Het verlies van biodiversiteit in de stad: oorzaken, gevolgen en oplossingen

Transcriptie

1 Stedelijke biodiversiteit Natuur in Brussel 23/04/2018 Het verlies van biodiversiteit in de stad: oorzaken, gevolgen en oplossingen René-Marie Lafontaine & Mathilde Oger Conservation Biology Unit Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Vertaling: Aurel Vande Walle & Jeremy Meylemans

2 Wat is biodiversiteit?

3 Wat is biodiversiteit? Soorten diversiteit

4 Wat is biodiversiteit? Soorten diversiteit Genetische diversiteit

5 Wat is biodiversiteit? Soorten diversiteit Genetische diversiteit Ecologische diversiteit

6 Wat is biodiversiteit? Soorten diversiteit Genetische diversiteit Ecologische diversiteit Homo sapiens

7 Biodiversiteit in stad Biomassa in bos Biomassa in stad Waals bos: 196 t/ha Regenwormen: 1 tot 4 t/ha Homo sapiens (1,09 t/ha in BHG) Commensale soorten Parasieten Ingevoerde soorten Hoe dichten bij het stadscentrum, hoe meer de soortenrijkdom ( mens) daalt

8 Biodiversiteit in stad Stedelijke gebieden: Zeer heterogene ecosystemen, beïnvloed door de mens Snelle evolutie Complexe mozaïek van semi-natuurlijke restmilieus, stadslandschappen, industriegronden en landbouwgronden in periferie Speciale condities w. b. temperatuur lichtsterkte wind vochtigheid grond drainage Bruxelles Environnement 2015

9 Oorzaken van verlies van biodiversiteit in stad 1. Verlies en versnippering van het leefmilieu 2. Lucht- en watervervuiling 3. Geluids- en lichtpollutie 4. Invasieve soorten

10 1. Verlies en versnippering van het leefmilieu Leidend tot het verlies van essentiële middelen Toeneming van de selectie druk Leidend tot een daling van de plantaardige en dierpopulaties Leidend tot een verlies van soorten diversiteit

11 Brussel, 1775 Kaart de Ferraris

12 Brussel, 1850 Kaart de Deconinckx, 1982 Gebouwen Bos Culturen, weiden, braak Parken, openbare groene ruimtes

13 Bruxelles, 1970 Carte de Deconinckx, 1982 Gebouwen Bos Culturen, weiden, braak Parken, openbare groene ruimtes

14 Bruxelles, 2018 Bos Parken, openbare groene ruimtes Culturen, weiden, braak Water Wegen

15 Oorzaken van verlies van biodiversiteit in stad 1. Verlies en versnippering van het leefmilieu 2. Lucht- en watervervuiling 3. Geluids- en lichtpollutie 4. Invasieve soorten

16 2. Lucht- en watervervuiling Brussel, 2016 Ter Kamerenbos, 2016 Photo News. RTL Info.

17 2. Lucht- en watervervuiling Eutrofiëring van wateropp leidt meestal tot dystrofisatie AquaGreen.

18 Oorzaken van verlies van biodiversiteit in stad 1. Verlies en versnippering van het leefmilieu 2. Lucht- en watervervuiling 3. Geluids- en lichtpollutie 4. Invasieve soorten

19 3. Geluids- en lichtpollutie Gedragsaanpassing bij fauna Stijging van predatie Kjell Lindgren

20 Oorzaken van verlies van biodiversiteit in stad 1. Verlies en versnippering van het leefmilieu 2. Lucht- en watervervuiling 3. Geluids- en lichtpollutie 4. Invasieve soorten

21 4. Introductie van exotische invasieve soorten Asiatisch lieveheersbeestje Japanse duizendknoop Monniksparkiet Kaukasische berenklauw Roodwangschildpad

22 Regionale extinctie van soorten Gedragswijziging Gevolgen Omschakeling naar meer algemene commensale soorten Kolonisatie van invasieve exotische soorten Verlies van ecosysteem diensten

23 Maar is het verlies aan biodiversiteit in stad onherstelbaar?

24 Enkele mogelijke oplossingen voor de biodiversiteit in stad 1. Onderhouden van beschermde zones: 13,3% BHG in beschermde zone - Natura Zuiveren van lucht 3. Watermilieus proper maken, aantal vissen verminderen, natuurlijke banken bewaren, rietkragen herstellen 4. Minder vadelige verlichting: oranje LED naar beneden met bewegingsdetector 5. Positief beheer: beheer van grote braakliggende stukken groene dak 6. Voorkeur voor het aanplanten van inheemse plantensoorten 7. Creééren van groene linten om versnippering tegen te gaan, ondergrondse verbindinswegen 8. Verhinden van introductie van nieuwe supplementaire exotische soorten

25 - Voorbeelden - Evolutie van de Avifauna in Brussel-Hoofdstedelijk Gewest

26 Avifauna in Brussel ± 300 soorten vogels in BHG (450 in België) ± 135 soorten broedvogels in BHG oisillon.net

27 Avifauna in Brussel Avifauna in Brussel Verdwenen soorten 25% Huidige soorten 75%

28 Avifauna in Brussel Avifauna in Brussel Verdwenen soorten 25%

29 Avifauna in Brussel Avifauna in Brussel Verdwenen soorten 25% Huidige soorten 75%

30 Avifauna in Brussel In de 101 huidig aanwezige soorten in de Brusselse avifauna: Statuut van de aanwezige soorten in BHG Afnemende soorten 27% Stabiele soorten 73%

31 Avifauna in Brussel In de 101 huidig aanwezige soorten in de Brusselse avifauna: Statuut van de aanwezige soorten in BHG Afnemende soorten 27% Stabiele soorten 73% 11 exotische soorten

32 Avifauna in Brussel In de 101 huidig aanwezige soorten in de Brusselse avifauna: Statuut van de aanwezige soorten in BHG Afnemende soorten 27% Stabiele soorten 73% 11 exotische soorten

33 Avifauna in Brussel Evolutie van het aantal soorten broedvogels in BHG Aantal soorten broedvogels in BHG Inlandse soorten Ingevoerde soorten

34 L'avifaune bruxelloise Regionale verdwijning is niet uitsluitend te wijten aan urbanisatie Veel soorten zijn eveneens verdwenen van het Belgische grondgebied Intensieve landbouw en dan vooral buiten de stad heeft een ernstige negatieve impact gehad

35 Met dank voor jullie aandacht

36

37 Situatie van de Libellen in BHG Historisch: Eind XIX eeuw: soorten (waarvan veel momenteel bedreigd) 2000: 27 soorten hoofdzakelijk ubiquist Tegenwoordig, dankzij in spanningen in beheer en door klimaatsevolutie: opnieuw 45 libellensoorten en waterjuffers min of meer regelmatig waargenomen

38 Situatie van de Libellen in BHG Oorzaken van kortstandige verdwijning: Vermindering of zelfs verdwijning van grote wetlands en moerassen Meer en meer algemene belangrijke verontreiniging op waterlopen Overvloed aan azende vissen (e.g. karpen) in onze vijvers