gedeeltelijk Pacifastacus leniusculus Gedeeltelijk Potamopyrgus antipodarum Procambarus acutus < Procambarus clarkii Gedeeltelijk Sinanodonta woodiana Asterias amurensis Caprella mutica Crassostrea gigas Crepidula fornicata Gedeeltelijk < Didemnum vexillum Hemigrapsus sanguineus Hemigrapsus takanoi Homarus americanus < Morone americana Gedeeltelijk < III c. Beheer 10

11 Wetenschappelijke naam Positieve effecten? Broncodering Andere lidstaten? Welke landen? Broncodering Opname NL-lijst? Broncodering Batrachochytrium dendrobatidis België, Duitsland Elaphe shrenckii Elaphe spp. Pantherophis spp. Rana catesbeiana Duitsland, VK, Frankrijk, België Ranavirus Spanje, België Thamnophis spp. Trachemys scripta elegans Zuid-Europese landen Xenopus laevis Frankrijk, Italie, VK, Portugal, Spanje Aedes albopictus Arthurdendyus triangulatus Diverse EU-lidstaten Coptotermes formosanus Zuid-Europa (Spanje, Italië, Griekenland) Linepithema humile Duitsland Vespa velutina VK Dreissena bugensis VK, Ierland Eriocheir sinensis Limnoperna fortunei Orconectes immunis Orconectes rusticus Duitsland Orconectes virilis Duitsland Pacifastacus leniusculus Potamopyrgus antipodarum Duitsland, Frankrijk, Ierland Procambarus acutus Procambarus clarkii Sinanodonta woodiana Asterias amurensis EU lidstaten grenzend aan zee Caprella mutica VK, mogelijk Duitsland Crassostrea gigas VK Crepidula fornicata Ierland en VK Didemnum vexillum VK, Duitsland Hemigrapsus sanguineus VK, Frankrijk Hemigrapsus takanoi VK, Frankrijk Homarus americanus Denemarken, Ierland, Zweden Morone americana Groot aantal EU landen (met name die gelegen aan zee) 11

12 Expert groep Wetenschappelijke naam Soortgroep Engelse naam Nederlanse naam Mariene soorten Ocenebra inornata Slakken panese oyster drill, Asian Drill, Asian oyster panse stekelhoren Mariene soorten Paralithodes camtschaticus Krabben Red king crab Rode koningskrab Mariene soorten Pileolaria berkeleyana Kokerwormen Berkeleys tubeworm Berkeleys kalkkokerworm Mariene soorten Rapana venosa Slakken Rapa whelk Geaderde stekelhoren Mariene soorten Ruditapes philippinarum Tweekleppigen Manila clam Filippijnse tapijtschelp Mariene soorten Sargassum muticum Wieren pweed pans bessenwier Mariene soorten Undaria pinnatifida Wieren Wakame Wakame Mariene soorten Urosalpinx cinerea Slakken Mariene soorten Watersipora subatra Mosdiertjes American oyster drill, Eastern oyster drill, Bloodred encrusting bryozoan Amerikaanse oesterboorder Bloedrood korstvormend mosdiertje Planten (zoetwater) Aponogeton distachyos Planten Cape-pondweed Kaapse waterlelie Planten (zoetwater) Azolla sp. Planten Kroosvarens Planten (zoetwater) Cabomba caroliniana Planten non-native Fanwort Waterwaaier Planten (zoetwater) Crassula helmsii Planten Watercrassula Watercrassula Planten (zoetwater) Egeria densa Planten Brazilian waterweed Egeria Planten (zoetwater) Eichhornia crassipes Planten Water hyacinth Waterhyacint Planten (zoetwater) Elodea callitrichoides Planten Planten (zoetwater) Elodea canadensis Planten South American waterweed Canadian pondweed, Canadian waterweed Sterrenkrooswaterpest Brede waterpest Planten (zoetwater) Elodea nuttallii Planten Nuttall's Waterweed Smalle waterpest Hydrilla, Esthwaide Planten (zoetwater) Hydrilla verticillata Planten Hydrilla waterweed Floating pennywort, Water Planten (zoetwater) Hydrocotyle ranunculoides Planten Grote waternavel pennywort Verspreidbladige Planten (zoetwater) Lagarosiphon major Planten Curly waterweed waterpest Planten (zoetwater) Lemna minuta Planten Least duckweed Dwergkroos Planten (zoetwater) Ludwigia grandiflora Planten Creeping water-primrose Waterteunisbloem Planten (zoetwater) Ludwigia peploides Planten Floating water-primrose Kleine waterteunisbloem Planten (zoetwater) Myriophyllum aquaticum Planten Planten (zoetwater) Myriophyllum heterophyllum Planten Algemene informatie Parrot's feather, parrot feather, Brazilian Twoleaf watermilfoil, variable watermilfoil Parelvederkruid Planten (zoetwater) Pistia stratiotes Planten Water lettuce Watersla Ongelijkbladig vederkruid Planten (zoetwater) Salvinia molesta Planten Giant salvinia Grote vlotvaren Planten (terrestrisch) Acacia dealbata Planten Silver wattle, Blue wattle Mimosa L. Planten (terrestrisch) Acaena novae-zealandia Planten Pirri-pirrri-bur Stekelnootje Planten (terrestrisch) Ailanthus altissima Planten Tree of heaven Hemelboom Planten (terrestrisch) Akebia quinata Planten Five-leaf Schijnaugurk Planten (terrestrisch) Ambrosia artemisiifolia Planten Common ragweed Alsemambrosia Planten (terrestrisch) Amorpha fruticosa Planten False indigo Indigostruik Planten (terrestrisch) Baccharis halimifolia Planten Salt bush, Eastern baccharis Struikaster 12

13 Ia Biodiversiteit Vraag 1a Wetenschappelijke naam Score Predatie Herbivorie Competitie Parasitisme Hybridisatie Broncodering Ocenebra inornata 2 - Matige impact X Paralithodes camtschaticus 3 - Hoge impact X X Pileolaria berkeleyana 1 - Lage impact X Rapana venosa 3 - Hoge impact X Ruditapes philippinarum 1 - Lage impact X X X Sargassum muticum 2 - Matige impact X Undaria pinnatifida 2 - Matige impact X Urosalpinx cinerea 2 - Matige impact X X Watersipora subatra 2 - Matige impact X Aponogeton distachyos 1 - Lage impact X Azolla sp. 2 - Matige impact X Cabomba caroliniana 3 - Hoge impact X Crassula helmsii 3 - Hoge impact X Egeria densa 2 - Matige impact X Eichhornia crassipes 1 - Lage impact X Elodea callitrichoides 0 - Geen impact Elodea canadensis 0 - Geen impact Elodea nuttallii 2 - Matige impact X Hydrilla verticillata Hydrocotyle ranunculoides 3 - Hoge impact X Lagarosiphon major 2 - Matige impact X Lemna minuta 2 - Matige impact X Ludwigia grandiflora 2 - Matige impact X Ludwigia peploides 3 - Hoge impact X X Myriophyllum aquaticum 2 - Matige impact X Myriophyllum heterophyllum 3 - Hoge impact X Pistia stratiotes 1 - Lage impact X Salvinia molesta 0 - Geen impact Acacia dealbata 0 - Geen impact Acaena novae-zealandia 3 - Hoge impact X Ailanthus altissima 2 - Matige impact X Akebia quinata 1 - Lage impact X Ambrosia artemisiifolia 1 - Lage impact X Amorpha fruticosa 2 - Matige impact X Baccharis halimifolia 3 - Hoge impact X 13

14 Wetenschappelijke naam Score Broncodering Score Broncodering Overige schade Broncodering Ocenebra inornata 2 - Matige impact 1 - Lage impact Bedreiging aquacultuur Paralithodes camtschaticus 3 - Hoge impact 3 - Hoge impact Schade voor commerciële visserij Pileolaria berkeleyana 0 - Geen impact 1 - Lage impact Geen Rapana venosa 3 - Hoge impact 3 - Hoge impact Ruditapes philippinarum 1 - Lage impact 0 - Geen impact Sargassum muticum 2 - Matige impact 3 - Hoge impact Bedreiging commerciële visserij en aquacultuur. In hoge dichtheden voedselconcurrentie met Bedreiging commerciële visserij en aquacultuur, Undaria pinnatifida 1 - Lage impact 1 - Lage impact Fouling Urosalpinx cinerea 2 - Matige impact 1 - Lage impact Bedreiging aquacultuur Watersipora subatra 2 - Matige impact 2 - Matige impact Geen Aponogeton distachyos 0 - Geen impact 0 - Geen impact Geen Azolla sp. 2 - Matige impact 1 - Lage impact Geen Cabomba caroliniana 3 - Hoge impact 3 - Hoge impact Geen Crassula helmsii 3 - Hoge impact 1 - Lage impact Geen Egeria densa 1 - Lage impact 1 - Lage impact Geen Eichhornia crassipes 1 - Lage impact 1 - Lage impact Geen Elodea callitrichoides 0 - Geen impact 0 - Geen impact Geen Elodea canadensis 0 - Geen impact 0 - Geen impact Geen Elodea nuttallii 2 - Matige impact 3 - Hoge impact Geen Hydrilla verticillata Ib Ecosystemen Ic Ecosysteemdiensten Id Overige schade 1b 1c 1d Hydrocotyle ranunculoides 2 - Matige impact 3 - Hoge impact Geen Lagarosiphon major 1 - Lage impact 2 - Matige impact Geen Lemna minuta 2 - Matige impact 1 - Lage impact Stankoverlast Ludwigia grandiflora 2 - Matige impact 3 - Hoge impact Geen Ludwigia peploides 3 - Hoge impact 3 - Hoge impact Kans op muggenplagen neemt toe Myriophyllum aquaticum 2 - Matige impact 2 - Matige impact Geen Myriophyllum heterophyllum 3 - Hoge impact 3 - Hoge impact Geen Pistia stratiotes 1 - Lage impact 1 - Lage impact Geen Salvinia molesta 0 - Geen impact 0 - Geen impact Geen Acacia dealbata 0 - Geen impact 1 - Lage impact Volksgezondheid: allergeen Acaena novae-zealandia 3 - Hoge impact 0 - Geen impact Geen Ailanthus altissima 3 - Hoge impact 0 - Geen impact Schade aan bouwwerken, bosbouw Akebia quinata 1 - Lage impact 0 - Geen impact Geen Ambrosia artemisiifolia 1 - Lage impact 0 - Geen impact Volksgezondheid, sterk allergeen, landbouw Amorpha fruticosa 3 - Hoge impact 0 - Geen impact Geen Baccharis halimifolia 3 - Hoge impact 1 - Lage impact Brandgevaar, volksgezondheid 14

15 Wetenschappelijke naam Aanwezigheid pathways Pathway 1 Handelingsperspectief? Impact maatregel Benoem actor(en) Broncodering Ocenebra inornata 3.3 Gecontamineerd voedsel (inclusief levende organismen) 3 Bedrijfsleven, eigenaren, handhavende diensten Paralithodes camtschaticus 2.11 Levende organismen dienende als voedsel en levend aas Pileolaria berkeleyana Rapana venosa 4.8 Ballastwater schepen Gedeeltelijk 3 Ruditapes philippinarum Sargassum muticum die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 Undaria pinnatifida 2.2 Aquacultuur / mariene cultuur 3 Urosalpinx cinerea 3.3 Gecontamineerd voedsel (inclusief levende organismen) 3 Watersipora subatra 4.9 Aangroei op scheepswanden Gedeeltelijk 3 Aponogeton distachyos Bedrijfsleven, eigenaren, handhavende diensten Bedrijfsleven, terrein-/waterbeheerders, Bedrijfsleven, eigenaren, handhavende diensten Bedrijfsleven, eigenaren, handhavende diensten Azolla sp. 5.1 Verbinden van waterwegen / stroomgebieden / zeeën Cabomba caroliniana 2.8 Tuinbouw (horticultuur) 2 bedrijfsleven Crassula helmsii 2.8 Tuinbouw (horticultuur) 1 Egeria densa 2.8 Tuinbouw (horticultuur) 2 bedrijfsleven Eichhornia crassipes Elodea callitrichoides Elodea canadensis Elodea nuttallii 2.8 Tuinbouw (horticultuur) 3 bedrijfsleven Hydrilla verticillata Hydrocotyle ranunculoides 2.8 Tuinbouw (horticultuur) 1 Lagarosiphon major 2.8 Tuinbouw (horticultuur) 2 bedrijfsleven Lemna minuta 5.1 Verbinden van waterwegen / stroomgebieden / zeeën Ludwigia grandiflora 2.8 Tuinbouw (horticultuur) 1 Ludwigia peploides 2.8 Tuinbouw (horticultuur) 1 Myriophyllum aquaticum 2.8 Tuinbouw (horticultuur) 1 Myriophyllum heterophyllum 2.8 Tuinbouw (horticultuur) 1 Pistia stratiotes Salvinia molesta Acacia dealbata Acaena novae-zealandia 2.9 Sierplanten (anders dan horticultuur) 2 Bedrijfsleven, eigenaars, handhavende dienst Ailanthus altissima 2.9 Sierplanten (anders dan horticultuur) Gedeeltelijk 2 Akebia quinata Ambrosia artemisiifolia Amorpha fruticosa 2.8 Tuinbouw (horticultuur) 1 Bedrijfsleven Baccharis halimifolia 2.9 Sierplanten (anders dan horticultuur) Gedeeltelijk 1 Bedrijfsleven 15

16 Wetenschappelijke naam Pathway 2 Handelingsperspectief? Impact maatregel Benoem actor(en) Broncodering Ocenebra inornata Paralithodes camtschaticus 6.1 Grensoverschrijdende natuurlijke verspreiding van invasieve soorten die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 Pileolaria berkeleyana Rapana venosa 6.1 Grensoverschrijdende natuurlijke verspreiding van invasieve soorten die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 Ruditapes philippinarum Sargassum muticum 3.3 Gecontamineerd voedsel (inclusief levende organismen) Gedeeltelijk 3 Bedrijfsleven Undaria pinnatifida 3.3 Gecontamineerd voedsel (inclusief levende organismen) Gedeeltelijk 3 Urosalpinx cinerea 6.1 Grensoverschrijdende natuurlijke verspreiding van invasieve soorten die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 Bedrijfsleven, Watersipora subatra 3.3 Gecontamineerd voedsel (inclusief levende organismen) Gedeeltelijk 3 Bedrijfsleven Aponogeton distachyos Azolla sp. Cabomba caroliniana Crassula helmsii Egeria densa 2.4 Huisdieren / soorten in aquaria of terraria (inclusief levende organismen 2.4 Huisdieren / soorten in aquaria of terraria (inclusief levende organismen 2.4 Huisdieren / soorten in aquaria of terraria (inclusief levende organismen 2.4 Huisdieren / soorten in aquaria of terraria (inclusief levende organismen Gedeeltelijk 1 Gedeeltelijk 1 Gedeeltelijk 1 Gedeeltelijk 1 terrein-/waterbeheerders, terrein-/waterbeheerders, terrein-/waterbeheerders, terrein-/waterbeheerders, Eichhornia crassipes Elodea callitrichoides Elodea canadensis Elodea nuttallii 2.4 Huisdieren / soorten in aquaria of terraria (inclusief levende organismen Gedeeltelijk 1 terrein-/waterbeheerders, Hydrilla verticillata Hydrocotyle ranunculoides Lagarosiphon major Lemna minuta Ludwigia grandiflora Ludwigia peploides Myriophyllum aquaticum Myriophyllum heterophyllum 2.4 Huisdieren / soorten in aquaria of terraria (inclusief levende organismen 2.4 Huisdieren / soorten in aquaria of terraria (inclusief levende organismen 2.4 Huisdieren / soorten in aquaria of terraria (inclusief levende organismen 2.4 Huisdieren / soorten in aquaria of terraria (inclusief levende organismen 2.4 Huisdieren / soorten in aquaria of terraria (inclusief levende organismen 2.4 Huisdieren / soorten in aquaria of terraria (inclusief levende organismen 2.4 Huisdieren / soorten in aquaria of terraria (inclusief levende organismen Gedeeltelijk 1 Gedeeltelijk 1 Gedeeltelijk 1 Gedeeltelijk 1 Gedeeltelijk 1 Gedeeltelijk 1 Gedeeltelijk 1 terrein-/waterbeheerders, terrein-/waterbeheerders, terrein-/waterbeheerders, terrein-/waterbeheerders, terrein-/waterbeheerders, terrein-/waterbeheerders, terrein-/waterbeheerders, Pistia stratiotes Salvinia molesta Acacia dealbata Acaena novae-zealandia 2.8 Tuinbouw (horticultuur) 1 Bedrijfsleven Ailanthus altissima Akebia quinata Ambrosia artemisiifolia Amorpha fruticosa 2.9 Sierplanten (anders dan horticultuur) Gedeeltelijk 1 Baccharis halimifolia 6.1 Grensoverschrijdende natuurlijke verspreiding van invasieve soorten die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 Bedrijfsleven, terreinbeheerders 16

17 Wetenschappelijke naam Pathway 3 Handelingsperspectief? Impact maatregel Benoem actor(en) Broncodering Ocenebra inornata Paralithodes camtschaticus Pileolaria berkeleyana Rapana venosa 4.9 Aangroei op scheepswanden Gedeeltelijk 3 Ruditapes philippinarum Sargassum muticum 4.9 Aangroei op scheepswanden Gedeeltelijk 3 Undaria pinnatifida 4.9 Aangroei op scheepswanden Gedeeltelijk 2 Urosalpinx cinerea Watersipora subatra 4.8 Ballastwater schepen Gedeeltelijk 3 Aponogeton distachyos Azolla sp. 3.4 Contaminant op dieren (uitgezonderd parasieten, soorten getransporteerd door gastheer / drager) Bedrijfsleven, eigenaren en Bedrijfsleven, eigenaren en Bedrijfsleven, eigenaren en Bedrijfsleven, eigenaren en Cabomba caroliniana 4.11 Overige transport(middelen) Gedeeltelijk 1 terrein-/waterbeheerders Crassula helmsii 4.5 Grote (landbouw / grondverzet / graaf) machines en toebehoren Gedeeltelijk 3 terrein-/waterbeheerders Egeria densa 4.11 Overige transport(middelen) Gedeeltelijk 1 terrein-/waterbeheerders Eichhornia crassipes Elodea callitrichoides Elodea canadensis Elodea nuttallii 4.11 Overige transport(middelen) Gedeeltelijk 1 terrein-/waterbeheerders Hydrilla verticillata Hydrocotyle ranunculoides 5.1 Verbinden van waterwegen / stroomgebieden / zeeën Gedeeltelijk 3 terrein-/waterbeheerders Lagarosiphon major 4.11 Overige transport(middelen) Gedeeltelijk 1 terrein-/waterbeheerders Lemna minuta 3.4 Contaminant op dieren (uitgezonderd parasieten, soorten getransporteerd door gastheer / drager) Ludwigia grandiflora 5.1 Verbinden van waterwegen / stroomgebieden / zeeën Gedeeltelijk 2 terrein-/waterbeheerders Ludwigia peploides 5.1 Verbinden van waterwegen / stroomgebieden / zeeën Gedeeltelijk 2 terrein-/waterbeheerders Myriophyllum aquaticum 5.1 Verbinden van waterwegen / stroomgebieden / zeeën Gedeeltelijk 2 terrein-/waterbeheerders Myriophyllum heterophyllum 4.11 Overige transport(middelen) Gedeeltelijk 2 terrein-/waterbeheerders Pistia stratiotes Salvinia molesta Acacia dealbata Acaena novae-zealandia 4.6 Personen en bagage / uitrusting (met name toerisme) Gedeeltelijk 1 reizigers Ailanthus altissima Akebia quinata Ambrosia artemisiifolia Amorpha fruticosa Baccharis halimifolia die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 17

18 Wetenschappelijke naam Pathway 4 Handelingsperspectief? Impact maatregel Benoem actor(en) Broncodering Ocenebra inornata Paralithodes camtschaticus Pileolaria berkeleyana Rapana venosa 3.3 Gecontamineerd voedsel (inclusief levende organismen) 3 Ruditapes philippinarum Bedrijfsleven, eigenaren en Sargassum muticum Undaria pinnatifida die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 Urosalpinx cinerea Watersipora subatra die eerder geïntroduceerd zijn via pathways 1 t/m 5 Aponogeton distachyos Azolla sp. 2.8 Tuinbouw (horticultuur) 3 bedrijfsleven Cabomba caroliniana 4.5 Grote (landbouw / grondverzet / graaf) machines en toebehoren Gedeeltelijk 2 terrein-/waterbeheerders Crassula helmsii 3.4 Contaminant op dieren (uitgezonderd parasieten, soorten getransporteerd door gastheer / drager) Egeria densa 4.5 Grote (landbouw / grondverzet / graaf) machines en toebehoren Gedeeltelijk 2 terrein-/waterbeheerders Eichhornia crassipes Elodea callitrichoides Elodea canadensis Elodea nuttallii 4.5 Grote (landbouw / grondverzet / graaf) machines en toebehoren Gedeeltelijk 2 terrein-/waterbeheerders Hydrilla verticillata Hydrocotyle ranunculoides 4.5 Grote (landbouw / grondverzet / graaf) machines en toebehoren Gedeeltelijk 2 terrein-/waterbeheerders Lagarosiphon major 4.5 Grote (landbouw / grondverzet / graaf) machines en toebehoren Gedeeltelijk 2 terrein-/waterbeheerders Lemna minuta 3.6 Contaminant op planten (uitgezonderd parasieten, soorten getransporteerd door gastheer / drager) Gedeeltelijk 4 Ludwigia grandiflora 4.5 Grote (landbouw / grondverzet / graaf) machines en toebehoren Gedeeltelijk 2 terrein-/waterbeheerders Ludwigia peploides 4.5 Grote (landbouw / grondverzet / graaf) machines en toebehoren Gedeeltelijk 2 terrein-/waterbeheerders Myriophyllum aquaticum 4.5 Grote (landbouw / grondverzet / graaf) machines en toebehoren Gedeeltelijk 2 terrein-/waterbeheerders Myriophyllum heterophyllum 4.5 Grote (landbouw / grondverzet / graaf) machines en toebehoren Gedeeltelijk 2 terrein-/waterbeheerders Pistia stratiotes Salvinia molesta Acacia dealbata Acaena novae-zealandia 4.7 Organisch verpakkingsmateriaal (met name houtverpakkingen) Gedeeltelijk 1 Bedrijfsleven Ailanthus altissima Akebia quinata Ambrosia artemisiifolia Amorpha fruticosa Baccharis halimifolia 18

19 III a. Mate van aanwezigheid 5 6 Wetenschappelijke naam Mate van aanwezigheid Broncodering Vestiging? Broncodering Ocenebra inornata Enkele lokale plekken in NL Paralithodes camtschaticus Pileolaria berkeleyana Rapana venosa Regionaal Ruditapes philippinarum Sargassum muticum Wijdverspreid Undaria pinnatifida Regionaal Urosalpinx cinerea Enkele lokale plekken in NL Watersipora subatra Aponogeton distachyos Azolla sp. Wijdverspreid Cabomba caroliniana Regionaal Crassula helmsii Wijdverspreid Egeria densa Wijdverspreid Eichhornia crassipes Elodea callitrichoides Elodea canadensis Elodea nuttallii Wijdverspreid Hydrilla verticillata Hydrocotyle ranunculoides Wijdverspreid Lagarosiphon major Regionaal Lemna minuta Wijdverspreid Ludwigia grandiflora Wijdverspreid Ludwigia peploides Enkele lokale plekken in NL Myriophyllum aquaticum Wijdverspreid Myriophyllum heterophyllum Wijdverspreid Pistia stratiotes Salvinia molesta Acacia dealbata Acaena novae-zealandia Ailanthus altissima Wijdverspreid Akebia quinata Ambrosia artemisiifolia Amorpha fruticosa Baccharis halimifolia Enkele lokale plekken in NL Enkele lokale plekken in NL 19

20 Wetenschappelijke naam Eliminatie mogelijk? Broncodering Kosten eliminatie Broncodering Milieuvervuiling Ocenebra inornata Paralithodes camtschaticus Pileolaria berkeleyana Rapana venosa Ruditapes philippinarum Sargassum muticum Verstoring ecosysteem / inheemse soorten Maatschappelijke onrust Overige bijeffecten Broncodering Undaria pinnatifida Urosalpinx cinerea Watersipora subatra Aponogeton distachyos Azolla sp. Cabomba caroliniana Crassula helmsii Egeria densa Eichhornia crassipes Elodea callitrichoides Elodea canadensis Elodea nuttallii Hydrilla verticillata Hydrocotyle ranunculoides Lagarosiphon major Lemna minuta Ludwigia grandiflora Ludwigia peploides Myriophyllum aquaticum Myriophyllum heterophyllum Pistia stratiotes Salvinia molesta Acacia dealbata Acaena novae-zealandia < Ailanthus altissima Akebia quinata Ambrosia artemisiifolia III b. Eliminatie Amorpha fruticosa < Baccharis halimifolia <

21 Wetenschappelijke naam Beheer mogelijk? Broncodering Kosten beheer Broncodering Milieuvervuiling Verstoring ecosysteem / inheemse soorten Maatschappelijke onrust Overige bijeffecten Broncodering Ocenebra inornata Gedeeltelijk < Paralithodes camtschaticus Pileolaria berkeleyana Rapana venosa Gedeeltelijk < Ruditapes philippinarum Sargassum muticum Undaria pinnatifida Gedeeltelijk < Urosalpinx cinerea Gedeeltelijk < Watersipora subatra Aponogeton distachyos Azolla sp. Gedeeltelijk Cabomba caroliniana Gedeeltelijk Crassula helmsii Gedeeltelijk Egeria densa < Eichhornia crassipes Elodea callitrichoides Elodea canadensis Elodea nuttallii Gedeeltelijk > Hydrilla verticillata Hydrocotyle ranunculoides > Lagarosiphon major < Lemna minuta Gedeeltelijk < Ludwigia grandiflora Gedeeltelijk Ludwigia peploides Gedeeltelijk Myriophyllum aquaticum Myriophyllum heterophyllum Gedeeltelijk Pistia stratiotes Salvinia molesta Acacia dealbata Acaena novae-zealandia Gedeeltelijk < Ailanthus altissima Gedeeltelijk Akebia quinata Ambrosia artemisiifolia Amorpha fruticosa Baccharis halimifolia < III c. Beheer 21

22 Wetenschappelijke naam Positieve effecten? Broncodering Andere lidstaten? Welke landen? Broncodering Opname NL-lijst? Broncodering Ocenebra inornata Frankrijk, Denemarken, Portugal Paralithodes camtschaticus Pileolaria berkeleyana Rapana venosa Frankrijk, België, VK en Duitsland Ruditapes philippinarum Sargassum muticum Onduidelijk, maar naar verluid zijn er nog gebieden waar de soort niet Undaria pinnatifida Ierland, Duitsland, Denemarken Urosalpinx cinerea VK, Frankrijk Watersipora subatra Aponogeton distachyos Groot Brittannië, Ierland Azolla sp. Groot Brittannië, Polen, Portugal, Spanje Cabomba caroliniana Groot Brittannië, Ierland Crassula helmsii Egeria densa Groot Brittannië, Ierland, Duitsland, België, Denemarken, Luxemburg, Groot Brittannië, Duitsland, België, Ierland, Luxemburg, Spanje, Italië Eichhornia crassipes Portugal, Spanje, Italië, Duitsland Elodea callitrichoides Elodea canadensis Elodea nuttallii Groot Brittannië, Duitsland, België, Denemarken, Frankrijk, Luxemburg, Groot Brittannië, Duitsland, België, Denemarken, Frankrijk, Luxemburg, Hydrilla verticillata Hydrocotyle ranunculoides Lagarosiphon major Lemna minuta Ludwigia grandiflora Ludwigia peploides Myriophyllum aquaticum Myriophyllum heterophyllum Groot Brittannië, Duitsland, België, Luxemburg, RINSE landen, Ierland, Groot Brittannië, Duitsland, België, Frankrijk, Luxemburg, RINSE Groot Brittannië, Frankrijk, Luxemburg, Ierland, Italië Groot Brittannië, Duitsland, België, Frankrijk, RINSE landen, Spanje, Duitsland, België, Frankrijk, Spanje, Italië Groot Brittannië, Duitsland, België, Frankrijk, Luxemburg, RINSE Duitsland, België, Luxemburg, RINSE landen Pistia stratiotes Groot Brittannië, Spanje, Italië Salvinia molesta Mogelijk Spanje en Italië Acacia dealbata Italie, Portugal, Spanje, Frankrijk, Ierland Acaena novae-zealandia VK, Denemarken, ierland Ailanthus altissima DOS Zuid- en Midden Europese landen Akebia quinata Ambrosia artemisiifolia Alle lidstaten Amorpha fruticosa Donaulanden en Zuid-Europa Baccharis halimifolia België, Frankrijk, Spanje 22

23 Expert groep Wetenschappelijke naam Soortgroep Engelse naam Nederlanse naam Planten (terrestrisch) Carpobrotus edulis Planten Hottentot fig Hottentotvijg Planten (terrestrisch) Cortaderia selloana Planten Pampas grass Pampasgras Planten (terrestrisch) Cotoneaster dielsianus Planten Bearberry Cotoneaster Dwergmispel Planten (terrestrisch) Cotoneaster horizontalis Planten Wall cotoneaster, Rockspray Vlakke dwergmispel Planten (terrestrisch) Crocosmia x crocosmiiflora Planten Montbretia Crocosmia Planten (terrestrisch) Echinocystis lobata Planten Wild cucumber, Wild balsam apple Stekelaugurk Planten (terrestrisch) Fallopia japonica Planten panese knotweed panse duizendknoop Planten (terrestrisch) Fallopia sachalinensis Planten Giant knotweed Sachalinse duizendknoop Planten (terrestrisch) Fallopia x bohemica Planten Hybrid knotweed Boheemse duizendknoop Planten (terrestrisch) Fraxinus pennsylvanica Planten Red Ash, Green Ash Pennsylvaanse es Planten (terrestrisch) Gaultheria mucronata Planten Prickly heath Parelbes Planten (terrestrisch) Gunnera tinctoria Planten Giant-rhubarb, Chilean rhubarb, Chilean gunnera Gunnera Planten (terrestrisch) Heracleum mantegazzianum Planten Giant hogweed Reuzenberenklauw Planten (terrestrisch) Heracleum persicum Planten Golpar, Persian Hogweed Perzische berenklauw Planten (terrestrisch) Heracleum sosnowskyi Planten Sosnowski's hogweed Sosnowskyi berenklauw Planten (terrestrisch) Lonicera japonica Planten panese honeysuckle panse kamperfoelie Planten (terrestrisch) Lysichiton americanus Planten American skunk cabbage Moeraslantaarn Planten (terrestrisch) Parthenium hysterophorus Planten Whitetop weed Planten (terrestrisch) Parthenocissus inserta Planten False virginia-creeper Valse wingerd Planten (terrestrisch) Paspalum distichum Planten Planten (terrestrisch) Persicaria perfoliata Planten Knotgrass, water fingergrass Mile a minute weed, asiatic tearthumb Planten (terrestrisch) Pterocarya fraxinifolia Planten Caucasian wingnut Planten (terrestrisch) Pueraria labata Planten panese arrowroot Kudzu Planten (terrestrisch) Rosa rugosa Planten panese rose, Rugosa rose Kaukasische vleugelnootboom Rimpelroos Planten (terrestrisch) Prunus serotina Planten Rum cherry, black cherry Amerikaanse vogelkers Planten (terrestrisch) Senecio inaequidens Planten Narrow-leaved ragwort Bezemkruiskruid Planten (terrestrisch) Sicyos angulatus Planten Star-cucumber, Burr cucumber Planten (terrestrisch) Solanum elaeagnifolium Planten Silver-leaved nightshade Planten (terrestrisch) Solidago nemoralis Planten Gray goldenrod Grauwe guldenroede Planten (terrestrisch) Spiraea alba Planten Planten (terrestrisch) Vaccinium corymbosum Planten Planten (terrestrisch) Rubus ellipticus Planten Algemene informatie Pale bridewort, Meadowsweet Northern highbush blueberry Asian wild raspberry, cheeseberry, yellow Witte spirea Trosbosbes Planten (terrestrisch) Sarracenia purpurea Planten Pitcherplant Paarse trompetbekerplant Planten (terrestrisch) Sasa palmata Planten Broad-leaved Bamboo Dwergbamboe Vissen (zoetwater) Acipenser baerii Vissen Siberian sturgeon Siberische steur 23

24 Ia Biodiversiteit Vraag 1a Wetenschappelijke naam Score Predatie Herbivorie Competitie Parasitisme Hybridisatie Broncodering Carpobrotus edulis 2 - Matige impact X Cortaderia selloana 1 - Lage impact X Cotoneaster dielsianus 3 - Hoge impact X Cotoneaster horizontalis 3 - Hoge impact X Crocosmia x crocosmiiflora 1 - Lage impact X Echinocystis lobata 1 - Lage impact X Fallopia japonica 3 - Hoge impact X Fallopia sachalinensis 3 - Hoge impact X Fallopia x bohemica 3 - Hoge impact X Fraxinus pennsylvanica 1 - Lage impact X Gaultheria mucronata Gunnera tinctoria 0 - Geen impact Heracleum mantegazzianum 1 - Lage impact X Heracleum persicum 1 - Lage impact X Heracleum sosnowskyi 1 - Lage impact X Lonicera japonica 1 - Lage impact X Lysichiton americanus 2 - Matige impact X Parthenium hysterophorus 1 - Lage impact X Parthenocissus inserta 2 - Matige impact X Paspalum distichum 1 - Lage impact X Persicaria perfoliata Pterocarya fraxinifolia 0 - Geen impact Pueraria labata 3 - Hoge impact X Rosa rugosa 3 - Hoge impact X Prunus serotina 3 - Hoge impact X Senecio inaequidens 1 - Lage impact X Sicyos angulatus 1 - Lage impact X Solanum elaeagnifolium 0 - Geen impact Solidago nemoralis 1 - Lage impact X Spiraea alba 3 - Hoge impact X Vaccinium corymbosum 3 - Hoge impact X Rubus ellipticus 1 - Lage impact X Sarracenia purpurea 1 - Lage impact X Sasa palmata 0 - Geen impact Acipenser baerii 3 - Hoge impact X 24

25 Ib Ecosystemen Ic Ecosysteemdiensten Id Overige schade 1b 1c 1d Wetenschappelijke naam Score Broncodering Score Broncodering Overige schade Broncodering Carpobrotus edulis 2 - Matige impact 0 - Geen impact Geen Cortaderia selloana 1 - Lage impact 0 - Geen impact Volksgezondheid Cotoneaster dielsianus 3 - Hoge impact 0 - Geen impact Geen Cotoneaster horizontalis 3 - Hoge impact 0 - Geen impact Risico voor fruitteelt, volksgezondheid Crocosmia x crocosmiiflora 1 - Lage impact 0 - Geen impact Geen Echinocystis lobata 2 - Matige impact 0 - Geen impact Volksgezondheid Fallopia japonica 3 - Hoge impact 1 - Lage impact Fallopia sachalinensis 3 - Hoge impact 1 - Lage impact Fallopia x bohemica 3 - Hoge impact 1 - Lage impact Schade aan waterweringen en Schade aan waterweringen en Schade aan waterweringen en Fraxinus pennsylvanica 1 - Lage impact 0 - Geen impact Geen Gaultheria mucronata Gunnera tinctoria 0 - Geen impact 0 - Geen impact Geen Heracleum mantegazzianum 2 - Matige impact 3 - Hoge impact Heracleum persicum 2 - Matige impact 2 - Matige impact Heracleum sosnowskyi 2 - Matige impact 1 - Lage impact Volksgezondheid, erosie waterweringen Volksgezondheid, erosie waterweringen Volksgezondheid, erosie waterweringen Lonicera japonica 1 - Lage impact 0 - Geen impact Geen Lysichiton americanus 1 - Lage impact 1 - Lage impact Geen Parthenium hysterophorus 1 - Lage impact 0 - Geen impact Parthenocissus inserta 2 - Matige impact 0 - Geen impact Volksgezondheid, vee, economische schade Bosbouw, landschapselementen, Paspalum distichum 1 - Lage impact 0 - Geen impact Landbouw, waterbeheer Persicaria perfoliata Pterocarya fraxinifolia 1 - Lage impact 0 - Geen impact Geen Pueraria labata 3 - Hoge impact 1 - Lage impact Economische schade Rosa rugosa 3 - Hoge impact 0 - Geen impact Geen Prunus serotina 3 - Hoge impact 1 - Lage impact Bosbouw, landbouw Senecio inaequidens 1 - Lage impact 1 - Lage impact Geen Sicyos angulatus 1 - Lage impact 0 - Geen impact Akkerbouw Solanum elaeagnifolium 0 - Geen impact 0 - Geen impact Geen Solidago nemoralis 1 - Lage impact 0 - Geen impact Geen Spiraea alba 3 - Hoge impact 0 - Geen impact Geen Vaccinium corymbosum 3 - Hoge impact 0 - Geen impact Geen Rubus ellipticus 1 - Lage impact 0 - Geen impact Geen Sarracenia purpurea 1 - Lage impact 0 - Geen impact Geen Sasa palmata 0 - Geen impact 0 - Geen impact Geen Acipenser baerii 0 - Geen impact 0 - Geen impact Geen 25

De EU-exotenverordening; wat betekent dat voor ons?

De EU-exotenverordening; wat betekent dat voor ons? De EU-exotenverordening; wat betekent dat voor ons? Wiebe Lammers NVWA j.w.lammers@nvwa.nl 8 maart 2018, Eindhoven Deze presentatie: EU-exotenverordening (1143/2014) De Unielijst Uitroeien en beheersen:

Nadere informatie

Bijlage 1: Verspreidingskaarten en trendgrafieken Verspreidingsonderzoek Invasieve Vaatplanten 2017

Bijlage 1: Verspreidingskaarten en trendgrafieken Verspreidingsonderzoek Invasieve Vaatplanten 2017 Bijlage 1: Verspreidingskaarten en trendgrafieken Verspreidingsonderzoek Invasieve Vaatplanten De kaarten en trendgrafieken van de contractsoorten zijn gebaseerd op goedgekeurde gegevens uit de NDFF en

Nadere informatie

EU-exotenverordening; wat betekent dit voor ons?

EU-exotenverordening; wat betekent dit voor ons? EU-exotenverordening; wat betekent dit voor ons? Wiebe Lammers NVWA j.w.lammers@nvwa.nl 8 februari 2018, Nijkerk Deze presentatie: EU-exotenverordening (1143/2014) De Unielijst Uitroeien en beheersen:

Nadere informatie

Chemievrij beheer groene ruimte Burgerparticipatie bij bestrijding invasieve exoten

Chemievrij beheer groene ruimte Burgerparticipatie bij bestrijding invasieve exoten Chemievrij beheer groene ruimte Burgerparticipatie bij bestrijding invasieve exoten Lodewijk van Kemenade Landschapsbeheer Flevoland Inhoud Invasieve exoten in de groene ruimte Wettelijke aspecten Samenwerking

Nadere informatie

Gedragscode invasieve planten in België

Gedragscode invasieve planten in België LIFE + Information & Communication Gedragscode invasieve planten in België Halford Mathieu (ULg GxABT) Mathys Catherine (CTH) Heemers Leen (PCS) Proefcentrum voor Sierteelt - Destelbergen 15 september

Nadere informatie

Perzische berenklauw Heracleum persicum

Perzische berenklauw Heracleum persicum Perzische berenklauw Heracleum persicum Algemene opmerkingen: Noot 1: De soorten Fallopia japonica, F. x bohemica en F. sachalinensis hebben veel overeenkomsten en deze soorten zijn in het verleden vaak

Nadere informatie

Bestrijding invasieve exotische planten, struiken en bomen

Bestrijding invasieve exotische planten, struiken en bomen Bestrijding invasieve exotische planten, struiken en bomen Laatste update: 26 november 2015 Reuzenbalsemien Trosbosbes (Foto s: Johan van Valkenburg) Waarom een advies over bestrijding? In toenemende mate

Nadere informatie

invasieve exoten: beleid en wetgeving Peter Venema, provincie Drenthe

invasieve exoten: beleid en wetgeving Peter Venema, provincie Drenthe invasieve exoten: beleid en wetgeving Peter Venema, provincie Drenthe Verschillende schaalniveaus met verschillende stakeholders Wereldwijd (handel: WTO en COP biodiversiteitsverdrag Nagoya 2010) Europees

Nadere informatie

Niet allemaal hetzelfde wiel uitvinden

Niet allemaal hetzelfde wiel uitvinden Rob Leuven - Professor invasiebiologie Niet allemaal hetzelfde wiel uitvinden Zorg voor structurele aanpak bestrijding invasieven en vooral voor bundeling van kennis Professor Rob Leuven ziet in de bestrijding

Nadere informatie

Aanpak Invasieve exoten. Henk Siebel mei 2014

Aanpak Invasieve exoten. Henk Siebel mei 2014 Aanpak Invasieve exoten Henk Siebel mei 2014 Aanpak probleem met invasieve exoten in bos- en natuurgebieden Waar hebben we het over? Welke strategie is de beste? Algemene opties Struiken, bomen en ruigtekruiden

Nadere informatie

Eindconclusies AlterIAS

Eindconclusies AlterIAS Eindconclusies AlterIAS Communicatie over invasieve planten en de Gedragscode invasieve planten in België Dorien Van Wesemael (PCS) AlterIAS-team Demonamiddag Groenvoorziening Destelbergen, 27/09/2013

Nadere informatie

De aanpak ervan is afhankelijk van de plaats en de mogelijkheden voor verspreiding. Onze aanpak verschilt naargelang de exoten voorkomen

De aanpak ervan is afhankelijk van de plaats en de mogelijkheden voor verspreiding. Onze aanpak verschilt naargelang de exoten voorkomen Beheerrichtlijn van de Stad Gent voor de aanpak van invasieve exotische planten Doelstelling Een aantal plantensoorten in het Gentse openbaar groen vormen een bedreiging voor de natuur of een gevaar voor

Nadere informatie

Japanse duizendknoop Fallopia japonica

Japanse duizendknoop Fallopia japonica panse duizendknoop Fallopia japonica Algemene opmerkingen: Noot 1: De soorten Fallopia japonica, F. x bohemica en F. sachalinensis hebben veel overeenkomsten en deze soorten zijn in het verleden vaak door

Nadere informatie

Boheemse duizendknoop Fallopia x bohemica

Boheemse duizendknoop Fallopia x bohemica Boheemse duizendknoop Fallopia x bohemica Algemene opmerkingen: Noot 1: De soorten Fallopia japonica, F. x bohemica en F. sachalinensis hebben veel overeenkomsten en deze soorten zijn in het verleden vaak

Nadere informatie

Gedragscode invasieve soorten ook voor de openbare groenvoorziening

Gedragscode invasieve soorten ook voor de openbare groenvoorziening Projet LIFE «Information & Communication» Gedragscode invasieve soorten ook voor de openbare groenvoorziening Heemers Leen (PCS) Solidago gigantea 1758 Cotoneaster horizontalis 1877 Aster lanceolatus 17ème

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11341 21 juli 2010 Convenant waterplanten 23 februari 2010 Nr. NLP/2010/1031 Partijen: A De Minister van Landbouw, Natuur

Nadere informatie

Eindrapportage verspreidingsonderzoek vaatplanten 2010 onderdeel invasieven

Eindrapportage verspreidingsonderzoek vaatplanten 2010 onderdeel invasieven Eindrapportage verspreidingsonderzoek vaatplanten 2010 onderdeel invasieven Baudewijn Odé, Wout van der Slikke & Ruud Beringen maart 2011 In opdracht van de Gegevensautoriteit Natuur en Team Invasieve

Nadere informatie

Kudzu Pueraria lobata

Kudzu Pueraria lobata Kudzu Pueraria lobata Algemene opmerkingen: Noot 1: De soorten Fallopia japonica, F. x bohemica en F. sachalinensis hebben veel overeenkomsten en deze soorten zijn in het verleden vaak door elkaar gehaald

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/142445

Nadere informatie

(4) De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Comité inzake invasieve uitheemse soorten, Artikel 1

(4) De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Comité inzake invasieve uitheemse soorten, Artikel 1 L 189/4 UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2016/1141 VAN DE COMMISSIE van 13 juli 2016 tot vaststelling van een lijst van voor de Unie zorgwekkende invasieve uitheemse soorten krachtens Verordening (EU) nr. 1143/2014

Nadere informatie

CONVENANT WATERPLANTEN. Partijen: A De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, handelend als bestuursorgaan, hierna LNV ;

CONVENANT WATERPLANTEN. Partijen: A De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, handelend als bestuursorgaan, hierna LNV ; CONVENANT WATERPLANTEN Partijen: A De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, handelend als bestuursorgaan, hierna LNV ; B De Unie van Waterschappen, te s Gravenhage, namens alle Waterschappen;

Nadere informatie

GEDRAGSCODE INVASIEVE PLANTEN

GEDRAGSCODE INVASIEVE PLANTEN GEDRAGSCODE INVASIEVE PLANTEN Resultaten & eerste lessen Dorien Van Wesemael AlterIAS-team Proefcentrum voor Sierteelt (PCS) Slotsymposium LIFE AlterIAS Gembloux, 25/09/2013 BOS & HOUT ENERGIE CHEMIE VISSERIJ

Nadere informatie

Invasieve planten en de Gedragscode

Invasieve planten en de Gedragscode Projet LIFE «Information & Communication» AlterIAS als communicatieen sensibiliseringsproject Mariijke Dierickx (Proefcentrum voor Sierteelt) Wat kunnen WIJ doen? Solidago gigantea 1758 Cotoneaster horizontalis

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 13687 7 maart 2018 Regeling van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 22 februari 2018, nr. WJZ/17141167,

Nadere informatie

NEM-Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2015

NEM-Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2015 NEM-Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2015 Een rapportage van FLORON Opgesteld in opdracht van: Alterra Auteurs: Baudewijn Odé & Ruud Beringen april 2016 FLORON POSTBUS 9010 1 6500 GL NIJMEGEN

Nadere informatie

Noot 4: De milieubelasting van het gebruikt van glyfosaat is afhankelijk van de wijze van toepassing.

Noot 4: De milieubelasting van het gebruikt van glyfosaat is afhankelijk van de wijze van toepassing. Soortformulieren Terrestrische planten Algemene opmerkingen: Noot 1: De soorten Fallopia japonica, F. x bohemica en F. sachalinensis hebben veel overeenkomsten en deze soorten zijn in het verleden vaak

Nadere informatie

Bijlage 2. Inhoudelijke reactie per soort

Bijlage 2. Inhoudelijke reactie per soort Bijlage 2. BuRO Advies Uitheemse soorten van EU-belang Bijlage 2. Inhoudelijke reactie per soort Inhoudsopgave De kleuren en codes corresponderen met de BuRO-beoordeling per soort (Zie bijlage 1 voor uitleg).

Nadere informatie

Plan van aanpak INVASIEVE EXOTEN Gelderland

Plan van aanpak INVASIEVE EXOTEN Gelderland Plan van aanpak INVASIEVE EXOTEN Gelderland Provincie Gelderland 11-12-2018 Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Decentralisatie... 2 3. Verantwoordelijkheden... 3 4. Landelijk Masterplan... 3 5. Gelderse uitwerking...

Nadere informatie

Lisette de Hoop Janneke van der Loop Jonathan Matthews Gerard van der Velde & Rob Leuven. 112 De Levende Natuur - jaargang nummer 4

Lisette de Hoop Janneke van der Loop Jonathan Matthews Gerard van der Velde & Rob Leuven. 112 De Levende Natuur - jaargang nummer 4 Europese regelgeving voor beheer van invasieve exoten In de Europese Unie (EU) neemt het aantal invasieve exoten snel toe. Speerpunt van Europese regelgeving is het terugdringen van ongewenste effecten

Nadere informatie

Amerikaanse oesterboorder Urosalpinx cinerea

Amerikaanse oesterboorder Urosalpinx cinerea Amerikaanse oesterboorder Urosalpinx cinerea Algemene opmerkingen: Noot 1: Naamgeving: Nomenclatuur WoRMS (http://www.marinespecies.org/) overgenomen. Noot 2: Een aantal maal komen exoten gerelateerde

Nadere informatie

Amerikaanse kreeft Homarus americanus

Amerikaanse kreeft Homarus americanus Amerikaanse kreeft Homarus americanus Algemene opmerkingen: Noot 1: Naamgeving: Nomenclatuur WoRMS (http://www.marinespecies.org/) overgenomen. Noot 2: Een aantal maal komen exoten gerelateerde pathogenen

Nadere informatie

Hoe invasieve planten stoppen? Preventie begint in onze tuin! Invasieve planten versus biodiversiteit

Hoe invasieve planten stoppen? Preventie begint in onze tuin! Invasieve planten versus biodiversiteit ANTenne JULI- SEPTEMBER 2011 JAARGANG 5 NR. 3 19 Sablon, R. Vercauteren, T., Lammens, S., Ghyselbrecht, E., 2010b.: Freshwater Molluscs introduced in Belgium in the last two Decades Abstracts of the World

Nadere informatie

Chinese wolhandkrab Eriocheir sinensis

Chinese wolhandkrab Eriocheir sinensis Chinese wolhandkrab Eriocheir sinensis Algemene opmerkingen: Noot 1: De horizonscan van Matthews et al. (2014) is gebaseerd op risicoscores uit het buitenland (is geen specifieke risicobeoordeling voor

Nadere informatie

Stedenbouwkundige voorschriften voor percelen in woonparkgebied

Stedenbouwkundige voorschriften voor percelen in woonparkgebied Stedenbouwkundige voorschriften voor percelen in woonparkgebied Algemene voorschriften 1. Indien voor de aanpalende eigendommen de achteruitbouwstrook vastligt, dient deze aangehouden te worden. 2. Bij

Nadere informatie

Invasieve waterplanten in Nederland

Invasieve waterplanten in Nederland Index Invasieve waterplanten in Nederland Veldgids Inhoud Colofon Dit is een uitgave van de nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit Postbus 9102 6700 HC Wageningen pd.info@minlnv.nl AID, PD en VWA bouwen aan

Nadere informatie

Nieuw voor Drenthe. Themadag Invasieve exoten, 28 september 2017 Provinciehuis Assen

Nieuw voor Drenthe. Themadag Invasieve exoten, 28 september 2017 Provinciehuis Assen Nieuw voor Drenthe In Drenthe verschenen planten sinds het verschijnen van de Atlas van de Drentse flora (1999) Themadag Invasieve exoten, 28 september 2017 Provinciehuis Assen Joop Verburg, Edwin de Weerd

Nadere informatie

20-12-2013. Uitwerking in de praktijk: convenant als compromis of verantwoorde speelruimte? Inhoud. Beheer van exoten

20-12-2013. Uitwerking in de praktijk: convenant als compromis of verantwoorde speelruimte? Inhoud. Beheer van exoten Uitwerking in de praktijk: convenant als compromis of verantwoorde speelruimte? Laura N.H. Verbrugge, Rob S.E.W. Leuven & Riyan J.G. van den Born Werkgroep Exoten 19 December 2013 Inhoud Van risicobeoordeling

Nadere informatie

Invasieve waterplanten in Nederland

Invasieve waterplanten in Nederland Index Invasieve waterplanten in Nederland Veldgids Inhoud Colofon Dit is een uitgave van de Plantenziektenkundige Dienst van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Postbus 9102 6700 HC

Nadere informatie

Wetenschappelijke namen

Wetenschappelijke namen Vraag advies aan uw groenvoorziener alvorens de soorten van deze lijst aan te planten. Deze planten kunnen in sommige natuurlijke habitats of onder bepaalde omstandigheden, inclusief in tuinen en parken,

Nadere informatie

Invasieve exoten binnen Noord-Brabant en hun effecten

Invasieve exoten binnen Noord-Brabant en hun effecten Invasieve exoten binnen Noord-Brabant en hun effecten In de afgelopen eeuw heeft de mens het Noordbrabantse landschap drastisch veranderd en daarmee ook de biodiversiteit. Veel inheemse soorten zijn achteruit

Nadere informatie

Golden mussel Limnoperna fortunei

Golden mussel Limnoperna fortunei Golden mussel Limnoperna fortunei Algemene opmerkingen: Noot 1: De horizonscan van Matthews et al. (2014) is gebaseerd op risicoscores uit het buitenland (is geen specifieke risicobeoordeling voor Nederland

Nadere informatie

Lezing waterschap en exoten bestrijding

Lezing waterschap en exoten bestrijding Lezing waterschap en exoten bestrijding -Wie -Waarom -Wat -Hoe 20 mei 2017 Jeff Samuels, afd.kennis & Advies Samenwerken! Bestrijding van invasieve exoten vraagt om: Een gezamenlijke aanpak! Het maken

Nadere informatie

BETREFT: Advies met betrekking tot in een beheerregeling op te nemen uitheemse en invasieve water- en oeverplantensoorten

BETREFT: Advies met betrekking tot in een beheerregeling op te nemen uitheemse en invasieve water- en oeverplantensoorten ADVIES VAN HET INSTITUUT VOOR NATUUR- EN BOSONDERZOEK INBO.A.2009.269 Wetenschappelijke instelling van de Vlaamse overheid Kliniekstraat 25, 1070 Brussel www.inbo.be BETREFT: Advies met betrekking tot

Nadere informatie

Communicatielijst (Bijlage II van de Gedragscode) Wetenschappelijke namen

Communicatielijst (Bijlage II van de Gedragscode) Wetenschappelijke namen Enkele vormen van de planten (cultivars, variëteiten, hybriden) van deze communicatielijst kunnen invasief worden in sommige natuurlijke habitats of onder bepaalde omstandigheden, en occasioneel ook in

Nadere informatie

Invasieve waterplanten in Nederland

Invasieve waterplanten in Nederland Index Invasieve waterplanten in Nederland Inhoud Veldgids Dit is een uitgave van: Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit Postbus 43006 3540 AA Utrecht Productie: NVWA, Utrecht Bureau Waardenburg, Culemborg

Nadere informatie

Kwetsbaarheid van watertypen binnen de Nederlandse zoete en zoute wateren voor exoten

Kwetsbaarheid van watertypen binnen de Nederlandse zoete en zoute wateren voor exoten Kwetsbaarheid van watertypen binnen de Nederlandse zoete en zoute wateren voor exoten Arjan Gittenberger GiMaRIS Marine Research, Inventory, & Strategy solutions Stichting ANEMOON in samenwerking met TPS,

Nadere informatie

Gedragscode invasieve planten in België. Plant anders

Gedragscode invasieve planten in België. Plant anders Gedragscode invasieve planten in België Plant anders September 2011 Deze Code werd ontwikkeld in het kader van het LIFE project AlterIAS dat gecoördineerd wordt door het Departement Biodiversiteit en Landschap

Nadere informatie

Beheer van uitheemse probleemplanten

Beheer van uitheemse probleemplanten Beheer van uitheemse probleemplanten Oeverplanten & Ambrosia Johan van Valkenburg Uitheemse planten en regelgeving/beleid Flora en Fauna wet Convenant waterplanten EU richtlijn veevoeder Nieuwe EU regelgeving

Nadere informatie

UITLEG UNIELIJST VAN INVASIEVE EXOTEN. Juli 2016 MW. MR. E. PHILIPPI-GHO

UITLEG UNIELIJST VAN INVASIEVE EXOTEN. Juli 2016 MW. MR. E. PHILIPPI-GHO UITLEG UNIELIJST VAN INVASIEVE EXOTEN Juli 2016 MW. MR. E. PHILIPPI-GHO INHOUDSOPGAVE WAT IS DE UNIELIJST VAN INVASIEVE EXOTEN?... 3 DE UNIELIJST VAN INVASIEVE EXOTEN... 4 DE VERBODEN... 9 OVERGANGSREGELINGEN...

Nadere informatie

Aanpak uitheemse probleemplanten

Aanpak uitheemse probleemplanten Aanpak uitheemse probleemplanten Johan van Valkenburg Symposium Ecologie en de praktijk Inhoud van de presentatie Wat zijn (invasieve) exoten? Hoe komen ze in Nederland Beschikbare beleidsinstrumenten

Nadere informatie

Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2018

Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2018 Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2018 Een rapportage van FLORON Opgesteld in opdracht van: Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, Team invasieve exoten Auteurs: Baudewijn Odé & Ruud Beringen

Nadere informatie

Lessen uit de studiedag en praktische tips van de wetenschappers. Ivan Nijs (UA) & sprekers van de wetenschappelijke studiedag

Lessen uit de studiedag en praktische tips van de wetenschappers. Ivan Nijs (UA) & sprekers van de wetenschappelijke studiedag Lessen uit de studiedag en praktische tips van de wetenschappers Ivan Nijs (UA) & sprekers van de wetenschappelijke studiedag Studiedag = finale workshop van het project INPLANBEL (2003-2006), 2006), Federaal

Nadere informatie

Soortselectie en beoordeling mariene soorten ten behoeve van de EU Exotenverordening.

Soortselectie en beoordeling mariene soorten ten behoeve van de EU Exotenverordening. Soortselectie en beoordeling mariene soorten ten behoeve van de EU Exotenverordening. Resultaten en verslaglegging expertpanelbeoordeling van de soortengroep mariene soorten. Initieel product als onderdeel

Nadere informatie

Gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw: gebruiksverbod en uitzonderingen

Gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw: gebruiksverbod en uitzonderingen Gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw: gebruiksverbod en uitzonderingen Geschreven door José Vos (Waterschap De Dommel), Maloe Dekker en Ronald Gylstra (Waterschap Rivierenland) Sinds eind 2017

Nadere informatie

Socio-economische studie over invasieve sierplanten in België

Socio-economische studie over invasieve sierplanten in België LIFE + «Information & Communication» AlterIAS project Socio-economische studie over invasieve sierplanten in België - Eindrapport februari 2011 - M. Halford, L. Heemers, C. Mathys, S. Vanderhoeven, G.

Nadere informatie

Ranavirus Ranavirus. Noot 6: Geluidsoverlast opgenomen als ecosysteemdienst bij Ic.

Ranavirus Ranavirus. Noot 6: Geluidsoverlast opgenomen als ecosysteemdienst bij Ic. Ranavirus Ranavirus Soortformulieren Amfibieën en reptielen Algemene opmerkingen: Noot 1: Er bestaat een relevant verschil tussen de schimmel B. dendrobatidis en de ziekte die deze schimmel veroorzaakt

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/177725

Nadere informatie

Nieuws over exotische vaatplanten

Nieuws over exotische vaatplanten H. Duistermaat Nieuws over exotische vaatplanten 2008 Leni Duistermaat i.s.m. Wout Holverda, René van Moorsel, Johan van Valkenburg (PD), Menno Soes (Bureau Waardenburg) en FLORON Nationaal Herbarium Nederland

Nadere informatie

Brabantbrede aanpak Exoten en plaagsoorten. 6 mei 2014 Bart Brugmans, waterschap Aa en Maas Amersfoort

Brabantbrede aanpak Exoten en plaagsoorten. 6 mei 2014 Bart Brugmans, waterschap Aa en Maas Amersfoort Brabantbrede aanpak Exoten en plaagsoorten 6 mei 2014 Bart Brugmans, waterschap Aa en Maas Amersfoort Aanleiding Brabantbrede samenwerking Interreg project Invasieve exoten (2009-2012) Partners o.a. Waterschap

Nadere informatie

Algemene opmerkingen:

Algemene opmerkingen: Soortformulieren Macro-evertebraten (zoetwater) Algemene opmerkingen: Noot 1: De horizonscan van Matthews et al. (2014) is gebaseerd op risicoscores uit het buitenland (is geen specifieke risicobeoordeling

Nadere informatie

Noot 1: Naamgeving: Nomenclatuur WoRMS (http://www.marinespecies.org/) overgenomen.

Noot 1: Naamgeving: Nomenclatuur WoRMS (http://www.marinespecies.org/) overgenomen. Soortformulieren Mariene soorten Algemene opmerkingen: Noot 1: Naamgeving: Nomenclatuur WoRMS (http://www.marinespecies.org/) overgenomen. Noot 2: Een aantal maal komen exoten gerelateerde pathogenen en

Nadere informatie

Juni, juli, augustus 2011, jaargang 36, nummer 6 COLOFON. Vivariumvereniging voor Huizen en Omstreken

Juni, juli, augustus 2011, jaargang 36, nummer 6 COLOFON. Vivariumvereniging voor Huizen en Omstreken COLOFON Voorzitter Theo Hesp Kruin 25 1275 AZ Huizen 035-5262401 hesptgm@xs4all.nl Secretaris Marjan de Bruijn Melkweg 32 1271 TE Huizen 035-5252659 marjan.de.bruijn@online. nl Penningmeester & ledenadministratie

Nadere informatie

Hoe worden aquariumplanten gepoot?

Hoe worden aquariumplanten gepoot? Hoe worden aquariumplanten gepoot? Dit artikel uit de oude doos heeft geen datum. Magda Albers haalde het uit een map; uit de afdruk blijkt dat A.V. Minor een stuk van de heer Vooys overnam, van zustervereniging

Nadere informatie

Soortformulieren Planten (zoetwater) Noot 1: Algemene opmerkingen zijn opgenomen per soort.

Soortformulieren Planten (zoetwater) Noot 1: Algemene opmerkingen zijn opgenomen per soort. Soortformulieren Planten (zoetwater) Noot 1: Algemene opmerkingen zijn opgenomen per soort. Kaapse waterlelie Aponogeton distachyos Basisinformatie Nederlandse soortnaam: Kaapse waterlelie Wetenschappelijke

Nadere informatie

Exoten, wat doen we ermee?

Exoten, wat doen we ermee? Exoten, wat doen we ermee? 1- Een exoot, wat is dat? Een zeer actueel en steeds groter wordend probleem in Nederland, maar ook elders in de wereld, is dat van de introductie van exotische 1 soorten. Sommige

Nadere informatie

Soortenformulieren Insecten Algemene opmerkingen:

Soortenformulieren Insecten Algemene opmerkingen: Soortenformulieren Insecten Algemene opmerkingen: Noot 1: Bij het score van de pathways is bij de effecten op de handel uitgegaan van een score 1. 1 Aziatische tijgermug Aedes albopictus Basisinformatie

Nadere informatie

Aanpak plaagsoorten in beheergebied van Noorderzijlvest. Aanpak plaagsoorten in beheergebied van Noorderzijlvest 2016 Samenvatting

Aanpak plaagsoorten in beheergebied van Noorderzijlvest. Aanpak plaagsoorten in beheergebied van Noorderzijlvest 2016 Samenvatting CVDR Officiële uitgave van Waterschap Noorderzijlvest. Nr. CVDR8225_ 2 april 208 Aanpak plaagsoorten in beheergebied van Noorderzijlvest Aanpak plaagsoorten in beheergebied van Noorderzijlvest 206 Samenvatting

Nadere informatie

Grote waternavel in de Jonkersvaart, november Aanpak plaagsoorten in beheergebied van Noorderzijlvest. Definitieve versie

Grote waternavel in de Jonkersvaart, november Aanpak plaagsoorten in beheergebied van Noorderzijlvest. Definitieve versie Grote waternavel in de Jonkersvaart, november 2014 Aanpak plaagsoorten in beheergebied van Noorderzijlvest Definitieve versie 2016 februari 2016 2 Inhoud Samenvatting...5 1 Inleiding...6 1.1 Aanleiding...6

Nadere informatie

Rivierkreeften, wat doen we ermee? Menno Soes

Rivierkreeften, wat doen we ermee? Menno Soes Rivierkreeften, wat doen we ermee? Menno Soes Foto: Theodoor Heijerman Rivierkreeften Overzicht in Nederland voorkomende rivierkreeften. Nederlandse naam Europese rivierkreeft Turkse rivierkreeft Californische

Nadere informatie

Invasieve exoten in de tuin. KNPV Najaarsbijeenkomst, 22 november 2018

Invasieve exoten in de tuin. KNPV Najaarsbijeenkomst, 22 november 2018 Invasieve exoten in de tuin KNPV Najaarsbijeenkomst, 22 november 2018 In de media 2 Invasieve exoten (definitie) dieren, planten en micro-organismen die door menselijk handelen in een nieuw gebied terechtkomen

Nadere informatie

Exoten. Inhoud. 8/12/ Roeselare. Bram D hondt Agentschap voor Natuur en Bos Regionaal Overleg Milieu Prov. West-Vlaanderen

Exoten. Inhoud. 8/12/ Roeselare. Bram D hondt Agentschap voor Natuur en Bos Regionaal Overleg Milieu Prov. West-Vlaanderen Exoten Bram D hondt Agentschap voor Natuur en Bos Regionaal Overleg Milieu Prov. West-Vlaanderen 2016-12-08 Inhoud Inleiding Aanpak Wetgeving Uitvoering 1 Inleiding exoten = invasieve, uitheemse soorten

Nadere informatie

Gedragscode invasieve planten in België. Plant anders

Gedragscode invasieve planten in België. Plant anders Gedragscode invasieve planten in België Plant anders December 2013 Document opgemaakt in september 2011 door M. Halford, C. Mathys, L. Heemers, S. Vanderhoeven, E. Branquart & G. Mahy, in samenwerking

Nadere informatie

Onderbouwing strategie Unielijstsoorten

Onderbouwing strategie Unielijstsoorten Onderbouwing strategie Unielijstsoorten Bouwstenen voor het bepalen van de strategie voor eliminatie en beheer van Unielijstsoorten (EU-verordening 1143/2014) in Nederland Versie 1.0 Status DEFINITIEF

Nadere informatie

Invasieve, uitheemse soorten. Bram D hondt Agentschap voor Natuur en Bos ANKONA-ontmoetingsdag

Invasieve, uitheemse soorten. Bram D hondt Agentschap voor Natuur en Bos ANKONA-ontmoetingsdag Invasieve, uitheemse soorten Bram D hondt Agentschap voor Natuur en Bos ANKONA-ontmoetingsdag 2017-02-03 Inhoud Inleiding Aanpak Wetgeving Uitvoering Inleiding exoten = invasieve, uitheemse soorten Invasieve,

Nadere informatie

Kleine waterteunisbloem Ludwigia peploides

Kleine waterteunisbloem Ludwigia peploides Kleine waterteunisbloem Ludwigia peploides Noot 1: Algemene opmerkingen zijn opgenomen per soort. Basisinformatie Nederlandse soortnaam: Kleine waterteunisbloem Wetenschappelijke naam: Ludwigia peploides

Nadere informatie

Aziatische hoornaar Vespa velutina

Aziatische hoornaar Vespa velutina Aziatische hoornaar Vespa velutina Algemene opmerkingen: Noot 1: Bij het score van de pathways is bij de effecten op de handel uitgegaan van een score 1. Basisinformatie Nederlandse soortnaam: Aziatische

Nadere informatie

BIOLOGISCHE INVASIES IN BELGIE

BIOLOGISCHE INVASIES IN BELGIE I. INLEIDING BIOLOGISCHE INVASIES IN BELGIE Steeds meer en meer uitheemse soorten ingevoerd in België Momenteel telt men meer dan 200 uitheemse soorten op het Belgisch grondgebied. 80% daarvan zijn superieure

Nadere informatie

Algemene opmerkingen:

Algemene opmerkingen: Soortformulieren Amfibieën en reptielen Algemene opmerkingen: Noot 1: Er bestaat een relevant verschil tussen de schimmel B. dendrobatidis en de ziekte die deze schimmel veroorzaakt (chytridiomycose).

Nadere informatie

Zwarte lijst invasieve waterplanten, op basis van enquête onder waterbeheerders NL

Zwarte lijst invasieve waterplanten, op basis van enquête onder waterbeheerders NL Zwarte lijst invasieve waterplanten, op basis van enquête onder waterbeheerders NL Auteur: Maarten Zonderwijk, waterschap Regge en Dinkel, UPDATE 5 maart 2008. Inleiding De plantenziektekundige dienst

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/123422

Nadere informatie

Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2017

Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2017 Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2017 Een rapportage van FLORON Opgesteld in opdracht van: Wageningen Environmental Research (Alterra) Auteurs: Baudewijn Odé & Ruud Beringen juli 2018 FLORON

Nadere informatie

planten voor planten en plantengemeenschappen

planten voor planten en plantengemeenschappen Formele beoordeling van risico s s van planten voor planten en plantengemeenschappen Johan van Valkenburg en Ton Rotteveel Plantenziektenkundige Dienst Wageningen g 11 december 2008 Inhoud Internationale

Nadere informatie

36610 MONITEUR BELGE 11.06.2013 BELGISCH STAATSBLAD

36610 MONITEUR BELGE 11.06.2013 BELGISCH STAATSBLAD 36610 MONITEUR BELGE 11.06.2013 BELGISCH STAATSBLAD Profiel : je hebt een bachelordiploma of gelijkwaardig in een technische richting. Ervaring of affiniteit met bouwkunde, alsook kennis van topografie

Nadere informatie

Studiedag Rivierkreeft: Exoot uit de sloot. Jeffrey Samuels

Studiedag Rivierkreeft: Exoot uit de sloot. Jeffrey Samuels Studiedag Rivierkreeft: Exoot uit de sloot Jeffrey Samuels 14-11-2018 Kreeftenproblematiek bij Waterschap Brabantse Delta Wat ga ik vertellen? Waar wij als WSBD tegen aanlopen als het om invasieve (uitheems)

Nadere informatie

Wageningen IMARES Risico inventarisatie schelpdier transporten

Wageningen IMARES Risico inventarisatie schelpdier transporten Wageningen IMARES Risico inventarisatie schelpdier transporten Edwin Foekema Themadag werkgroep exoten NecoV Wageningen, 13 december 2007 Project-team IMARES Yerseke: Jeroen Wijsman, Aad Smaal TNO-IMARES

Nadere informatie

Invasieve uitheemse planten in het beheer

Invasieve uitheemse planten in het beheer Invasieve uitheemse planten in het beheer Casper de Groot september 2011 Aanleiding project Keuze voor zes soorten: Japanse duizendknoop, reuzenberenklauw, reuzenbalsemien, Amerikaanse vogelkers, rododendron

Nadere informatie

16. INVASIEVE EXOTEN: EVOLUTIE EN BEHEER

16. INVASIEVE EXOTEN: EVOLUTIE EN BEHEER 1. Inleiding Exotische soorten zijn door het toedoen van de mens bewust of onbewust in onze omgeving terechtgekomen. De meeste van deze soorten vormen geen probleem maar ongeveer 1 op de 1000 slaagt erin

Nadere informatie

Nieuws over exotische vaatplanten 2007

Nieuws over exotische vaatplanten 2007 Plantennieuws uit 2007 H. Duistermaat Nieuws over exotische vaatplanten 2007 Leni Duistermaat i.s.m. Wout Holverda & René van Moorsel Nationaal Herbarium Nederland & FLORON Wageningen, 13 december Plantennieuws

Nadere informatie

Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2016

Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2016 Verspreidingsonderzoek Invasieve vaatplanten 2016 Een rapportage van FLORON Opgesteld in opdracht van: Wageningen Environmental Research (Alterra) Auteurs: Baudewijn Odé & Ruud Beringen juli 2017 FLORON

Nadere informatie

Halsbandparkiet Psittacula krameri

Halsbandparkiet Psittacula krameri Halsbandparkiet Psittacula krameri Noot 1: Geluidsoverlast en vervuiling door uitwerpselen meegenomen als effecten op ecosysteemdiensten bij IC (score 1). Basisinformatie Nederlandse soortnaam: Halsbandparkiet

Nadere informatie

Bestrijding exoten met exoten Mogelijkheden voor de graskarper? Willie van Emmerik Sportvisserij Nederland

Bestrijding exoten met exoten Mogelijkheden voor de graskarper? Willie van Emmerik Sportvisserij Nederland Bestrijding exoten met exoten Mogelijkheden voor de graskarper? Willie van Emmerik Sportvisserij Nederland Laatste jaren veel klachten over waterplanten Waterplanten, ecosysteem en vis Waterplanten van

Nadere informatie

NOTA PLAAGSOORTEN BESTRIJDING

NOTA PLAAGSOORTEN BESTRIJDING INLEIDING PLAAGSOORTEN BELEIDSKADERS AANPAK IMPLEMENTATIE VAN HET BELEID LITERATUUR BIJLAGE INHOUDSOPGAVE NOTA PLAAGSOORTEN BESTRIJDING in het beheergebied van Wetterskip Fryslân Auteurs: Miriam Collombon,

Nadere informatie

functioneren van laagveenwateren?

functioneren van laagveenwateren? Belemmeren exotische water het functioneren van laagveenwateren? Bart Grutters, Wilco Verberk & Liesbeth Bakker Het herstel van inheemse water in laagveenwateren verloopt vaak moeizaam ondanks de vele

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 53909 7 oktober 2016 Regeling van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 5 oktober 2016, nr. WJZ/16091743, houdende

Nadere informatie

Volume: 0-49 zendingen per jaar Europa 0 2 kg 2-10 kg kg kg

Volume: 0-49 zendingen per jaar Europa 0 2 kg 2-10 kg kg kg Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan direct aan. Volume: 0-49 zendingen

Nadere informatie

Technisch Vademecum Beheer van Invasieve Uitheemse Planten

Technisch Vademecum Beheer van Invasieve Uitheemse Planten Technisch Vademecum Beheer van Invasieve Uitheemse Planten vildaphoto.net De specialist in opleidingen bos- groen- en natuurbeheer. Bekijk ons volledige cursusaanbod op www.inverde.be Andere vademecums

Nadere informatie

Maak plaats, maak plaats!

Maak plaats, maak plaats! Maak plaats, maak plaats! Oorspronkelijk: «Pousse toi, que je m installe» (Les Jardins d Eden, 1 er trim. 2011, p. 88-96) Tekst: Dominique Guerrier Dubarle Voorliggende tekst: herwerkte en gecorrigeerde

Nadere informatie

Voorstel voor vergunningsvoorwaarden voor onderzoek, ex-situ bewaring en bevordering volksgezondheid met invasieve exoten van EU-belang

Voorstel voor vergunningsvoorwaarden voor onderzoek, ex-situ bewaring en bevordering volksgezondheid met invasieve exoten van EU-belang 2017 Voorstel voor vergunningsvoorwaarden voor onderzoek, ex-situ bewaring en bevordering volksgezondheid met invasieve exoten van EU-belang L. de Hoop, T.E.P.. Lam, J.L.C.H. van Valkenburg, G. van der

Nadere informatie

Elodea densa waterpest Kan los in de vijver, maar doet het beter indien opgepot. Direct oppotten en in de vijver zetten. Waterdiepte cm.

Elodea densa waterpest Kan los in de vijver, maar doet het beter indien opgepot. Direct oppotten en in de vijver zetten. Waterdiepte cm. ZUURSTOFPLANTEN Ceratophyllum demersum hoornblad Maakt geen wortels, worden los in het water gegooid Loopt in het voorjaar vrij laat uit Elodea densa waterpest Kan los in de vijver, maar doet het beter

Nadere informatie

Ecologische impact van invasieve exoten in Natura 2000-gebied Leenderbos, Groote Heide en De Plateaux

Ecologische impact van invasieve exoten in Natura 2000-gebied Leenderbos, Groote Heide en De Plateaux Ecologische impact van invasieve exoten in Natura 2000-gebied Leenderbos, Groote Heide en De Plateaux Onderzoek naar de problematiek en maatregelen rondom huidige en toekomstige invasieve exoten Angela

Nadere informatie